Wednesday, September 17, 2008

Ενας «τσιγγάνος» φωτογράφος

Oι φωτογραφίες του Γιόζεφ Κουντέλκα είναι θραύσματα ενός κόσμου που χάνεται. «Γίνεται πια όλο και πιο δύσκολο να φωτογραφίζω», παραδέχθηκε και ο ίδιος στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου στο Μουσείο Μπενάκη, όπου φιλοξενείται αναδρομική του έκθεση. Είναι φυσικό. Οι πρωταγωνιστές των περισσότερων λήψεών του μοιάζουν να ζουν σε ένα δικό τους σύμπαν, ξεκομμένο από τον χώρο και τον χρόνο. Ακόμα και τα στιγμιότυπα από την εισβολή των σοβιετικών στρατευμάτων στην Πράγα δεν έχουν σήμερα ένα ντοκουμενταρίστικο χαρακτήρα, αλλά ένα βαθύ υπαρξιακό φως: «Δεν έβλεπα Τσέχους και Ρώσους, αλλά ανθρώπους που κρατούσαν όπλα απέναντι σε εκείνους που δεν είχαν», τόνιζε χθες.

Το αφιέρωμα που εγκαινιάζεται σήμερα και θα διαρκέσει μέχρι και τις 23 Νοεμβρίου, συμπεριλαμβάνει 300 φωτογραφίες χωρισμένες σε ενότητες. Μας ξεναγεί στην πορεία του σπουδαίου φωτογράφου από τα πρώτα του βήματα ως φοιτητή Πολυτεχνείου μέχρι τις πανοραμικές του φωτογραφίες της δεκαετίας του ’90. Στο Μπενάκη Πειραιώς, συναντάμε όλες τις δουλειές που τον καταξίωσαν: τους Τσιγγάνους, το Θέατρο, την Εισβολή, τις Εξορίες, το Χάος, το Ξεκίνημα. Είναι σαφές ότι πρόκειται για έναν από τους πιο σπουδαίους φωτογράφους του καιρού μας, με ματιά διαχρονική και δυεισδυτική.

Αυτό που εντυπωσιάζει τον θεατή –ειδικά εκείνον που δεν έχει τριβή με τη φωτογραφία– είναι πως τα πρόσωπα που αιχμαλωτίζει με τον φακό του βιώνουν τα συναισθήματα με διαφορετικό τρόπο από τους σημερινούς ανθρώπους. Στους «Τσιγγάνους» βλέπεις με διαύγεια και ενάργεια, τη χαρά, τη λύπη, τον φόβο, το πένθος, τον σπαραγμό, το γλέντι, την πείνα, την απόγνωση.

Ο Κουντέλκα είναι άπατρις. Εφυγε από την Τσεχοσλοβακία το 1968 και γύρισε σε διάφορα μέρη της γης, κοιμόταν στο ύπαιθρο και τα τελευταία 30 χρόνια έχει αρνηθεί να πληρώσει για στέγη. Δεν είναι τυχαίο ότι οι ίδιοι οι τσιγγάνοι πίστευαν ότι και εκείνος είναι τσιγγάνος αλλιώς δεν θα φωτογράφιζε με αυτόν τον τρόπο. Η έκθεσή του πραγματοποιείται σε συνεργασία με τα φωτογραφικά πρακτορεία Apeiron και Magnum, καθώς και τη στήριξη των πρεσβειών της Γαλλίας, της Τσεχίας και του Γαλλικού Ινστιτούτου. Επιμελητές της είναι ο Γιάννης Δήμου και η Φανή Κωνσταντίνου.

No comments: