Friday, September 12, 2008

Γιόζεφ Κουντέλκα, o παράνομος ρομαντικός

http://tovima.dolnet.gr/data/D1999/D0110/1abc3a.jpg

Την επόμενη Τετάρτη εγκαινιάζεται στο Μουσείο Μπενάκη η μεγάλη αναδρομική έκθεση του σπουδαίου φωτογράφου Γιόζεφ Κουντέλκα. Ο Τσέχος που κατέγραψε με τον φακό του τα σοβιετικά στρατεύματα να μπαίνουν στην Πράγα το 1968, έδωσε πρόσφατα μια συνέντευξη στον βρετανικό Observer για τα γεγονότα εκείνης της περιόδου αλλά και την ιδιαίτερη φιλοσοφία της ζωής του, που καθόρισε και τη φωτογραφική του καριέρα. Φύση ταξιδιωτική, πνεύμα ελεύθερο, είναι συνεχώς με μια βαλίτσα στο χέρι πρόθυμος να γνωρίσει νέους τόπους και ανθρώπους. Δεν είναι καθόλου τυχαίο άλλωστε ότι εκτός από τις λήψεις της Πράγας που του χάρισαν διεθνή καταξίωση, έκανε μία από τις καλύτερες ενότητες της δουλειάς του φωτογραφίζοντας τσιγγάνους.

Ο Κουντέλκα είχε γυρίσει για δεκαετίες την πλάτη στην πατρίδα του και επέστρεψε μετά την πτώση του Κομμουνισμού. Τώρα έχει αγοράσει ένα μικρό διαμέρισμα στην πρωτεύουσα της Τσεχίας όπου περνάει κάποιες μέρες τον χρόνο. Η πόλη -στην οποία τράβηξε μέσα σε μια εβδομάδα 5.000 φωτογραφίες- δεν είναι πια η ίδια. Ούτε όμως και οι κάτοικοί της που κάποτε ήταν βυθισμένοι στη λήθη: «Για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι Τσέχοι δεν ήθελαν να θυμούνται εκείνες τις ημέρες, αλλά τώρα θεωρώ ότι αυτό έχει αρχίσει να αλλάζει. Εμείς οι Τσέχοι ξέρετε δεν είμαστε σαν τους Ιρλανδούς ή τους Πολωνούς. Δεν υψώνουμε το παράστημά μας μπροστά στις δυσκολίες αλλά εκείνη την περίοδο νομίζω ότι πρέπει να είμαστε υπερήφανοι για τον τρόπο με τον οποίον αντιδράσαμε». Παρά το γεγονός ότι πυροβολήθηκε από ένα Ρώσο στρατιώτη, ο φωτογράφος λέει ότι ποτέ δεν ένιωσε μίσος για τους εισβολείς: «Δεν ήταν εκείνοι οι υπεύθυνοι όσων συνέβαιναν» λέει στη βρετανική εφημερίδα. «Ηταν νέοι όπως κι εγώ και ζούσαν στο ίδιο πολιτικό σύστημα. Ο,τι τους συνέβη θα μπορούσε πολύ άνετα να έχει συμβεί και σε μένα. Θα μπορούσα να είχα ξυπνήσει το πρωί στην Τσεχία και να με στείλουν στη Βαρσοβία ή σε κάποιο άλλο μέρος. Τότε, κανείς από εμάς δεν ήταν ελεύθερος».
Πριν από λίγο καιρό ο Κουντέλκα εξέδωσε στην πατρίδα του ένα λεύκωμα με τις φωτογραφίες του. Ανάμεσά τους είναι μερικές που ξεχωρίζουν διότι κατά τη γνώμη του έχουν βαθιά ανθρώπινη αξία: «Σε αυτές δεν έχει σημασία ποιος είναι ο Τσέχος και ποιος είναι ο Ρώσος. Είναι πιο σημαντικό ότι ένας άνθρωπος κρατά όπλο και αυτός που είναι απέναντί του όχι».
Μετά τα σοβιετικά στρατεύματα, σειρά είχαν οι Τσιγγάνοι που αποκαλούσαν τον Κουντέλκα «Ο παράνομος ρομαντικός». Εκείνος τους φωτογράφισε με σεβασμό και όχι με διάθεση εικονοθηρική: «Πάντα στρέφω τον φακό εκεί όπου νομίζω ότι έχω συγγένεια. Ποτέ δεν με ενδιέφερε να κάνω διαφημιστικά. Ούτε έχω πάει να καλύψω πολέμους διότι δεν με ενδιαφέρει η βία. Βέβαια, αν ζούσα αυτή τη στιγμή στη Γεωργία θα έπαιρνα φωτογραφίες των γεγονότων που θα συνέβαιναν μπροστά στα μάτια μου».
Οταν οι δημοσιογράφοι του επισημαίνουν ότι οι φωτογραφίες του είναι λίγο μελαγχολικές, απαντά: «Η μητέρα του παιδιού μου λέει ότι ζω με τρόπο θετικό και ότι τη θλίψη μου την πετάω στο σακίδιο που έχω στην πλάτη μου. Όταν φωτογραφίζω, φαίνεται ότι βγαίνει έξω».

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Παρασκευή, 12 Σεπτεμβρίου 2008

No comments: