Thursday, June 26, 2008

Ενας Μονέ για 51,7 εκατ. ευρώ


Το έργο «Le bassin aux nympheas» ξεπέρασε κάθε πρόβλεψη στον Christie’s

Τον Μάιο είχαμε μείνει κατάπληκτοι μετά το νέο ρεκόρ πώλησης έργου του Γάλλου ιμπρεσιονιστή Κλοντ Μονέ. Το έργο του με τίτλο «Le pont du chemin de fer a Argenteuil» είχε καταφέρει να πουληθεί έναντι 26,4 εκατομμυρίων ευρώ. Αν αυτά τα ψηφία κατάφεραν να κερδίσουν μια καλή θέση στα φύλλα της επόμενης μέρας, τότε τα 51,7 εκατομμύρια ευρώ, τιμή στην οποία πουλήθηκε το έργο του Μονέ «Le bassin aux nympheas», προχθές, σε δημοπρασία του οίκου Christie’s στο Λονδίνο, αξίζουν τουλάχιστον ένα ολόκληρο άρθρο...

Η αλήθεια είναι ότι τα υπέρογκα ποσά έχουν πρωταγωνιστήσει στα αποτελέσματα σχεδόν όλων των φετινών δημοπρασιών, με κυρίαρχα τα ονόματα του Φράνσις Μπέικον και του Λούσιαν Φρόιντ από τη μεριά των καλλιτεχνών, και του Ρόμαν Αμπράμοβιτς από αυτήν των αγοραστών. Ομως, όπως δήλωσε στην ιστοσελίδα του BBC ο Ολιβερ Καμί, διευθυντής και υπεύθυνος του τμήματος ιμπρεσιονισμού και μοντέρνας τέχνης στο Κρίστις του Λονδίνου, «είναι η πρώτη φορά που πουλιέται ένας τέτοιος πίνακας τα τελευταία είκοσι χρόνια».
Ο Καμί έχει άλλον ένα λόγο να ξεχωρίζει την προχθεσινή πώληση: το έργο του Γάλλου ιμπρεσιονιστή πρόκειται για το ακριβότερο που έχει πουλήσει ο Christie’s στην Ευρώπη.
Ο γνωστός οίκος δημοπρασιών είχε εκτιμήσει ότι το χαρακτηριστικό έργο του Μονέ θα πουλούσε έναντι 30 εκατομμυρίων ευρώ... Δεν θα μπορούσαν να είχαν πέσει περισσότερο έξω. Και για καλή τους τύχη, η αγορά της τέχνης δεν φαίνεται να πτοείται από τη διεθνή οικονομική κρίση.
Το έργο, που έχει διαστάσεις ένα επί δύο μέτρα, αποτελεί μέρος ενός τετράπτυχου - άλλωστε, ο Μονέ ποτέ δεν δούλευε ή θεωρούσε τα συγκεκριμένα έργα μεμονωμένες οντότητες. Το πρώτο από τα τρία «αδέρφια» του βρίσκεται στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, το δεύτερο, σε μια ιδιωτική συλλογή, ενώ το τρίτο λέγεται ότι έχει χωριστεί στα δύο. Ο πίνακας, τον οποίο φιλοτέχνησε ο Μονέ το 1919 στο Ζιβερνί της Γαλλίας, έχει παρουσιαστεί δημοσίως μόνο μία φορά τα τελευταία ογδόντα χρόνια. Δύσκολο να ξέρουμε πότε θα είναι η επόμενη, αφού ο βρετανικός οίκος δημοπρασίας δεν αποκαλύπτει το όνομα του νέου ιδιοκτήτη των πιο γνωστών νούφαρων στον κόσμο.

ΛΟΥΚΙΑ ΜΑΓΓΙΩΡΟΥ: Ξανασμίγει με τον σύντροφό της


Η Λουκία Μαγγιώρου στο εργαστήριό της
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας με χτεσινή ανακοίνωσή του εξέφρασε τη λύπη του για το θάνατο της ζωγράφου - χαράκτριας Λουκίας Μαγγιώρου, συντρόφισσας στη ζωή, στην τέχνη και στον αγώνα του χαράκτη Α. Τάσσου (Τάσσου Αλεβίζου), η οποία «έφυγε» προχτές και θα κηδευτεί σήμερα, στις 11πμ, από το Α΄ Νεκροταφείο.
Η Λουκία Μαγγιώρου γεννήθηκε στην Υδρα. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (1934-1939) με δασκάλους τους Κ. Παρθένη και Γ. Κεφαλληνό και το 1940 στην Παρισινή Σχολή Καλών Τεχνών. Μετά την ίδρυση του ΕΑΜ Καλλιτεχνών, συγκροτήθηκε η εικαστική ομάδα του, που, με επικεφαλής τον Γ. Κεφαλληνό και δουλεύοντας κρυφά στο εργαστήριό του στην ΑΣΚΤ, στήριζε εικαστικά την προπαγάνδιση του ΕΑΜικού αγώνα. Η Λουκία Μαγγιώρου ήταν από πρώτα μέλη αυτής της ομάδας. Στη διάρκεια της Αντίστασης, μαζί με άλλους εικαστικούς του ΕΑΜ χάραξε πολλές ξυλογραφίες, που χρησιμοποιήθηκαν σε εικονογραφήσεις προπαγανδιστικών τρυκ, κουπονιών για την ενίσχυση του αγώνα, αφισών και εκδόσεων του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ - ΕΠΟΝ κλπ.
Χαρακτικά της Λ. Μαγγιώρου, μεταξύ άλλων εκδόσεων της ΕΑΜικής Αντίστασης, περιλάμβαναν τα λευκώματα «Από τους αγώνες του ελληνικού λαού» (έκδοση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, 1943), «Για τη χιλιάκριβη τη λευτεριά» και «Θυσιαστήριο της λευτεριάς» (εκδόσεις «Ρήγας», 1945). Στην κατοχή εικονογράφησε και τα βιβλία των Μ. Καραγάτση «Λειτουργία σε λα ύφεση» (1943) και Κ. Παράσχου «Ψηλά στις κορφές» (1944). Μετά την απελευθέρωση, οι ΕΑΜίτες εικαστικοί, μεταξύ των οποίων και η Λ. Μαγγιώρου, πρωτοστάτησαν στη δημιουργία του Καλλιτεχνικού Επαγγελματικού Επιμελητηρίου.
Η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Αλέκας Παπαρήγα, αμέσως μόλις πληροφορήθηκε χτες το θάνατο της Λουκίας Μαγγιώρου, έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Μια γυναίκα της ΕΑΜικής Αντίστασης, ένας χαρισματικός άνθρωπος, η οποία με τη ζωή της και το καλλιτεχνικό έργο της εξέφρασε τους αγώνες του λαού για μια καλύτερη ζωή. Ιδιαίτερη ήταν η αγάπη της Λουκίας Μαγγιώρου για τη νεολαία. Πάντα στήριζε τους νέους καλλιτέχνες».

[Ριζοσπάστης, 27/6/2008]

Sunday, June 22, 2008

«Η TATE ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ ΕΡΓΩΝ»

Η δημιουργία της Tate Modern, του δημοφιλέστερου μουσείου μοντέρνας τέχνης στον κόσμο, είναι δικό του επίτευγμα. Δεν είναι το μόνο. Ο σερ Νίκολας Σερότα είναι από τους πλέον ισχυρούς ανθρώπους της παγκόσμιας εικαστικής σκηνής, διότι καθιέρωσε μια νέα λογική στην παρουσίαση της σύγχρονης τέχνης και στη συνολικότερη λειτουργία των μουσείων. Δεν είναι τυχαίο ότι ο παλιός σταθμός υδροηλεκτρικής ενέργειας στη νότια όχθη του Τάμεση, παρότι δεν διαθέτει τόσο δυνατή μόνιμη συλλογή όσο το Κέντρο Πομπιντού ή το ΜΟΜΑ, προσελκύει 4 εκατομμύρια επισκέπτες κάθε χρόνο, στην πλειονότητά τους κάτω από 35 ετών. Αν και ο δευθυντής της Tate και των παραρτημάτων της δίνει σπανιότατα συνεντεύξεις, δέχθηκε να μιλήσει στην «Κ», σε μια σύντομη επίσκεψή του στην Αθήνα, προσκεκλημένος του συλλέκτη Δάκη Ιωάννου και του ιδρύματος ΔΕΣΤΕ.

Ευθυτενής, αδύνατος, προσηνής, με φλεγματικό χιούμορ, ο Σερότα είναι γοητευτικός συνομιλητής. Από το 1988, που ανέλαβε πρόεδρος της Tate Britain, εργάστηκε σκληρά για να κάνει τη Βρετανία έναν από τους κύριους πόλους της σύγχρονης εικαστικής δημιουργίας. Τα κατάφερε. Την ίδια χρονιά δημιούργησε την Tate Liverpool, το 1993 την Tate Saint Ives στην Κορνουάλη και το 2000 την Tate Modern. Τώρα ετοιμάζει τη νέα της επέκταση, που θα της προσθέσει νέους εκθεσιακούς χώρους. Μίλησε στην «Κ» για τον ρόλο των καλλιτεχνών, την εικαστική αναγέννηση του Λονδίνου, τη ζωγραφική, τη σύγχρονη τέχνη, την εποχή μας... [Συνέντευξη στην Μαργαριτα Πουρναρα, Η Καθημερινή, 22/06/2008]

Saturday, June 21, 2008

ΤΟ ΜΑΤΙ ΤΟΥ ΖΩΓΡΑΦΟΥ



Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΥΤΑΡΑ*

Βρισκόμουν στην Πράγα μαζί με χιλιάδες Ελληνες που ανακάλυψαν πρόσφατα την υπέροχη αυτή πόλη. Στο αεροδρόμιο μας υποδέχτηκε μια τεράστια επιγραφή: «Καλώς ήλθατε στη χώρα του Κάφκα, του Σμέτανα, του Κούντερα». Πρόκειται βέβαια για εκπροσώπους του τσεχικού πολιτισμού. Μια χώρα που πέρασε τα τελευταία χίλια χρόνια διά πυρός και σιδήρου, που σκλαβώθηκε, που καταστράφηκε, που ερημώθηκε, μας υποδέχεται με προμετωπίδα τον πολιτισμό της. Η πόλη, άριστα διατηρημένη. Παλιά κάστρα, εκκλησίες, αρχοντικά, ένα πραγματικό μουσείο αρχιτεκτονικής του παλιού καιρού. Το βράδυ στην τηλεόραση με εντυπωσίασε ένα κανάλι γαλλικής προέλευσης, ονόματι «Mezzo», υψηλού πολιτιστικού επιπέδου: κονσέρτα, συναυλίες ιστορικές, σύγχρονες χορευτικές ομάδες, ντοκιμαντέρ από παλιούς και νέους καλλιτέχνες κι ένα σωρό άλλα που θεώρησα καταπληκτικά και απρόσιτα για τη χώρα μας -υποτίθεται «λίκνο του πολιτισμού».

«Μην περιμένεις να έχει θεαματικότητα στα ραδιοτηλεοπτικά», μου εδήλωσε ενημερωμένος φίλος. Επομένως, δεν πρόκειται να έχει έσοδα από διαφημίσεις ούτε και υποστήριξη από πουθενά! Και δεν μου λες, φίλε: Εχουν έσοδα τα πανεπιστήμια και τα σχολεία; Εχουν έσοδα τα κρατικά θέατρα που ανεβάζουν Στρίντμπεργκ, Σίλερ ή άλλους μεγάλους και δύσκολους συγγραφείς; Εχουν έσοδα οι κρατικές ορχήστρες όταν παίζουν ξένους κλασικούς ή Ελληνες μουσικούς; Ολοι έχουν μάθει να παίζουν σκουπίδια στον ένδοξο ελληνικό λαό, που δεν έμαθε ποτέ να χαίρεται κάτι σημαντικό. Που έχει μάθει να συγχέει τη μουσική με το θόρυβο σκυλάδικου και το καλό θέατρο με τα σίριαλ της δακρύβρεχτης μετριότητας.

Ξέρω ότι μια εκπομπή υψηλού πολιτιστικού επιπέδου δεν θα έχει θεαματικότητα. Αλλά πρέπει να υπάρχουν κορυφές, να αισθανόμαστε ότι υπάρχει όραμα που σηματοδοτεί κάποιους υψηλούς στόχους. Δεν θα έχει θεαματικότητα τώρα, αλλά σε πέντε χρόνια θα έχει και σε δέκα θα έχει φτιάξει ένα κοινό που δεν του δώσαμε ώς τώρα την ευκαιρία για κάτι σωστό. Ολοι ξέρουν ότι υπάρχει Σολωμός, Κάλβος, Ελύτης, Σεφέρης, έστω κι αν ένας στους χίλιους τούς έχει διαβάσει. Εχουμε ακούσει για τον Σκαλκώτα και τον Ξενάκη και ίσως κανείς δεν τους έχει ακούσει. Το υπουργείο Πολιτισμού μπορεί να διεκδικήσει αυτό το δικαίωμα για λογαριασμό του λαού μας.

* Ζωγράφος και ακαδημαϊκός
[Ελευθεροτυπία 2, 21/06/2008]

Friday, June 20, 2008

Annie Leibovitz: A Photographer's Life, 1990-2005


Photo: AP/Mary Altaffer

Annie Leibovitz during the press preview for "Annie Leibovitz: A Photographers's Life, 1990-2005" Thursday, Oct. 19, 2006 at the Brooklyn Museum in the Brooklyn borough of New York.


Annie Leibovitz was born on October 2, 1949, in Waterbury, Connecticut. While studying painting at the San Francisco Art Institute she took night classes in photography, and in 1970 she began doing work for Rolling Stone magazine. She became Rolling Stone’s chief photographer in 1973. By the time she left the magazine, ten years later, she had shot 142 covers. She joined the staff of Vanity Fair in 1983 and in 1998 also began working for Vogue.

In addition to her magazine editorial work, Leibovitz has created influential advertising campaigns for American Express, the Gap, and the Milk Board. She has worked with many arts organizations, including American Ballet Theatre, the Brooklyn Academy of Music, and the Mark Morris Dance Group, and with Mikhail Baryshnikov. Her books include Annie Leibovitz: Photographs, Photographs: Annie Leibovitz, 1970-1990, Olympic Portraits, Women, and Annie Leibovitz: American Music.

“I don’t have two lives,” Annie Leibovitz writes in the Introduction to this collection of her work from 1990—2005. “This is one life, and the personal pictures and the assignment work are all part of it.” Portraits of well-known figures–Johnny Cash, Nicole Kidman, Mikhail Baryshnikov, Keith Richards, Michael Jordan, Joan Didion, R2-D2, Patti Smith, Nelson Mandela, Jack Nicholson, William Burroughs, George W. Bush with members of his Cabinet–appear alongside pictures of Leibovitz’s family and friends, reportage from the siege of Sarajevo in the early Nineties, and landscapes made even more indelible through Leibovitz’s discerning eye. The images form a narrative rich in contrasts and continuities: The photographer has a long relationship that ends with illness and death. She chronicles the celebrations and heartbreaks of her large and robust family. She has children of her own. All the while she is working, and the public work resonates with the themes of her life.

Exhibitions of her work have appeared at museums and galleries all over the world, including the National Portrait Gallery and the Corcoran Gallery in Washington, D.C.; the International Center of Photography in New York; the Brooklyn Museum; the Stedelijk Museum in Amsterdam; the Centre National de la Photographie in Paris; and the National Portrait Gallery in London.
Leibovitz has been designated a Living Legend by the Library of Congress and is the recipient of many other honors, including the Barnard College Medal of Distinction and the Infinity Award in Applied Photography from the International Center of Photography. She was decorated a Commandeur in the Ordre des Arts et des Lettres by the French government.She lives in New York with her three children, Sarah, Susan, and Samuelle.



Η φωτογράφος Ανι Λίμποβιτζ [Annie Leibovitz] ετοιμάζει έκθεση στη National Portrait Gallery του Λονδίνου, με φωτογραφίες της προσωπικές αλλά και πολυσυζητημένες. Στην έκθεση, που θα διαρκέσει από τις 16 Οκτωβρίου μέχρι την 1η Φεβρουαρίου, με τίτλο «Annie Leibovitz: Α Photographer's Life, 1990 -2005», θα δείξει εκατόν πενήντα φωτογραφίες από διάσημους φίλους της, τις εικόνες της βασίλισσας της Αγγλίας, αλλά και προσωπικές στιγμές της, όπως την αρρώστια και το θάνατο της συντρόφου της, συγγραφέως Σούζαν Σόντανγκ.

The superstar photographer in her studio. The combination of popular and personal imagery in her new book is
The superstar photographer in her studio. The combination of popular and personal imagery in her new book is "the closest thing to who I am that I've ever done."

Photo Credit: Helayne Seidman for The Washington Post. Related Article: A Complete Picture, page C01

Annie Leibovitz Is Ready for An Intimate View of Her Life

By Bob Thompson, Washington Post Staff Writer, Thursday, October 19, 2006

ΤΑ ΑΣΑΡΚΑ ΤΟΥ ΤΖΙΑΚΟΜΕΤΙ

Με την έκρηξη του πολέμου το 1939, ο Αλμπέρτο Τζιακομέτι άρχισε μια σειρά από έργα, ανθρώπινες φιγούρες, όχι σε αληθινά μοντέλα, αλλά από μνήμης. Κάθε φορά που προσπαθούσε να δημιουργήσει την εικόνα της μορφής εκείνης ενός ανθρώπου που κάποτε είχε γνωρίσει ή δει, το έργο κατέληγε όλο και μικρότερο. Το πρόβλημα χειροτέρεψε όταν έφυγε από το Παρίσι. Πίσω στη γενέτειρά του Ελβετία, ο Τζιακομέτι ξανάπιασε το ίδιο γλυπτό, μιας γυναίκας που κάποτε είχε δει στη Λεωφόρο Σεν Μισέλ, και το έβλεπε ολοένα να λιγοστεύει μέσα στα χέρια του. Τελικά, όταν γύρισε στο Παρίσι, η δουλειά που κουβαλούσε μαζί του, χώραγε σε ένα κουτί σπίρτων.

http://www.metmuseum.org/TOAH/images/h2/h2_1999.363.22.jpg

Three Men Walking II, 1949. Alberto Giacometti (Swiss, 1901–1966)

Κινούμενη ακινησία

Στο Κόμπτον Βέρνε του αγγλικού Γουορκσάιρ, όπου πραγματοποιείται τώρα μία από τις σπάνιες εκθέσεις με γλυπτά, πίνακες και σχέδια του Τζιακομέτι, ο επισκέπτης μπορεί να δει 4 από τις γυναικείες αυτές εκδοχές που δεν είναι μεγαλύτερες από μια βελόνα η καθεμιά. Τοποθετημένες πάνω σ’ ένα βάθρο, σαν καρέκλα με ψηλή πλάτη, μοιάζουν να ταλαντεύονται πάνω στην άκρη ενός γκρεμού.

Οι άνθρωποι του Τζιακομέτι δεν περπατούν, οι γυναίκες στέκονται, οι άνδρες δρασκελίζουν, αλλά μέσα από τη γραμμή των σωμάτων τους μεταδίδεται ένα είδος άρρηκτης συνομιλίας. Και το σώμα τους δεν είναι παρά μια μαύρη μεταλλική γραμμή στο πάχος μολυβιού, που δεν έχει καν μέλη. Κι όμως, τα σώματα αυτά με μια αδιόρατη, ανεξήγητη, σχεδόν μαγική στροφή ή συστροφή ή απλώς μια υποδήλωση και των δύο, αποκτούν ατομικά χαρακτηριστικά. Οπως οι αληθινοί άνθρωποι, τα γλυπτά του Τζιακομέτι όσο και αν μοιάζουν στο πρώτο βλέμμα, το ένα είναι εντελώς διαφορετικό από το άλλο.


http://cache.viewimages.com/xc/3238935.jpg?v=1&c=ViewImages&k=2&d=9724400E855F92639A38FE91DACEEDF3A55A1E4F32AD3138

Αυτές οι ανεπαίσθητες διαφορές - παραμορφώσεις είναι το σήμα κατατεθέν του Τζιακομέτι στη σύγχρονη γλυπτική, όπως είναι οι τρύπες στα μαρμάρινα γλυπτά του Χένρι Μουρ. Αλλά, όπως γράφει η Λόρα Κάμινγκ στην «Ομπζέρβερ», οι μορφές αυτές θέτουν το ερώτημα, γιατί είναι έτσι πλασμένες, γιατί έχουν αυτό το σχήμα. Κάτι το οποίο δεν ρωτάει κανείς για τους «Αστούς του Καλαί» του Ροντέν π. χ. γιατί είναι έτσι δεμένοι μέσα στην αγωνία τους, σαν αλυσοδεμένοι από κάποια μοίρα ή γιατί είναι τόσο τεράστια κι επιβλητικά, σαν τον ωκεανό εμπρός τους, τα αγάλματα του Νησιού του Πάσχα.

Αυτές όμως οι φιγούρες, οι αποσκελετωμένες, οι σαρακοφαγωμένες, άσαρκες δίχως χέρια και πόδια, ούτε μπούστα ή πορτρέτα, ούτε τύποι, εξαϋλωμένες (παρ’ ότι από μέταλλο), αλλά βαθιά ριζωμένες στον τόπο που βρίσκονται, ίσως είναι το όραμα του δημιουργού τους για το ανθρώπινο είδος.

Ισως, αυτό να είναι υπαρξισμός. Πώς μπορεί να ξέρει κανείς τον άνθρωπο που βρίσκεται απέναντί του; Οι άνθρωποι είναι ανερμήνευτοι, σύνθετοι και αβάσταχτα μόνοι, όπως θα έλεγε την ίδια εποχή, στην ίδια πόλη, στους ίδιους δρόμους και καφέ, ο Ζαν Πολ Σαρτρ.

Ισως, όμως, υπάρχει και κάτι άλλο που δεν χρειάζεται ερμηνείες, γιατί είναι κάτι που νιώθεται όταν βρίσκεται κανείς εμπρός στα τόσο απλά στην αινιγματικότητά τους έργα. Είναι φιγούρες σε ομάδες, φιγούρες μόνες, κεφάλια που δίνουν την εντύπωση ότι μόλις βγήκαν από τα δάχτυλα του πλάστη τους. Τόσο χλωρά μέσα στο πανάρχαιο είδος τους. «Η τέχνη είναι η κατοικία του οράματος», είχε πει ο Τζιακομέτι και αυτή είναι η βασική αλήθεια της ίδιας του της δημιουργίας. Οραμα, όπως το λέει η λέξη, είναι κάτι που βλέπει κανείς και το νόημά τους τα έργα του Τζιακομέτι το αποκτούν στην πράξη, όταν τα κοιτάζει κανείς. Αυτή η εμπειρία είναι η ουσία τους. Και να κοιτάζει κανείς τα έργα του Τζιακομέτι είναι πρώτα απ’ όλα και πέρα από κάθε αίνιγμα μια ευχαρίστηση, μια απόλαυση.

Το κεφάλι του αδελφού του Ντιέγκο, π. χ., που βρίσκεται στη μόνιμη συλλογή της Τέιτ Μόντερν στο Λονδίνο. Μοιάζει με το κρανίο στους «Πρεσβευτές» του Χολμπάιν, που για να το διακρίνεις ολόκληρο, πρέπει να το κοιτάξεις από μια ορισμένη γωνία. Ομως, και τότε δεν εμφανίζεται καθαρά.


http://www.artnewsblog.com/images/giacometti.jpg

Ειδικά στην Τέιτ, και μόνος ο όγκος των επισκεπτών μπροστά στα γλυπτά του Τζιακομέτι εμποδίζει να τα δει κανείς από διαφορετικές γωνίες. Πολύ λιγότερο επιτρέπει να τα δεις από μακριά. Είναι ένας επιπλέον λόγος που η έκθεση στο Κόμπτον Βέρνε είναι επιτυχημένη. Τα έργα τόσα όσα είναι αρκετά για να συλλάβει κανείς την ουσία του Τζιακομέτι και οι αίθουσες επαρκώς άδειες για να δίνουν στις φιγούρες το αίσθημα του τοποθετημένου μέσα στον χώρο, αλλά κοιτάζοντας εμπρός το άπειρο, όπως τον ωκεανό, τα αγάλματα του Νησιού του Πάσχα.

Μολονότι ελαχιστοποιημένες οι φιγούρες του Τζιακομέτι, φαίνονται μακρινές και από κοντά. Μια από τις γυναίκες στο «Δάσος». Το σύμπλεγμα αυτό με τις φιγούρες, φυτρωμένες σαν φυτά, ψηλές και ισχνές σαν μίσχοι του Μονέ, έχουν ένα παράδοξο λίθινο βάρος.

http://abracadabra.weblog.com.pt/arquivo/H%20C%20-%20B%20-%20Alberto%20Giacometti-Paris-1932.jpg

Πράξη του βλέμματος

Στον Τζιακομέτι άρεσε να φαντάζεται τις φιγούρες του να στέκονται σε μια γωνιά του δρόμου ή να διασχίζουν μια πλατεία του πραγματικού κόσμου. Εάν τα έργα του είναι πραγματικοί άνθρωποι και όχι τύποι ή σύμβολα (φιγούρες σταματημένες σε μια στιγμή της κίνησής τους) γίνονται τέτοιοι από τους άλλους ανθρώπους που τους κοιτάζουν – τους θεατές είτε σε μια αίθουσα εκθέσεων είναι είτε έξω από αυτήν. [The Observer, Η Καθημερινή, 20/6/2008]

Thursday, June 19, 2008

ΓΚΟΓΙΑ - ΑΘΑΝΑΤΟΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ

Εκθεση τεσσάρων διάσημων σειρών με χαρακτικά του στην Εθνική Πινακοθήκη

Χαρακτικό του Γκόγια από τη σειρά χαλκογραφιών«Δεινά του πολέμου»
Τυπικά, από χρονολογική άποψη, με την τέχνη του «άνοιξε τον 19ο αιώνα. Ουσιαστικά, όμως, άνοιξε τον 20ό αιώνα». Ο λόγος για τον Ισπανό ζωγράφο-χαράκτη, Φρανσίσκο Γκόγια (1746-1828), τον πρωτοπόρο της τέχνης στην εποχή του και «πρόδρομο» του μοντερνιστικού κινήματος στον 20ό αιώνα, και την έκθεση με τίτλο «Ο ύπνος της λογικής γεννά τέρατα», με την οποία η Εθνική μας Πινακοθήκη συμμετέχει στις εκδηλώσεις που οργανώνονται σε διάφορες χώρες με αφορμή τα 180 χρόνια από το θάνατό του. Η έκθεση (25/6-20/10/2008) αφιερώνεται στη μνήμη του αείμνηστου ιστορικού της Τέχνης και διευθυντή της Πινακοθήκης (1949-1971) Μαρίνου Καλλιγά, ο οποίος προνόησε, αξιοποιώντας ένα κληροδότημα, να πλουτίσει τις συλλογές της Πινακοθήκης, αγοράζοντας από τη Γενεύη, στα χρόνια 1961-1965, όλα τα έργα που περιλάμβαναν τέσσερις σειρές χαρακτικών του Γκόγια. (Να σημειωθεί ότι αυτή η συλλογή της Πινακοθήκης μας είναι η πληρέστερη και σημαντικότερη διεθνώς).
Πρόκειται για έργα «μαύρης ζωγραφικής», έκφραση της «κρυφής εξομολόγησης και οργής του» για το τυραννικό καθεστώς του Καρόλου Η΄, όπως επισήμανε σε χτεσινή συνέντευξη Τύπου η διευθύντρια της Πινακοθήκης, Μαρίνα Λαμπράκη - Πλάκα. Εργα ενός «επαναστάτη», θεματολογικά και μορφολογικά, δημιουργού επηρεασμένου από το Διαφωτισμό και τη Γαλλική Επανάσταση, που αναπαριστούν «πολλά ιστορικά γεγονότα» και καταγγέλλουν το τυραννικό καθεστώς του Καρόλου, τον επεκτατικό πόλεμο και την ηρωική αντίσταση του λαού, την υποκρισία και δολιότητα του κλήρου, τα βάσανα, τα πάθη, την «τρέλα» του ανίσχυρου λαϊκού ανθρώπου. Εργα που θαύμαζαν ο Πικάσο, ο Ρέμπραντ και άλλοι μεγάλοι δημιουργοί.

Η έκθεση, σε επιμέλεια της Μαρλένας Κασιμάτη, περιλαμβάνει 212 σπανιότατα, πολυτιμότατα πρωτότυπα χαρακτικά, που ανήκουν στις εξής θεματικές σειρές:

«Τα καπρίτσια» (18 χαρακτικά) ηθικοπλαστικού περιεχομένου, που αποκαλύπτουν και σαρκάζουν «τα ανθρώπινα πάθη και τις διαστροφές», όπως έγραφε ο Γκόγια. «Δεινά του πολέμου» (80 χαλκογραφίες) που αφορούν στις βαναυσότητες της επεκτατικής εισβολής του Ναπολέοντα στην Ισπανία (1808-1814) και την ηρωική αντάρτικη αντίσταση του λαού. «Ταυρομαχίες» (33 χαλκογραφίες), που εξιστορούν την προϊστορία των ταυρομαχιών και απαθανατίζουν σπουδαίους ταυρομάχους. (Ο Γκόγια στα νιάτα του υπήρξε τορέρο). «Τρέλα» (18 χαρακτικά), που ο Γκόγια φιλοτέχνησε στα γερατειά του και παρουσιάστηκαν μετά το θάνατό του. Εργα εξπρεσιονιστικού συμβολισμού, όπου κορυφώνεται η φαντασία, το όνειρο, αλλά και η πραγματικότητα, τα οποία αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης μεγάλων δημιουργών (λ.χ. του Πικάσο).

Wednesday, June 18, 2008

«Ο ΧΑΜΟΓΕΛΑΣΤΟΣ ΡΕΜΠΡΑΝΤ» ΤΟΝ ΕΚΑΝΕ ΠΛΟΥΣΙΟΤΕΡΟ

Η αυτοπροσωπογραφία αποδείχθηκε αυθεντική και ο αγοραστής με έργο ακριβότερο κατά 10 εκατ. ευρώ


Φωτογραφία

ΑΡ/RΕΜΒRΑΝDΤ ΗΟUSΕ ΜUSΕUΜ


ΑΜΣΤΕΡΝΤΑΜ. Ισως να ήταν η ευκαιρία του αιώνα: τον αγόρασε για τρία, τελικά όμως ίσως αξίζει και 20 εκατομμύρια ευρώ! Ο λόγος για το μικροσκοπικό πορτρέτο του Ρέμπραντ (φωτογραφία) με τίτλο «Ο χαμογελαστός Ρέμπραντ», έργο το οποίο απέδιδαν σε μαθητή του εικονιζόμενου ή σε άγνωστο πλην όμως ικανότατο πλαστογράφο. Ο πίνακας αυτός είχε αγοραστεί σε δημοπρασία βρετανικού οίκου τον περασμένο Οκτώβριο αντί 2,9 εκατ. ευρώ. Μόλις πριν από μία εβδομάδα όμως οι ειδήμονες ανακάλυψαν ότι πρόκειται για αυθεντικό έργο το οποίο κοστίζει τουλάχιστον 10 εκατ. ευρώ παραπάνω. Ο τυχερός Βρετανός που πλήρωσε τα 2,9 εκατ. ευρώ (με τιμή εκτίμησης τα 1.500 ευρώ) ίσως δεν γνώριζε τότε ότι έπαιρνε στα χέρια του αυτοπροσωπογραφία καμωμένη από το ίδιο το χέρι του κορυφαίου ολλανδού ζωγράφου του 17ου αιώνα.
Την περασμένη εβδομάδα όμως ο Ερνστ Βαν ντε Βέτερινγκ, επικεφαλής του Προγράμματος Ερευνών για τον Ρέμπραντ, δημοσίευσε μακροσκελές κείμενο στο περιοδικό του Μουσείου Ρέμπραντ (το οποίο τον τελευταίο χρόνο είχε δανειστεί τον πίνακα από τον βρετανό ιδιοκτήτη που διατηρεί την ανωνυμία του) όπου εξέθετε τους λόγους για τους οποίους ήταν βέβαιος ότι πρόκειται για αυθεντική αυτοπροσωπογραφία. Οι πινελιές, τα κοντράστα, τα υλικά και το μονόγραμμα οδηγούν όλα σε αυτό το συμπέρασμα.
«Το έργο αναντίρρητα αξίζει από 19 ως 26 εκατ.ευρώ» δήλωσε ο Γουίλιαμ Νόορτμαν της Νoortman Μaster Ρaintings που ειδικεύεται στην ολλανδική και φλαμανδική ζωγραφική. Ο αγοραστής ίσως να κατάλαβε ότι πρόκειται για αυθεντικό από το μονόγραμμα RΗL, που είχε σχεδιαστεί με ειδική τεχνική και το οποίο ο Ρέμπραντ χρησιμοποιούσε περίπου έναν χρόνο. Το έργο εξετάστηκε με ειδικές ακτίνες και βρέθηκε ακόμη ένας πίνακας από κάτω, επίσης συνεπής με την τεχνική του Ρέμπραντ.

Thursday, June 12, 2008

ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΕΣ ΝΙΚΗΤΑ ΚΑΚΛΑΜΑΝΗ!


Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ

Το 1987 ο Δήμος του Παρισιού παραχωρούσε στον διεθνή Ελληνα γλύπτη Τάκι τη μεγαλύτερη έκταση που δόθηκε σε καλλιτέχνη στην ιστορία της πόλης, προκειμένου να στήσει το «δάσος» των 39 σινιάλων του: από τότε έως σήμερα, στα 3.500 τ.μ. της Defence τα σινιάλα, έργο-ορόσημο και για το Παρίσι και για τη διεθνή εικαστική σκηνή, στέκουν ακλόνητα.
Τα τρία αιολικά σινιάλα του Τάκι στη Δ. Αρεοπαγίτου αποκαθηλώθηκαν τη Δευτέρα, μετά την παράλογη απόφαση του Δήμου Αθηναίων.
Είκοσι ένα χρόνια μετά, για την ακρίβεια πριν από λίγες μέρες, ο Δήμος Αθηναίων ζήτησε από τον Τάκι να αποσύρει τα τρία αιολικά έργα του που τοποθετήθηκαν έπειτα από πρωτοβουλία της δημάρχου Ντόρας Μπακογιάννη, την περίοδο των Ολυμπιακών του 2004, στην αρχή του πεζόδρομου της Διονυσίου Αρεοπαγίτου, απέναντι από την Πύλη του Αδριανού και δίπλα από τη μαρμάρινη προτομή της Μελίνας Μερκούρη.
Τέσσερα χρόνια μετά τους Ολυμπιακούς, ο νυν δήμαρχος Αθηναίων, Νικήτας Κακλαμάνης, και το δημοτικό συμβούλιο, διαφωνώντας με την απόφαση της προκατόχου του (η οποία υπάρχει και εγγράφως), έκριναν ότι τα γλυπτά του κορυφαίου εικαστικού «δεν ενδιαφέρουν» τη δημοτική αρχή. Ενα κοφτό τηλεφώνημα ανακοίνωνε στον γλύπτη τη σκανδαλώδη απόφαση ζητώντας του να τα αποσύρει. Την περασμένη Δευτέρα, στις εννέα το πρωί, ο Τάκις «σήκωνε» με δικό του συνεργείο τα έργα, που την τελευταία τετραετία είχαν ταυτιστεί με τον περίπατο στον ωραιότερο, ίσως, πεζόδρομο της πόλης.
Η προϊστορία εν μέρει προοιωνιζόταν τη δυσάρεστη εξέλιξη. Ο Τάκις είχε συμφωνήσει το 2004 με την Ντόρα Μπακογιάννη, αντί να καταβάλει ο δήμος το ποσό των 750 χιλιάδων ευρώ που κοστίζουν τα τρία αιολικά έργα, να δώσει συμβολικά μόνο τα έξοδα κατασκευής τους, ήτοι 80 χιλιάδες ευρώ. Πέρασαν τρία χρόνια αναμονής και ο Τάκις, στην αδιαφορία του δήμου να αντεπεξέλθει στις οικονομικές υποχρεώσεις του, απάντησε πέρσι με εξώδικο. Πρόγευση της ειδικής «μεταχείρισης» που του επεφύλασσε η δημοτική αρχή από μέρους της ήταν η σιγή ιχθύος: ποτέ δεν έδωσε στον γλύπτη όχι το ποσό που του όφειλε αλλά ούτε καν μια απάντηση.

Ο καλλιτέχνης
«Να τους παρακαλώ να τους χαρίσω έργα 750 χιλιάδων ευρώ και να μην τα θέλουν! Δώρο με το στανιό! Αυτό είναι αναισθησία!» λέει εμβρόντητος με τις εξελίξεις που οδήγησαν στην αποκαθήλωση των αιολικών του ο Τάκις. «Το γεγονός ότι ο κ. Κακλαμάνης δεν μου απέστειλε ούτε για τους τύπους μια εξήγηση ή ένα ευχαριστήριο γράμμα το εκλαμβάνω ως προσβολή. Είναι σύμπτωμα της σύγχρονης ελληνικής πολιτικής να απαξιώνει την τέχνη και τους καλλιτέχνες. Δεν χρειάζεται η πολιτική τα έργα τέχνης». «Με μισούν στον τόπο μου», συμπεραίνει ο γλύπτης. Δεν μπορούμε παρά να τον πιστέψουμε όταν η UNESCO του παραχωρεί 3.000 τ.μ. για να τοποθετήσει με δικά της -σημειωτέον- έξοδα τα αιολικά σινιάλα του στους κήπους της στο Παρίσι, και η γενέτειρά του τού ζητά να τα αποκαθηλώσει. *


ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 12/06/2008

Tuesday, June 10, 2008

ΕΞΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ 1898-1913

Συλλογή Hubert Pernot

Ο γάλλος γλωσσολόγος Hubert Pernot (1870-1946), εξαίρετος νεοελληνιστής με πλούσιο ερευνητικό και συγγραφικό έργο, συνδέθηκε στενά με τον τόπο και την ελληνική πραγματικότητα της εποχής. Ανήσυχος και τολμηρός διανοητής, πίστευε προδρομικά στη δύναμη της φωτογραφίας την οποία και χρησιμοποίησε για την τεκμηρίωση των ερευνών του αλλά και για να κινήσει το ενδιαφέρον του γαλλικού κοινού για την Ελλάδα. Ταξιδεύει στον ελλαδικό χώρο την πρώτη δεκαπενταετία του 20ού αι. συλλέγοντας φωτογραφικά θέματα που συνθέτουν μια μοναδική τοιχογραφία του τόπου λίγο πριν τους Βαλκανικούς πολέμους, μια πραγματική εξερεύνηση του τοπίου και των κατοίκων από το 1898 έως το 1913.
Το μοναδικό αυτό υλικό επιλογή του οποίου πρώτη φορά παρουσιάζεται στην έκθεση, απαρτίζει τη Συλλογή Η. Ρernot και διασώζεται στη Βιβλιοθήκη του Νεοελληνικού Ινστιτούτου της Σορβόννης. Αποτελεί πολύτιμο τεκμήριο για τη φυσιογνωμία των πόλεων, της υπαίθρου και των μνημείων και παράλληλα, χάρη στο ενδιαφέρον του δημιουργού του για τον άνθρωπο και τις δραστηριότητές του, συνιστά ένα θησαυρό εθνολογικών πληροφοριών.

Monday, June 9, 2008

ΣΤΟ ΠΕΚΙΝΟ, ΣΤΟ ΠΕΚΙΝΟ!


Μια αντιπροσωπευτική εικόνα της σύγχρονης ελληνικής εικαστικής τέχνης παρουσιάζει η έκθεση «Διεμπειρίες Ελλάδα 2008», από τη συλλογή του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, που άνοιξε στο Art Space του Πεκίνου, παρουσία της διευθύντριας του μουσείου Αννας Καφέτση.
Η διευθύντρια του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Αννα Καφέτση στο Art Space του Πεκίνου, όπου και η έκθεση «Διεμπειρίες Ελλάδα 2008»
«Η αντίληψη κατά την οποία δεν υπάρχει ένα μόνο πολιτιστικό κέντρο αλλά ισότιμοι και αξιολογικά μη ιεραρχημένοι διαφορετικοί πολιτισμοί δεν αποτελεί μόνον αναγκαία προϋπόθεση για μια γνήσια πολυπολιτισμική συνύπαρξη και αναγνώριση της διαφορετικότητας. Πολύ περισσότερο, ανοίγει τον δρόμο στη διαπολιτισμικότητα ή στις "διεμπειρίες", κατά τον ευρηματικό όρο που επινόησε ο σημαντικός Κινέζος καλλιτέχνης Τσεν Ζεν (1955 - 2000), για να περιγράψει το φαινόμενο της σύγχρονης νομαδικότητας καλλιτεχνών, έργων και ιδεών, τη συνεχή μετατόπιση ανάμεσα σε διαφορετικές κουλτούρες, κοινωνίες και γλώσσες», υπογραμμίζει η Αννα Καφέτση.
Στην έκθεση συμμετέχουν οι καλλιτέχνες: Ανδρέας Αγγελιδάκης, Στήβεν Αντωνάκος, Αλέξανδρος Γεωργίου, Χριστίνα Δημητριάδη, Γιώργος Δρίβας, Λίνα θεοδώρου, Γιάννης Κουνέλης, Γιώργος Λάππας, Νίκος Ναυρίδης, Μπία Ντάβου, Ζάφος Ξαγοράρης, Νίνα Παπακωνσταντίνου, Λουκάς Σαμαράς, Χριστίνα Σούλου, Δανάη Στράτου, Στέφανος Τσιβόπουλος, Κώστας Τσόκλης, Νίκος Χαραλαμπίδης, Γιώργος Χατζημιχάλης, Κατερίνα Χρηστίδη, Χρύσα, Αλέξανδρος Ψυχούλης... [συνεχίζεται, Ελευθεροτυπία, 9/6/2008]

Sunday, June 8, 2008

ONDREJ BRODY & KRISTOFER PAETAU: «ΤΑ ΣΚΥΛΙΑ ΗΞΕΡΑΝ ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ»


Οντρεϊ Μπρόντι & Κρίστοφερ Πετάου, «Dog carpets», 2007, άποψη εγκατάστασης, 3η Μπιενάλε της Πράγας


Οι Οντρεϊ Μπρόντι και Κρίστοφερ Πετάου, ένας τσέχος και ένας φινλανδός καλλιτέχνης που συχνά δουλεύουν μαζί, τάραξαν πρόσφατα για άλλη μια φορά τις βεβαιότητες πολλών με το έργο τους ««Dog carpets». Πρόκειται για μια σειρά από χαλιά φτιαγμένα από γούνες σκύλων, η οποία παρουσιάστηκε στο Μουσείο Tambo Quirquincho στη Λα Παζ, στην 3η Μπιενάλε της Πράγας και, τελευταία, στην γκαλερί Kressling της Σλοβακίας, προκαλώντας σκάνδαλο σε κάθε περίπτωση. Οι προσδιοριζόμενοι ως νεοντανταϊστές καλλιτέχνες μοιράζονται μαζί μας τη δική τους πλευρά, την ιστορία πίσω από ένα έργο που, ό,τι και αν είναι, σίγουρα δεν άφησε κανέναν αδιάφορο.

  • Πώς συγκροτήθηκε το έργο «Dog carpets», ποιες ήταν οι σκέψεις που οδήγησαν στη δημιουργία του;

ΚΡΙΣΤΟΦΕΡ ΠΕΤΑΟΥ: «Με τον Οντρεϊ συνηθίζουμε να συζητάμε διάφορες ιδέες για έργα και να τις αναπτύσσουμε μαζί. Μου είπε κάποια στιγμή ότι είχε την ιδέα να φτιάξει ένα χαλί από γούνα σκύλου - μάλιστα σκεφτόταν τον δικό του σκύλο, για την ακρίβεια τον σκύλο των γονιών του. Αλλά θα είχε χρειαστεί να περιμένει ώσπου το σκυλί να ψοφήσει κι έτσι θα έπαιρνε πολύ καιρό η ιδέα αυτή να γίνει πραγματικότητα. Η ιδέα μού προκάλεσε το ενδιαφέρον και όταν παρουσιάστηκε η ευκαιρία να πάμε στη Βολιβία, αυτό ήταν ένα από τα έργα που είχαμε υπόψη μας. Ενδιαφερόμουν ιδιαίτερα για το φετίχ του κυνηγιού, υλοποιημένο σε αυτή την περίπτωση με ένα αδέσποτο σκυλί. Αφού τα έργα κλάπηκαν και καταστράφηκαν από το Μουσείο Tambo Quirquincho στη Λα Παζ και ύστερα προσκληθήκαμε να συμμετάσχουμε στην 3η Μπιενάλε της Πράγας, αποφασίσαμε να μην υποχωρήσουμε μπροστά στην αποτυχία, και έτσι ο Οντρεϊ βρήκε τρόπο να ολοκληρώσει το έργο στην Πράγα, ενώ εγώ ήμουν στο Ρίο φτιάχνοντας ένα έργο με ταριχευμένα ποντίκια».

ΟΝΤΡΕΪ ΜΠΡΟΝΤΙ: «Μιλώντας οπτικά, φαντάστηκα το ίδιο το αντικείμενο ως ευθεία αναφορά στα χαλιά από τίγρεις ή αρκούδες, στα κυνηγετικά τρόπαια. Σκέφτηκα επίσης ότι δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε ένα χαλί από αγελάδα ή από ζέβρα - πολύ διαδεδομένη διακόσμηση σε πολλά σπίτια - και σε ένα χαλί από σκύλο ή γάτα. Υπάρχει φυσικά διαφορά, πολιτισμική διαφορά, αλλά αυτό είναι ένα από τα ερωτήματα που θέτει αυτό το έργο. Γιατί κατέχουν αυτή την προνομιούχο θέση τα σκυλιά και τα γατιά ανάμεσα σε όλα τα άλλα ζώα; Το πρόβλημα ήταν πώς να δημιουργήσουμε ένα τέτοιο αντικείμενο χωρίς να ξεπεράσουμε τα ηθικά μας όρια και, συνεπώς, πώς να κάνουμε κάτι τέτοιο στο σωστό πλαίσιο»... [ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ ΖΕΝΑΚΟΣ, ΤΟ ΒΗΜΑ, 8/6/2008]


ΣΚΕΨΕΙΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΙΑ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΧΑΛΕΠΑ ΣΤΗΝ ΤΗΝΟ

Γιαννούλης Χαλεπάς
«Και μόνο που υπάρχω, έχω περίσσευμα. Υπάρχουνε πλούσιοι ενδεείς κι ενδεείς πολύ πλούσιοι, όπως εγώ. Το σώμα μου έτυχε να 'ναι γεμάτο παράθυρα χύθηκε μέσα μου ήλιος πολύς κι ο χρυσός μου περίσσεψε» (ανέκδοτο Νικηφόρου Βρεττάκου).

Ενας «ενδεής πολύ πλούσιος» υπήρξε και ο Γιαννούλης Χαλεπάς. Ο χρυσός του περίσσεψε στον τόπο και στο χρόνο, αλλά κάποιοι πλούσιοι ενδεείς, όπως υπήρξε πάντα αυτό το κράτος προς τη μυθιστορηματική αυτή μορφή με χαρακτηριστικά αγίου, που εξακολουθεί να συγκινεί ειδικούς, καλλιτέχνες, αλλά και ένα ευρύτερο κοινό, μένουν ασυγκίνητοι. Ο ταλαντούχος καλλιτέχνης με την τεράστια αναγνώριση, την τραγική μοίρα, την τρέλα και την απομόνωση, κατέχει αναμφισβήτητα μια εντελώς μοναδική θέση στη νεοελληνική γλυπτική.

Είχε απόλυτο δίκιο ο Στρατής Δούκας στο βιβλίο του «Ο Βίος Ενός Αγίου», που γράφει «ο Χαλεπάς είναι ο νεοέλληνας καλλιτέχνης που, μ' όποιο όνομα και να τον καλέσουμε, θα 'ταν κατώτερο από τη μεγαλοσύνη του». Πράγματι «το σώμα του» και η τέχνη του «έτυχε να 'ναι γεμάτο παράθυρα» και να «χυθεί μέσα του ήλιος πολύς» και ο «χρυσός» του να μας χαριστεί. Αλλά εκεί που γεννήθηκε, εκεί που έζησε και δημιούργησε τη δεύτερη περίοδο της δημιουργίας του, εκεί που στέκεται ακόμη ορθό το «θεμέλιο» του βίου του, χάρη στη φροντίδα της κοινότητας του Πύργου, εκεί που τα ίχνη του συλλαβίζονται πόντο - πόντο, στους τοίχους, στα προσωπικά του αντικείμενα, στα ενθυμήματα που άντεξαν στο χρόνο, στα έργα και τα σχέδια, στα προπλάσματα και στα βιβλία που έχουν γραφτεί γι' αυτόν, και πωλούνται στους επισκέπτες, προκειμένου να μπορεί να συντηρηθεί αυτός ο χώρος που λέγεται Μουσείο Χαλεπά και δεν είναι άλλο από το σπίτι του Γιαννούλη Χαλεπά, εκεί νιώθεις και αγανακτείς από την αδιαφορία του κράτους και του ΥΠΠΟ... [Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ, Ριζοσπάστης, 8/6/2008]

Wednesday, June 4, 2008

«ΕΦΥΓΕ» Η ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΝΙΚΗ ΚΑΝΑΓΚΙΝΗ

Δυναμική, πολυσχιδής, με αστείρευτη διάθεση πειραματισμού. Μία από τις πιο σημαντικές παρουσίες της αβάν γκαρντ τέχνης στην Ελλάδα, η Νίκη Καναγκίνη, «έφυγε» χθες σε ηλικία 75 ετών από ανεύρυσμα. Η κηδεία της θα γίνει αύριο στις 3.30 μ.μ. στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών. Το έργο της ήταν εξαιρετικά πλούσιο τόσο θεματικά όσο και μορφολογικά, καθώς σε ολόκληρη τη δημιουργική της πορεία υιοθέτησε διαφορετικά στυλ και τεχνικές.

Οι σπουδές της στη Γενεύη και το Λονδίνο (κατά την εκρηκτική δεκαετία του ’60) την έφεραν κοντά στα ρεύματα εκείνης της εποχής και τους πρωταγωνιστές της. Σε μια παλαιότερη συνέντευξή της στην «Κ», μίλησε με ενθουσιασμό για το πνεύμα της ελευθερίας που κυριαρχούσε στο Swinging London, τη δίψα για νέες κατακτήσεις στην τέχνη, τον αγαπημένο της συμφοιτητή Ντέιβιντ Χόκνεϊ. Τα χρόνια που έζησε στο εξωτερικό της κληροδότησαν ένα ερευνητικό βλέμμα που διατήρησε αναλλοίωτο... [Μαργαρίτα Πουρνάρα, Η Καθημερινή, 4/6/2008]
Αναζητώντας νέους δρόμους ώς το τέλος
Δεν φοβήθηκε το πείραμα. Δεν την τρόμαξε η ύλη. Δοκιμάστηκε με όλες τις δυνατές φόρμες και όλα τα πιθανά υλικά. Εκανε «χειρόγραφα» ζωγραφικά έργα, φιλοτέχνησε εγκαταστάσεις σε κουζίνες με πηλό, μέταλλο και φτερά. Η Νίκη Καναγκίνη, η «φεμινίστρια» εικαστικός που ποτέ δεν σταμάτησε να αναζητεί νέους τρόπους και δρόμους στην τέχνη της, πέθανε ξαφνικά χθες το βράδυ από ανεύρυσμα. Ηταν 75 ετών.
Γεννήθηκε στην Αλεξανδρούπολη και σπούδασε στην Ecole Cantonale de Dessin στη Λοζάνη. Συνέχισε τις σπουδές της στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών με τον Κεφαλληνό, τον Παπαλουκά και τον Μόραλη, τις οποίες εν τέλει ολοκλήρωσε στη Central School of Arts and Design του Λονδίνου, όπου θήτευσε δίπλα στον Τίσνταλ και τον Κόλινς.
Οι πρώτες ατομικές εκθέσεις της πραγματοποιήθηκαν στην γκαλερί «La Feluca» στη Ρώμη (1962) και στην γκαλερί «Μέρλιν» στην Αθήνα (1965). Συμμετείχε σε ομαδικές εκθέσεις, μεταξύ των οποίων το αφιέρωμα «The Greek Art in Holland», που έγινε στη Niewe Kerk Cathedral το 1981, και τα Ευρωπάλια, στις Βρυξέλλες το 1982. Δίδαξε στη Σχολή Βακαλό από το 1963 έως το 1967 και στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, ως ειδική επιστήμων, από το 1984 έως το 1986.
Το έργο της παρουσιάζει εξαιρετική πολυμορφία θεματικά (ασχολήθηκε με κοινωνικά, ιστορικά και οικολογικά θέματα) και μορφολογικά. Ξεκίνησε από τη ζωγραφική, την ταπισερί και τη χαρακτική και προχώρησε σε κατασκευές μικτής τεχνικής και σε εγκαταστάσεις στον χώρο για τις οποίες χρησιμοποιούσε ετερογενή υλικά: κεραμίδια, πλαστικό, σχοινιά, σύρματα, τσιμέντο, μεταξοτυπίες, αντικείμενα καθημερινής χρήσης.
Στα ζωγραφικά της έργα είναι εμφανής η επιρροή του εξπρεσιονισμού: απρόσωπες φιγούρες συνυπάρχουν με έντονα και εκφραστικά χρώματα. Στη δεκαετία του '70 δημιουργεί μια σειρά οικολογικών μινιμαλιστικών κατασκευών και εγκαταστάσεων, όπως το «Μπορούμε να σώσουμε τον πλανήτη» (1976), ενώ στα τέλη της δεκαετίας του '80 προσεγγίζει με συμβολικό και σουρεαλιστικό τρόπο μυθολογικά θέματα («Ο Απόλλων και η Αφροδίτη»).
Το 1990 παρουσιάζει τη σειρά «Χειρόγραφα με αρχέγονα σύμβολα γραφής», ενώ μέσα από τα έργα της σειράς «Εν οίκω» εκφράζει τους φεμινιστικούς της προβληματισμούς. Από τις τελευταίες εκθέσεις της, η περσινή ομαδική με τίτλο «Μεταμφιέσεις, θηλυκότητα, ανδροπρέπεια, θηλυπρέπεια» στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. [Ελευθεροτυπία, 4/6/2008]

Tuesday, June 3, 2008

ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΑΡΜΑΡΟΤΕΧΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΤΗΝΟ



Η τεχνολογία του μαρμάρου, υλικού που κατέχει ιδιαίτερη θέση στην αρχιτεκτονική και την ελληνική τέχνη από την αρχαιότητα έως σήμερα, παρουσιάζεται στη μόνιμη έκθεση του νέου Μουσείου Μαρμαροτεχνίας, που εγκαινιάστηκε το περασμένο Σάββατο, στη γη που γέννησε τους Χαλεπά, Φιλιππότη, Λύτρα και Γύζη. Στην Τήνο. Συγκεκριμένα, μια αναπνοή από το πολύπαθο Μουσείο Χαλεπά (που αντιμετωπίζει την αναλγησία του ΥΠΠΟ), στον Πύργο της Τήνου.
Στους εκθεσιακούς χώρους, του μοναδικού στο είδος του μουσείου, έκτασης 750 τ.μ., οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να θαυμάσουν ποικίλα κοσμικά, εκκλησιαστικά, επιτύμβια και καθημερινής χρήσης πρωτότυπα έργα, σμιλεμένα σε μάρμαρο (υπέρθυρα, κρήνες, οικόσημα, φουρούσια, προσκυνητάρια, γουδιά, κ.ά.). Μπορούν να δουν πώς φτιάχνονταν τα πήλινα προπλάσματα και τα γύψινα αντίγραφα, πώς ήταν τα εργαλεία λατόμευσης και μαρμαροτεχνίας, καθώς και ο μηχανολογικός εξοπλισμός. Επίσης, η αναπαράσταση παραδοσιακών τεχνικών και διαδικασιών, που αφορούν στην εξόρυξη, επεξεργασία και μεταφορά του μαρμάρου, καθιστούν κατανοητή τη «διαδρομή» από την πρώτη ύλη μέχρι το ολοκληρωμένο έργο.
Εκτός από τους εκθεσιακούς χώρους, υπάρχει αίθουσα πολλαπλών χρήσεων για τη διοργάνωση συνεδρίων, πολιτιστικών εκδηλώσεων και περιοδικών εκθέσεων. Τα αυθεντικά αντικείμενα που παρουσιάζονται συγκεντρώθηκαν χάρη στην ευαισθητοποίηση ιδιωτών και φορέων, οι οποίοι είτε τα δώρισαν, είτε τα παραχώρησαν.
Πρόκειται για το έκτο μουσείο του Δικτύου Θεματικών Μουσείων του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ). Το έργο ανέγερσης και λειτουργίας του Μουσείου Μαρμαροτεχνίας Τήνου εντάχθηκε στο ΠΕΠ Ν. Αιγαίου 2000-2006 και χρηματοδοτήθηκε από το Γ΄ ΚΠΣ και την Τράπεζα Πειραιώς. Το ΠΙΟΠ π.χ. έχει συστήσει ένα δίκτυο «θεματικών μουσείων» ανά την Ελλάδα μέσω συμβάσεων (για 50 χρόνια) με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, με κύρια χρηματοδότηση από τα κοινοτικά «πακέτα». Δηλαδή κατά κύριο λόγο από δημόσιο χρήμα. Θυμίζουμε ότι σύμφωνα με ΠΔ του 2004, με το οποίο τροποποιούνται διατάξεις του οργανισμού του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς, στο άρθρο 3 για την περιουσία και τους πόρους προστίθενται και τα εξής: «Εσοδα από τα αναψυκτήρια - κυλικεία των μουσείων του ιδρύματος και των μουσείων που ανήκουν στο ίδρυμα κατά χρήση», ενώ δίνεται δυνατότητα στο ίδρυμα να παραχωρεί την υποδομή του δωρεάν ή έναντι ανταλλάγματος, με «τα έσοδα από τη διάθεση αυτή» να μην ξεπερνούν συνολικά το 25% του λειτουργικού ετήσιου κόστους του συγκεκριμένου μουσείου.

ΜΟΡΑΛΗΣ - ΜΙΑ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ

Ι. ΜΟΡΑΛΗΣ, Αυτοπροσωπογραφία, 1938, Λάδι σε μουσαμά
Ι. ΜΟΡΑΛΗΣ, Αυτοπροσωπογραφία, 1938, Λάδι σε μουσαμά

«Ι. ΜΟΡΑΛΗΣ. ΜΙΑ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ»
29 Ιουνίου έως 28 Σεπτεμβρίου 2008

Εικαστικό αφιέρωμα στον ζωγράφο Γιάννη Μόραλη πρόκειται να οργανώσει το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή στην Άνδρο. Μια μεγάλη έκθεση που θα περιλαμβάνει ελαιογραφίες, σχέδια και γλυπτά, τα οποία έχουν επιλεγεί από τον ίδιο και προέρχονται από δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές. Η δομή της -όπως διαβάζω στη σχετική ανακοίνωση στην ιστοσελίδα του Ιδρύματος- θα είναι τέτοια, ώστε να προσφέρει στον επισκέπτη την δυνατότητα της ανιχνευτικής αναδρομικής προσέγγισης, του εντυπωσιακού σε πλαστικότητα αλλά και εννοιολογική πυκνότητα έργου, το οποίο αναπτύχθηκε ανάμεσα σε ένα ιδιόμορφο μετεμπρεσιονιστικό ρεαλισμό -με έμφαση στην προσωπογραφία- και την αφαιρετική σχηματοποίηση, η οποία διέπεται από μία προϊούσα γεωμετρική λογική.

Ι. ΜΟΡΑΛΗΣ, Το Κορίτσι που ζωγραφίζει, δίπτυχο, 1971, Ακρυλικό σε μουσαμά

Το αφιέρωμα αποτελεί μία σύνθεση της καλλιτεχνικής δημιουργίας του Ι. Μόραλη, η οποία καλύπτει, όπως μας είναι γνωστό, μία μακρά περίοδο έντονης και περιεκτικής πληρότητας στον χώρο όχι μόνο της ελληνικής αλλά και της ευρύτερης εικονογραφικής ιστοριογραφίας. Και τούτο, γιατί, πέρα από την μεσογειακή του ευαισθησία και τις διαρκείς αναφορές στο ουμανιστικό αποθεματικό της παιδείας του, ο Ι. Μόραλης δεν παρέμεινε ζωγράφος του δικού του μόνο τόπου. Οι προτάσεις του, ναι μεν αποτελούν σύνθεση του παλιού με το νέο, σηματοδοτούν, όμως, ένα δυναμικό άνοιγμα προς τις πρωτοποριακές ζυμώσεις του μεγάλου ρεύματος του μοντερνισμού.

Ο εικαστικός του λόγος, επειδή ανταποκρίθηκε, προφανώς, στις απαιτήσεις του δικού του δημιουργικού χρόνου, τον ανέδειξε σε έναν από τους κορυφαίους δασκάλους του σύγχρονου εικονοποιητικού μας πολιτισμού. Παρά τα όσα, αφειδώς, προσέφερε, ως φίλος και δάσκαλος, σε μία πλειάδα διαπρεπών σήμερα ζωγράφων μας και παρά την ανανεωτική πνοή που κατάφερε να εμφυσήσει στην ζωγραφική της εποχής του, ο Ι. Μόραλης στάθηκε ικανός να παραμείνει, πίσω από την μεγάλη ζωγραφική του, ο άνθρωπος των χαμηλών τόνων.

Sunday, June 1, 2008

ΧΑΤΖΗΠΑΤΕΡΑΣ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΑ



Στο μετρό της Νέας Υόρκης, στη γραμμή Μπρόντγουεϊ υπάρχει από το 2002 μια εγκατάσταση-ψηφιδωτό του Μαρκ Χατζηπατέρα. Πολύ περισσότερα έργα του ελληνοαμερικανού καλλιτέχνη, 200 αντιπροσωπευτικά της πορείας του, περιλαμβάνει η αναδρομική έκθεση που οργανώνει η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων, μέχρι τις 31 Αυγούστου (Πειραιώς 51).
Ο Μαρκ Χατζηπατέρας είναι ένας κοσμοπολίτης καλλιτέχνης. Γεννήθηκε στο Λονδίνο, σπούδασε στις Σχολές Τέχνης Χάμερσμιθ και Σεντ Μάρτιν καθώς και στο Πολυτεχνείο του Λίβερπουλ, ενώ για 20 χρόνια έζησε στη Νέα Υόρκη, πριν επιστρέψει, το 2003, στην Ελλάδα. Δεν είναι, λοιπόν, τυχαία η έντονα πολυπολιτισμική διάσταση της δουλειάς του. Ανθρωποι και ζωόμορφες φιγούρες από τις Ινδίες, το Περού, την Αίγυπτο αλλά και από κάθε γωνιά της Γης όπου έχει ταξιδέψει, θρησκευτικά σύμβολα, αρχετυπικά σύνολα από τη φύση, αρχιτεκτονικά ίχνη, ενδυματολογικές αναφορές συμπαρασύρουν τον θεατή σε ένα πολύχρωμο, αντισυμβατικό ταξίδι στο χώρο και στο χρόνο.
«Ο Χατζηπατέρας εντατικοποιεί το συνταίριασμα αταίριαστων», επισημαίνει η διευθύντρια της Πινακοθήκης του Δήμου Αθηναίων Νέλλη Κυριαζή, η οποία επιμελείται την έκθεση. «Ασχολούμενος με θρησκείες και πολιτισμούς που, κατά την πάγια τακτική του, αναμειγνύει στη δημιουργική χοάνη της ζωγραφικής του περιπέτειας, εκτυλίσσει την πλοκή ταξιδιών στο χώρο και το χρόνο δίκαια, χωρίς προτιμήσεις (...). Μέσα από μεγάλες συνθέσεις αφηγείται τις ιστορίες του που προτείνουν το διαχρονικό, το διαπολιτισμικό, το οικουμενικό και προκρίνει τη μνήμη ως θεμελιώδες συστατικό δημιουργίας του σύγχρονου κόσμου... [συνεχίζεται, Πα.Σπ., Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 7 - 01/06/2008]

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ... ΣΤΟΥΣ ΠΕΝΤΕ ΔΡΟΜΟΥΣ

Το κλειστό, προστατευμένο περιβάλλον του στούντιο, όπου ο φωτογράφος μπορεί να σκηνοθετήσει την εικόνα όπως θέλει και το ανοιχτό σε κάθε απρόοπτο, αυθεντικό περιβάλλον του δρόμου.
Μέσα απ' αυτόν τον πλασματικό, όπως αποδεικνύεται, διαχωρισμό, η νέα έκθεση που φιλοξενεί η Τέιτ του Λονδίνου «Δρόμος και στούντιο» επιχειρεί μία αναδρομή στην ιστορία της φωτογραφίας από τα μέσα του 19ου αιώνα μέχρι σήμερα.
«Εχουν γίνει πρόσφατα πολλές εκθέσεις για τη φωτογραφία του δρόμου. Εμείς θέλαμε να κάνουμε μία έκθεση για το παιχνίδι, για το διάλογο που υπάρχει ανάμεσα στο δρόμο και στο στούντιο, ανάμεσα στο αυθεντικό και στο "στημένο"», όπως λέει η επιμελήτρια Ούτε Εσκιλντσεν.
Ο διάλογος αυτός είναι προφανής από τις πρώτες κιόλας φωτογραφίες που παρουσιάζονται, καθώς οι πρωτόγονες, ογκώδεις φωτογραφικές μηχανές του 19ου αιώνα επέβαλαν την προσεκτική σκηνοθεσία της εικόνας. Αυτό που μοιάζει με αποτύπωση μίας καθημερινής σκηνής στους δρόμους της πόλης είναι στην πραγματικότητα μια εικόνα προσεκτικά μελετημένη και στημένη από το φωτογράφο. Η ανακάλυψη της μικρής, φορητής φωτογραφικής μηχανής επέτρεψε στους φωτογράφους των αρχών του 20ού αιώνα να πειραματιστούν με τη φωτογραφία-ντοκουμέντο... [συνεχίζεται, Της ΑΛΙΝΑΣ ΣΑΡΑΝΤΗ, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 7 - 01/06/2008]

ΚΑΠΟΤΕ ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ


Πολλοί ζωγράφοι έχουν εμπνευστεί από το Παρίσι. Περιπλανήθηκαν στις γραμμές του μετρό, έφτασαν στα κομψά προάστια, θαύμασαν αριστουργηματικούς πίνακες στα μουσεία, περπάτησαν στις όχθες του Σικουάνα...Ο Αντάμι, ο Αρόγιο, ο Μπαλτάζαρ, ο Κορτό, ο Κρεμονίνι, ο Μονορί, ο Ρουστέν, ο Σεγκούι, ο Βελίκοβιτς, ο Βος, ο Ζάο Γου-Κι αλλά και ο Αλέκος Φασιανός είναι μερικοί από αυτούς. Θα συναντηθούν σε λίγες μέρες στην Αθήνα, για να μοιραστούν με το κοινό τα παρισινά μυστικά τους, με αφορμή την έκθεση «Paris Peinture», που εγκαινιάζεται την Τετάρτη στο Ιδρυμα Β. και Μ. Θεοχαράκη, σε συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών.
ΚΛΟΝΤ ΓΚΑΡΑΣ
Η έκθεση περιλαμβάνει έργα 22 σημαντικών εκφραστών της σύγχρονης τέχνης, που στην πλειονότητά τους κατάγονται από διαφορετικές χώρες, αλλά δούλεψαν για πολλά χρόνια στην Πόλη του Φωτός. Μαζί με τους πίνακες θα παρουσιαστούν και ανέκδοτα κείμενα, που έχουν γράψει ειδικά για την έκθεση 22 διακεκριμένοι συγγραφείς, όπως οι Πιερ Ασουλίν και Ντανιέλ Ροντό. Ο κάθε ζωγράφος έχει επιλέξει τον συγγραφέα, που με το κείμενό του προσεγγίζει το έργο του. Αυτή την ιδιότυπη συνάντηση λόγου και εικόνας συμπληρώνουν οι φωτογραφίες του Ντιντιέ Μπεν Λουλού, που αποκαλύπτουν τις καθημερινές στιγμές των ζωγράφων στα παρισινά ατελιέ τους ή στα γραφικά μπιστρό... [συνεχίζεται, Της ΠΑΡΗΣ ΣΠΙΝΟΥ, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 7 - 01/06/2008]