Τριάντα δύο μακέτες και εξήντα χρόνια πορείας και παρουσίας στον χώρο της αρχιτεκτονικής θα παρουσιάσει ο αρχιτέκτονας Κωνσταντίνος Δεκαβάλλας από την ερχόμενη Πέμπτη στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς. Ο σημαντικός Ελληνας αρχιτέκτονας μιλάει στην «Κ» λίγο πριν από τα εγκαίνια για τη σχέση με τους αρχιτέκτονες της γενιάς του, για το αρχιτεκτονικό τοπίο στη σύγχρονη Ελλάδα, για τη συνεργασία των αρχιτεκτόνων με το Δημόσιο και τους ιδιώτες, για τις ελλιπείς αρχιτεκτονικές σπουδές.
«Το ελληνικό κράτος προωθεί τους εργολάβους»
Μακέτες, καρφιτσωμένα σχέδια στον τοίχο, αρχειοθετημένα περιοδικά παντού, βιβλία και φωτογραφίες καλύπτουν κάθε επιφάνεια του γραφείου του Κωνσταντίνου Δεκαβάλλα στο Κολωνάκι. Ο αρχιτέκτονας περιγράφει τον χώρο ως «οργανωμένα άτακτο», δανειζόμενος την έκφραση από το «Les enfants terribles» του Cocteau. Στο γραφείο όλοι εργάζονται πυρετωδώς για την έκθεση «Από τη μεγάλη κλίμακα στη μικρή» που αρχίζει την 1η Οκτωβρίου στο Μουσείο Μπενάκη στην Πειραιώς. Σύζυγος, εγγονή, πιστοί συνεργάτες από τα παλιά, προσθέτουν τις τελευταίες πινελιές για μια έκθεση που ο αρχιτέκτονας επιμένει ότι προορίζεται για τα «παιδιά». Μετά εξήντα χρόνια δουλειάς, και κάνοντας κάθε τόσο αστεία για την επερχόμενη σύνταξή του, ο Κωνσταντίνος Δεκαβάλλας μιλάει στην «Κ» λίγο πριν από τα εγκαίνια μιας έκθεσης που έχει σχεδιάσει ο ίδιος.
- Θα μας μιλήσετε λίγο για την έκθεση στο Μπενάκη;
— Πιστεύω ότι μια έκθεση πρέπει να απευθύνεται κυρίως στους νέους, στα παιδιά. Και για να απευθύνεται στους νέους πρέπει να υπάρχει κάτι για να τους τραβάει. Πιστεύω στη μακέτα–παιχνίδι και γι’ αυτό η έκθεση περιλαμβάνει 32 μακέτες. Οι εκθέσεις δεν έχουν νόημα να απευθύνονται μόνο σε άλλους αρχιτέκτονες. Μεταξύ μας, ξέρουμε τι κάνουμε. Υπάρχουν επαφές. Τέσσερα πάντως είναι τα βασικά θέματα: Η παρουσία του αρχιτέκτονα στη μορφή της πόλης, η διάσωση των παλαιών κτιρίων και ο τρόπος εφαρμογής της, η σχέση των κτιρίων με περιβάλλον, το φυσικό και το αστικό και η παντρειά των εικαστικών τεχνών και της αρχιτεκτονικής.
Ζενέττος και Βαλσαμάκης
- Μπορείτε να μας μιλήσετε λίγο για τη σχέση σας με τους αρχιτέκτονες της γενιάς σας;
— Κατ’ αρχάς, στην έκθεση αποφάσισα να δείξω και τις δουλειές που έκανα με άλλους αρχιτέκτονες, κάτι που άλλοι αρχιτέκτονες δεν θεωρούν πρέπον να εντάξουν σε αναδρομικές εκθέσεις της δουλειάς τους. Αλλοτε ήμασταν λιγότεροι και πολύ πιο συνδεδεμένοι μεταξύ μας. Στην αρχή της καριέρας μου μαζευόμασταν μια φορά τον μήνα επτά άτομα, μεταξύ των οποίων ο Ζενέττος και ο Βαλσαμάκης, και συζητούσαμε όχι για το πώς θα πάρουμε δουλειές αλλά τι είδους προβλήματα αντιμετωπίζουμε στην εκτέλεση των έργων μας, πώς μπορούν να βελτιωθούν τα συνεργεία, τα οποία ήταν άριστα εκείνη την εποχή. Σήμερα έχουν χαλάσει. Λίγοι προσέχουν την ποιότητα των κατασκευών.
- Πώς θα περιγράφατε το κλίμα αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, όσον αφορά την αρχιτεκτονική;
— Υπάρχει στην Ελλάδα ένα αντι-αρχιτεκτονικό κλίμα, η νοοτροπία της απευθείας συνεννόησης με τους εργολάβους. «Μελετοκατασκευή» σημαίνει ότι αναθέτω στον εργολάβο και τη μελέτη και την εκτέλεση του έργου. Ο εργολάβος είναι επιχειρηματίας και όχι φιλανθρωπικό κατάστημα. Η αρχιτεκτονική αξίζει στα πάντα: Οχι μόνο στα σπίτια αλλά στις πόλεις. Γι’ αυτό βάζω στην έκθεση και πολεοδομικές μελέτες που έχω κάνει.
- Ποια η γνώμη σας για τις σπουδές στην αρχιτεκτονική στην Ελλάδα;
— Δυστυχώς, τώρα στο Πολυτεχνείο, οι αρχιτέκτονες δεν μαθαίνουν φυσική, ούτε πολλά πολλά από εγκαταστάσεις. Υπάρχει η άποψη ότι πρέπει να εμβαθύνεις σε ένα θέμα και αυτή που πρέπει να διευρύνεις τις γνώσεις, το οποίο κατά τη γνώμη μου είναι και το πιο σημαντικό. Το θέμα της διεύρυνσης των γνώσεων έναντι της εξειδίκευσης.
Η νεότερη γενιά
- Διακρίνετε κάποιους αρχιτέκτονες από τη νεότερη γενιά;
— Δεν λείπουν οι ταλαντούχοι αρχιτέκτονες. Υπάρχει βέβαια και η σύγχρονη ομάδα των σταρ, που προωθείται από τα περιοδικά ή από τις αρχιτεκτονικές σχολές μόνο και μόνο λόγω του εντυπωσιακού στοιχείου των κτιρίων τους. Οσον αφορά τους Ελληνες, πολλοί είναι καλοί. Το θέμα είναι ποιος τους χρησιμοποιεί.
- Πώς αισθάνεστε όταν βλέπετε κάτι που έχετε δημιουργήσει εσείς, ύστερα από χρόνια, να αλλοιώνεται στα χέρια άλλων;
— Οταν ήμουν πολύ νέος, συνάντησα για πολύ λίγο τον Le Corbusier στο Παρίσι. Πριν τον δω, επισκέφθηκα την Arm�e du Salut, όπου οι τοίχοι είχαν καλυφθεί από ψεύτικες ξύλινες επενδύσεις. Σοκαρισμένος, του μίλησα για την κατάσταση του κτιρίου του και αυτός μου απάντησε: «Αν ασχολούμαστε με αυτά δεν θα κάνουμε αυτά τα οποία μας ενδιαφέρουν». Το ίδιο απαντώ κι εγώ λοιπόν, παρόλο που λυπάμαι που υπάρχει αυτή η κατάσταση.
Ιδιώτες και Δημόσιο
- Ποια είναι η εμπειρία σας από τη συνεργασία σας με τους ιδιώτες αλλά και με το Δημόσιο;
— Στη δική μου γενιά, υπήρχαν πολλοί που είχαν πολλές ικανότητες και έκαναν ωραία πράγματα. Εκτός όμως από σπίτια, δεν κατόρθωσαν πολλά. Οι ιδιώτες ξέρουν τι θέλουν και υπάρχει μια συνεννόηση. Δυστυχώς, με τους μηχανισμούς του Δημοσίου, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Στα μεγάλα κτίρια είναι που χρειάζεσαι τον αρχιτέκτονα. Το 1991 με είχαν στείλει στη Βραζιλία, ως πρόεδρο της επιτροπής για τη δημοπρασία της ελληνικής πρεσβείας στην Μπραζίλια. Και αντί να μου δώσουν ένα πακέτο με τα σχέδια της πρεσβείας, μου έδωσαν ένα φάκελο με τα προσχέδια που είχε κάνει ο Γιώργος Κανδύλης, ένας Ελληνας αρχιτέκτονας τον οποίο οι Γάλλοι εκτιμούν τόσο ώστε να τον θεωρούν δικό τους. Το ελληνικό κράτος, όμως, του ανέθεσε μόνο τα προσχέδια. Δεν του πλήρωσε την υπόλοιπη μελέτη ώστε να δημοπρατήσουμε εμείς συγκεκριμένα στοιχεία. Βεβαίως η δουλειά πήγε σε κάποιον μεγάλο εργολάβο που παρόλο που δεν θα έβγαζε χρήματα από τη δουλειά, θα προσέθετε στο βιογραφικό του τη δημιουργία μιας πρεσβείας. Η νοοτροπία του ελληνικού κράτους δεν προωθεί τους αρχιτέκτονες αλλά τους εργολάβους. Και σε εκείνη την περίπτωση, όχι μόνο τους εργολάβους της Ελλάδας αλλά και αυτούς της Βραζιλίας!
- Ποια η γνώμη σας για το Νέο Μουσείο της Ακροπόλεως;
— Η διαδικασία με προβληματίζει. Υπήρχαν εξαρχής αξιόλογες μελέτες. Ο χώρος ήταν ακατάλληλος όμως. Δεν μπορείς να στριμώξεις το μουσείο της Ακρόπολης σε έναν υπάρχοντα χώρο επειδή και μόνον υπάρχει. Το 1988, πριν γίνει ο τρίτος και διεθνής διαγωνισμός, είχα προτείνει δύο ξεχωριστούς διαγωνισμούς: Εναν για τη χωροθέτηση και έναν μετέπειτα για το κτίριο. Χωρίς ανταπόκριση όμως. Επιμένω έως και τώρα ότι το Νέο Μουσείο της Ακροπόλεως είναι σε λάθος θέση.
Ο σχεδιασμός των πόλεων
- Υπάρχει κάποια πόλη την οποία θεωρείτε άρτια οργανωμένη;
— Λατρεύω την ιταλική αναγέννηση. Η Φλωρεντία και η Σιένα με ενθουσιάζουν. Εχω κάνει πάνω από 1.200 σχέδια, όλα με το χέρι, για την αρχιτεκτονική των πεζών στις πόλεις, παίρνοντας παραδείγματα από την αρχαιότητα μέχρι το αυτοκρατορικό Πεκίνο προτού το καταστρέψει ο Μάο. Εκεί αναλύω και πόλεις όπως η Μπραζίλια, μια σύγχρονη πόλη που σχεδιάστηκε από την αρχή. Αλλοτε το έκαναν αυτό το πράγμα. Πάρτε για παράδειγμα την πόλη του Ανγκόρ στην Καμπότζη. Σχεδιάζανε πόλεις από την αρχή του 13ου αιώνα, και δεν είμαστε στη θέση να το κάνουμε αυτό σήμερα; Οσο για την Μπραζίλια, είναι μια αποτυχία: Δεν είναι μια πόλη κτισμένη για τον άνθρωπο αλλά για το αυτοκίνητο. Στη Γλασκώβη, από την άλλη, υπάρχει μια σύγχρονη συνοικία, άρτια σχεδιασμένη πριν από είκοσι πέντε χρόνια από έναν πολύ ταλαντούχο Σκωτσέζο αρχιτέκτονα, τον Ραλφ Εσκιν. Η συνοικία ονομάζεται The Wall (Ο Τοίχος) και τα σπίτια δημιουργούν ένα δακτυλίδι γύρω από τους δημόσιους χώρους και τα κτίρια.
No comments:
Post a Comment