Sunday, October 30, 2011

Τριάντα τρεις σπουδαστές «ζωγραφίζουν» τον Ελύτη



Η νέα έκθεση στο Σπίτι της Κύπρου με τη σφραγίδα του καθηγητή τους, Γιάννη Ψυχοπαίδη
Τριάντα τρεις σπουδαστές «ζωγραφίζουν» τον Ελύτη
Ο καθηγητής των σπουδαστών, ζωγράφος Γιάννης Ψυχοπαίδης

Σπίτι της Κύπρου * Ηρακλείτου 10, Κολωνάκι * Τηλ: 210-3641217
Μια εικαστική προσέγγιση της ποίησης του Οδυσσέα Ελύτη επιχειρούν τριάντα τρεις σπουδαστές του Ζ΄ Εργαστηρίου Ζωγραφικής της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 100 χρόνων από τη γέννηση του ποιητή. Και το αποτέλεσμα της εργασίας τους γίνεται έκθεση με τίτλο «Με ασβέστη και θάλασσα. Εικόνες πάνω ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη» που από τη Δευτέρα 24 Οκτωβρίου φιλοξενείται στο Σπίτι της Κύπρου (Ηρακλείτου 10, Κολωνάκι). «Οι σπουδές αυτές πάνω στον Ελύτη απέχουν πολύ από το να εικονογραφούν την ποίησή του», μας εξηγεί ο καθηγητής των σπουδαστών, Γιάννης Ψυχοπαίδης. «Αντίθετα, επιλέγουν ένα, παράλληλο με την ποίηση, εικαστικό δρόμο και αναζητούν το κοινό υπέδαφος ευαισθησίας και τον κοινό ρυθμό της ροής του ποιητικού με τη ροή του εικαστικού λόγου».

Σύμφωνα με τα λεγόμενα του γνωστού εικαστικού, «χρώμα, ματιέρα, σχέδιο, υλικά και ζωγραφικές χειρονομίες ανιχνεύουν τα όρια της τέχνης και την τέχνη της υπέρβασης των ορίων στο κοινό λυρικό βίο που ενώνει ζωγραφική και ποίηση».

Οι Εμμανουέλα Αγγελοπούλου, ΄Αντα Αναστασέα, Αλέξανδρος Βέργης, Νατάσα Γεωργαράκη, Ιωάννα Γουζέλη, Ντένη Θεοχαράκη, Αλέξανδρος Κακλαμάνος, Αναστάσιος Καλιακάτσος, Δημήτρης Καλόγηρος, Αλεξάνδρα Κατσορίδου, Λητώ Κάττου, Κωστής Κόντος, Χριστίνα Κουσουλίδου, Σοφία Κυριακοπούλου, Αγγελική Λόη, Χριστίνα Μαϊφόσιη, Πένυ Μονογιού, Παρασκευή Μουστάκα, Αγγελική Μπόζου, Φωτεινή Παλπάνα, Θεοδώρα Πανταζοπούλου, ΄Αρτεμις Παπαδήμα, Μπέσσυ Ράλλη, Γιώργος Σακκάς, Καμέλια Σαματά, Κλεοπάτρα Τεχλικίδη, Βάσω Τζούτη, Νίκος Τσιάντας, Sophie Fardella, Αλέξης Φιδετζής, Βίβιαν Χαλκίδη καιΓιάννης Χειμωνάκης είναι οι σπουδαστές που επιχειρούν να προσεγγίσουν εικαστικά τον Ελύτη.

Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 12 Νοεμβρίου.

Το Λουτρό «στάζει» ανθρώπινες ιστορίες

Η Λήδα Παπακωνσταντίνου στήνει στους Αέρηδες της Πλάκας μια πολυδύναμη εγκατάσταση, ύμνο στη ζωή, με τίτλο «Ναι και Οχι»

  • Tου Ηλια Μαγκλινη, Η Καθημερινή, 29/10/2011

Μετά τα συμμαχικά νεκροταφεία της Θεσσαλονίκης, το Παλαιό Ελαιουργείο της Ελευσίνας και το Κέντρο Τεχνών στο ΕΑΤ-ΕΣΑ του Πάρκο Ελευθερίας, η Λήδα Παπακωνσταντίνου, η καταξιωμένη εικαστική καλλιτέχνις, «κατοικεί» προσωρινά στο Λουτρό των Αέρηδων, στην καρδιά της Πλάκας. Από την είσοδό του, στο μικρό στενό της οδού Κυρρήστου, βλέπεις κατευθείαν στη Ρωμαϊκή Αγορά, όπου το 1985 ο Μάνος Χατζιδάκις έδωσε την ιστορική συναυλία. Το βλέμμα πέφτει απευθείας πάνω στον πύργο των Αέρηδων, εντός της Αγοράς, όπου, επί τουρκοκρατίας, στήνονταν τελετουργικοί χοροί από δερβίσηδες. Λίγα μέτρα έξω απ’ την Αγορά, διασώζεται η είσοδος του γκρεμισμένου Μεντρεσέ, της τουρκικής φυλακής με τον άλλοτε κραταιό πλάτανο που ο Αχιλλέας Παράσχος σε ένα ποίημά του καταράστηκε να τον κάψει κεραυνός (κρεμούσαν κατάδικους από τα κλαριά του). Κι όντως: λίγα χρόνια μετά ο πλάτανος κάηκε από κεραυνό (!).
Πάνω ακριβώς απ’ την Κυρρήστου, βρίσκεται το Μουσείο Λαϊκών Οργάνων και η ιστορική ταβέρνα του Πλάτανου. Το ίδιο το Λουτρό των Αέρηδων -παράρτημα του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης- «στάζει» ακόμα, όχι νερά πια αλλά Ιστορία και μνήμη. Σε αυτό τον χώρο, τον γεμάτο στενόμακρους διαδρόμους και μισοφωτισμένα δωμάτια, θόλους με μάρμαρα, τις διάτρητες οροφές των οποίων διαπερνούν οι ακτίνες του αττικού φωτός, στήνει την πολυδύναμη εγκατάστασή της η Λήδα Παπακωνσταντίνου. «Ναι και Οχι» ο τίτλος της, την επιμέλεια της οποίας υπογράφουν οι Αφροδίτη Κούρια και Μαρία Αυγούλη.

Βρέθηκαν δύο κλεμμένοι πίνακες του Πικάσο


Δύο κλεμμένους πίνακες του Πάμπλο Πικάσο, τις ελαιογραφίες «Κεφάλι αλόγου» και «Ποτήρι και κανάτα», εντόπισε η σερβική υπηρεσία καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος, σύμφωνα με τις σημερινές δηλώσεις του αναπληρωτή πρωθυπουργού και υπουργού Εσωτερικών της Σερβίας, Ίβιτσα Ντάτσιτς.
Οι πίνακες εντοπίστηκαν σε συνεργασία με την ελβετική αστυνομία, διευκρίνισε ο Σέρβος υπουργός Εσωτερικών.

Πρόκειται για πίνακες αξίας πολλών εκατομμυρίων ευρώ που είχαν κλαπεί το Φεβρουάριο του 2008 από την πόλη Πφέφικον (Pfaeffikon), κοντά στη Ζυρίχη και ανήκουν στο Μουσείο Σπένγκελ του Ανόβερου. Το γερμανικό Μουσείο είχε δανείσει τους πίνακες σε γκαλερί της ελβετικής πόλης.

Νωρίτερα, ο Ελβετός γενικός εισαγγελέας Σαρλ Φέσλερ δήλωσε ότι η Ελβετία απέστειλε επίσημο αίτημα στη Σερβία για την επιστροφή των έργων τέχνης.

Monday, October 17, 2011

«Κατά λάθος δολοφονία»! Ο Βαν Γκογκ δεν αυτοκτόνησε, υποστηρίζουν βιογράφοι του Ολλανδού ζωγράφου



Οι συγγραφείς του βιβλίου «Βαν Γκογκ: Η Ζωή» υποστηρίζουν ότι, αντίθετα με ότι πιστεύουν οι περισσότεροι, ο διάσημος ζωγράφος δεν αυτοκτόνησε, αλλά τον πυροβόλησαν κατά λάθος δύο αγόρια.

Ο Στίβεν Νάιφε και ο Γκρέγκορι Γουάιτ Σμιθ μελέτησαν επί δέκα χρόνια, με τη βοήθεια περισσότερων από 20 ερευνητών και μεταφραστών.

Ο Ολλανδός ζωγράφος έμενε το 1890 σε ένα πανδοχείο στην περιοχή, Οβέρ συρ Ουάζ και σκόπευε να ζωγραφήσει χωράφια με συτάρι.

Η ιστορία θέλει τον Βίνσεντ Βαν Γκογκ να αυτοπυροβολείται σε ηλικία 37 ετών, ωστόσο, οι δύο βιογράφοι θεωρούν ότι ο Βαν Γκογκ δεν αυτοκτόνησε, αλλά ο θάνατός του οφειλόταν σε ατύχημα.

Οι βιογράφοι υποστηρίζουν ότι δύο αγόρια με ένα «ελαττωματικό όπλο» τον πυροβόλησαν και ότι ο ίδιος αποφάσισε να αναλάβει την ευθύνη.

Δηλώνουν ότι η σφαίρα εισήλθε στην κοιλιά του Βαν Γκογκ από μία περίεργη γωνία -όχι ευθεία όπως θα περίμενε κανείς σε αυτοκτονία.

Sunday, October 16, 2011

Κώστας Μπαλάφας (1920-2011): Εστιάζοντας στις απόψεις ενός φωτογράφου


Η ΑΥΓΗ: 16/10/2011



Πρωτοσυνάντησα τον Κώστα Μπαλάφα στη Φωτογραφική Λέσχη Χαλανδρίου, όπου σχολίαζε εύστοχα φωτογραφίες των μελών, με τον σεβασμό από όλους να είναι διάχυτος. Ξανασυναντηθήκαμε το 1999, με αφορμή μια έρευνα του περιοδικούΦωτογραφικό Είδωλο πάνω στο θέμα «Ο πόλεμος στο σκόπευτρο της φωτογραφικής μηχανής». Μόλις είχε τελειώσει ο πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία. Συζητήσαμε επί μακρόν αλλά, μιας και ήξερε ότι ήμουν γιος αντιστασιακού και φωτογράφου στην εξορία, βρεθήκαμε στα θέματα περί της αριστεράς.
Οι καθάριες πολιτικές του ιδέες και απόψεις μπορούν να ανιχνευθούν στα κείμενα που άφησε σαν δάσκαλος φωτογραφίας στη σχολή Leica Academy και τις αντίστοιχες εκδόσεις, σε μορφή διαλέξεων πάνω στη φωτογραφία, τον κινηματογράφο και την τέχνη και τον πολιτισμό. Πάντα ήταν πρόθυμος να συνεισφέρει τις δημιουργίες του για έναν σκοπό, όπως σε μια αντιπολεμική έκθεση ή σε μια έκθεση με θέμα «Γυναίκα και εργασία χθες» ή ακόμα και να παρευρεθεί ως ομιλητής.

«Έφυγε» ο γραφίστας Φρέντι Κάραμποτ


  • Πρόκειται για έναν καλλιτέχνη που υνδέθηκε με την καλλιτεχνική άνοιξη της δεκαετίας του 1960 και έδωσε στην τουριστική εικόνα της Ελλάδος μία ανανεωτική αύρα


Από τους σημαντικούς καλλιτέχνες της δεκαετίας '60 και '70, προικισμένος δημιουργός και γραφίστας, ο Φρέντι Κάραμποτ πέθανε σε ηλικία 87 ετών. Συνδέθηκε με την καλλιτεχνική άνοιξη της δεκαετίας του 1960 και έδωσε στην τουριστική εικόνα της Ελλάδος μία ανανεωτική αύρα. Ο Φρέντι Κάραμποτ, παρά το ξενικό όνομά του (ο πατέρας του ήταν Αγγλος) υπήρξε Ελληνας ως το κόκκαλο, πατριώτης και με αντιστασιακή δράση στην εφηβεία του, και έμεινε στην ιστορία της εικαστικής τέχνης της Ελλάδος ως ένας πολύπλυερος και οξυδερκής δημιουργός, ενεργός ως τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Είχε βρει καταφύγιο στην Ακράτα, σε ένα σπίτι μακριά από τον θόρυβο της Αθήνας. Η τελευταία του έκθεση με τίτλο «Red & Blue» είχε γίνει στην Αίθουσα Τέχνης Σκουφά τον Μάιο 2009.


Ο Φρέντι Κάραμποτ (Frederick Vincent Carabott) γεννήθηκε to 1924. Σύμφωνα με βιογραφικά στοιχεία του www.designmag.gr, «ήταν μόλις 17 ετών όταν οι Γερμανοί εισέβαλαν στην Ελλάδα τον Απρίλιο του 1941. Ο πατέρας του ήταν ανώτερος υπάλληλος της τηλεπικοινωνιακής εταιρείας Cable & Wireless, εγκαταστημένος στην Αθήνα. Μετά την κατάληψη της χώρας συνελήφθησαν από τους Γερμανούς, εστάλησαν αρχικά στην Αθήνα και στη συνέχεια, αυτός μαζί με τον πατέρα του, ως Βρετανοί υπήκοοι, μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδο Βρετανών αιχμαλώτων στη Θεσσαλονίκη. Τον Σεπτέμβριο του 1941 πατέρας και γιος επιστρέφουν ελεύθεροι στην Αθήνα. Ο Φ. Κάραμποττ όμως, δε σκοπεύει να «καθίσει ήσυχος». Αρχές του 1942 εντάσσεται σε μια αντιστασιακή οργάνωση, τμήμα της γνωστής ομάδας «Βρετανική προκεχωρημένη δύναμις 133 (Force 133)». Το Φεβρουάριο του 1943 συλλαμβάνεται από την Γκεστάπο. Πριν εγκλεισθεί στις φυλακές Αβέρωφ, υποβάλλεται σε ανακρίσεις και ξυλοδαρμούς. Το Πάσχα του 1943 μεταφέρεται σιδηροδρομικώς σε στρατιωτική φυλακή στη Βιέννη και αργότερα σε στρατόπεδα αιχμαλώτων στη Γερμανία και στη Γαλλία.

ΜΑΡΙΑ ΦΙΛΟΠΟΥΛΟΥ: Παράδεισοι «νερού» σε μελαγχολικούς καιρούς

Μετά τους "Κολυμβητές" της, η ζωγράφος παρουσιάζει 24 πίνακες και πέντε μπρούντζινα γλυπτά με λουόμενες, στην γκαλερί Ζουμπουλάκη


«Αναμονή», λάδι σε καμβά. Με πηγή έμπνευσης τη Σαμοθράκη η Μαρία Φιλοπούλου παρουσιάζει τη νέα της δουλειά στην γκαλερί Ζουμπουλάκη
«Αναμονή», λάδι σε καμβά. Με πηγή έμπνευσης τη Σαμοθράκη η Μαρία Φιλοπούλου παρουσιάζει τη νέα της δουλειά στην γκαλερί Ζουμπουλάκη
"Παραδεισένιες στιγμές" σε δύσκολους και μελαγχολικούς καιρούς προτείνει η Μαρία Φιλοπούλου με τη νέα της δουλειά, την οποία εκθέτει στην γκαλερί Ζουμπουλάκη (πλατεία Κολωνακίου 20). Ο τίτλος της ενότητας είναι μονολεκτικός και χαρακτηριστικός για τις εμμονές της γνωστής ζωγράφου: "Νερό". Καταρράκτες που πέφτουν ορμητικά στην ήρεμη επιφάνεια του νερού μέσα σε βάθρες. Σταγόνες, παφλασμοί, εκρήξεις φωτός και χρωμάτων ξεχειλίζουν από τα τελάρα. Γυμνά κορμιά, άλλα να απολαμβάνουν την ηρεμία ή την ένταση του νερού κι άλλα να έχουν παραδοθεί στην απόλυτη χαλάρωση...

Θησαυροί από τις αποθήκες

"Στα άδυτα της Εθνικής Πινακοθήκης" με έργα των Πικάσο, Ρέμπραντ, Παρθένη, Τσαρούχη, Λύτρα, Γουάτς κ.ά. που έχουν εκτεθεί ελάχιστες φορές ή και ποτέ, να έρχονται στην επιφάνεια


Από αριστερά, έργα των Πάμπλο Πικάσο (Γυναικείο κεφάλι, 1939), Γιάννη Τσαρούχη (Ο Τσέλιγκας, 1949), Νικηφόρου Λύτρα (Προσωπογραφία κυρίας Σερπιέρη, 1869) και Ρέμπραντ (Τόμας Γιάκομπς Χάρινγκ - ο νέος
Από αριστερά, έργα των Πάμπλο Πικάσο (Γυναικείο κεφάλι, 1939), Γιάννη Τσαρούχη (Ο Τσέλιγκας, 1949), Νικηφόρου Λύτρα (Προσωπογραφία κυρίας Σερπιέρη, 1869) και Ρέμπραντ (Τόμας Γιάκομπς Χάρινγκ - ο νέος Χάρινγκ, 1609-1685)
Εργα άγνωστα ή λιγότερο γνωστά, θησαυροί κλεισμένοι στις αποθήκες της Εθνικής Πινακοθήκης, που ελάχιστες φορές είδαν το φως σε μια έκθεση, μπορεί και ποτέ, έρχονται τώρα στην επιφάνεια. Σε μια έκθεση αλλιώτικη και συμβολική: "Στα άδυτα της Εθνικής Πινακοθήκης ? Αγνωστοι θησαυροί από τις συλλογές της", που θα εγκαινιαστεί σε δύο τμήματα, την Πέμπτη 20 του μηνός (8 μ.μ.) στο κτίριο της Εθνικής Πινακοθήκης (Μιχαλακοπούλου 1) και στις αρχές Νοεμβρίου στην Εθνική Γλυπτοθήκη στου Γουδή.

Το «αριστούργημα» του Λούσιαν Φρόιντ πουλήθηκε 3 εκατ. λίρες


Το έργο του Λούσιαν Φρόιντ, «κεφάλι αγοριού», το οποίο κατά πολλούς είναι το αριστούργημα του ζωγράφου, πουλήθηκε σε δημοπρασία για 3.177.250 εκατομμύρια λίρες Αγγλίας.
Το "αδιαμφισβήτητο αριστούργημα" του Λούσιαν Φρόιντ,  αγοράστηκε από έναν ανώνυμο πλειοδότη. Το έργο του εγγονού του πατέρα της ψυχανάλυσης Ζ. Φρόιντ, ήταν στην κατοχή του Τσάρλι Λάμλει, ενός γείτονα του Φρόιντ, και πουλήθηκε για 3.177.250 ευρώ λίρες Αγγλίας, συμπεριλαμβανομένων και της προμήθειας αγοράς από τον οίκο Sotheby στο Λονδίνο.
Το "κεφάλι αγοριού", ένα μικρό έργο του 1952 που το ύψος του φτάνει τα 21.6 εκατοστά και το μήκος του τα 15,9 εκατοστά, απέτυχε να ανταποκριθεί στις εκτιμήσεις των τιμών πριν την πώληση, οι οποίες έφταναν τα 4 εκατομμύρια λίρες.
Ο Λ. Φρόιντ, πέθανε τον Ιούλιο του 2011 σε ηλικία 88 ετών.

Tuesday, October 11, 2011

Πέθανε η ζωγράφος Ντιάνα Αντωνακάτου


  • Γιάννης Ζουμπουλάκης
  • Από τα πιο δραστήρια μέλη του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος
  • ΤΟ ΒΗΜΑ: 10/10/2011
Πέθανε η ζωγράφος Ντιάνα Αντωνακάτου
Σύμφωνα με ανακοίνωση του Επιμελητηρίου Εικαστικών τεχνών της Ελλάδας έφυγε από την ζωή η Ντιάνα Αντωνακάτου, ζωγράφος-συγγραφέας-ιστορικός-ιστοριοδίφης-λαογράφος.

Η Αντωνακάτου γεννήθηκε στην Κεφαλονιά το 1921. Σπούδασε στην Αθήνα, στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών ζωγραφική και χαρακτική, με δασκάλους τον Κωνσταντίνο Παρθένη, τον Γιάννη Κεφαλληνό και τον Παντελή Πρεβελάκη. Πήρε δίπλωμα ζωγραφικής και θεωρητικών μαθημάτων το 1949.

Στην αγωνιστικότητα και επιμονή της Ντιάνας Αντωνακάτου οφείλεται σε μεγάλο βαθμό ότι σήμερα το Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος έχει το δικό του «σπίτι». Η εικαστικός υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα για την προσφορά τους και πιο δραστήρια μέλη του ΕΕΤΕ. Υπήρξε οργανωτής και εισηγήτρια πολλών συνεδρίων του ΕΕΤΕ. Ανάμεσά τους: «Oρθόδοξη Εκκλησιαστική Τέχνη», «Για την Τοιχαγραφία στον Ελλαδικό χώρο και στις περιοχές Ελλαδικών Επιδράσεων», «Γλώσσα Ελληνική Γραφή και Τέχνη», Συνέδρια Εικαστικών Τεχνών.

Η Αντωνακάτου έλαβε μέρος σε πολλές Πανελλήνιες Εκθέσεις και συμμετείχε σε πολλές ομαδικές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Τα τελευταία 25 χρόνια, παρουσίαζε κάθε χρόνο την καλλιτεχνική δουλειά της στο πατρικό της σπίτι στα Βιλατώρια Κεφαλονιάς.

Δίδαξε για μια 12ετία ως καθηγήτρια καλλιτεχνικών μαθημάτων σε Γυμνάσια της Αθήνας και εικονογράφησε ημερολόγια, εξώφυλλα βιβλίων, περιοδικά, εφημερίδες. Τέλος, σκηνογράφησε το έργο «Ανταρσία» στο νέο θέατρο του Διαμαντόπουλου όπου και εκεί ανέβασε και το θεατρικό έργο της «Χρύσα».

Monday, October 10, 2011

Έφυγε σε ηλικία 91 ετών ο κορυφαίος φωτογράφος Κώστας Μπαλάφας

 Πέθανε την Κυριακή, σε ηλικία 91 ετών, ο κορυφαίος Έλληνας φωτογράφος Κώστας Μπαλάφας. Με τον φακό του κατέγραψε επί έξι δεκαετίες (1939-2000) τον μόχθο και τον αγώνα επιβίωσης στην ελληνική ύπαιθρο, την πορεία του ελληνικού στρατού προς το αλβανικό μέτωπο, την Κατοχή και τον αγώνα του ΕΛΑΣ στην Ήπειρο.

Η κηδεία του θα γίνει το απόγευμα της Δευτέρας (17:30) από το Νεκροταφείο Χαλανδρίου.

13 φωτογραφίες


Ο Κώστας Μπαλάφας γεννήθηκε το 1920 στο ορεινό χωριό Κυψέλη της Άρτας από φτωχούς γονείς αγρότες, τον Γιώργο και την Αρχοντούλα. «Εκεί που» όπως έλεγε ο ίδιος «οι άνθρωποι παιδεύονται να επιβιώσουν, οργώνοντας την άγονη γη, λες και στύβουν με τα χέρια τους γυμνά το ξερό χώμα και το ποτίζουν με ιδρώτα, ώσπου να δώσει καρπούς...».

Σε ηλικία μόλις 11 ετών βρέθηκε στην Αθήνα και ρίχτηκε στη βιοπάλη. Τα παιδικά του βιώματα έμειναν βαθιά χαραγμένα στη μνήμη του με την παραμικρή λεπτομέρεια:

«Απ' το χωριό μου κατέβηκα πρώτα στην Άρτα. Εκεί ο πατέρας μου, για να μη με στείλει μόνο στην Αθήνα, με παρέδωσε σ' ένα γνωστό μας δάσκαλο να με συνοδεύσει. Παράκληση του πατέρα μου ήταν να με βοηθήσει ώσπου να βρω στην πλατεία Κουμουνδούρου την ταβέρνα ενός συγχωριανού μας, που ήταν θαυμάσιος άνθρωπος και καλός πατριώτης. Σ' αυτόν έβρισκαν απάγκιο πολλά χωριατόπαιδα απ' την Ήπειρο, που δεν είχαν στον ήλιο μοίρα. Εκτός από ένα πιάτο φαγητό που τους έδινε, φρόντιζε να τους βρίσκει και δουλειά».

Η πρώτη επαφή του με τη φωτογραφία και τη φωτογραφική μηχανή, όπως έλεγε ο ίδιος, ήταν στα 13 του χρόνια. Είχαν έρθει κάτι συγγενείς του αφεντικού απ' την Αμερική και αυτός, για να τους ευχαριστήσει, θέλησε να τους δείξει τα αξιοθέατα της Αττικής και τους πήγε κάποια μέρα στην Πάρνηθα. Μαζί τους οι ξένοι είχαν μια μικρή φωτογραφική μηχανή Μπράουν της Κόντακ, απλή και εύκολη στο χειρισμό, για να φωτογραφηθούν. Κάποιος έπρεπε να κρατάει τη μηχανή για να τραβήξει τις οικογενειακές τους φωτογραφίες κι αναγκάστηκε ο μαγαζάτορας να πάρει και τον νεαρό υπάλληλο του μαζί γι' αυτή τη δουλειά.

«Όταν κατάλαβα ότι αυτό το μηχάνημα που κρατούσα στα χέρια μου μπορεί να αποτυπώσει σε εικόνα πάνω σε χαρτί ό,τι έχω ζωντανό μπροστά μου, μαγεύτηκα...» έλεγε.

Η πρωτόγνωρη εμπειρία εκείνης της ημέρας τον σημάδεψε: η απόκτηση μιας δικής του φωτογραφικής μηχανής έγινε, για τον έφηβο Κώστα Μπαλάφα, όνειρο μιας ολόκληρης ζωής. Όταν σπούδαζε στα Ιωάννινα, κατάφερε ν' αγοράσει μια Τζούνιορ Κόντακ πουλώντας και το ρολόι του για να συμπληρώσει το ποσό.

Την εποχή που βρισκόταν στην Ιταλία, αντικατέστησε τη μηχανή του με μία Ρομπότ. Έγινε φίλος με κάποιον υπάλληλο ενός γειτονικού φωτογραφείου, καθόταν δίπλα του κι έτσι έμαθε και την τέχνη του σκοτεινού θαλάμου. Με αυτή τη μηχανή, ο νεαρός τότε φωτογράφος θα απαθανάτιζε την πορεία του ελληνικού στρατού προς το αλβανικό μέτωπο, την Κατοχή και τον ένοπλο αγώνα του ΕΛΑΣ στην Ήπειρο.

Το παράτολμο του χαρακτήρα και των πράξεων του αποδείχτηκε περίτρανα, όταν «αιχμαλώτιζε» στο φακό φοβερά εγκλήματα και σκηνές μπροστά στους Ιταλογερμανούς κατακτητές, με κίνδυνο την άμεση εκτέλεση του με συνοπτικές διαδικασίες, ή φωτογραφίζοντας τους διπλανούς συμπολεμιστές του την ώρα της μάχης.

Αδιάψευστος μάρτυρας της παράτολμης ιδιοσυγκρασίας και εφευρετικότητάς του είναι η φωτογράφιση των σωμάτων των πατριωτών Τόδουλου και Φαρίδη, που αιωρούνταν άψυχα ανάμεσα σε δύο πλατάνια στις όχθες της λίμνης των Ιωαννίνων τον Μάρτη του 1944, όπως αναφέρει στο βιβλίο του ο Κώστας Μπουμπούρης, «Ο Κώστας Μπαλάφας και η Ελλάδα του».

Πριν τρία χρόνια ο Κώστας Μπαλάφας δώρισε στο Μουσείο Μπενάκη 15.000 ασπρόμαυρα αρνητικά και 60 κινηματογραφικές ταινίες μικρού μήκους, στις οποίες κατέγραψε την καθημερινότητα σε ηπειρωτική και νησιωτική Ελλάδα.

«Ο Κώστας Μπαλάφας, υπήρξε μια εμβληματική μορφή της ελληνικής φωτογραφίας. Το έργο του διατρέχει έξι ολόκληρες δεκαετίες της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας και καταγράφει με συγκλονιστικό τρόπο τον σκληρό, καθημερινό αγώνα των Ελλήνων για την επιβίωση, την ελευθερία και τη δημοκρατία. Η προσφορά του είναι τεράστια, του είμαστε όλοι ευγνώμονες. Τα θερμά μου συλλυπητήρια στους οικείους του» δήλωσε ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού Παύλος Γερουλάνος.
Newsroom ΔΟΛ, με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ

Thursday, October 6, 2011

Sotheby's: Η «Μεγάλη Παρασκευή» του Θεόδωρου Ράλλη στο σφυρί

Φιλοτεχνήθηκε στο Παρίσι το 1885 και προέρχεται από ιδιωτική συλλογή
Sotheby's: Η «Μεγάλη Παρασκευή» του Θεόδωρου Ράλλη στο σφυρί
Μεγάλη Παρασκευή, Θεόδωρος Ράλλης

Ενα από τα σημαντικότερα έργα του Θεόδωρου Ράλλη (1852-1909) θα δημοπρατηθεί στο Greek Sale του οίκου Sotheby's, την Τρίτη 22 Νοεμβρίου 2011 στο Λονδίνο. Πρόκειται για το αριστούργημα «Μεγάλη Παρασκευή», που φιλοτεχνήθηκε στο Παρίσι το 1885 και προέρχεται από ιδιωτική συλλογή στη Μεγάλη Βρετανία. Το εκπληκτικό αυτό έργο με θέμα την εκκλησιαστική ζωή την οποία συχνά απεικόνιζε στους πίνακές του ο Ράλλης, δεν έχει παρουσιαστεί στο κοινό για περισσότερα από 50 χρόνια. Με τιμή εκτίμησης που ανέρχεται στα 340.000-540.000 ευρώ, το έργο είχε εκτεθεί στο Παρισινό Σαλόνι τη χρονιά της δημιουργίας του αποσπώντας διθυραμβικά σχόλια. Στον πίνακά του, ο Ράλλης απεικονίζει ένα νεαρό κορίτσι ντυμένο με αγροτική ενδυμασία. Η νεαρή, έχει αναλάβει την επίβλεψη της εκκλησίας τη Μεγάλη Παρασκευή, ωστόσο, έχει αποκοιμηθεί στο πόστο της. Καθώς ο ήλιος ανατέλλει, το φως μπαίνει στον ναό φωτίζοντας τις αρχαίες τοιχογραφίες, ενώ εκτός από τα σκορπισμένα στο πάτωμα λουλούδια, ο ζωγράφος έχει αποδώσει με μοναδικό τρόπο τα κεριά από το προηγούμενο βράδυ, που καίνε ακόμη. Η σκηνή, όπως αναφέρει η αυθεντική πλακέτα από το Παρισινό Σαλόνι που βρίσκεται στην κορνίζα του, διαδραματίζεται στα Μέγαρα Αττικής και αποτελεί, όπως πολλές από τις εκκλησιαστικές σκηνές του Ράλλη, έναν φόρο τιμής στη ζωή της ελληνικής επαρχίας. Εκτός από τον υπέροχο πίνακα του Ράλλη, την ίδια ημέρα στην ίδια δημοπρασία που επικεντρώνεται στην ευρωπαϊκή ζωγραφική (Δημοπρασία «European Paintings»), το σφυρί θα χτυπήσει και για έργα των Ιακωβίδη, Βολανάκη, Γύζη, Τέτση, Φασιανού και άλλων.

Sunday, October 2, 2011

ΑΓΗΝΩΡ ΑΣΤΕΡΙΑΔΗΣ: Καλλιτέχνης γνήσιος, πολυσχιδής και πρωτοπόρος


«Ελιές - Χίος» (1939, υδατογραφία)
Καλλιτέχνης σημαντικός και πολυσχιδής, ο Αγήνωρ Αστεριάδης υπήρξε ένας από τους εικαστικούς δημιουργούς που σημάδεψαν κατά το Μεσοπόλεμο την αλλαγή της πορείας της νεοελληνικής τέχνης. Γνήσια και πολυεπίπεδη καλλιτεχνική προσωπικότητα, για περισσότερα από 50 χρόνια, κατέθεσε μεστά ένα έργο εμπνευσμένο και σημαντικό, τόσο στην άρθρωση και εξελικτική, όσο και στη διαμόρφωση της τέχνης. Ο Α. Αστεριάδης εκφράστηκε κυρίως μέσα από τη ζωγραφική, ασχολήθηκε, όμως, παράλληλα με την αγιογραφία και τη ζωγραφική εικόνων, τη χαρακτική, την εικονογράφηση βιβλίων, την κεραμική και σποραδικά με τη σκηνογραφία. Ζωγράφισε, κυρίως, τοπία της υπαίθρου και της πόλης, πρόσωπα, σκηνές της καθημερινότητας, με αναγνωρίσιμη καταγωγή και φυσιογνωμία. Στη διαμόρφωση του χαρακτηριστικού του ιδιώματος, επέδρασαν ουσιαστικά η βυζαντινή και μεταβυζαντινή τέχνη, όπως επίσης και η λαϊκή τέχνη και η αρχιτεκτονική.
Με το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του για το ελληνικό τοπίο, θεωρείται τοπιογράφος, που αποτύπωσε το τοπίο από διαφορετική σκοπιά, και στις μεγάλες του συνθέσεις και στις μικρότερες υδατογραφίες και τέμπερες. Δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στην ανάπτυξη της τοπιογραφίας, θεματική που ο ζωγράφος πραγματεύτηκε σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, την ανέδειξε σε σπουδαίο κεφάλαιο της ελληνικής ζωγραφικής. Η τοπιογραφία του εξελίχθηκε μέσα στις δεκαετίες, διατηρώντας βασικά στοιχεία δομής, ενώ χαρακτηρίζεται από την ελληνικότητα των παραστάσεων και την προβολή του τοπικού στοιχείου. Η κατανόηση του τόπου και των ανθρώπων, καθώς και η χωρίς προσποίηση οπτική του είναι εμφανείς στη δημιουργία του. Στο έργο του γίνεται αμέσως σαφές ότι τα πρόσωπα και οι τόποι, ιδίως του θεσσαλικού κάμπου, είναι πράγματι οικεία στον ζωγράφο και η ακρίβεια της μεταγραφής ευνόητη και χωρίς πειραματισμούς.
Αναδρομική έκθεση

Το πολύπλευρο έργο του καλλιτέχνη αποκρυπτογραφεί η αναδρομική έκθεση «Αγήνωρ Αστεριάδης 1898 - 1977», που παρουσιάζεται στο Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς 138) έως τις 22/11. Τα ζωγραφικά έργα της έκθεσης, καθώς και τα σχέδια, έχουν χωριστεί σε τρεις ενδεικτικές ενότητες: Η πρώτη από το 1921 έως το 1931, η δεύτερη από το 1932 έως το 1952 και η τρίτη από το 1953 έως το θάνατό του (1977). Η πρώτη ενότητα περιλαμβάνει τις πρώτες απόπειρες του Α. Αστεριάδη στη ζωγραφική, καθώς και την εξαιρετική ενότητα με υδατογραφίες που χρονολογούνται από το 1925 έως το 1927 και οι οποίες εκτίθενται μεμονωμένα. Το διάστημα μετά το 1932 σημαδεύεται από τη βαθμιαία κατάκτηση του προσωπικού ύφους, την εισαγωγή νέων θεμάτων, την περαιτέρω διερεύνηση του χώρου, του χειρισμού των συνθέσεων και των σχέσεων του χρώματος. Ο χωρισμός του διαστήματος αυτού σε δύο περιόδους, 1932-1952 και 1953-1977, είναι μάλλον συμβατικός, αφού η μακρά αυτή περίοδος είναι συνεχής, εξελικτική μεν, αλλά χωρίς ανατροπές. Η τομή υπαγορεύτηκε από την ανάγκη να διακριθούν καλύτερα θεματικές ενότητες και τεχνικές αντιλήψεις που εισάγονται κατά την τελευταία περίοδο. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι μετά το 1960 επιλέγει έναν νέο, διαφορετικό τρόπο έκφρασης, επιμερίζοντας τη ζωγραφική επιφάνεια και επιλέγοντας μια διαφορετική, πολλαπλή προοπτική.
Στην έκθεση παρουσιάζονται επίσης χαρακτικά και σχέδια του Α. Αστεριάδη φιλοτεχνημένα στις περιόδους 1925-1927 και 1965-1958. Επίσης, εκτίθενται τα τρία μεγάλα λευκώματα που εικονογράφησε, μαζί με προπαρασκευαστικά σχέδιά τους: «Το σπίτι του Σφαρτς στ' Αμπελάκια» (1928, όπου απέδωσε με το δικό του τρόπο το αρχοντικό και τις τοιχογραφίες του), «Χίος» (1939) και «Εξι ακουαρέλες και δύο λιθογραφίες» (1944), καθώς και βιβλία σχολικά και λογοτεχνικά, εικονογραφημένα με σχέδιά του. Το σύνολο των έργων (ελαιογραφίες, ακουαρέλες, σχέδια και σπουδές) προέρχεται τόσο από συλλογές ιδρυμάτων και μουσείων, όσο και από ιδιωτικές συλλογές. Η έκθεση συνοδεύεται από κατάλογο, με κείμενα των Μανόλη Βλάχου, Νίκου Ζία, Κατερίνας Περπινιώτη - Αγκαζίρ, Κατερίνας Πατσουμά και Ειρήνης Οράτη, επιμελήτριας της έκθεσης.
Μισός αιώνας δημιουργία

Ο Αγ. Αστεριάδης γεννήθηκε στη Λάρισα το Δεκέμβρη του 1898. Σπούδασε στην ΑΣΚΤ (1915 - 1921), με δασκάλους τους Γ. Ροϊλό, Γ. Ιακωβίδη, Σ. Βικάτο, Π. Μαθιόπουλο. Το 1921 παρουσίασε την πρώτη του ατομική έκθεση στη Λάρισα. Ο Αγ. Αστεριάδης, ενώ ξεκίνησε από τη Σχολή Καλών Τεχνών, όπου επικρατούσε ακόμη το κλίμα της Σχολής του Μονάχου με κάποιες ιμπρεσιονιστικές παραλλαγές και παρόλο που δε σπουδάζει στο εξωτερικό, διαμορφώνει μια καλλιτεχνική προσωπικότητα, που συνδυάζει αναζητήσεις της μοντέρνας τέχνης με τα αποθέματα της εικαστικής εμπειρίας της παράδοσης, κυρίως της βυζαντινής και της λαϊκής ζωγραφικής. Στοιχεία και τα δύο, που τα γνώρισε σχεδόν μόνος του, τα προσέλαβε και τα αφομοίωσε. Το έργο του, πολύπλευρο θεματικά, έχει και ανάλογες τεχνοτροπικές εκφάνσεις. Σχεδίασε γυμνά με μεγάλη σχεδιαστική ακρίβεια και λιτότητα. Ζωγράφισε τοπία με φυσιοκρατική απόδοση και χρωματική ευαισθησία, κυρίως σε ελαφρά ύλη. Επηρεάστηκε, ιδίως στις νεκρές φύσεις, από κυβιστικές απηχήσεις.
Καλλιτέχνης σεμνός αλλά και πρωτοπόρος, ο Αγ. Αστεριάδης υπήρξε ιδρυτικό μέλος των πρωτοποριακών καλλιτεχνικών ομάδων «Τέχνη» (1930 - 1940) και «Στάθμη» (1950 - 1951). Την περίοδο της ΕΑΜικής Αντίστασης παίρνει μέρος στο ΕΑΜ Καλλιτεχνών και μαζί με άλλους ομότεχνούς του (Τάσσος, Λ. Μαγγιώρου, Β. Κατράκη, Φ. Ζαχαρίου, Μ. Μακρής, Σπ. Βασιλείου, Κ. Γραμματόπουλος, Χρ. Δαγκλής, Γ. Σικελιώτης κ.ά.) συμμετέχει με τα έργα του στον αγώνα κατά του κατακτητή. Μέσα στην Κατοχή, ο Αγ. Αστεριάδης κυκλοφόρησε μονόφυλλα χαρακτικά με θέματα από δημοτικά τραγούδια, κυρίως κλέφτικα. Με τη συνεχή παρουσία του για μισό αιώνα στην καλλιτεχνική ζωή, με το μειλίχιο, ήρεμο, αλλά και αποφασιστικό χαρακτήρα του, πρόσφερε ένα σημαντικό, με τη σφραγίδα αυτής της προσωπικότητας, έργο. Οπως ομολογούσε και ο ίδιος, ένα από τα καθοριστικά στοιχεία που τον επηρέασαν ήταν η εμπειρία του από τη ζωγραφική των παιδιών, την περίοδο που δίδασκε ζωγραφική σε σχολεία. Σε συνεργασία με τον Σπύρο Βασιλείου, επιμελήθηκε το 1933 την έκδοση «Παιδικά σχέδια» με έργα μαθητών του δημοτικού, ενώ από το 1950 έως το 1968, εικονογράφησε πολλά διδακτικά βιβλία του δημοτικού και του γυμνασίου. Για τα βιβλία του τιμήθηκε με το Μέγα Βραβείο Εκδόσεων της Διεθνούς Εκθέσεως του Παρισιού το 1937 και με το πρώτο Βραβείο Εκθέσεως Βιβλίου της Αθήνας το 1939. Ο καλλιτέχνης αγιογράφησε και πολλές εκκλησίες στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στο Βόλο και την Τεγέα.

Ριζοσπάστης, 2/10/2011
Ρ. Σ.