Της ΑΛΙΝΑΣ ΣΑΡΑΝΤΗ
ΛΟΝΔΙΝΟ. Ενα στοίχημα χωρίς προηγούμενο έχει βάλει το τρομερό παιδί της Μπριτ Αρτ. Παρακάμπτοντας μεσάζοντες, αρτ ντίλερ και γκαλερί, ο Ντέιμιεν Χερστ βγάζει σήμερα και αύριο στο σφυρί 223 καινούργια έργα του. Αν διαψευστούν οι φημολογίες, που θέλουν το ενδιαφέρον των συλλεκτών να είναι χλιαρό, αναμένεται να γίνει κατά 65 εκατ. στερλίνες (82 εκατ. ευρώ) πλουσιότερος.
Ο Ντέιμιεν Χερστ ποζάρει μπροστά στο έργο του «The incredible journey», μια ζέβρα σε φορμαλδεΰδη, που εκτιμάται ότι θα πωληθεί από 2 εκατ. μέχρι 3 εκατ. λίρες |
«Αν δεν σ' αρέσουν οι κανόνες, άλλαξέ τους», λέει ο Χερστ. Και αυτό έχει βαλθεί να κάνει, κατακλύζοντας τις κομψές αίθουσες των Σόθμπις στο Λονδίνο με τα δεκάδες καινούργια έργα του. Οι άγραφοι κανόνες της αγοράς τέχνης, που θέλει να ανατρέψει, θέτουν πολύ ξεκάθαρα όρια. Οι σύγχρονοι καλλιτέχνες διαθέτουν τα έργα τους, συνήθως μέσω αρτ ντίλερ, σε γκαλερί, οι οποίες κρατούν τσουχτερές προμήθειες από τις πωλήσεις (κάποιες φορές πάνω από 50%).
Οι οίκοι δημοπρασιών, από την άλλη, πωλούν έργα που είναι τουλάχιστον πέντε ετών και τα οποία έχουν ήδη ανταλλάξει χέρια προηγουμένως. Ο Χερστ θεωρεί ότι χαμένος από αυτό το σύστημα βγαίνει ο καλλιτέχνης, γι' αυτό και θέλει να το αλλάξει, αυξάνοντας τα δικά του κέρδη κατακόρυφα. Με τη δημοπρασία αυτή (που έχει την ονομασία «Beautiful Inside my Head Forever») θα βάλει στην τσέπη του το 100% των εσόδων, καθώς οι Σόθμπις δεν θα πάρουν προμήθεια. Πολλοί ισχυρίζονται ότι με τον τρόπο αυτό δαγκώνει το χέρι που τον τάισε. Ο γκαλερίστας Λάρι Γκαγκοσιάν και ο ντίλερ Τζέι Τζόπλινγκ, τους οποίους παρακάμπτει, συνέβαλαν σημαντικά στην άνοδό του τα τελευταία χρόνια.
«Ο Ρέμπραντ, ο Βελάσκεθ, ο Γκόγια, νομίζω ότι όλοι τους σκέφτονταν την εμπορική πλευρά της τέχνης. Πιστεύω πως κάνω ό,τι θα έκανε οποιοσδήποτε από αυτούς τους καλλιτέχνες εάν ζούσε σήμερα». Αυτά έλεγε πριν από λίγες ημέρες στην «Ιντιπέντεντ», απαντώντας σε όσους τον κατηγορούν ότι αυτό που κάνει δεν είναι τέχνη, αλλά μάρκετινγκ. Η αλήθεια είναι ότι ο 43χρονος πλέον Χερστ, που χαρακτηρίζεται ως ένας από τους πιο επιτυχημένους εν ζωή καλλιτέχνες, έχει καταφέρει να εξαργυρώσει με το παραπάνω το ταλέντο του. Η προσωπική του περιουσία υπολογίζεται στις 200 εκατ. στερλίνες. Τα έργα με την υπογραφή του παράγονται σε τέσσερις βιομηχανικές μονάδες και ένα εργαστήριο, στα οποία εργάζονται 180 τεχνίτες. Τα 223 έργα της δημοπρασίας ολοκληρώθηκαν μέσα σε διάστημα μερικών μηνών. *
Νεκρή τέχνη σε φορμαλδεΰδη
Μια βόλτα ανάμεσα στα προς πώληση έργα
Καθώς περιφέρεται κανείς στις αίθουσες του κεντρικού κτιρίου των Σόθμπις, δεν μπορεί παρά να σκεφτεί ότι βρίσκεται αντιμέτωπος με μία πολύ επιτυχημένη «μάρκα», η οποία βγάζει διάφορες «σειρές», δείγματα των οποίων έχουμε δει και στο παρελθόν: νεκρά ζώα σε φορμαλδεΰδη, πίνακες με πεταλούδες, πίνακες με χρωματιστές κουκκίδες, πολλές νεκροκεφαλές και σκελετοί... Παρ' όλα αυτά, ο Χερστ εξακολουθεί να προκαλεί έντονα συναισθήματα (αποστροφής ή δέους) σε αυτούς που έρχονται σε επαφή με τα έργα του.
Το χρυσό αυτό μοσχάρι («The golden calf») είναι το ακριβότερο έργο της δημοπρασίας με τιμή εκκίνησης τα 10 εκατ. ευρώ. Ο ίδιος ο Χερστ το θεωρεί ως το πιο σημαντικό έργο της καριέρας του, εκτός από τον πασίγνωστο καρχαρία του |
Είναι αδύνατο να μην εντυπωσιαστεί κανείς όταν μπαίνει στην αίθουσα με το «Kingdom» («Βασίλειο» - τιμή εκκίνησης 5 εκατ. ευρώ), την τελευταία εκδοχή του σημαντικότερου και γνωστότερου έργου του «The Physical Impossibility of Death in the Mind of Someone Living» (1991) («Το ανέφικτο του θανάτου στο μυαλό ενός ζώντος»). Οπως και στο έργο του 1991, ο επισκέπτης έρχεται αντιμέτωπος με έναν καρχαρία (αρκετά μικρότερο από τον παλαιότερο) με ορθάνοιχτο στόμα, που «αιωρείται» σε δεξαμενή με φορμαλδεΰδη. Είναι και πάλι μία σπουδή πάνω στον θάνατο, τον κυρίαρχο προβληματισμό του Χερστ. Το αιμοβόρο ζώο, που όταν ήταν ζωντανό θα αποτελούσε χωρίς αμφιβολία θανάσιμο κίνδυνο για τον άνθρωπο, στέκεται ακίνητο στη βιτρίνα. Καθώς οι ρόλοι έχουν αντιστραφεί, οι άνθρωποι μπορούν να τον χαζέψουν ανενόχλητοι, να σταθούν μπροστά στα κάποτε απειλητικά του σαγόνια, να κοιτάξουν κατάματα τον θάνατο.
Κεντρικό έργο της δημοπρασίας είναι το «The Golden Calf» («Ο χρυσούς μόσχος»), ένα νεκρό μοσχάρι με χρυσές οπλές, κέρατα και στέμμα, που έχει τοποθετηθεί σε επίχρυση βιτρίνα με φορμαλδεΰδη, στην κορυφή ενός μαρμάρινου βωμού (με τιμή εκκίνησης 10 εκατ. ευρώ είναι το πιο ακριβό έργο της δημοπρασίας). Ο Χερστ το θεωρεί το πιο σημαντικό έργο της καριέρας του, εκτός από τον γνωστό του καρχαρία.
Σε άλλες βιτρίνες με φορμαλδεΰδη, ένα κατάλευκο πόνι, στο οποίο έχει τοποθετηθεί ένα λευκό κέρατο ώστε να μοιάζει με μονόκερο («The Dream» - «Το όνειρο»), ένα αρνάκι με χρυσές οπλές («False Idol» - «Ψεύτικο είδωλο»), το κεφάλι ενός «μονόκερου» τοποθετημένο δίπλα σε ένα μαχαίρι («Broken Dream» - «Χαμένο όνειρο»), η κατακόκκινη καρδιά ενός μοσχαριού, καρφωμένη με ένα μαχαίρι («The Immaculate Heart» - «Η άσπιλη καρδιά»), τέσσερα γδαρμένα κεφάλια αγελάδων με μία φουσκωτή μπάλα παραλίας («Togetherness» - «Ομοψυχία») και ένα γουρουνάκι με φτερά περιστεριού («Pigs might fly» - «Τα γουρούνια μπορεί να πετάξουν»).
Ανάμεσα στα υπόλοιπα έργα βρίσκεται μαρμάρινο άγαλμα ενός αγγέλου, το οποίο σε διάφορα σημεία έχει «ξεγυμνωθεί» ώστε να φαίνονται οι ανατομικές του λεπτομέρειες («Anatomy of an Angel» - «Ανατομία ενός αγγέλου»), μία βιτρίνα με εκατοντάδες βιομηχανικά διαμάντια («Fragments of Paradise» - «Θραύσματα του παραδείσου»), μία άλλη με αποτσίγαρα («The Abyss» - «Η άβυσσος») και μία ακόμα με ψάρια και σκελετούς ψαριών («Here Today, Gone Tomorrow» - «Σήμερα εδώ, αύριο αλλού»). Επίσης, αμέτρητοι πίνακες με γεωμετρικά σχέδια φτιαγμένα από κολλημένες πεταλούδες (μία από τις εμμονές του Χερστ), σειρά με παραλλαγές των γνωστών του έργων με πολύχρωμες κουκκίδες -χάπια που ονομάζονται σύμφωνα με συστατικά φαρμάκων, πολύχρωμοι πίνακες που έχουν δημιουργηθεί τοποθετώντας τον καμβά σε κυκλική τροχιά και πίνακες- πιστές αναπαραστάσεις φωτογραφιών.
Ο ίδιος ισχυρίζεται ότι είναι η τελευταία φορά που διαθέτει παρόμοια έργα στην αγορά (αν και θέλει να ολοκληρώσει μερικές ακόμα βιτρίνες με φορμαλδεΰδη), καθώς σκοπεύει να δουλέψει πάνω σε τελείως καινούργιες ιδέες. Ο χρόνος θα δείξει εάν είναι και αυτό ένα ακόμα τρικ μάρκετινγκ για να πουλήσει πιο εύκολα τα έργα του σήμερα.
Οπως και να έχει πάντως, η κίνηση του αποτελεί μεγάλο ρίσκο για τον ίδιο. Αν κερδίσει το στοίχημα σήμερα και αύριο στους Σόθμπις, δεν θα έχει μόνο προσωπικό όφελος. Οι επιπτώσεις θα γίνουν αισθητές σε ολόκληρο τον κόσμο της τέχνης.
Κεντρικό έργο της δημοπρασίας είναι το «The Golden Calf» («Ο χρυσούς μόσχος»), ένα νεκρό μοσχάρι με χρυσές οπλές, κέρατα και στέμμα, που έχει τοποθετηθεί σε επίχρυση βιτρίνα με φορμαλδεΰδη, στην κορυφή ενός μαρμάρινου βωμού (με τιμή εκκίνησης 10 εκατ. ευρώ είναι το πιο ακριβό έργο της δημοπρασίας). Ο Χερστ το θεωρεί το πιο σημαντικό έργο της καριέρας του, εκτός από τον γνωστό του καρχαρία.
Σε άλλες βιτρίνες με φορμαλδεΰδη, ένα κατάλευκο πόνι, στο οποίο έχει τοποθετηθεί ένα λευκό κέρατο ώστε να μοιάζει με μονόκερο («The Dream» - «Το όνειρο»), ένα αρνάκι με χρυσές οπλές («False Idol» - «Ψεύτικο είδωλο»), το κεφάλι ενός «μονόκερου» τοποθετημένο δίπλα σε ένα μαχαίρι («Broken Dream» - «Χαμένο όνειρο»), η κατακόκκινη καρδιά ενός μοσχαριού, καρφωμένη με ένα μαχαίρι («The Immaculate Heart» - «Η άσπιλη καρδιά»), τέσσερα γδαρμένα κεφάλια αγελάδων με μία φουσκωτή μπάλα παραλίας («Togetherness» - «Ομοψυχία») και ένα γουρουνάκι με φτερά περιστεριού («Pigs might fly» - «Τα γουρούνια μπορεί να πετάξουν»).
Ανάμεσα στα υπόλοιπα έργα βρίσκεται μαρμάρινο άγαλμα ενός αγγέλου, το οποίο σε διάφορα σημεία έχει «ξεγυμνωθεί» ώστε να φαίνονται οι ανατομικές του λεπτομέρειες («Anatomy of an Angel» - «Ανατομία ενός αγγέλου»), μία βιτρίνα με εκατοντάδες βιομηχανικά διαμάντια («Fragments of Paradise» - «Θραύσματα του παραδείσου»), μία άλλη με αποτσίγαρα («The Abyss» - «Η άβυσσος») και μία ακόμα με ψάρια και σκελετούς ψαριών («Here Today, Gone Tomorrow» - «Σήμερα εδώ, αύριο αλλού»). Επίσης, αμέτρητοι πίνακες με γεωμετρικά σχέδια φτιαγμένα από κολλημένες πεταλούδες (μία από τις εμμονές του Χερστ), σειρά με παραλλαγές των γνωστών του έργων με πολύχρωμες κουκκίδες -χάπια που ονομάζονται σύμφωνα με συστατικά φαρμάκων, πολύχρωμοι πίνακες που έχουν δημιουργηθεί τοποθετώντας τον καμβά σε κυκλική τροχιά και πίνακες- πιστές αναπαραστάσεις φωτογραφιών.
Ο ίδιος ισχυρίζεται ότι είναι η τελευταία φορά που διαθέτει παρόμοια έργα στην αγορά (αν και θέλει να ολοκληρώσει μερικές ακόμα βιτρίνες με φορμαλδεΰδη), καθώς σκοπεύει να δουλέψει πάνω σε τελείως καινούργιες ιδέες. Ο χρόνος θα δείξει εάν είναι και αυτό ένα ακόμα τρικ μάρκετινγκ για να πουλήσει πιο εύκολα τα έργα του σήμερα.
Οπως και να έχει πάντως, η κίνηση του αποτελεί μεγάλο ρίσκο για τον ίδιο. Αν κερδίσει το στοίχημα σήμερα και αύριο στους Σόθμπις, δεν θα έχει μόνο προσωπικό όφελος. Οι επιπτώσεις θα γίνουν αισθητές σε ολόκληρο τον κόσμο της τέχνης.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 15/09/2008
No comments:
Post a Comment