Saturday, June 4, 2011

Γιαν Φαμπρ: Βλάσφημος ή αλληγορικός;

Για τον φλαμανδό καλλιτέχνη και το πολυσυζητημένο έργο του στην 54η Μπιενάλε μιλάει στο «Βήμα» η επιμελήτριά του, Κατερίνα Κοσκινά
Γιαν Φαμπρ: Βλάσφημος ή αλληγορικός;
  • Βενετία, αποστολή: Λυμπεροπούλου Κατερίνα. ΤΟ ΒΗΜΑ:  04/06/2011

Η Nuova Scuola Grande di Santa Maria della Misericordia είναι ένα από τα επιβλητικότερα βενετσιάνικα κτίρια του 14ου αιώνα. Από το 1300 ως το 1800 λειτούργησε ως οικοτροφείο. Βρίσκεται στην όχθη του μεγάλου καναλιού απέναντι από την Arte Moderna αρκετά μακριά από τους κήπους Giardini della Biennale που φιλοξενούν τα περίπτερα των εθνικών συμμετοχών της 54ης Μπιενάλε.

Και όμως, εκατοντάδες επισκέπτες από όλα τα μέρη του κόσμου που πλημμυρίζουν την πόλη των δόγηδων καταφθάνουν εκεί για να δουν μια από τις σημαντικότερες εκθέσεις του παράλληλου προγράμματος της Μπιενάλε, που καταλαμβάνουν σχεδόν όλη τη Βενετία.


Ο λόγος για την τελευταία έκθεση έργων  του διάσημου φλαμανδού καλλιτέχνη Γιαν Φαμπρ, με τίτλο «Pietas», η οποία έρχεται να δοκιμάσει του κοινού πάνω σε θρησκευτικά ζητήματα.

Στο εσωτερικό του επιβλητικού κτιρίου στέκει μια σκηνή φτιαγμένη από επιχρυσωμένα φύλα. Ο επισκέπτης καλείται να φορέσει τσόχινες παντόφλες, να διασχίσει τη σκηνή περνώντας δίπλα από μαρμάρινα γλυπτά και να φθάσει στο περίφημο γλυπτό-περφόρμανς του καλλιτέχνη με τίτλο «Merciful dream (Pieta 5)».

Εμπνευσμένη από τον Μιχαήλ Αγγελο, η «Pieta 5» του Φαμπρ είναι ένα λευκό γλυπτό σε κλίμακα ανάλογη με αυτή της σύνθεσης του αναγεννησιακού ζωγράφου - και μάλιστα δημιουργημένη από το ίδιο μάρμαρο, Καράρας - που απεικονίζει την Παναγία να κρατά στην αγκαλιά της τον νεκρό Ιησού.

Μόνο που στη θέση του Χριστού ο καλλιτέχνης έχει τοποθετήσει τον εαυτό του και στη θέση του προσώπου της Παναγίας, έναν σκελετό. Σύμφωνα με τον ίδιο, το έργο δεν δημιουργήθηκε για να προκαλέσει, αφού αναπαριστά τα συναισθήματα της μητέρας που καλείται να πάρει τη θέση του νεκρού γιου της.

Το ενδιαφέρον σε αυτή την πολυσυζητημένη συμμετοχή είναι ότι έχει - μεταξύ άλλων - και ελληνική υπογραφή. Η «δική μας» Κατερίνα Κοσκινά, πρόεδρος του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, επιμελείται την έκθεση μαζί με τον Τζιανσίτο ντι Πιετραντόνιο.

Η έκθεση «Pietas» διοργανώνεται από τρία ευρωπαϊκά μουσεία: το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΚΜΣΤ) στη Θεσσαλονίκη, το Μουσείο Μοντέρνας και Σύγχρονης Τέχνης στο Μπέργκαμο και το Μουσείο Kunsthistorisches στη Βιέννη.

«Προσβλητικός; Δεν νομίζω ότι είναι στις προθέσεις του Γιαν Φαμπρ» λέει στο «Βήμα» η Κατερίνα Κοσκινά. «Δεν θα έλεγα ότι το συγκεκριμένο έργο δοκιμάζει τις αντοχές μας. Θα το περιέγραφα ως μια νοητική άσκηση. Σε όλα τα έργα του, ο Φαμπρ "πατάει" πάνω σε δίπολα νοητικά και φορμαλιστικά και μιλάει για την ομορφιά της ασχήμιας και την ασχήμια της ομορφιάς, για τη ζωή και τον θάνατο, για θέματα που τον απασχολούν γενικώς».

Το έργο του Φαμπρ μιλάει μέσα από την αλληγορία. Οπως σημειώνει η συνεπιμελήτρια της έκθεσης, είναι μνημειακό και απόλυτα εναρμονισμένο με τον χώρο: «Ο Φαμπρ δημιουργεί ένα έργο με την ελευθερία που αρμόζει στον καλλιτέχνη και ανοίγει ένα διάλογο όπου ο καθένας μπορεί να απαντήσει όπως θέλει. Δεδομένου ότι, εκτός από εικαστικός, είναι χορογράφος και σκηνοθέτης, κάνει τους θεατές μέρος αυτής της περφόρμανς. Ανεβαίνουμε στη σκηνή για να συμμετάσχουμε στο έργο».

Με τη συμμετοχή του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στη συγκεκριμένη έκθεση, τέλος, σηματοδοτείται η πρώτη φορά που ελληνικός φορέας συμμετέχει στην Μπιενάλε εκτός της εθνικής συμμετοχής.

Η Κατερίνα Κοσκινά υπογραμμίζει το μέγεθος των ελληνικών συμμετοχών στη 54η Μπιενάλε. Ελληνες καλλιτέχνες συμμετέχουν στα περίπτερα της Δανίας και της Ολλανδίας, ενώ τόσο η ίδια όσο και η Κατερίνα Γρέγου έχουν αναλάβει την επιμέλεια εκθέσεων ιδιαίτερης σημασίας.

No comments: