Saturday, May 31, 2008

Ο ΤΖΕΦ ΚΟΥΝΣ ΣΤΗΝ ΤΑΡΑΤΣΑ

ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Πολλή συζήτηση γίνεται αυτές τις ημέρες για τα καινούργια έργα του Τζεφ Κουνς, τρία γλυπτά μεγάλων διαστάσεων από ανοξείδωτο χάλυβα, που εκτίθενται στην ταράτσα του Μητροπολιτικού Μουσείου: το Μπαλόνι σκύλο, που θυμίζει ακριβώς τεράστιο μακρουλό μπαλόνι συστρεμμένο και δεμένο σε ορισμένα σημεία ώστε να μοιάζει με υπερμεγέθη σκύλο, την Ιερή καρδιά (άγνωστο αν υπάρχει αναφορά στην Ιερά Καρδία, του Ιησού), ένα καρδιόσχημο πακέτο, κάπου τέσσερα μέτρα ύψος, σαν τυλιγμένο με κατακόκκινο αλουμινόχαρτο και δεμένο με φιόγκο, και το Χρωματικό βιβλίο, ορνιθοσκαλίσματα πάνω σε μια μεγάλη χαλύβδινη πλάκα. Στα τρία έργα οι επιφάνειες γυαλίζουν σαν καθρέφτης κάτω από τα χτυπητά χρώματά τους και η εκτέλεσή τους χαρακτηρίζεται άψογη, ό,τι και αν σημαίνει αυτό. Οσο για το νόημά τους, αν έχουν, παραμένει αβέβαιο, όπως άλλωστε και όλης της τέχνη του Κουνς, γνωστού και από τον γάμο του με τη διάσημη πορνοστάρ Τσιτσιολίνα, ο οποίος εδώ και 25 χρόνια κινείται μεταξύ σοβαρού και αστείου. Με τα πολύχρωμα μπιμπελό του, σκυλάκια, αρκουδάκια και άλλα, ο καλλιτέχνης είναι ταγμένος με το λαϊκό γούστο, αν και πολλοί κάνουν λόγο για kitsch, το οποίο ωστόσο οι συλλέκτες αγοράζουν πανάκριβα. Πρόσφατα ο Κουνς συσχέτισε τον χαλύβδινο Σκύλο του με την κλασική τέχνη αναφερόμενος στις ανακαινισμένες αίθουσες των ελληνορωμαϊκών αρχαιοτήτων του Μουσείου. Ούτε αυτή τη φορά έγινε αντιληπτό αν αστειευόταν ή σοβαρολογούσε. Ως τις 26 Οκτωβρίου.

[ARS... BREVIS, ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΖΕΝΑΚΟΥ, Το ΒΗΜΑ, 01/06/2008]

ΙΡΑΝΙΚΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΗ


Της ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΜΠΑΡΚΑ, Ελευθεροτυπία, 31/5/2008

«Είναι σαν να ζούμε σε διαφορετικά νησιά, δίπλα δίπλα. Δεν είναι δύσκολο να δούμε ο ένας τον άλλον αλλά δεν καταλαβαινόμαστε. Οσοι βλέπουν τα έργα μας κατοικούν στο δικό μας νησί, και, πιστέψτε με, είναι ένα πολύ μικρό νησί».
Η Ιρανή εικαστική καλλιτέχνις Νέντα Ραζάβιπουρ
Η 39χρονη Νέντα Ραζάβιπουρ, με εκείνη την κλασική περσική ομορφιά, στέκεται απέναντί μου και χαμογελάει. Είναι εικαστική καλλιτέχνις και ζει στην Τεχεράνη. Διδάσκει γαλλικά για να βιοπορίζεται, αλλά επ' ουδενί δεν καταθέτει τα όπλα. Το 2003, για παράδειγμα, περίμενε εφτά ολόκληρους μήνες την άδεια από τις αρχές του Ιράν για να προβάλει το έργο της «Census» στην πρόσοψη ενός υπό κατασκευή ουρανοξύστη στην Τεχεράνη. Μαζί με τον Σαχάμπ Φοτουχί φωτογράφησαν περίπου 100 κατοίκους της πρωτεύουσας και τα πολύ κοντινά πορτρέτα τους τα πρόβαλαν στον τοίχο του κτηρίου. Ηταν το πρώτο έργο δημόσιου χώρου στο Ιράν.
Πριν από λίγες μέρες μαζί με εννέα ακόμη συμπατριώτες της καλλιτέχνες ήρθαν στην Αθήνα -όλοι τους για πρώτη φορά-, για να δουν από κοντά την έκθεση με τα έργα συνολικά 19 Ιρανών καλλιτεχνών, που επιμελήθηκε ο εικαστικός Αλέξανδρος Γεωργίου, στο κέντρο της Αθήνας και στο πλαίσιο του παράλληλου προγράμματος της Art Athina. «Το λιοντάρι κάτω απ'το ουράνιο τόξο» είναι ο τίτλος της και παρουσιάζεται στα δωμάτια του 4ου και του 5ου ορόφου ενός κτηρίου επαγγελματικής κυρίως χρήσης, στην οδό Αιόλου 48-50 (έως 22 Ιουνίου).
Μία από τις εικόνες της φαντασίας του Μπαχμάν Τζαλαλί.
«Μου θυμίζουν τα δωμάτια φιλοξενίας ξένων στην πατρίδα μου», λέει η Νέντα Ραζάβιπουρ μόλις καθίσαμε σε ένα απ' αυτά βαμμένο με το χαρακτηριστικό περσικό πράσινο χρώμα.
Οταν βρέθηκε στα τέλη της δεκαετίας του '80 στο Παρίσι, ούτε τα βίντεο πόσω μάλλον οι εγκαταστάσεις ήταν στο μυαλό της. Σκηνογράφος ήθελε να γίνει, γι' αυτό και αποφοίτησε το 1992 από τη Σχολή Πλαστικών Τεχνών του Πανεπιστημίου Paris Ι. Σε ένα ταξίδι της τότε στην Τεχεράνη ανακάλυψε μία ολόκληρη ομάδα νέων καλλιτεχνών, εικαστικών, συγγραφέων κ.ά. «Δεν είχαν ούτε βιβλία για να ενημερωθούν ούτε γκαλερί ούτε βέβαια έβλεπαν στη χώρα τους θεάματα και εκδηλώσεις. Αλλά ήταν τόσο τολμηροί και δραστήριοι κι ας μην είχαν δείξει τη δουλειά τους σε κανέναν...» [Συνεχίζεται]

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΕΝΑ E-MAIL ΧΩΡΙΣΜΟΥ!


Της ΚΑΤΙΑΣ ΑΡΦΑΡΑ, Ελευθεροτυπία, 31/5/2008

Για τη Σοφί Καλ τα όρια μεταξύ ιδιωτικής και δημόσιας ζωής ήταν πάντα δυσδιάκριτα. Η έκθεση που παρουσιάζει μέχρι τις 8 Ιουνίου στην παλιά Εθνική Βιβλιοθήκη του Παρισιού, στήθηκε με αφορμή ένα e-mail χωρισμού.
Η Σοφί Καλ απευθύνθηκε στον Ντανιέλ Μπιρέν για το στίσιμο της έκθεσής της. Κι αυτός μεταμόρφωσε τον χώρο της οβάλ αίθουσας Λαμπρούστ της βιβλιοθήκης του Παρισιού
«Δεν ήξερα τι να απαντήσω. Ηταν σαν να μην προοριζόταν για μένα. Τελείωνε με αυτές τις λέξεις: Να φροντίζετε τον εαυτό σας». Η εκκεντρική Γαλλίδα καλλιτέχνιδα αποφάσισε να κάνει άλλη μια φορά την προσωπική της ζωή θέμα της δουλειάς της και να ζητήσει από 107 γυναίκες, κάθε μία επιλεγμένη για το επάγγελμά της, να ερμηνεύσουν το e-mail με τον δικό τους, επαγγελματικό τρόπο. Ο αριθμός των γυναικών δεν ήταν προκαθορισμένος, ωστόσο όταν ζήτησε από την τραγουδίστρια Peaches να σχολιάσει το γράμμα και εκείνη της πρότεινε να συναντηθούν στο Βερολίνο, η Καλ κατάλαβε ότι αυτό θα ήταν το τέλος του πρότζεκτ: η σχέση της με τον άγνωστο Χ είχε γεννηθεί σε αυτή την πόλη.
Η Σοφί Καλ απευθύνθηκε σε ηθοποιούς, δημοσιογράφους, δασκάλες, διορθώτριες, δικηγόρους, χορεύτριες, αλλά και σεξολόγους, σκακίστριες, αστυνομικούς, ψυχαναλύτριες, κλόουν και... συντάκτριες σταυρολέξων. Κάθε μία ερμήνευσε το γράμμα με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο, φανερώνοντας παράλληλα τη δική της ψυχοσύνθεση. Κάποιες το ανέλυσαν σημειολογικά, άλλες το εξήγησαν με διπλωματική γλώσσα, ορισμένες το μελοποίησαν, υπήρξαν πολλές που χόρεψαν τα αισθήματα που τους προκάλεσε. «Αυτό που ήθελα ήταν να το καταλάβουν στη θέση μου. Να απαντήσουν στη θέση μου. Ηθελα να το αναλύσουν, να το σχολιάσουν, να το παίξουν, να το τεμαχίσουν, να το εξαντλήσουν. Ηταν ένας τρόπος να βρω χρόνο να διακόψω. Με τον δικό μου ρυθμό. Να φροντίσω κυριολεκτικά τον εαυτό μου».
Επειτα η Σοφί Καλ αναζήτησε με ανοιχτή επιστολή τον κατάλληλο επιμελητή. Τον βρήκε στο πρόσωπο ενός άντρα καλλιτέχνη, του Ντανιέλ Μπιρέν, που ανέλαβε να σκηνοθετήσει με ευαισθησία τα αποτελέσματα της... έρευνας.
Αν και πρόκειται για την έκθεση που εκπροσώπησε τη Γαλλία στην τελευταία Μπιενάλε της Βενετίας, η δουλειά της Σοφί Καλ παρουσιάζεται τώρα με εντελώς διαφορετικό τρόπο, καταλαμβάνοντας μια από τις ωραιότερες αίθουσες βιβλιοθήκης του Παρισιού, που έμενε για χρόνια κλειστή, την οβάλ αίθουσα Λαμπρούστ. Ο Ντανιέλ Μπιρέν μεταμόρφωσε αριστοτεχνικά τον χώρο. Προσπερνώντας την αρχική αμηχανία -είναι η πρώτη φορά που η αίθουσα χρησιμοποιείται με αυτό τον τρόπο- αρχίζουμε να ανακαλύπτουμε σιγά σιγά, μέσα από την ανάγνωση, τα κομμάτια του παζλ: το γράμμα επαναλαμβάνεται δεκάδες φορές σε χειρόγραφη ή δακτυλογραφημένη μορφή, σχολιασμένο ή διορθωμένο, ενώ βιντεοπροβολές και μεγάλων διαστάσεων φωτογραφίες γυναικών που το διαβάζουν κρέμονται στους τοίχους, καλύπτοντας τα ξύλινα ράφια που κάποτε ήταν γεμάτα βιβλία.

ΣΤΟ ΜΟΔΑΤΟ ΚΙΝΕΖΙΚΟ «798» ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ

Και η ελληνική σύγχρονη τέχνη ταξιδεύει στο Πεκίνο! Την Κυριακή, στο περίφημο «798», τον πρωτοποριακό και μοδάτο χώρο της σύγχρονης τέχνης στην Κίνα, εγκαινιάζεται ομαδική έκθεση 23 Ελλήνων καλλιτεχνών οργανωμένη από το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ) και το ΥΠΠΟ, στο πλαίσιο του πολιτιστικού έτους της Ελλάδας στην Κίνα. Την επιμέλεια της έκθεσης, με τίτλο «Διεμπειρίες Ελλάδα 2008», ανέλαβε η διευθύντρια του ΕΜΣΤ Αννα Καφέτση.
Στο περίφημο «798», που τα τελευταία χρόνια έχει φιλοξενήσει κορυφαίους εικαστικούς, θα παρουσιαστεί η έκθεση του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης
Ο όρος «διεμπειρίες» (transexperiences) ανήκει στον διάσημο Κινέζο καλλιτέχνη Τσεν Ζεν (1955-2000) και επιλέχθηκε γιατί συνοψίζει τον ανοιχτό χαρακτήρα της εικαστικής σκηνής στην Ελλάδα σήμερα. Στόχος της έκθεσης, άλλωστε, είναι η δημιουργία πολλών «διεμπειριών», ώστε οι επισκέπτες μέσω ποικίλων ανθρωπογεωγραφιών, μύθων, θρησκευτικών τελετουργιών και γεωπολιτικών γεγονότων, τοπικού ή παγκόσμιου ενδιαφέροντος, να έχουν την ευκαιρία να ανοιχτούν σε «άλλες» αφηγήσεις και να ταξιδέψουν σε διαφορετικές πολιτισμικές περιοχές. Χωρίς βεβαίως να αποκλείονται οι πολιτισμικές ή διανοητικές συγκλίσεις, ακόμη και η ανάδειξη των κοινών τόπων.
«Η συνύπαρξη, αλλά και η διασταύρωση των πολιτισμών στην εποχή της παγκοσμιοποίησης δημιουργούν την απαραίτητη συνθήκη τόσο για την παραγωγή όσο και για την υποδοχή της σύγχρονης τέχνης. Η νομαδική, στις μέρες μας, εμπειρία τόσο των καλλιτεχνών όσο και των θεατών εξασφαλίζει την ανάγκη να υπερβούμε τα σύνορα, αλλά και να επικοινωνήσουμε παγκόσμια», διαβάζουμε στο κείμενο της επιμελήτριας. «Τα Εθνικά Μουσεία Σύγχρονης Τέχνης δεν μπορούν να παραμείνουν αδιάφορα μπροστά σ' αυτήν τη διαπολιτισμική κινητικότητα. Χωρίς να υποτιμούν καθόλου τον εθνικό πολιτισμό και τη συνέχειά του, που συνιστά την κοινή ιστορική μνήμη των ανθρώπων και των κοινωνιών, είναι καθήκον τους σήμερα να επαναπροσδιορίσουν τη στρατηγική τους ώστε να συνεισφέρουν στην κατανόηση του "άλλου", αλλά και στην κριτική της σύγκλισης του τοπικού με το παγκόσμιο»... [συνεχίζεται στην Ελευθεροτυπία, 30/5/2008]

ΟΙ ΜΠΙΕΝΑΛΕ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ


Οι Μπιενάλε της Ευρώπης συναντώνται σήμερα (Σάββατο) στην Αθήνα. Είναι η πρώτη φορά που οι ευρωπαϊκές Μπιενάλε σύγχρονης τέχνης ανταλλάσσουν την εμπειρία τους και διερευνούν τις δυνατότητες διαλόγου και ανταλλαγής, με στόχο την επικοινωνία και την κινητικότητα των καλλιτεχνών και των επαγγελματιών της τέχνης.
Η δική μας Μπιενάλε, της Αθήνας, ξεκίνησε την πρωτοβουλία και να που ως συντονίστρια του Προγράμματος Ανταλλαγών και Δημιουργικής Φιλοξενίας Μπιενάλε (το οποίο συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ενωση) φέρνει το δυναμικό των Μπιενάλε στην πόλη μας για τη διεξαγωγή της ημερίδας με θέμα «Χαρτογραφώντας το Δίκτυο Ευρωπαϊκών Μπιενάλε», την Κυριακή (έναρξη 10.30 π.μ.) στο αμφιθέατρο του Ιδρύματος Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη (Βασ. Σοφίας 9 και Μέρλιν 1). Είσοδος ελεύθερη.
Οι προσκεκλημένοι ομιλητές θα λάβουν μέρος σε κλειστό workshop, τα συμπεράσματα του οποίου θα παρουσιάσουν στην ημερίδα. Είναι η πρώτη δημόσια παρουσίαση του Δικτύου Ευρωπαϊκών Μπιενάλε, στο οποίο συμμετέχουν οι Μπιενάλε των πόλεων: Βερολίνου, Βενετίας, Γκέτεμποργκ, Κωνσταντινούπολης, Λίβερπουλ, Λιών, Τιράνων και Αθήνας καθώς και η περιφερειακή Μπιενάλε της Ρουμανίας και η Manifesta.
Θα μιλήσουν οι: Τσας Μαρτίνεζ (διευθύντρια Frankfurter Kunstverein), Λαρς Μπανγκ Λάρσεν (ανεξάρτητος επιμελητής και συγγραφέας), Χέλγκε Μουσάμερ (International Research Center for Cultural Studies της Βιέννης και διδάσκων στο κολέγιο Goldsmiths του Λονδίνου), Πέτερ Μέρτενμπεκ (καθηγητής Visual Culture στο Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας της Βιέννης), Μάικε Κρουζ (υπεύθυνος επικοινωνίας στην Μπιενάλε Βερολίνου), Ρενάτε Βάγκνερ (συντονισμός στην Μπιενάλε Βερολίνου), Μπίγκε Οβερ (διεθνείς σχέσεις στην Μπιενάλε Κωνσταντινούπολης), Αντονι Πίκταλ (επικεφαλής μάρκετινγκ και επικοινωνίας στην Μπιενάλε Λίβερπουλ), Φρεντερίκ Γκοτιέ (καλλιτεχνικός συντονισμός στην Μπιενάλε Λιών), Δέσποινα Σεβαστή (συντονισμός διεθνών προγραμμάτων στην Μπιενάλε της Αθήνας) και Αυγουστίνος Ζενάκος (project manager του Προγράμματος Ανταλλαγών και Δημιουργικής Φιλοξενίας Μπιενάλε, συνδιευθυντής της Μπιενάλε της Αθήνας). Περισσότερα στο www.europeanbiennialnetwork.org

Friday, May 30, 2008

Εικόνες από την επιβλητική άγρια Δύση

Βράδυ στην έρημο του Νέου Μεξικού. Ενας περαστικός φωτογράφος βλέπει ένα περίεργο φεγγάρι και ένα ακόμη πιο περίεργο συνδυασμό σκότους και φωτός, να ανάβει τον ορίζοντα πίσω από ένα έρημο νεκροταφείο. Πηδάει από το αμάξι του και χωρίς καν να ελέγξει τη φωτογραφική του μηχανή, απαθανατίζει την εικόνα. Είναι το 1941 και ο φωτογράφος, ο Ανσελ Ανταμς, έχει μόλις συλλάβει μια από τις ωραιότερες εικόνες στην τέχνη του φακού.

Η «Ανατολή του φεγγαριού στο Φερνάντεζ» είναι η πιο διάσημη φωτογραφία του Ανταμς. Είναι σήμερα η πιο ακριβή φωτογραφία στον κόσμο όταν εμφανίζεται σε πλειστηριασμούς. Και μια από τις πιο γνωστές μια και έχει αναπαραχθεί σε αμέτρητες αφίσες. Ομως, στην αίθουσα του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης της Οξφόρδης όπου πραγματοποιείται η πρώτη έκθεση των επιλεγμένων από τον ίδιο φωτογραφιών του, που συναποτελούν τον κανόνα του, είναι μια εικόνα ανάμεσα στις άλλες. Δίχως φιλοδοξίες και μικρών διαστάσεων τόσο ώστε δύσκολα ξεχωρίζει κανείς τις λεπτομέρειες. Ομως, όπως γράφει η Λόρα Κάμινγκ στην «Ομπζέρβερ», η τέχνη του Ανταμς δεν χρειάζεται θεαματικότητες για να θαμπώσει. Το ότι ο ίδιος ο φωτογράφος ήταν θαμπωμένος, την ώρα που την τράβαγε, από το μεγαλείο της φύσης, ήταν αρκετό για να βγει το θαύμα αυτό και στο φιλμ.
Ο,τι έχει άλλωστε φωτογραφίσει, ασχέτως μεγέθους, μεγαλείου, διαστάσεων, μνημειακότητας, προβάλλει σαν πρωτοϊδωμένο θαύμα. Ποιο θαύμα; Μια κυματιστή έρημο, ψημένη στην αμερικανική κάψα, βγαίνει σαν κάποιος αρχαίος, τσαλακωμένος πάπυρος. Φύλλα χλόης (οι φωτογραφίες του Ανταμς είναι το εικαστικό ανάλογο της ποίησης του Γουόλτ Γουίτμαν), στην πάχνη κάτω από τον πρωινό ήλιο, στην όχθη μιας λίμνης, γίνονται σπινθηροβολισμοί, που μοιάζουν να έρχονται από τη νύχτα. Οικεία πράγματα της καθημερινότητας γίνονται ασυνήθιστα πράγματα, μακρινά σαν εξωτικά.
Ο ίδιος απ’ όλο το έργο του διάλεξε 80 φωτογραφίες, που τις ονόμασε Μουσειακή συλλογή, προορισμένη για μουσεία, όπου όλοι θα μπορούν να τη δουν δωρεάν. Τώρα, στην πρώτη τους εμφάνιση στη Βρετανία, καταπλήσσει το πρόσωπο της Αμερικής που βγαίνει από μέσα τους. Ενα ιδανικό πρόσωπο πάνω στη βραχώδη γη. Οι φωτογραφίες αυτές μιλούν σαν ποίηση, σαν μουσική και σαν τη ζωγραφική εκείνη που έκαναν οι παλιοί γηγενείς κάτοικοί της, οι Ινδιάνοι, πάνω στην άμμο. Στο «Φεγγάρι και μισός θόλος, Γιοσεμάιτ, 1938», η σελήνη είναι ψηλά στον ουρανό, πάνω από ένα σαν κρυστάλλινο βουνό, όλη η εικόνα μοιάζοντας με την όψη ενός γυμνού, ακατοίκητου, του μακρινού πλανήτη.
Ο Ανταμς, όσο ρομαντικός και αν ήταν γοητευμένος βαθιά από το θέαμα μιας συνεχώς εναλλασσόμενης φύσης, που επιστρέφει στην αρχή της και ξεκινάει πάλι το ίδιο ταξίδι, όμως δεν ξεχνούσε πως ό,τι έβλεπε και ήθελε να αποτυπώσει, το έκανε μέσα από ένα μέσο, τη φωτογραφική μηχανή και ένα μάτι, σαν φακό. Βλέποντας φωτογραφίες του Τζον Μάριν, συνειδητοποίησε τις δυνατότητες για αφαίρεση που του έδινε το μέσο. Αυτές είναι ευδιάκριτες στη σειρά φωτογραφιών του με τίτλο Surf, όπου το ένα κύμα ανεβαίνει πάνω στο άλλο, όλα με διαφορετικό σχήμα· και στη σειρά του με τους αμμόλοφους, καθώς υψώνονται ο ένας πίσω από τον άλλο, σε σχήμα τριγωνικό με τους θύσανους επάνω τους, πλαγιασμένους από τον θαλασσινό αέρα. Μοιάζουν καθαρές φόρμες μέσα σε άδειο χώρο. Αυτό δεν σημαίνει ότι τους λείπει το αίσθημα. Στην έκθεση, βλέπει κανείς σε ωραία αντίστιξη βαλμένες δύο διαφορετικές φωτογραφίες να κοινωνούν το ίδιο αίσθημα της φύσης. Στη σειρά «Κόκκινο δάσος», οι κορμοί των δέντρων υψώνονται σαν κίονες που βαστούν τον ουρανό. Ανθρωποι και καθεδρικοί. Η κάθε μεταφορά, συμβολισμός, πετυχαίνεται με λεπτότατες αποχρώσεις του βάθους πεδίου και με τις αντιθέσεις.
Επιπλέον ο Ανταμς μπορούσε να βγάλει τόσο εκτυφλωτικά μαύρα και άσπρα ώστε ενίοτε οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες του μοιάζουν έτοιμες να γλιστρήσουν στην πολυχρωμία. Με την ίδια μνημειακότητα μπορούσε να αποτυπώνει και τον εσωτερικό κόσμο των κτιρίων και σπιτιών, όμως, το σύμπαν του, αυτό όπου κινούνταν εντελώς ελεύθερος, ήταν ο βιβλικός κόσμος της φύσης. Σαν την ποίηση του Γουέρντσγουερθ, οι φωτογραφίες του είναι «φωτισμοί» από πάνω, στιγμές, που ίσως κάποτε αλλιώς βιωμένες, επανέρχονται λουσμένες μέσα στη λάμψη ενός καινούργιου, εκτυφλωτικού φωτός. Του φωτός της ψυχικής γαλήνης. Αντίθετα όμως από τον Αγγλο ποιητή, ο Ανσελ Ανταμς δεν πίστευε ότι οι λέξεις μπορούν να αποδώσουν τις στιγμές αυτές. Η μουσική μόνο και η φωτογραφία. [The Observer, Η Καθημερινή, 30/5/2008]

Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ

Η φετινή Μπιενάλε του Μουσείου Γουάιτνι της Νέας Υόρκης σκοπό είχε να αναδείξει το επίπεδο της σημερινής αμερικανικής τέχνης. Μέσα σ’ ένα περιβάλλον, όπου τα στυλ ταχύτατα διαδέχονται το ένα το άλλο και η τωρινή επιτυχία αύριο είναι παρελθόν και τα καλλιτεχνικά φεστιβάλ βρίσκονται σε βαθιά αμηχανία –το Pulse στο Λονδίνο έπαψε να υπάρχει– ένα τέτοιο σχέδιο μπορεί να καρποφορήσει μόνο κάτω από μια προϋπόθεση: Να μην έχει υπερβολικές φιλοδοξίες.
Ετσι, το φεστιβάλ τούτο είχε μικρότερες προσδοκίες. Θέματά του ήταν το λίγο, το εφήμερο, το αργό, το ανεπιτυχές. Κατά κάποιο τρόπο ένα μικρό φεστιβάλ μιας μικρής εποχής. Με τη συμμετοχή 80 καλλιτεχνών ήταν το πιο λιτό εδώ και χρόνια, όπως λιτό ήταν και το περιεχόμενο των αιθουσών του, παρ’ ότι αυτές καταλάμβαναν τρία πατώματα του μουσείου.
Οι περασμένες Μπιενάλε του Γουάιτνι είχαν μια ατμόσφαιρα εορταστική, ιδιαίτερα εκείνης του 2004, πλημμυρισμένη μ’ έναν αέρα πανκ. Σε σύγκριση, τούτη ήταν, όπως γράφει ο Χόλαντ Κάτερ στην «Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν», πιο πεζή, πιο προσγειωμένη, λιγότερο φανταχτερή. Οι εγκαταστάσεις ήταν απλές, ο κατάλογος λειτουργικός. Παρόμοια και η τέχνη, σε μορφή και περιεχόμενο απλή και εύληπτη.
Υπήρχαν, όμως, δυναμικά έργα. Ενα ήταν το γλυπτό από μαύρο βινύλιο του Ρόντνεϊ Μακμίλαν από το Λος Αντζελες. Το φυτικό οικοσύστημα της Φοίβης Γουόσμπερν ήταν ένα άλλο, κι ένα τρίτο το βίντεο του Σπάικ Λι για τη Νέα Ορλεάνη, κατεστραμμένη από την «Κατρίνα». Οπως και μερικές περφόμανς στο πλαϊνό Αρμορι της Παρκ Αβενιου, της Μαρίνας Ρόζενφελντ, με τη 40μελή χορωδία της, της Κέμπρα Φάλερ και της ομάδας Γης και της Κάρεν Μπλακ με το συγκρότημα Βολόψιους Χόρορ.
Το γενικό επίπεδο, όμως, ήταν χαμηλών τόνων με έργα που έμοιαζαν να βρίσκονται σε μεταβατική φάση, σαν μια συζήτηση που συνοψίζεται δίχως ακόμα να έχει καταλήξει σε συμπεράσματα. Απουσίαζε η δήλωση. Υπερείχαν τα κολάζ και τα φθηνά υλικά, πλαστικό, πλεξιγκλάς ή υλικά που προέρχονταν από κάδους σκουπιδιών. Στην περίπτωση του Τζεντεντάια Σίζαρ από την Καλιφόρνια, ήταν κομμάτια ξύλο, πεταμένα πλαστικά φλιτζάνια του καφέ, παλιά ρούχα. Ο Τσαρλς Λονγκ στα γλυπτά του μιμούνταν τον Τζιακομέτι, αλλά τα σχήματα των γλυπτών του προέρχονταν από τα περιττώματα ζώων και πουλιών στα πάρκα. Ο Τσέινι Τόμσον μεταμόρφωνε ένα παλιό πεταμένο κουτί σε κάτι πολύτιμο που ακτινοβολούσε όταν το φως του ήλιου από τα παράθυρα έπεφτε επάνω του.
Το πιο σημαντικό ίσως ήταν η απουσία της ζωγραφικής, που αντιπροσωπευόταν μόνο με έργα του Τζο Μπράντλι, της Μαίρης Χάιλμαν, της Κάρεν Κίλιμνικ και του Ολίβιε Μόσετ. Απογοητευμένοι έμειναν όσοι πιστεύουν ότι η τέχνη πρέπει πρώτα απ’ όλα να είναι οπτική απόλαυση.
Κι αν έλειπε, όμως, αυτή η παραδοσιακή ομορφιά, την αντικαθιστούσε η πίστη των διοργανωτών στο ότι οι καλλιτέχνες είναι εκτός από τεχνίτες και σκεπτόμενοι άνθρωποι. Και σαν τέτοιοι δημιουργούν έργα που δεν ανήκουν στην τάξη εκείνων τα οποία προορίζονται να κορέσουν έτοιμες ορέξεις. [International Herald Tribune, Η Καθημερινή, 30/5/2008]

Thursday, May 29, 2008

Artist Beryl Cook dies aged 81

Dog and Dolphin by Beryl Cook

Η ζωγράφος των θαμώνων των λονδρέζικων παμπ Μπέριλ Κουκ πέθανε σε ηλικία 81 ετών. Ηταν γνωστή για τα πολύχρωμα και κωμικά έργα της με ευτραφείς γυναίκες, αλλά και για εκείνα που ήταν εμπνευσμένα από τις παμπ της πόλης. Οι μεγαλόσωμοι αστοί της είχαν αγαπηθεί από το κοινό και πρωταγωνίστησαν σε μια σειρά του BBC. Πέρυσι, διοργανώθηκε μια μεγάλη έκθεση για την αυτοδίδακτη ζωγράφο στο Πόρταλ Γκάλερι της βρετανικής πρωτεύουσας.

From , May 28, 2008

Self portrait of the artist Beryl Cook

Beryl Cook painting herself

Beryl Cook, the populist and bawdy painter of a thousand iconic fat women, died at the age of 81 today. Jess Wilder, co-owner of London’s Portal Gallery, which shows Cook’s paintings, said: “She died peacefully this morning with her family around her.” Cook was known for the vibrant, fun-loving and over-sized characters that cavorted across her paintings but she was notoriously shy away from the canvas. She refused to attend her exhibitions and would not even appear at Buckingham Palace in 1995 to accept an OBE.

During a rare interview to celebrate her 80th birthday, Cook told The Times that when she died she would like her ashes scattered in Littlewoods, the defiantly everyday High Street clothing chain.

Dirty Dancing by Beryl Cook

Her paintings were always popular with the public, but never welcomed by the cultural elite who dismissed her work as seaside postcard slapstick. None of her works were ever added to the Tate gallery collections.

"I don't mind in the least," she said in 2006. "All I ever wanted was for people like me to enjoy my pictures. So I don't worry about the Tate one iota."

A Full House by Beryl Cook

Cook was born, in 1926, in Egham in Surrey, one of four sisters. She never knew the name of her father and was brought up by her mother and grandfather.

She left school at the age of 15 to take a shorthand typing course and then worked in a series of secretarial jobs. She married John Cook, who was in the Merchant Navy, in 1946. The couple briefly ran a pub before retiring to Cornwall in the 1960s.

Bryant Park by Beryl Cook

It was not until her middle age that Cook began to paint as a hobby. She painted on any surface she could find, scraps of wood, fire screens and most notably a breadboard, as can be seen from her famous early painting of Bowling Ladies.

Despite a complete lack of training her paintings became popular locally and she had her first exhibition in 1975. A year later she was exhibited in London and her work reached a wider audience.

Sailors by Beryl Cook

In 2004, her characters were adapted into a television series broadcast on the BBC. The Bosom Pals programmes were voiced by Alison Steadman, Rosemary Leach and Timothy Spall.


Wednesday, May 28, 2008

Buyers drawn to Goya sketches rediscovered after 130 years

Repentance
From , May 27, 2008, Dalya Alberge, Arts Correspondent

Three exceptional drawings by Goya, the 18th-century Spanish artist, have been rediscovered after 130 years, to the excitement of art historians and collectors. Such is their importance that they are expected to sell for more than £2 million at Christie's in London this summer. All trace of the drawings, which had been in one of the artist's sketchbooks, had been lost since they were offered for sale in Paris in 1877. They were among 105 drawings dated back to 1796 and had been collected from sketchbooks whose pages he filled with studies of people in various moods and situations. They do not relate to any known finished works.

In 1877 the 105 drawings sold for between 6 and 140 francs, far from outstanding prices, despite Goya's fame. Two of these three rediscovered examples even went unsold. Today the record for a Goya drawing stands at £1.3 million. The three drawings emerged in Switzerland. The owners had not been aware that they had missing works by Goya until they decided to show them to Christie's. They cannot recall how or when they came into their family's possession.

Down They Come
Down They Come

The drawings are in exceptional condition because they have never been framed or exposed to light. Still on the mounts made for the 1877 auction, they bear pinholes from the tacks used to hang them unframed. Benjamin Peronnet, international head of Christie's Old Master and 19th-Century Drawings, said: “We expect to attract the interest of international collectors and institutions who have rarely had an opportunity in recent years to acquire works by Goya of such importance.”
Goya (1746-1828) was the leading Spanish painter and etcher of the late 18th century, and court painter to the kings of Spain. His works include The Disasters of War, a series of etchings that record the horrors committed during the Napoleonic invasion. The three drawings reflect his fascination for man's inhumanity to man. One of them, titled Down They Come, depicts four women fighting as they fly through the air. One has a broad smile and pulls the hair of another, who screams in pain.

A drawing of a true story of a man who was sewn into a dead horse

A drawing of a true story of a man who was sewn into a dead horse

Another drawing shows an anguished figure stitched into a dead horse. The image bears an extensive inscription in Goya's hand, in which he outlined the story behind it. In Saragossa, in the middle of the 18th century, the peasants revolted against a local official called Lampinos, who had been persecuting students and women in the city. Seeking revenge, the people stitched him inside a dead horse where, according to the inscription, “for the whole night he remained alive”.

The third, Repentance, shows a seated man praying, his eyes raised and his mouth open in an expression that prefigures Munch's Scream. They will be offered at Christie's on July 8, after their display to the public from July 4 to 7.

Δημιουργήθηκαν το 1796, χάθηκαν το 1877, βρέθηκαν στην Ελβετία και ο οίκος Christie΄s τα βγάζει στο σφυρί στις 8 Ιουλίου. Τρία σημαντικά σχέδια του ισπανού ζωγράφου εκτιμάται ότι θα δημοπρατηθούν αντί 2,5 εκατ. ευρώ. Τρία εξαιρετικά σχέδια του Γκόγια, του ισπανού καλλιτέχνη του 18ου αιώνα, αποκαλύφθηκαν έπειτα από περίπου 130 χρόνια ενθουσιάζοντας τους ιστορικούς τέχνης και τους συλλέκτες. Η σημασία τους μάλιστα είναι τόσο μεγάλη ώστε η τιμή τους αναμένεται να ξεπεράσει τα 2,5 εκατ. ευρώ σε δημοπρασία που θα διεξαγάγει ο οίκος Christie΄s το καλοκαίρι.

Τα ίχνη των έργων, τα οποία υπήρχαν σε ένα σημειωματάριο με σχέδια του καλλιτέχνη, είχαν χαθεί από το 1877, όταν είχαν πουληθεί στο Παρίσι. Ανήκουν σε μια συλλογή 105 σχεδίων που χρονολογούνται στο 1796 και είχαν συγκεντρωθεί από σημειωματάρια τα οποία ο Γκόγια είχε γεμίσει με μελέτες από ανθρώπους που βρίσκονταν σε διάφορες συναισθηματικές καταστάσεις. Δεν σχετίζονται με κανένα ολοκληρωμένο έργο. Το 1877, τα 105 σχέδια είχαν πουληθεί μεταξύ 6 και 140 φράγκων, τιμή όχι και ιδιαίτερα υψηλή παρά τη φήμη του Γκόγια.
Τρία μάλιστα από αυτά δεν στάθηκε δυνατόν να πουληθούν. Σήμερα η τιμή τους φτάνει τα 1,63 εκατ. ευρώ. Τα τρία σχέδια αποκαλύφθηκαν στην Ελβετία. Οι ιδιοκτήτες τους δεν γνώριζαν, όπως όλα δείχνουν, ότι είχαν στα χέρια τους τρία έργα του Γκόγια, ώσπου αποφάσισαν να τα δείξουν στον οίκο Christie΄s, ενώ δεν μπορούν να θυμηθούν πώς τα έργα βρέθηκαν στην κατοχή τους. Τα σχέδια βρίσκονται σε εξαιρετικά καλή κατάσταση, καθώς δεν είχαν εκτεθεί ποτέ στο φως και δεν τους είχε προστεθεί ποτέ κορνίζα. Το μόνο που έχουν είναι κάποια σημάδια από τα καρφάκια που είχαν χρησιμοποιηθεί όταν τα κρέμασαν για τη δημοπρασία του 1877.
«Αναμένεται να συγκεντρώσουν το ενδιαφέρον συλλεκτών και ιδρυμάτων από όλο τον κόσμο, μιας και τα τελευταία χρόνια προκύπτει σπάνια η ευκαιρία να αποκτήσουν έργα του Γκόγια τέτοιας σημασίας» τονίζει ο Μπένζαμιν Πέρονετ , επικεφαλής του οίκου στον τομέα καλλιτεχνών του 19ου αιώνα. Ο Γκόγια (1746- 1828) ήταν ο κορυφαίος ισπανός ζωγράφος στα τέλη του 18ου αιώνα, αλλά και ζωγράφος της ισπανικής Αυλής. Από τα πιο γνωστά έργα του είναι «Οι καταστροφές του πολέμου», μια σειρά χαρακτικών που καταγράφουν τη φρίκη από την εισβολή του Ναπολέοντα.
Τα τρία σχέδια αντικατοπτρίζουν το πάθος του ζωγράφου για τις ανθρώπινες κτηνωδίες. Ένα από αυτά, με τίτλο «Πέφτουν κάτω», απεικονίζει τέσσερις γυναίκες να παλεύουν στον αέρα. Η μία χαμογελά πλατιά, καθώς τραβάει τα μαλλιά μιας άλλης, η οποία ουρλιάζει από τον πόνο. Ένα άλλο σχέδιο απεικονίζει μια φιγούρα γεμάτη αγωνία να είναι ραμμένη μέσα σε ένα νεκρό άλογο. Το έργο φέρει μια λεπτομερή περιγραφή, γραμμένη από τον ίδιο τον Γκόγια, που αφηγείται την ιστορία πίσω από αυτό. Στη Σαραγόσα, στα μέσα του 18ου αιώνα, οι αγρότες επαναστάτησαν ενάντια σε έναν τοπικό άρχοντα, ονόματι Λαμπίνος, ο οποίος εξεδίωκε γυναίκες και μαθητές της πόλης.
Για να τον εκδικηθούν, οι πολίτες τον έραψαν μέσα σε ένα νεκρό άλογο, μέσα στο οποίο, σύμφωνα με την περιγραφή, «παρέμεινε ζωντανός όλη τη νύχτα». Το τρίτο σχέδιο με τίτλο «Μεταμέλεια» δείχνει έναν άνδρα να κάθεται και να προσεύχεται με το βλέμμα στραμμένο στον ουρανό και το στόμα του ανοιχτό, με μια έκφραση που προεικονίζει την «Κραυγή» του Μουνχ. Τα έργα θα δημοπρατηθούν από τον οίκο Christie΄s στις 8 Ιουλίου, ενώ θα εκτεθούν για το κοινό από τις 4 ως τις 7 Ιουλίου.

[TO BHMA, 28/5/2008]


Saturday, May 24, 2008

ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΕΡΗ ΣΤΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

http://www.hridanos.gr/volume01/images/eikastika/steris_title.jpg

Tαξίδεψε από την Ελλάδα στο Παρίσι όπου βρέθηκε στους ίδιους κύκλους με τον Πικάσο. Πήγε στο Χόλιγουντ και εργάστηκε στο στούντιο της Paramount φιλοτεχνώντας αφίσες. O ζωγράφος Γεράσιμος Στέρης αποκαλύπτεται μέσα από τη μεγάλη έκθεση του Μουσείου Μπενάκη στο νέο κτίριο της οδού Πειραιώς. O Oδυσσέας Ελύτης τον είχε χαρακτηρίσει τον πιο μυστηριώδη ζωγράφο της γενιάς του ’30. Ο Γεράσιμος Σταματελάτος, όπως ήταν το όνομά του, ασχολήθηκε με την αρχαία ελληνική κληρονομιά, ζωγράφισε μορφές θεών, σκηνές ελληνικές, μπολιαζοντάς τις με γεωμετρικότητα. Τα τριακόσια περίπου έργα που παρουσιάζονται αντιπροσωπεύουν την καλλιτεχνική δημιουργία του κατά την περίοδο της παραμονής του στην Ελλάδα (1926-1936). Διάρκεια ώς τις 27 Ιουλίου.

ΑΛΕΚΟΣ ΦΑΣΙΑΝΟΣ: Καθαρή ματιά στην πραγματικότητα

Νέα ατομική έκθεση του Αλέκου Φασιανού εγκαινιάζεται στην Αθήνα στις 30 του μηνός

Mε εμφανή την αίσθηση του επείγοντος, η νέα ατομική έκθεση του Αλέκου Φασιανού, η οποία εγκαινιάζεται στις 30 Μαΐου στην αίθουσα τέχνης Πότνια Φηρών, έχει τη δυναμική μιας καθαρής ματιάς στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα· τοπιογραφίες μεγάλων και μικρότερων διαστάσεων και επιζωγραφισμένες φωτογραφίες του ίδιου του δημιουργού, με μια διάθεση ανασύστασης ή ανάμνησης του «χαμένου». O Aλέκος Φασιανός ανήκει σε μια γενιά που συνήθως τιμάται κυρίως για ό,τι έκανε τότε – τη δεκαετία του ’60. Η συχνή αναφορά σ’ αυτόν ως ιστορικό καλλιτέχνη μπορεί να είναι τιμητική, δεν ταιριάζει όμως σ’ έναν ενεργό δημιουργό που διατηρεί ακέραιη την αίσθηση του επείγοντος.

Eπειτα, λοιπόν, από την έκθεσή του τον Μάιο του 2007 στην ίδια αίθουσα τέχνης με τον τίτλο «Αιώνια Επάνοδος» και μετά τα γεγονότα του προηγούμενου καλοκαιριού που άφησαν την Ελλάδα «απανθρακωμένη», ο Αλέκος Φασιανός επανέρχεται με τη νέα έκθεσή του που έχει τίτλο «Ο,τι μας απέμεινε». Παράλληλα με την κεντρική έκθεση θα παρουσιαστούν σκηνικά που δημιούργησε ο καλλιτέχνης για την παράσταση «Ο παράλογος αναρχικός κύριος Ιονέσκο» σε σκηνοθεσία Μαριέττας Ριάλδη. Διάρκεια ώς τις 4 Ιουλίου. Zαΐμη 7, Εξάρχεια.

Friday, May 23, 2008

ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΕΙΣ


Εργο του Κυριάκου Κρόκου
Στη μνήμη του αρχιτέκτονα Κυριάκου Κρόκου αφιερώνεται η έκθεση στην γκαλερί «Αστρα» (Καρυατίδων 8). Με τίτλο «Ενθύμηση» παρουσιάζονται (έως 13/6) σχέδια, φωτογραφίες, ζωγραφιές του - δείγματα της αρχιτεκτονικής και ζωγραφικής δουλειάς του. Παράλληλα, κυκλοφορεί ομότιτλη έκδοση, με κείμενα των αρχιτεκτόνων Γιώργου Μακρή, Γιώργου Δρίνη και των ζωγράφων Νίκου Στεφάνου, Αλέκου Φασιανού.

Εως 14/6 η γκαλερί «Αδάμ» (Ν. Βάμβα 5), παρουσιάζει ζωγραφική και φωτογραφία των: Σταύρου, Χρήστου και Ηλία Κοτσιρέα. Με γενικό τίτλο «Διάλογοι», οι αδελφοί Κοτσιρέα συνεκθέτουν, για πρώτη φορά, δημιουργίες τους: Ζωγραφική του Σταύρου Κοτσιρέα και φωτογραφίες των: Χρήστου και Ηλία Κοτσιρέα.
Στην αίθουσα «7» των Δημοτικών Σφαγείων (Πειραιώς και Επταλόφου), φιλοξενείται (έως 28/5) ατομική έκθεση ζωγραφικής της Ζωής Μασούρα. Η έκθεση, που διοργανώνει το Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ταύρου, περιλαμβάνει ελαιογραφίες ελληνικών τοπίων και αντίγραφα ξένων έργων τέχνης.
Διακόσια αντιπροσωπευτικά έργα (ζωγραφική, γλυπτική, μονοτυπίες κ.ά.), του Μαρκ Χατζηπατέρα, περιλαμβάνει η πρώτη μεγάλη αναδρομική έκθεσή του στην Ελλάδα (έως 31/8), στην Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων. Επιμέλεια έκθεσης και καταλόγου: Νέλλη Κυριαζή.
Στην αίθουσα «Καππάτος» (Αθηνάς 12, Μοναστηράκι) παρουσιάζεται ομαδική έκθεση με τίτλο «Εντροπία». Συμμετέχουν: Δάφνη Μπαρμπαγεωργοπούλου, Πέτρος Μώρης, Τούλα Πλουμή, Κώστας Σαχπάζης, Γιώργος Τούρλας, Γιάννης Κόκκαλης, Φίλιππος Καβάκας, Geeta Roopnarine.

Εγκαινιάζεται τη Δευτέρα (8μ.μ.) στην γκαλερί «Artigraf» (Αριστοτέλους 99) έκθεση ζωγραφικής του Πέτρου Καράβεβα, με τίτλο «Ικαρία, χρώματα του Αυγούστου». Ο ζωγράφος φιλοτέχνησε έργα με θέμα τα τοπία της Ικαρίας: 25 έργα (λάδι σε καμβά), διαφόρων διαστάσεων, που αποδίδουν τη θάλασσα, τα ακρογιάλια, αλλά και τοπία από το εσωτερικό του νησιού, λουσμένα στο αυγουστιάτικο φως. Διάρκεια έκθεσης έως τις 18/6.
  • Τη Δευτέρα εγκαινιάζεται στην γκαλερί «Magna» (Γέλωνος 1) έκθεση ζωγραφικής της Δανάης Μακίνον, με τίτλο «Μονοπάτια».

Wednesday, May 21, 2008

ART ATHINA. ΑΠΟ ΑΥΡΙΟ ΜΑΣ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙ!

Η διεθνής συνάντηση αιθουσών σύγχρονης τέχνης art athina 2008 εγκαινιάζεται σήμερα και αναμένεται ακόμα πιο ανανεωμένη από την περυσινή, παρά τα όποια προβλήματα αντιμετώπισε με τη χρηματοδότησή της από το υπουργείο Πολιτισμού, η οποία -ανεξήγητα- δεν έχει καταβληθεί ακόμη.

Σύμφωνα με τον καλλιτεχνικό διευθυντή της art athina Χρήστο Σαββίδη «αυτό που πετύχαμε φέτος, και που αποδεικνύει ότι πέρυσι πήγαμε πολύ καλά, είναι ότι όλες οι σημαντικές ελληνικές γκαλερί πλέον συμμετέχουν στην art athina. Αλλά αναπτύσσεται η φήμη μας και στο εξωτερικό, και υπάρχει πλούσιο πρόγραμμα με ξένες γκαλερί».
Η foire, η οποία λαμβάνει χώρα στο κτίριο της Ηelexpo, χωρίζεται σε τέσσερα τμήματα: στο λεγόμενο Βasic Ρlan τοπικές και διεθνείς γκαλερί σύγχρονης τέχνης θα παρουσιάσουν σε εκθεσιακά περίπτερα τους καλλιτέχνες που εκπροσωπούν. Επιπλέον, υπό τον τίτλο «1+9» παρουσιάζεται ένα αυτόνομο τμήμα μέσα στο Βasic Ρlan, στο οποίο η γκαλερί Ιsabella Βortolozzi του Βερολίνου έχει προσκαλέσει διεθνείς δυναμικές γκαλερί, όπως τις Αncient & Μodern, Αndreas Ηuber Gallery, Croy Νielsen, Dependance, Gallerie Βalice Ηertling, Galerie Francesca Ρia, Galerie Μicky Schubert, Laura Βartlett Gallery, Standard (Οσλο). Στο Οpen Ρlan, υπό την επιμέλεια της Μπετίνα Μπους, παρουσιάζονται έργα με εκθεσιακό τρόπο, σε ειδικά διαμορφωμένο ενιαίο χώρο. Με αυτόν τον τρόπο, σύμφωνα με τους διοργανωτές, «δίνεται η δυνατότητα στους καλλιτέχνες να δημιουργήσουν μεγάλου μεγέθους έργα και εγκαταστάσεις, που η παρουσίασή τους σε περίπτερα είναι συχνά δύσκολη».
Το «Focus: Βerlin- Νew Υork», με τίτλο «First we take Μanhattan then we take Βerlin», είναι το φετινό ειδικό αφιέρωμα σε νέες ανερχόμενες γκαλερί από τη Νέα Υόρκη και το Βερολίνο, δύο σημαντικά μητροπολιτικά κέντρα της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας. Την επιμέλεια έχει αναλάβει η Σάρα Μπέλντεν.

ΠΡΩΤΗ Η «ΠΡΟΣΕΥΧΗ» ΤΟΥ Θ. ΡΑΛΛΗ

Το έργο «Προσευχή πριν τη Θεία Κοινωνία στα Μέγαρα» του Θεόδωρου Ράλλη, που ο ίδιος ο καλλιτέχνης επέλεξε να τον εκπροσωπήσει στο Σαλόνι του Παρισιού το 1890, πέτυχε την υψηλότερη τιμή στη χθεσινοβραδινή ελληνική δημοπρασία του λονδρέζικου οίκου «Bonhams»: 692.000 λίρες. Κι έγινε έτσι το τέταρτο πιο ακριβό έργο Ελληνα καλλιτέχνη όλων των εποχών και το δεύτερο ακριβότερο για τον καλλιτέχνη. Ο συνολικός τζίρος έφτασε τα 6 εκατομμύρια ευρώ (2,6 εκατομμύρια ευρώ πάνω από την κατωτάτη τιμή εκτίμησης του συνόλου των έργων) ενώ από τα 205 έργα που δημοπρατήθηκαν κατέληξαν σε ελληνικές και ξένες συλλογές το 80% των έργων.

Στα αξιοσημείωτα της δημοπρασίας: επαναπατρίστηκε το εθνικής και ιστορικής σημασίας έργο πολιτιστικής κληρονομιάς του Θεόφιλου «Ο Καραϊσκάκης στον Πειραιά» το οποίο μέχρι πρόσφατα βρισκόταν σε γαλλική συλλογή. Το αφανές έργο του Γ. Ιακωβίδη «Το κορίτσι που διαβάζει» που αποτελεί μια σημαντική ανακάλυψη έφτασε τις 180.000 λίρες.

H «Αθήνα» του Π. Τέτση εκτοξεύτηκε στις £132.000 (από £40.000-60.000 προεκτίμηση). Εντυπωσιακές αυξήσεις των τιμών τους σημείωσαν ο Β. Φωτόπουλος - από £2.000-3.000 έφτασε τις £27.600 και η «Σύλληψη του Αθ. Διάκου» (Ελληνική σχολή 19ος αιώνας) το οποίο από £4.000-6.000 έφτασε £36.000. Σημειώθηκαν 12 συνολικά ρεκόρ καλλιτεχνών. Ανάμεσά τους το νέο ρεκόρ του Περικλή Πανταζή με τη μουσειακής ποιότητας «Κακή είσπραξη» το οποίο έφτασε £356.000 από £264.000 που ήταν το προηγούμενο ρεκόρ στη δημοπρασία του «Bonhams» τον περασμένο Δεκέμβριο. Αλλα ρεκόρ καλλιτεχνών που σημειώθηκαν ήταν: Α. Κοντόπουλος, που τριπλασίασε την εκτίμησή του φτάνοντας τις £105.600, το διπλό ρεκόρ του Θ. Τσίγκου με το lot 83 (£72.000) και £105.600 για το lot 96. Επίσης: Κ. Κουλεντιανού, Π. Σάμιου, Μ. Φιλοπούλου, Μ. Γεωργά, L.F.Cassas (ρεκόρ παγκοσμίως για διεθνή καλλιτέχνη), Γ. Σικελιώτη, Β. Σολιδάκη, Μ. Λεβέντη, Β. Φωτόπουλο. Σύμφωνα με εκπρόσωπο του οίκου «το ενδιαφέρον των συλλεκτών και αγοραστών ήταν πολύ μεγάλο καθόλη τη διάρκεια της δημοπρασίας εστιάζοντας την προσοχή τους τόσο σε κλασικά έργα της ελληνικής τέχνης, όσο και στην αναδυόμενη και δυναμική αγορά της σύγχρονης σκηνής. Μεταξύ των συλλεκτών και επενδυτών συγκαταλέγονται και πολλοί πρωτοεμφανιζόμενοι αγοραστές γεγονός που δημιουργεί αισιοδοξία για την περαιτέρω άνοδο της ελληνικής αγοράς».

ΤΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑΡΙΑ ΒΑΝ ΓΚΟΓΚ

ψυχική ασθένεια, ψυχιατρική, ψυχίατρος, van gong

Συνεχίζεται το ενδιαφέρον των διεθνών ΜΜΕ για την υπόθεση των σημειωματαρίων που βρίσκονται στην κατοχή μιας Ελληνίδος συγγραφέως, η οποία ισχυρίζεται ότι ανήκαν στον κορυφαίο Ολλανδό ζωγράφο Βίνσεντ Βαν Γκογκ. Η εφημερίδα «Γκάρντιαν» αναφέρει σε δημοσίευμά της ότι εκτός από τα σημειωματάρια υπάρχει στην Ελλάδα κι ένας πίνακας του καλλιτέχνη.

Η Ντορέτα Πέππα εντόπισε τα αντικείμενα αυτά στα υπάρχοντα του πατέρα της, Μελέτιου Πέππα, αντάρτη του ΕΛ.ΑΣ. που πέθανε πριν από τρία χρόνια. Σύμφωνα με την κόρη του, τα σημειωματάρια και ο πίνακας περιήλθαν στα χέρια του κατά τη διάρκεια της Κατοχής, όταν οι αντάρτες επιτέθηκαν σε γερμανικό τρένο που μετέφερε, μεταξύ άλλων, και έργα τέχνης, που οι στρατιώτες είχαν υφαρπάξει από Εβραίους. Σε προχθεσινό άρθρο της βρετανικής εφημερίδας, η ανταποκρίτρια της εφημερίδας στην Αθήνα, Ελενα Σμιθ, επανέρχεται στο θέμα που προέκυψε τον Ιανουάριο.

Αναφέρει ότι η Ντορέτα Πέππα, εκτός από τα σημειωματάρια έχει στην κατοχή της κι ένα γνήσιο πίνακα του Ολλανδού ζωγράφου που φυλάσσει σε τραπεζική θυρίδα. Αν το έργο είναι αυθεντικό, τότε θα αποτελεί τον τελευταίο πίνακα που έκανε ο καλλιτέχνης λίγο πριν αυτοκτονήσει σε ηλικία 37 ετών. Πρόκειται για μια από τις προσωπογραφίες που φιλοτέχνησε ο καλλιτέχνης με μοντέλο τον γιατρό του, Δόκτορα Γκασέ. Το Μουσείο Βαν Γκογκ, πάντως, έχει αρνηθεί να σχολιάσει την υπόθεση, ενώ κάποιοι ειδικοί έχουν αμφισβητήσει τη γνησιότητα των σημειωματαρίων. [Η Καθημερινή, 21/5/2008]

ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑΝΝΗ ΜΟΡΑΛΗ ΣΤΗΝ ΑΝΔΡΟ


Γιάννης Μόραλης, «Επιτύμβια σύνθεση», 1958.

Το φετινό καλοκαίρι το Μουσείο Γουλανδρή της Ανδρου θα φιλοξενήσει μια λαμπρή αναδρομική έκθεση του Γιάννη Μόραλη. Το αφιέρωμα που θα διαρκέσει από τις 28 Ιουνίου έως και τις 28 Σεπτεμβρίου αποτελεί μία σύνθεση της καλλιτεχνικής δημιουργίας του ζωγράφου που καλύπτει αρκετές δεκαετίες. Αλλωστε στα 92 του χρόνια, ο καλλιτέχνης παραμένει παραγωγικότατος, όπως διαπιστώσαμε και από την τελευταία ατομική του έκθεση το 2006 στην γκαλερί Ζουμπουλάκη.

Η έκθεση θα περιλαμβάνει ελαιογραφίες, σχέδια και γλυπτά, τα οποία έχουν επιλεγεί από τον ίδιο και προέρχονται από δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές. Η δομή της θα είναι τέτοια, ώστε να προσφέρει στον επισκέπτη τη δυνατότητα της ανιχνευτικής αναδρομικής προσέγγισης, του εντυπωσιακού σε πυκνότητα έργου του. Οπως σημειώνει στον κατάλογο, ο διευθυντής του Μουσείου της Ανδρου και επιμελητής της έκθεσης, Κυριάκος Κουτσομάλλης: «Με αναφορές που ανάγονται στη μορφοπλαστική της αρχαίας ελληνικής τέχνης, τη βυζαντινή εικονογραφία, τον νεοκλασικισμό, τον ρομαντισμό, τον ρεαλισμό, ο Μόραλης μορφοποίησε το ζωγραφικό του αντικείμενο με τρόπο και όρους σύγχρονων κινημάτων, όπως αυτά του φωβισμού στα πρώτα χρόνια, του κυβισμού ή του κονστρουκτιβισμού στη συνέχεια, δημιουργώντας ένα δικό του εικονογραφικό σύμπαν»

Ο Γιάννης Μόραλης γεννήθηκε στην Αρτα το 1916. Εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα, το 1927. Συντροφιά με τον πατέρα του, άρχισε να παρακολουθεί το «κυριακάτικο μάθημα» στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, στο προπαρασκευαστικό τμήμα της οποίας ενεγράφη το 1931, σε ηλικία μόλις δεκαπέντε ετών. Δάσκαλός του ήταν ο Δ. Γερανιώτης και συνσπουδαστές του οι μετέπειτα φίλοι του: ο Τσαρούχης, ο Καπράλος και ο Νικολάου. Αργότερα, για ένα πολύ σύντομο διάστημα μόλις δύο μηνών, θήτευσε κοντά στον Παρθένη και στη συνέχεια κοντά στον Ουμβέρτο Αργυρό και τον χαράκτη Γιάννη Κεφαλληνό. Η μακρόχρονη πορεία του τον έχει αναδείξει σ’ έναν από τους κορυφαίους εκπροσώπους της γενιάς του ’30 που συμπύκνωσε στο έργο του την αγάπη για την ελληνικότητα. [Η Καθημερινή, 21/5/2008]

Εικόνες από την ιστορία των αφανών...

Το Μουσείο Μπενάκη κάθε Τρίτη είναι κλειστό. Χθες το μεσημέρι άνοιξε μόνο για να υποδεχθεί και να δημοσιοποιήσει ένα σπουδαίο γεγονός και μια μεγάλη στιγμή της ιστορίας του: ο φωτογράφος Κώστας Μπαλάφας δώρισε στο Μουσείο Μπενάκη το φωτογραφικό του αρχείο. Δηλαδή την Ελλάδα του ’40 και του ’50, την Ελλάδα του μόχθου, «μια Ελλάδα που σήκωνε πολλή βελτίωση», τις φιγούρες των ανθρώπων που έκτιζαν, σκάλιζαν τα χωράφια, ανέβαιναν τα βουνά, δούλευαν, δημιουργούσαν. Ολα αυτά τα στιγμιότυπα της ιστορίας των ανώνυμων ανθρώπων βρίσκονται σε 15 χιλ. αρνητικά, χωρισμένα από τον ίδιο σε θεματικές ενότητες, που χρονολογούνται από το 1939 ώς το 2000.

Πολύς κόσμος και πολλή συγκίνηση υπήρχε χθες το μεσημέρι στην ισόγεια αίθουσα εκδηλώσεων του Μουσείου Μπενάκη. Ο Κώστας Μπαλάφας δεν παραβρέθηκε. Φοβήθηκε τη συγκίνηση. Τον εκπροσώπησαν τα παιδιά του, το έργο της ζωής του και μια δήλωση που έκανε ειδικά για τη χθεσινή μέρα: «Θα παρακαλούσα τη σημερινή μας συγκέντρωση να την αφιερώσουμε στις γυναίκες-μάνες των ακριτικών ορεινών χωριών. Σ’ αυτές που παρ’ όλη τους τη φτώχεια και την ανέχεια είχαν τη δύναμη να ζήσουν και να δημιουργήσουν και να κρατήσουν στον τόπο τη ζωή. Σε μια γη κακοτράχαλη, ματωμένη και περήφανη, που θαρρείς πως απ’ τη φύση της γεννήθηκε γι’ αγώνες. Μ’ ένα λαό βιγλάτορα που θεωρεί τη λεφτεριά αγαθό πολυτιμότερο απ’ τη ζωή κι έμαθε να γράφει με αίμα και πυρωμένο σίδερο την ιστορία του. Αυτές οι γυναίκες μόνες, σε δύσκολους καιρούς καλλιεργούσαν με το τσαπί τη στέρφα γη, θαρρείς πως στύβαν με τα δυο τους χέρια το λιγοστό τους χώμα και το πότιζαν με ιδρώτα για να το κάμουν να καρπίσει.(...) Μάνες υπέροχες που μια ολάκερη ζωή να παλεύουν με την πέτρινη μοίρα τους. Ολος πέτρα και πόνο είναι αυτός ο τόπος. Πέτρες με ονόματα και με ιστορία. (...)».


Και μετά τον λόγο πήραν όσοι γνώρισαν το ίδιο και μεγάλωσαν με το έργο του: ο βουλευτής και πρώην υπουργός Αλέκος Παπαδόπουλος, ο ιστορικός Τάσος Σακελλαρόπουλος, ο Μαρίνος Γερουλάνος εκ μέρους της Δ.Ε. του Μουσείου, η διευθύντρια του Φωτογραφικού Αρχείου Φανή Κωνσταντίνου και ο επιμελητής του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης Ηρακλής Παπαϊωάννου. «Το συνολικό όνειρο ήταν να ξανακτίσουμε την Ελλάδα. Αυτό που κατάφερε ο Μπαλάφας ήταν να κρατήσει ζωντανό το όνειρο. Το ήθος και η αξιοπρέπεια, σιωπηλά αλλά ζωντανά, φαίνονται σε κάθε φωτογραφία», είπε ο Μ. Γερουλάνος. Για «αυθεντική βιωματική ελληνικότητα» μίλησε ο Ηρ. Παπαϊωάννου, για έναν άνθρωπο που αρνιόταν να πουλήσει τις φωτογραφίες του και τις χάριζε. Αυτό άλλωστε είπε και στη Φανή Κωνσταντίνου, ανακοινώνοντας την απόφασή του να δωρίσει το αρχείο του στο Μουσείο Μπενάκη: «Περάστε απ’ το σπίτι να πάρετε τ’ αρνητικά».

Ο Κώστας Μπαλάφας είναι πράγματι «ποιητής του φακού», όπως τον χαρακτήρισε η Φανή Κωνσταντίνου. Μια μοναχική, αλλά συνεχής και συνεπής πορεία στη φωτογραφία. [Της Ολγας Σελλα, Η Καθημερινή, 21/5/2008]

Ο ΚΟΡΥΦΑΙΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΑΛΑΦΑΣ


Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΡΟΥΖΑΚΗ, Ελευθεροτυπία, 21/5/2008

«Μία από τις σημαντικότερες στιγμές στην ιστορία του Μουσείου Μπενάκη» χαρακτήρισε τη χθεσινή ο Αγγελος Δεληβορριάς. Δικαίως. Ο κορυφαίος Ελληνας φωτογράφος Κώστας Μπαλάφας, γεννηθείς το 1917 στο ορεινό χωριό Χώσεψη της Ηπείρου, παρέδωσε το πολύτιμο αρχείο του στο Φωτογραφικό Αρχείο του Μουσείου Μπενάκη.
«Στο δρόμο για το μεροκάματο» (1965)
Περισσότερα από 15.000 ασπρόμαυρα αρνητικά, χωρισμένα από το φωτογράφο σε θεματικές ενότητες (χρονολογούνται από το 1939 έως το 2000), εμπλούτισαν τους φωτογραφικούς θησαυρούς του Μουσείου. Μαζί με 60 κινηματογραφικές ταινίες μικρού μήκους, στις οποίες ο Κώστας Μπαλάφας κατέγραψε με τη γνώριμη λιτότητα και αμεσότητα της ματιάς του την καθημερινή ζωή, τα ήθη και τα έθιμα σε περιοχές της ηπειρωτικής και της νησιωτικής Ελλάδας.
Το αρχείο του Κώστα Μπαλάφα φυλάσσεται πλέον στους κατάλληλα διαμορφωμένους χώρους του Φωτογραφικού Αρχείου, εκπροσωπώντας επάξια μαζί με τη Βούλα Παπαϊωάννου και τον Δημήτρη Χαρισιάδη το ρεύμα του ανθρωπισμού στην ελληνική φωτογραφία...

Saturday, May 17, 2008

Το καλό μουσείο και η μουσειολογία

ΕΡΕΥΝΑ

ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ ΓΚΑΖΗ





Οι επισκέπτες παρατηρούν τον «Εφιππο του Αρτεμισίου» στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο


Το καλό μουσείο έγραφε ο Stephen Weil (γνωστός αμερικανός μελετητής των μουσείων που πέθανε πρόσφατα) ελπίζει ότι θα έχει θετική επίδραση στη ζωή των ανθρώπων. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη ενός τέτοιου στόχου είναι μια σφαιρική αντίληψη της επικοινωνιακής διάστασης του σύγχρονου μουσείου καθώς και των τρόπων υλοποίησής της.

Η μουσειολογία, ως επιστημονικό πεδίο που αφορά σε μεγάλο βαθμό την επικοινωνία, μπορεί να παίξει κεντρικό ρόλο στη δημιουργία ενός καλού μουσείου, εφόσον βέβαια εντάσσεται εξ αρχής ως ειδικότητα σε μια ομάδα έργου. Η μουσειολογία δεν αφορά βεβαίως μόνο τον τομέα των εκθέσεων και δεν εξαντλείται στην τοποθέτηση αντικειμένων ή στον αισθητικό ευπρεπισμό ενός μουσείου.
Ο ρόλος του μουσειολόγου είναι να αντιμετωπίζει το μουσείο συνολικά, υιοθετώντας όμως το βλέμμα του επισκέπτη. Η διαφορετική ματιά του οφείλεται στο γεγονός ότι πέρα από τις εφαρμοσμένες γνώσεις ή την εξειδίκευση σε συγκεκριμένες πλευρές της μουσειακής εργασίας η θεωρητική σκευή του περιέχει ευρύ φάσμα γνώσεων από τα πεδία της μελέτης του υλικού πολιτισμού, των ανθρωπιστικών και πολιτισμικών σπουδών, της οργανωσιακής θεωρίας, της επικοινωνίας, της μουσειοπαιδαγωγικής, της παιδαγωγικής του ελεύθερου χρόνου, του μάρκετινγκ, κτλ., που τον βοηθούν να διατηρεί αυτή την οπτική γωνία... [ΤΟ ΒΗΜΑ, 18/5/2008]


ΜΟΥΣΕΙΑ: Νέοι ορίζοντες, νέες ανάγκες

ΕΡΕΥΝΑ

ΤΕΤΗ ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ

Το τελευταίο τέταρτο του 20ού αιώνα, η διεύρυνση της έννοιας της πολιτιστικής κληρονομιάς, η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, η διαμόρφωση πολυπολιτισμικών κοινωνιών άλλαξαν την οπτική των μουσείων ανοίγοντας νέους ορίζοντες. Εκτός από την προστασία, τεκμηρίωση και ανάδειξη των πολιτιστικών αγαθών, τα μουσεία καλούνται πλέον να αποκτήσουν εξωστρέφεια απαντώντας στις απαιτήσεις ενός διευρυμένου κοινού.

Μπορούν όμως τα μουσεία να ανταποκριθούν στον νέο τους ρόλο; Ο προβληματισμός αυτός, μαζί με τις ολοένα αυξανόμενες απαιτήσεις για εξεύρεση πόρων, τόσο από τον δημόσιο όσο και από τον ιδιωτικό τομέα, άνοιξαν μια ευρεία συζήτηση για την αξιολόγηση και «πιστοποίηση» των μουσειακών οργανισμών. Η συζήτηση αυτή οδήγησε το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (International Council of Museums - ICOM) στην επεξεργασία και διατύπωση του πρώτου Κώδικα Δεοντολογίας (Code of professional Ethics, 1986) που αποτέλεσε τη βάση για τον καθορισμό βασικών αρχών στη λειτουργία των μουσείων και για τη θέσπιση νομικών ρυθμίσεων σε πολλές χώρες.
Τα συστήματα αξιολόγησης και πιστοποίησης που υιοθετήθηκαν δεν είναι ταυτόσημα. Ποικίλλουν ανάλογα με τις συνθήκες κάθε χώρας, την εφαρμοζόμενη πολιτική προστασίας και ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς, το νομικό καθεστώς των μουσείων, τους διαθέσιμους πόρους για την οικονομική τους ενίσχυση, τις πολιτικές περιφερειακής και τουριστικής ανάπτυξης.
Η πιστοποίηση (accreditation) είναι μια διαδικασία με την οποία, βάσει σαφώς καθορισμένων κριτηρίων (standards), διαπιστώνεται αν ένας φορέας ανταποκρίνεται στον ορισμό του μουσείου, όπως αυτός έχει διατυπωθεί από το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων. Σκοπός είναι η βελτίωση των παρεχομένων από τα μουσεία υπηρεσιών με απώτερο στόχο την περαιτέρω ανάπτυξή τους ως θεσμών... [ΤΟ ΒΗΜΑ, 18/5/2008]


Τα Μουσεία δεν είναι αποθήκες

ΠΟΣΑ ΜΟΥΣΕΙΑ ΑΝΤΕΧΟΥΜΕ;

Αίθουσα γλυπτών της Αρχαϊκής Εποχής στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Είναι γεγονός ότι στη χώρα μας πολλοί χώροι αυτοαποκαλούμενοι «Μουσεία» δεν πληρούν ούτε τις ελάχιστες προδιαγραφές που απαιτούν η νομοθεσία και η επιστημονική δεοντολογία. Προβλήματα συγκρότησης, τεκμηρίωσης και ερμηνείας των συλλογών, συντήρησης και έκθεσης των αντικειμένων, έλλειψης σωστά οργανωμένων μουσειακών αποθηκών αποτελούν ορισμένα μόνον από τα σοβαρά ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπίσει η κρατική μουσειακή πολιτική.

ΕΡΕΥΝΑ

Διεθνής Ημέρα των Μουσείων σήμερα και οι εορτασμοί αφορούν το προφανές: τον ρόλο που διαδραματίζουν στις σύγχρονες κοινωνίες ως φορείς πολιτισμού. Πίσω από τη βιτρίνα όμως τα προβλήματα έχουν τον πρώτο λόγο





Η είσοδος του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου


Η εποχή τού «κάθε χωριό και γυμναστήριο, κάθε γειτονιά και ΚΑΠΗ, αλλά και... κάθε πόλη και μουσείο» ήρθε. Αλλά όχι ακριβώς όπως αναμενόταν. Στην πορεία η ποσότητα βρέθηκε αντιμέτωπη με την ποιότητα και τη νίκησε κατά κράτος. Τα οράματα περιορίστηκαν. Και η πραγματικότητα αποδείχθηκε το ίδιο σκληρή όσο και στο παρελθόν. Τότε που υπήρχαν λιγότερα μουσεία στην Ελλάδα αλλά πάντα με προβλήματα. Στον αριθμό των 228 φθάνουν σήμερα τα δημόσια μουσεία και συλλογές (μερικά είναι σε φάση κατασκευής), ενώ τα αιτήματα για τη δημιουργία νέων διαρκώς και πληθαίνουν. Είναι επαρκή όμως αυτά τα μουσεία όσον αφορά τη λειτουργία τους; Πληρούν τις σύγχρονες μουσειακές προδιαγραφές; Τα επισκέπτεται ο κόσμος; Και εν τέλει χρειάζονται τόσα μουσεία;

Διεθνής Ημέρα των Μουσείων σήμερα και οι εορτασμοί βασίζονται στο προφανές: στον ρόλο που διαδραματίζουν τα μουσεία στις σύγχρονες κοινωνίες ως φορείς πολιτισμού, κιβωτοί μνήμης, ναοί στους οποίους υμνούνται τα επιτεύγματα του ανθρώπου στην πορεία της εξέλιξής του. Πίσω από τη βιτρίνα όμως τα προβλήματα έχουν τον πρώτο λόγο... [ΜΑΡΙΑ ΘΕΡΜΟΥ, ΤΟ ΒΗΜΑ, 18/5/2008]

Thursday, May 15, 2008

ΤΙΜΗ ΡΕΚΟΡ ΓΙΑ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΦΡΑΝΣΙΣ ΜΠΕΙΚΟΝ

Ενα από τα αριστουργήματα του διάσημου καλλιτέχνη, το «Τρίπτυχο, 1976» εμπνευσμένο από την αρχαία ελληνική μυθολογία πουλήθηκε στον οίκο Σόθμπις της Νέας Υόρκης αντί 86,3 εκατομμυρίων δολαρίων!

Πρόκειται για τιμή πώλησης-ρεκόρ στα χρονικά της μεταπολεμικής τέχνης. Ο οίκος δημοπρασιών εκτιμούσε ότι το έργο αυτό θα πουληθεί στα περίπου 70 εκατομμύρια δολάρια. Το «Τρίπτυχο, 1976» πουλήθηκε στον οίκο Σόθμπις από Ευρωπαίο συλλέκτη που το είχε στην κατοχή του για πάνω από 30 χρόνια. Ο καλλιτέχνης είχε εμπνευστεί από την αρχαία ελληνική μυθολογία και στο έργο απεικονίζει τρία παραμορφωμένα πρόσωπα. Η προηγούμενη τιμή-ρεκόρ που απέσπασε πίνακας του Μπέικον, ο οποίος πέθανε το 1992, ήταν 52.68 εκατομμύρια δολάρια, τον περασμένο χρόνο.

Wednesday, May 14, 2008

Πέθανε πρόωρα ο γλύπτης Νίκος Τζιώτης

«Εφυγε» πρόωρα από τη ζωή ο γλύπτης Νίκος Τζιώτης, ύστερα από μάχη με χρόνια ασθένεια. Ο καλλιτέχνης που γεννήθηκε στην Αθήνα το 1950, παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών για δύο χρόνια. Από το 1975 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, συνεχίζοντας την πορεία του στην τέχνη ως αυτοδίδακτος. Καταπιάστηκε με τα γλυπτά, τις κατασκευές και το βίντεο.

Στις πρώτες του εκθέσεις είχε παρουσιάσει χωμάτινους κύβους πλαισιωμένους από μικρές φωτιστικές εστίες. Στην δεκαετία του 1990 άρχισε να οργανώνει ενότητες γλυπτικών αριθμών στον χώρο και να χρησιμοποιεί το τσιμέντο και το μάρμαρο ως επιφάνεια για να πλάσει σχήματα και να χαράξει κείμενα. Αργότερα προχώρησε και στη χρήση άλλων υλικών ενώ έκανε και βίντεο. Μία από τις σημαντικότερές του εκθέσεις είχε γίνει το 1997 στο Σπίτι της Κύπρου. Είχε παρουσιάσει το έργο του σε πολλές ατομικές εκθέσεις. Η κηδεία του θα γίνει σήμερα στις 3 μ.μ. στο Α΄ Νεκροταφείο.

Tuesday, May 13, 2008

Πέθανε ο ζωγράφος Ρόμπερτ Ράουσεμπεργκ [1925 - 2008]

Robert Rauschenberg

O Robert Rauschenberg, ένας από τους πρωτοπόρους της pop art, σε μια φωτογραφία του 1996.

Ο Ρόμπερτ Ράουσεμπεργκ, ένας από τους σημαντικότερους Αμερικανούς καλλιτέχνες του 20ου αιώνα, πέθανε χθες το βράδυ, ανακοίνωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο η Τζένιφερ Ρόι, εκπρόσωπος της Γκαλερί Pace Wildenstein της Νέας Υόρκης.

Ο ζωγράφος που ήταν 82 ετών είχε γεννηθεί στο Τέξας το 1925, και πέθανε στο Κάπτιβ Αϊλαντ στη Φλόριντα, όπου κατοικούσε, διευκρίνισε η κυρία Ρόι. Ζωγράφος, γλύπτης, χορογράφος, φωτογράφος και ακόμη και συνθέτης, ο Ρόμπερτ Ράουσεμπεργκ,έγινε διάσημος στη δεκαετία του 50 και είναι ένας από τους πλέον ακριβοπληρωμένους αμερικανούς καλλιτέχνες.

Τρία έργα του Ράουσεμπεργκ βγαίνουν προς πώληση σήμερα Τετάρτη το βράδυ στην ανοιξιάτική δημοπρασία του οίκου Sotheby's. Το ένα από αυτά με τίτλο «Overdrive», εκτιμάται από 10 έως 15 εκατομμύρια δολάρια στον κατάλογο, που είχε εκδοθεί πριν από τον θάνατο του καλλιτέχνη.

Robert Rauschenberg, 82; influential artist mixed painting, sculpture and cast-off items

His ‘combines,’ which incorporated objects such as tires, newspaper clippings and stuffed animals, established new directions and prominence for American art.

By Christopher Knight, Los Angeles Times Art Critic, May 13, 2008
Robert Rauschenberg, the protean artist from small-town Texas whose imaginative commitment to hybrid forms of painting and sculpture changed the course of American and European art between 1950 and the early 1970s, died Monday night, according to New York's PaceWildenstein Gallery, which represents his work. He was 82.

According to the gallery, Rauschenberg died of heart failure at his home in Captiva, Fla., after a brief illness.

Rauschenberg was widely regarded as a principal bridge between Abstract Expressionism in the 1950s and Pop art in the 1960s, but he did not subscribe to any narrow doctrine. His work also influenced the emergence of Neo-Dada, Minimal, Conceptual, Post-minimal, Process and performance art. His deep and abiding interest in printmaking facilitated a major revival in the medium, and his achievements in lithography were instrumental in the creation of a contemporary market for prints. In Europe, the humble, everyday objects of the Arte Povera ("poor art") movement expanded on his use of cast-off materials retrieved from the trash bin and the attic.

Rauschenberg's art was instrumental in reintroducing representational imagery into common usage. Until then, avant-garde art on both sides of the Atlantic was most closely identified with pure abstraction, which the general public regarded with skepticism. Rauschenberg mixed traditional forms of modern painting and sculpture with photographs, found objects, studio printmaking techniques and mass-produced pictures gathered in postcards, postage stamps and newspapers. In one of the most often repeated, yet frequently misquoted statements in postwar American art, he asserted: "Painting relates to both art and life. . . . (I try to act in that gap between the two).
"Together with painter Jasper Johns, with whom he was romantically linked, Rauschenberg was the most important American artist to emerge into prominence in the 1950s. When he was awarded the grand prize for painting at the 1964 Venice Biennale in Italy -- only the third American to receive the distinguished honor, after James Whistler and Mark Tobey -- the surprise selection ignited a firestorm of controversy in Europe but secured his international reputation. Rauschenberg had been using commercially made silk screens to reproduce photographic images on his canvases, a technique that he picked up from Andy Warhol, and the imagery mingled with energetic brushwork in brilliant colors. The day after the Venice Biennale announcement, he had all the silk screens in his New York studio destroyed, to forestall any temptation to repeat himself... [article continues]

Η αρχιτεκτονική της σχολής του Ticino

Φωτογραφία
Μάριο Κάμπι, κατοικίες του Μargarete Dahl (Λουντ, Σουηδία, 2001)

Ορόσημα και πρωταγωνιστές 1970-2003
Η έκθεση παρουσιάζει τις πιο σημαντικές προσωπικότητες της αρχιτεκτονικής σκηνής στο Καντόνι του Ticino, καθώς και το έργο τους τα τελευταία 30 χρόνια, οι οποίες παρ’ όλες τις ξεκάθαρες διαφορές τους, είναι προφανές ότι ανήκουν στην ίδια ιδεολογική σχολή.
Η γέννηση και η ανάδειξη αυτού του κινήματος ξεκινά το 1975, με την έκθεση που είχε τίτλο “Tendenzen” (Κατευθύνσεις), που οργανώθηκε στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης από τους Thomas Boga και Mardin Steinmann. Στα χρόνια που ακολούθησαν οι κύριοι αντιπρόσωποι αυτού του κινήματος έγιναν καθηγητές σε μερικές από τις πιο σημαντικές σχολές αρχιτεκτονικής στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο (Αρχιτεκτονική Σχολή του Yale, Αρχιτεκτονική Σχολή του Πολυτεχνείου του Μιλάνου, Πανεπιστήμιο Harvard, Πανεπιστήμιο Syracuse, Σχολή σχεδιασμού του Phode Island και Ανωτάτη Τεχνική Σχολή του Kassel).
Η έκθεση εστιάζεται στις προσωπικότητες επτά ονομαστών αρχιτεκτονικών γραφείων της σχολής του Ticino: Mario Botta, Mario Campi, Aurelio Galfetti, Bruno Reichlin & Fabio Reinhart, Flora Ruchat-Roncati, Luigi Snozzi και Livio Vacchini που με το έργο τους συνεισέφεραν στην αρχιτεκτονική όχι μόνο στην περιοχή του Ticino, αλλά σε όλη την Ελβετία και τον υπόλοιπο κόσμο.
Η παρουσίαση του έργου των παραπάνω αρχιτεκτόνων εμπλουτίζεται με τη βοήθεια γνωστών σύγχρονων θεωρητικών της αρχιτεκτονικής: Kenneth Frampton, Jacques Gubler, Werner Oechslin και Roberto Masiero.
Η έκθεση δίνει την ευκαιρία στον επισκέπτη να γνωρίσει και να κατανοήσει το κίνημα, καθώς και να επιβεβαιώσει τη διακεκριμένη θέση που κατέκτησε στη διεθνή αρχιτεκτονική σκηνή.
Η έκθεση συμπληρώνεται από CD-ROM που δίνει την ευκαιρία στους ενδιαφερόμενους να μάθουν περισσότερα, παρουσιάζοντας συγχρόνως τους αρχιτέκτονες που προηγήθηκαν του συγκεκριμένου κινήματος, καθώς και τα νέα ταλέντα αυτής της σχολής, καθώς και από προβολές αρχιτεκτονικών περιηγήσεων, οι οποίες επιτρέπουν στον επισκέπτη να κατανοήσει τον περίγυρο των αρχιτεκτονικών έργων, καθώς και να παρακολουθήσει 11 συνεντεύξεις από επτά αρχιτέκτονες και τέσσερις κριτικούς αρχιτεκτονικής.

Sunday, May 11, 2008

ΠΕΝΤΕ ΕΠΟΧΕΣ ΤΗΣ ΡΩΣΙΚΗΣ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΣ

Εκθεση έργων από τη συλλογή Κωστάκη στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Το 1995 οι Αθηναίοι είχαν την ευκαιρία να δουν τα κορυφαία έργα της συλλογής Κωστάκη σε έκθεση που είχε γίνει στην Εθνική Πινακοθήκη. Δεκατρία χρόνια μετά, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης θα φιλοξενήσει από τις 14 Μαΐου το αφιέρωμα «Πέντε εποχές της Ρωσικής Πρωτοπορίας. Εργα από τη συλλογή Κωστάκη του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης», φρεσκάροντας στη μνήμη μας το χρώμα και το φως των ξεχωριστών αυτών δημιουργιών.

Η έκθεση περιλαμβάνει ορισμένα από τα σημαντικότερα έργα της συλλογής, από καλλιτέχνες όπως οι Malevich, Popova, Tatlin, Rochenko, Nikritin, Lissitzky κ.ά. Χωρίζεται σε πέντε ενότητες που παρουσιάζουν τις ρηξικέλευθες και τολμηρές αισθητικές περιπέτειες που συνέβησαν στη Ρωσία, μεταβάλλοντας με τη δυναμική και την τόλμη τους την ιστορία της τέχνης του 20ού αιώνα. Πρόκειται για πίνακες, σχέδια και τρισδιάστατα αντικείμενα, τα οποία είναι αντιπροσωπευτικά όλων των ομάδων και κινημάτων της περιόδου της Ρωσικής Πρωτοπορίας, από το 1900 έως το 1930.

Τον επόμενο Νοέμβριο, η έκθεση αυτή θα ταξιδέψει στη Γαλλία. Θα παρουσιαστεί στο μουσείο Maillol του Παρισιού με τίτλο «Vers de Nouveaux Rivages – έργα από τη συλλογή Κωστάκη του ΚΜΣΤ».

ΓΚΟΓΙΑ ΣΟΥΠΕΡΣΤΑΡ

Saturn Devouring one of his Children


ΜΑΔΡΙΤΗ – ΠΑΡΙΣΙ. Επιβλητική είναι αυτόν τον καιρό η παρουσία του Φρανσίσκο Γκόγια (Francisco Goya, 1746-1828) και από τις δύο πλευρές των Πυρηναίων. Η μεγάλη έκθεση έργων του Ο Γκόγια σε καιρούς πολέμου στο Πράδο (ως τις 13 Ιουλίου) αποτελεί το κορυφαίο γεγονός των εκδηλώσεων με τις οποίες πανηγυρίζονται τα 200 χρόνια από την ισπανική εξέγερση κατά των στρατευμάτων κατοχής του Ναπολέοντα στις 2 Μαΐου 1808 και από την πολυαίμακτη καταστολή της από τους Γάλλους την επομένη. Τα ισάριθμα σπουδαία έργα του Γκόγια τα εμπνευσμένα από τις δύο αυτές ημέρες αποτελούν το επίκεντρο της έκθεσης, της μεγαλύτερης εδώ και πολλά χρόνια, όπου καταγγέλλεται η φρίκη του πολέμου και από τις δύο πλευρές σε πνεύμα μεγαλειώδους οικουμενικότητας.

Αλλου είδους ενδιαφέρον παρουσιάζουν δύο γαλλικές εκθέσεις, Ο Γκόγια χαράκτης στο Petit Palais του Παρισιού (ως τις 8 Ιουνίου) και Los Caprichos στο Μέγαρο Καλών Τεχνών της Λίλης (ως τις 28 Ιουλίου), επίσης πλούσιες και εξόχως αντιπροσωπευτικές των εντυπωσιακών επιδόσεων του καλλιτέχνη στη χαρακτική. Εδώ αποδεικνύεται, όπως διαβάζουμε, πόσο στρεβλή είναι η αντίληψη των μεταγενεστέρων για τον Γκόγια ως ζωγράφο του ζόφου, καθότι, όπως φαίνεται, η κυριαρχία της μαυρίλας στα χαρακτικά του είναι έργο αυτών που τα τύπωσαν μετά τον θάνατό του, ενώ στα πρωτότυπα η σχέση ανάμεσα στο φως και στο σκοτάδι είναι πολύ πιο ισορροπημένη. [ARS... BREVIS, ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΖΕΝΑΚΟΥ, Το ΒΗΜΑ, 11/05/2008]

Saturday, May 10, 2008

ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ…

Με δύο σημαντικές επανεκθέσεις, της αιγυπτιακής συλλογής και της συλλογής Σταθάτου, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ετοιμάζεται να υποδεχτεί το καλοκαιρινό κύμα των τουριστών. Και ο δύο συλλογές φυλάσσονταν από το 2002 στα υπόγεια του μουσείου, προκειμένου να ανακαινιστούν οι αίθουσες που τις φιλοξενούσαν, ενώ αρκετά εκθέματα συντηρήθηκαν. Τα εγκαίνια θα γίνουν την Τετάρτη.

Πολλές αρχαιότητες θα παρουσιαστούν πρώτη φορά στο κοινό με την επανέκθεση της αιγυπτιακής συλλογής του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, η οποία κατέχει σηματική θέση παγκοσμίως λόγω του πλούτου, της ποιότητας και της σπανιότητας των αντικειμένων της. Τα εκθέματα εκτείνονται από την προδυναστική μέχρι και τη ρωμαϊκή εποχή (4000 π.Χ. - 4ος αι. μ.Χ.): αγάλματα, ειδώλια, στήλες, σαρκοφάγοι, περιβλήματα από μούμιες, μούμιες ζώων, αγγεία, ταφικά κιβώτια, πορτρέτα τύπου Φαγιούμ, κοσμήματα, καλύπτουν όλες τις πτυχές της ζωής του αιγυπτιακού πολιτισμού.
Τον πυρήνα της συλλογής αποτελούν οι μεγάλες δωρεές δύο φιλότεχνων ομογενών από την Αίγυπτο, του Ιωάννη Δημητρίου και του Αλέξανδρου Ρόστοβιτς, που έγιναν στο τέλος του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα αντίστοιχα. Η έκθεση είναι διαρθρωμένη χρονολογικά, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις ταφικές πρακτικές και τη θρησκεία των αρχαίων Αιγυπτίων. Συνοδεύεται δε από πλούσιο εποπτικό υλικό και εκπαιδευτικά προγράμματα για τα ταφικά έθιμα.

Η συλλογή Σταθάτου, που απαρτίζεται από 971 σημαντικά έργα μικροτεχνίας και χρυσοχοΐας και καλύπτει μια μακρά περίοδο από την 5η χιλιετία π.Χ. έως και τα μεταβυζαντικά χρόνια, αποτελεί δωρεά της Ελένης και του Αντώνη Σταθάτου.

Κόρη αλεξανδρινού εμπόρου, η Ελένη Σταθάτου διέσωσε πολλούς θησαυρούς από αρχαιοκάπηλους. Κληροδότησε το 1957 τη συλλογή της στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, οπότε και εκτέθηκε, ενώ η πρώτη επανέκθεση έγινε το 1999. Η σημερινή παρουσίαση ακολουθεί το ίδιο σκεπτικό, επιδιώκοντας να διατηρήσει την ατμόσφαιρα της ιδιωτικής συλλογής και την αίσθηση της προσωπικής σχέσης της συλλέκτριας με τα πολύτιμα αντικείμενά της.

ΓΚΡΑΦΙΤΙ: ΧΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΑΚΡΗ ΤΟΥ ΤΟΥΝΕΛ

Οι ημέρες που το γκραφίτι ήταν μια σκοτεινή τέχνη διαμαρτυρίας των περιθωριακών ανήκουν στο παρελθόν. Τουλάχιστον αυτή είναι η αίσθηση που αποκομίζει κανείς όταν επισκέπεται ένα παλιό, εγκαταλειμμένο τούνελ στο νότιο Λονδίνο όπου διοργανώθηκε το Cans Festival (λογοπαίγνιο που παραπέμπει στο φεστιβάλ των Κανών και στα μεταλλικά δοχεία σπρέι που χρησιμοποιούνται για τα γκραφίτι).

Ο πασίγνωστος πλέον Μπάνκσι και άλλοι 42 καλλιτέχνες γκραφίτι κάλυψαν με τη μοναδική τους τέχνη τους τοίχους ενός τούνελ κάτω από την παλιά πλατφόρμα του τρένου Γιούροσταρ στο Ουότελου.

Επί τρεις ημέρες, οι Λονδρέζοι μπορούσαν να το επισκεφθούν και μάλιστα να προσθέσουν το δικό τους γκραφίτι. Τη διοργάνωση είχε αναλάβει να προωθήσει εταιρεία δημόσιων σχέσεων και, παρ' όλο που η τοποθεσία του φεστιβάλ διατηρούνταν ως επτασφράγιστο μυστικό μέχρι λίγες ώρες πριν ανοίξει τις πύλες του στο κοινό, η δημοσιότητα που πήρε ήταν τόσο μεγάλη (ρεπορτάζ είχαν προβληθεί την προηγούμενη ημέρα σε όλα τα μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα), που, όταν έφτασα εκεί, η ουρά ξεπερνούσε τα 800 άτομα. Ανδρες ασφαλείας επιτηρούσαν τον χώρο και υποδείκνυαν στους ενδιαφερόμενους πού μπορούσαν να ζωγραφίσουν. Λονδρέζοι όλων των ηλικιών, οικογένειες με μικρά παιδιά και καρότσια με μωρά συνωστίστηκαν για να δουν ένα δείγμα της τέχνης που συνδυαζόταν κάποτε με την παρανομία, το περιθώριο και τον βανδαλισμό δημόσιων χώρων...
[Κείμενο-φωτογραφίες ΑΛΙΝΑΣ ΣΑΡΑΝΤΗ, Κυριακάτικηλευθεροτυπία, 11/5/2008]

Friday, May 9, 2008

O ΝΤΙΣΑΝ Η Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΤΡΟΧΟΥ


Η εικόνα “http://jacketmagazine.com/14/px/duchamp.jpg” δεν μπορεί να προβληθεί επειδή περιέχει σφάλματα.

Το όνομα του Μαρσέλ Ντισάν [Marcel Duchamp] ανακαλεί στο μυαλό πρώτα ένα πράγμα, ένα λευκό, πορσελάνινο ουρητήριο και κατόπιν μια έννοια, το readymade. Το πράγμα εκείνο, που σήμερα πια δεν είναι «πράγμα» αλλά έργο τέχνης ή, τουλάχιστον, ένα έργο, όπου συγχέονται τα όρια της τέχνης και της καθημερινότητας, έχει πια ταυτιστεί στη συνείδηση με την ιδέα του readymade.

  • Μια εποχή ζυμώσεων

Πώς πρωτόγιναν όμως αυτά; Πώς έγινε ο Ντισάν προφήτης της μοντέρνας τέχνης με την ιδέα του ότι οποιοδήποτε αντικείμενο της καθημερινότητας συλλάβει ένας καλλιτέχνης, αν του κολλήσει το όνομά του, γίνεται καλλιτέχνημα; Τούτη είναι μια ιδέα που διαπερνά ολόκληρη τη μοντέρνα τέχνη, αρχίζοντας από τα readymade.

Η Τέιτ Μόντερν, στο Λονδίνο, πραγματοποιεί τώρα μια πλούσια έκθεση αφιερωμένη στον Μαρσέλ Ντισάν και σε δύο φίλους και ομοϊδεάτες του, τον ζωγράφο Φρανσίς Πικάμπια [Francis Picabia] και τον φωτογράφο Μαν Ρέι [Man Ray]. Η εποχή τους, ο καιρός που διαμόρφωσε τη δημιουργικότητα και τη σκέψη τους, ήταν ιδιαίτερα γόνιμη, πολύ περισσότερο από σήμερα, από την άποψη της ζύμωσης ιδεών.


http://www.chessmate.com/images/MarcelDuchamp.jpg

Ο Ντισάν μεγάλωσε μέσα στην τέχνη. Γόνος μιας εύπορης οικογένειας από τη Β. Γαλλία (γενν. 1887) είχε παππού έμπορο και ζωγράφο, δύο αδέλφια και μια αδελφή που έγιναν οι δύο ζωγράφοι και ο ένας γλύπτης. Ο ίδιος δεν έδειξε από μικρός ταλέντο και ίσως γι’ αυτό αργότερα ποντάρισε την τύχη του στην «έλλειψη ταλέντου». Αλλά ούτε μεγάλοι ζωγράφοι σύγχρονοί του, όπως ο Πιέτ Μόντριαν [Piet Mondrian] και ο Κάζιμιρ Μάλεβιτς, έδειξαν κάποιο πρώιμο ταλέντο. Ο Ντισάν σαν κι αυτούς εξελίχθηκε σε ζωγράφο και η απόδοσή του του σώματος ως «κυματιστού μηχανισμού» στο «Γυμνό κατεβαίνοντας τη σκάλα Νο 2» (1912) τον έκανε διάσημο στην Αμερική, όταν πρωτοπαρουσιάστηκε στο Αρμορι Σόου, μια έκθεση που γνώρισε τη μοντέρνα τέχνη στη Νέα Υόρκη.

Πριν από αυτό, όμως, το 1906 ο Ντισάν είχε εγκατασταθεί στο Παρίσι, όπου με δύναμη ξεπρόβαλε ο μοντερνισμός. Ηταν η χρονιά που ο Πικάσο [Pablo Picasso] ζωγράφισε το πορτρέτο της Γκέρντρουντ Στάιν με το πρόσωπό της σαν αφρικανική μάσκα. Ο Πικάσο και ο Μπρακ [Braque], οι δημιουργοί του κυβισμού, με κάθε καινούργιο έργο τους επανακαθόριζαν την ιδέα της ζωγραφικής. Ο Ντισάν και τ’ αδέλφια του ήταν μέρος αυτής της καλλιτεχνικής επανάστασης που απέβλεπε να ξαναφτιάξει τον κόσμο στη ζωγραφική, να τον κάνει σύγχρονο. Ο «Ποδηλάτης» του Ζαν Μεντζιγκέρ [Jean Metzinger, 1913] απεικονίζει έναν ποδηλάτη σκυμμένο πάνω στο τιμόνι, μέσα στη σωματική ένταση της στιγμής που πατά τα πετάλια για να ορμήσει εμπρός. Ισως από εκεί, όπως γράφει ο Τζόναθαν Τζόουνς στην «Γκάρντιαν», να ήρθε στον Ντισάν η ιδέα του ποδηλάτου σαν συμβόλου. Ετσι προήλθε το πρώτο readymade έργο τέχνης, η «Ρόδα ποδηλάτου», ένας ακτινωτός τροχός τοποθετημένος πάνω σε ένα σκαμπό.

Η «Ρόδα ποδηλάτου», όμως, είναι και ένα κυβιστικό έργο ισάξιο με τη σύνθετη, συμπαγή τέχνη του Πικάσο και του Μπρακ και ανήκει στο Παρίσι εκείνου του καιρού, όταν ο Ντισάν δεν είχε ακόμα σκεφθεί να ονομάσει τα έργα του readymade. Αυτή έγινε στην Αμερική, όπου έπλευσε το 1915. Μια ημέρα του χειμώνα, καθώς περπατούσε σε ένα χιονισμένο δρόμο της Νέας Υόρκης, είδε μια σειρά από φτυάρια να κρέμονται στον τοίχο, μέσα σε ένα μαγαζί σιδηρικών. Αγόρασε ένα και το κρέμασε από το ταβάνι, στο στούντιό του. Το ονόμασε «Σπασμένο μπράτσο, από τον Μαρσέλ Ντισάν 1915» – όχι «τού» αλλά «από τον». Δεν είναι δημιούργημα κάποιου, αλλά κάτι προσεταιρισμένο από κάποιον σε μια διαφορετική, από εκείνη που προοριζόταν, λειτουργία. Ηταν το πρώτο readymade που υπάρχει και σήμερα σε αντίγραφο όπως και τα περισσότερα readymade του Ντισάν που τα πρωτότυπά τους έχουν καταστραφεί ή χαθεί από τότε.

  • Αμίμητες μιμήσεις

Ισως η ιδέα του Ντισάν για τα readymade να είναι το τελευταίο παιχνίδι σκάκι στη μακριά πορεία της Δυτικής τέχνης, από τον Λεονάρντο ντα Βίντσι [Leonardo Da Vinci] και ύστερα, να καθιερωθεί το πνευματικό ανάστημα του καλλιτέχνη. Σχετικά προκάτοχοί του δεν ήταν μόνο ο Ντα Βίντσι, αλλά και ο Αγγλος ζωγράφος Τζόσουα Ρέινολντς και όλοι εκείνοι οι καλλιτέχνες που πίστευαν ότι το ταλέντο τους είναι πνευματικό δώρο. Από αυτή την άποψη μπορεί να ειπωθεί ότι ο Ντισάν δεν ανακάλυψε τίποτε το νέο. Και όμως ανακάλυψε κάτι νέο το οποίο, παρά ή ίσως εξαιτίας της τεράστιας απήχησης που είχε στην τέχνη, δεν μπορεί να ανακαλυφθεί εκ νέου. Οπως ένα αστείο δεν μπορεί να ειπωθεί ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που πρωτοειπώθηκε. Και τούτος, ο πιο εφευρετικός καλλιτέχνης του 20ού αιώνα, ίσως έπαιξε ένα παιχνίδι στην ιστορία, γιατί μ’ όλο που ενέκρινε και υπέγραφε «μιμήσεις» των έργων του και είναι ο προφήτης του «ομοιώματος», ο ίδιος είναι αμίμητος. [The Guardian, Η Καθημερινή, 9/5/2008]

previewImg

Thursday, May 8, 2008

ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΟΥ ΚΛΟΝΤ ΜΟΝΕ ΠΟΥΛΗΘΗΚΕ ΑΝΤΙ 41 ΕΚΑΤ. ΔΟΛΑΡΙΩΝ

Claude Monet, Le Pont du chemin de fer à Argenteuil

Claude Monet. Le Pont du chemin de fer à Argenteuil.

O πίνακας του Κλοντ Μονέ [Claude Monet, 1840-1926] «Le Pont du chemin de fer à Argenteuil» πωλήθηκε σε τιμή ρεκόρ για τον σπουδαίο Γάλλο καλλιτέχνη σε δημοπρασία του οίκου Christie’s, σε δημοπρασία που έγινε στη Νέα Υόρκη. Το έργο του 1873 άλλαξε χέρια έναντι 41 εκατομμυρίων δολαρίων και ο καινούργιος αγοραστής επέλεξε να κρατήσει την ανωνυμία του. Το προηγούμενο του ρεκόρ του ήταν για το έργο Nympheas του 1904 που είχε πωληθεί 36,5 εκατομμύρια δολάρια.
Το Αρζεντέιγ ήταν το αγαπημένο μέρος των ευκατάστατων Παριζιάνων στον Σηκουάνα για βαρκάδες και φυσικά ένας τόπος που ενέπνεε τους ιμπρεσιονιστές ζωγράφους. Ο Μονέ είχε ενοικιάσει ένα σπίτι απέναντι από τη γέφυρα. Η σχέση του ζωγράφου με το υγρό στοιχείο προκαθόρισε όλη την πορεία του στην τέχνη. Το έργο του «Impression: Soleil Levant» έδωσε όνομα σ’ ένα από τα σημαντικότερα καλλιτεχνικά κινήματα, αλλά ο ίδιος είχε ζωγραφίσει επίσης τρένα, σταθμούς, κτίρια και ανθρώπινες φιγούρες. Ηταν ένας πολυπρόσωπος καλλιτέχνης που δεν εγκλωβίστηκε στην ευκολία.

http://i18.photobucket.com/albums/b121/nature-delight/001-Claude-Monet-Self-Portrait.jpg

Claude Monet. Self-Portrait. 1886. Oil on canvas. Private collection, Paris, France.
«Είναι ένας από τους σημαντικότερους πίνακες της πρώιμης περιόδου του Μονέ. Θα αργήσουμε να δούμε σε δημοπρασία κάτι ανάλογο» είπε ο Κρίστοφερ Μπερζ, o οποίος δημοπράτησε τον πίνακα. Βέβαια δεν είναι όλα ρόδινα στην αγορά της τέχνης. Στον ίδιο πλειστηριασμό έμειναν απούλητα άλλα δύο έργα του Μονέ, ενώ πίνακες του Πικάσο, του Βαν Γκογκ, του Ρενουάρ και του Ματίς δεν βρήκαν αγοραστές. Είναι σαφές ότι η οικονομική κρίση φαίνεται ότι έχει ορατές συνέπειες και στις δημοπρασίες.