«Όταν πάτησε το κουμπί της μηχανής, ένα πολυβόλο άνοιξε πυρ...»

ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΕΤΑΙ Η ΓΝΗΣΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΔΙΑΣΗΜΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΤΟΥ ΡΟΜΠΕΡΤ ΚΑΠΑ

ΤΑ ΝΕΑ: Τρίτη 23 Σεπτεμβρίου 2008

ΕΙΝΑΙ μία από τις πιο γνωστές πολεμικές φωτογραφίες και μία από τις πιο επίμαχες. Επί δεκαετίες πολλοί υποστήριζαν ότι η φωτογραφία του Ρόμπερτ Κάπα που εικονίζει έναν στρατιώτη των Δημοκρατικών τη στιγμή που πέφτει νεκρός χτυπημένος από σφαίρα στον Ισπανικό Εμφύλιο, είναι πλαστή, στημένη. Παρέμεναν αμετάπειστοι ακόμη κι όταν διαπιστώθηκε πως ο στρατιώτης εκείνος ήταν ο 24χρονος Φεντερίκο Μπορέλ Γκαρσία, αφού αναγνωρίστηκε από τον αδελφό του και είχε πράγματι σκοτωθεί στις 5 Σεπτεμβρίου 1936, την ημέρα δηλαδή που ο Κάπα τράβηξε την περίφημη φωτογραφία του. Όμως νέα στοιχεία που τεκμηριώνονται από 40 φωτογραφίες οι οποίες ανακαλύφθηκαν πρόσφατα και θα εκτεθούν τον ερχόμενο μήνα στο Κέντρο Μπάρμπικαν του Λονδίνου απαλλάσσουν τον Κάπα μια για πάντα από την κατηγορία, καθώς δείχνουν ότι η φωτογραφία είναι αυθεντική. Δείχνουν επίσης πως ο Κάπα την τράβηξε σχεδόν κατά λάθος.

Έπειτα από έρευνες που διήρκεσαν 20 χρόνια, ο βιογράφος του Κάπα, ο Ρίτσαρντ Γουίλαν, ο οποίος συνέταξε τον κατάλογο της έκθεσης του Μπάρμπικαν πριν από τον πρόσφατο θάνατό του, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι την ημέρα εκείνη, στις 5 Σεπτεμβρίου 1936, ο Κάπα και η επίσης φωτογράφος φιλενάδα του, η Χέρντα Τάρο, τραβούσαν φωτογραφίες μιας ομάδας Δημοκρατικών πολιτοφυλάκων που προσποιούνταν σκηνές μάχης στη διάρκεια της απογευματινής σιέστας, την οποία τηρούσαν αμφότερες οι πλευρές.

• Στο χαντάκι

Οι στρατιώτες άρχισαν να κατεβαίνουν τρέχοντας την πλαγιά ενώ ο Κάπα και η Τάρο έτρεχαν δίπλα τους. Ο Γουίλαν εικάζει ότι οι στρατιώτες πυροβόλησαν, τραβώντας έτσι την προσοχή του εχθρού. Ο Μπορέλ πετάχτηκε έξω από ένα χαντάκι «ίσως για να τραβήξει ο Κάπα ένα ηρωικό πορτρέτο», συμπεραίνει ο Γουίλαν. «Τη στιγμή που ο Κάπα πάτησε το κουμπί, ένα εχθρικό πολυβόλο άνοιξε πυρ».

Στην έκθεση στο Μπάρμπικαν θα παρουσιαστούν μεταξύ άλλων πολλά αρνητικά φωτογραφιών στρατιωτών που είχε τραβήξει ο Κάπα την ίδια μέρα. Δείχνουν μια ομάδα στρατιωτών που περιλαμβάνει τον Μπορέλ. Μια φωτογραφία που έχει τραβηχτεί λίγα λεπτά πριν από τον θάνατό του τον δείχνει με το τουφέκι υψωμένο πάνω από το κεφάλι του. Σε μιαν άλλη, πολύ κοντά στον Μπορέλ είναι πεσμένος ένας δεύτερος σκοτωμένος στρατιώτης. Υπάρχει ακόμη ένα αρνητικό του Μπορέλ τραβηγμένο από τη Χέρντα Τάρο.