Ο Γ. ΚΟΥΝΕΛΛΗΣ ΑΝΑΓΟΡΕΥΤΗΚΕ ΕΠΙΤΙΜΟΣ ΔΙΔΑΚΤΟΡΑΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ: «Το μέλλον της τέχνης είναι στο παρελθόν της»

Χρόνια στο κουρμπέτι της παγκόσμιας τέχνης, ριζοσπάστης, ο Γιάννης Κουνέλλης, που τιμήθηκε χθες από την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών με την αναγόρευσή του σε επίτιμο καθηγητή, διδάσκει με το έργο και τον λόγο του σε σχολές και πανεπιστήμια όλου του κόσμου και αφουγκράζεται την αγωνία των νέων καλλιτεχνών για την παγκοσμιοποίηση και την επιθυμία τους να καταργηθεί το ένα και μόνο καλλιτεχνικό κέντρο και η ομοιομορφία. «Το κέντρο χρειάζεται, γιατί ένας πολιτισμός χωρίς κέντρο είναι δύσκολο και να τον σκεφτείς», λέει στα «ΝΕΑ».

• Ποια είναι η ερώτηση που σας θέτουν οι νέοι πιο συχνά και τι απαντάτε;

Σήμερα ζούμε μια δύσκολη κατάσταση, επικίνδυνη. Μόλις βγήκαμε από ένα περιθώριο της κόλασης. Πολλοί νέοι μπήκαν σ΄ αυτήν την κόλαση πιστεύοντας ότι είναι κάποιος παράδεισος. Το ερώτημα που μου θέτουν πολύ συχνά αφορά τη θέση της τέχνης. Απαντώ ότι χρειάζεται να ξαναβρεθούν οι αρχές, μια ισχυρή ισορροπία και η τέχνη να βρει στο παρελθόν της το μέλλον της, γιατί αυτό το παρελθόν έχει μεγάλες αξίες.

• Τι διδάσκετε στα σεμινάριά σας;

Ότι η ζωγραφική είναι πρώτα απ΄ όλα μια αντίληψη. Το να αποφασίσεις να βγεις έξω απ΄ το κάδρο, όπως έκανα εγώ στη Ρώμη, είναι μια απόφαση κι αυτό έχει μια ιδεολογία. Είμαι και δηλώνω ζωγράφος. Δεν αισθάνθηκα όμως ποτέ ότι υπήρχε η ανάγκη του κάδρου. Η ζωγραφική δεν είναι ομοίωμα. Και το κάρβουνο είναι ζωγραφισμένο από τη ζωή. Το πρόβλημα δεν είναι αυτό. Είναι η ιδεολογία που υπάρχει πίσω από τα πράγματα. Από το 1967, που έβαλα τους σωρούς από κάρβουνα, τα έβλεπα σαν στοιχεία μέσα στον χώρο. Μια καρέκλα, ένα αντικείμενο πολύ κοντά σε μένα και δείχνω πώς μπορεί να οδηγεί σε ένα παρελθόν πολύ μακρινό.

«Ο άνθρωπος είναι ικανός να αντέξει την πίεση της ισοπέδωσης που φέρει η παγκοσμιοποίηση. Η ιδεολογία του ανθρωπισμού δεν αλλάζει»

• Λέγεται ότι απεχθάνεστε το περίπου, τον συμβιβασμό.

Το περίπου δεν μ΄ αρέσει. Δεν είναι του χαρακτήρα μου. Δεν είναι αυτό που στο τέλος φτιάχνει την εικόνα. Υπάρχει, γιατί είναι φυσικό έξω από αυτήν. Είναι άλλα πράγματα που καθορίζουν το μέλλον μιας εικόνας, όπως η υπόθεση της γλώσσας, ο προβληματισμός του καινούργιου. Το στυλ δεν υπάρχει. Υπάρχει ο προβληματισμός πώς να ζήσεις τα γλωσσικά φαινόμενα που γεννιούνται κάθε μέρα και έχουν μια διαφορετική πρόταση. Το θετικό είναι η γλώσσα και το κοινό. Μ΄ αυτό τον τρόπο πηγαίνεις προς τους άλλους.

• Ποιον θεωρείτε δάσκαλό σας;

Όταν έφυγα για την Ιταλία, πήγα εκεί γιατί είδα μια Παναγία του Τισιάνο. Μια Παναγία που έχει σάρκα, που δεν έχει μόνο θεότητα, που είναι μια ωραία γυναίκα. Η ενσάρκωση με πήγε στην Ιταλία. Ήταν μια εικόνα επαναστατική. Με υπογραφή. Δεν είναι ανώνυμη, δούλη. Πήγα εκεί για να βρω την ελευθερία. Τέτοια έργα ανοίγουν τα μάτια σε μια μεγάλη ιδέα για ν΄ αρχίσεις να διαβάζεις τον κόσμο και να τον αγαπάς.

• Με μια ματιά

1936: Γεννήθηκε στον Πειραιά.
1956: Σπουδές στη Ρώμη.
1960: Πρώτη ατομική έκθεση στη Ρώμη και απελευθέρωση από το τελάρο.
1972: Πρώτη ατομική έκθεση στη Νέα Υόρκη, όπου κλείνει το στόμα του μ΄ ένα χρυσό κάρβουνο.
1976: Στο Μιλάνο «μολύνει» τους χώρους της γκαλερί με τον καπνό ενός φουγάρου.
1974: Πρώτη φορά στην Μπιενάλε Βενετίας (πήγε άλλες πέντε).
1977: Σε ταβέρνα της οδού Πανόρμου στήνει εγκατάσταση με τη μάσκα του Απόλλωνα.
1990: Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Σικάγο.
1994- 2001: Καθηγητής στην Ακαδημία Καλών Τεχνών στο Ντύσελντορφ.
1994: «Ιόνιον». Αναδρομική έκθεση στο αμπάρι ενός πλοίου στο Φάληρο.
2007: «Λαβύρινθος». Έκθεση στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.

• Της Παρασκευής Κατημερτζή, ΤΑ ΝΕΑ: Τετάρτη 25 Φεβρουαρίου 2009