Η αυτοκρατορία αντεπιτίθεται

• Της ΠΑΡΗΣ ΣΠΙΝΟΥ, ΚΥΡ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, Επτά, Κυριακή 17 Ιανουαρίου 2010

Οπως φαίνεται, το εμπόριο της τέχνης ακολουθεί τις διεθνείς τάσεις της οικονομίας. Πριν από λίγα χρόνια, με την κορύφωση της εκμετάλλευσης της φτηνής εργασίας στην Κίνα από τους Δυτικούς, έγινε και η χρηματιστηριακή έκρηξη της σύγχρονης κινεζικής τέχνης. Μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου, όμως, που οι Κινέζοι άρχισαν να γίνονται «ακριβοί», παρατηρείται στροφή σε πιο φτηνές αγορές, όπως της Ινδίας. Ηρθε η ώρα λοιπόν να ανακαλύψουμε παράλληλα και τη σύγχρονη ινδική τέχνη.

Δεν είναι μόνο οι ανοιξιάτικες δημοπρασίες με έργα σύγχρονων ινδών καλλιτεχνών που προγραμματίζουν οι μεγάλοι οίκοι. Είναι και η μεγάλη έκθεση με τίτλο «Η αυτοκρατορία αντεπιτίθεται. Ινδική τέχνη σήμερα» που εγκαινιάζει στις 29 του μήνα η Γκαλερί Σαάτσι, στο Λονδίνο. Ο κραταιός συλλέκτης Τσαρλς Σαάτσι, που όχι μόνο οσμίζεται αλλά και συμβάλλει στη διαμόρφωση των νέων εικαστικών τάσεων, προτείνει 26 ινδούς καλλιτέχνες, καταξιωμένους και ανερχόμενους, και τους αφιερώνει ορισμένα από τα εκατοντάδες τετραγωνικά της γκαλερί του.

Οι καλλιτέχνες της έκθεσης που οργανώνει δίνουν εξαρχής το ιδιαίτερο στίγμα τους και προβάλλουν την ταυτότητά τους, αν και συχνά τα έργα τους είναι τόσο πολύπλοκα και ετερόκλητα όπως και το έθνος τους των 1,17 δισ. ανθρώπων.

Οι μακραίωνες παραδόσεις, οι θρησκείες, η πρόσφατη ιστορία, οι αγώνες του Νεχρού για την ανεξαρτησία, η παθητική αντίσταση και η φιλοσοφία του Γκάντι είναι ορισμένα από τα ζητήματα που τους απασχολούν και έρχονται στην επιφάνεια μέσα από τα έργα τους. Οπως και η τρομερή εξάπλωση των μεγάλων αστικών κέντρων, σε αντίθεση με τις παραγκουπόλεις και τις φτωχογειτονιές, η μετανάστευση, τα αγαθά και τα δεινά της παγκοσμιοποίησης.

* Ο Μανσούρ Αλι για παράδειγμα έκανε το έργο «Ο χορός της δημοκρατίας» τοποθετώντας φθαρμένες καρέκλες τη μια πάνω στην άλλη, σε ευαίσθητη ισορροπία, σαν αυτή που, όπως υπαινίσεται, υπάρχει σήμερα στην Ινδία.

* Από τον Γκάντι εμπνέεται ένας από τους σταρ της έκθεσης, ο 35χρονος Τζίτις Καλάτ που ζει στο Μουμπάι. Με 4.500 αντίγραφα οστών «έγραψε» στους τοίχους της γκαλερί αποσπάσματα από τις ομιλίες του ινδού ηγέτη, θυμίζοντας την «από τα κόκαλα βγαλμένη» ανεξαρτησία της χώρας και τα λείψανα του παρελθόντος.

* Το έργο της Τζαΐσρι Αμπισαντάνι «Allah Ο Akbar» (Ο Αλλάχ είναι μεγάλος) είναι φτιαγμένο από χρωματιστό δέρμα και κρύσταλλα Σβαρόφσκι, που δημιουργούν μια αντίθεση ανάμεσα στην πνευματικότητα των θρησκευτικών στίχων και στην ελαφρότητα των υλικών.

* Ομορφες Ινδές με αμυγδαλωτά μάτια πρωταγωνιστούν στα έργα που μοιάζουν με κόμικ της Τσίτρα Γκανες, η οποία ζει στη Νέα Υόρκη. Η υπερβολή του καλού και του κακού που χαρακτηρίζει την παραδοσιακή ινδική λογοτεχνία αλλά και οι κατεστημένες απόψεις για τη θέση της γυναίκας είναι στο στόχαστρό της.

* Ο Ταλούρ Λ.Ν. στοιβάζει στρώματα με σιλικόνη και δημιουργεί γλυπτά που παραπέμπουν στη φτώχεια και τους αγώνες για επιβίωση στις αγροτικές περιοχές της Ινδίας. Ενώ η Κρίτι Αρόρα κάνει ανδρείκελα ανθρώπων που εργάζονται σε δύσκολες συνθήκες και χαμηλές θερμοκρασίες στο Κασμίρ για την «αναγέννηση και ανοικοδόμηση» του έθνους.

* Η γεννημένη στο Πακιστάν Χούμα Μούλτζι ξεχωρίζει για το χιούμορ της. Δημιούργησε ομοιώματα από καμήλες και τα έβαλε μέσα σε βαλίτσες θέλοντας να τονίσει τις πολιτισμικές διαφορές, συγκεκριμένα, με την κοντινή Μέση Ανατολή.

Οι περισσότεροι από τους δημιουργούς που εκθέτουν στη γκαλερί Σαάτσι είναι στην ηλικία των 40, ζουν στο Δελχί, υπάρχουν όμως και αρκετοί που έχουν εγκατασταθεί στην Αγγλία ή την Αμερική, προσδοκώντας περισσότερες επαγγελματικές ευκαιρίες. Μπορεί η σύγχρονη ινδική τέχνη δύσκολα να βρίσκει τη θέση της στα μεγάλα μουσεία στο Δελχί ή στο Μουμπάι. Ωστόσο η άπληστη διεθνής αγορά της τέχνης, παρά την οικονομική κρίση, αναζητάει νέο αίμα και έλκεται από το μυστήριο, τη γοητεία και τον πλούτο του ινδικού πολιτισμού.

Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 7 Μαΐου, ενώ οι καλλιτέχνες προβάλλονται και από την ιντερνετική γκαλερί Saatchi Online. *