Tuesday, October 14, 2008

Η πρωτοπορία του Χατζηκυριάκου - Γκίκα στη Θεσσαλονίκη


Ολες οι πτυχές του έργου του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα παρουσιάζονται στην αναδρομική έκθεση που εγκαινιάζεται απόψε στη Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης (25ης Μαρτίου - Βασ. Ολγας). Πραγματοποιείται στο πλαίσιο των 43ων Δημητρίων του Δήμου Θεσσαλονίκης, σε συνεργασία με την Πινακοθήκη Γκίκα του Μουσείου Μπενάκη (ώς τις 10 Δεκεμβρίου).

Ατιτλο έργο από την έκθεση που γίνεται με τη συνεργασία της Πινακοθήκης Γκίκα του Μουσείου Μπενάκη
Γεννημένος στην Αθήνα το 1906, ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας θεωρείται ως ο κύριος εκφραστής του κυβισμού στην Ελλάδα, ενός ιδιώματος που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της «Σχολής του Παρισιού» και διακρίνεται για τη συγκρατημένη του όψη, χωρίς αναλυτικές προθέσεις, και για τον σεβασμό του προς το αντικείμενο. Για πρώτη φορά εξέθεσε στο Παρίσι το 1923. Το 1928 επιστρέφει στην Ελλάδα και αρχίζει να παρουσιάζει έργα του στο αθηναϊκό κοινό.

Ο ίδιος ο καλλιτέχνης έλεγε: «Στον κυβισμό έβλεπα ότι μπορούσε να σχετισθεί με την αρχαία ελληνική αρχή στη σύνθεση, με την άσπιλη αγνότητα, την οικονομία των γραμμών, της μονοκονδυλιάς και του καθαρού περιγράμματος, επίσης δε, με τον ιδιότυπο τρόπο που οι αρχαίοι μεταχειρίζονταν την προοπτική». Ο θαυμασμός του προς την αρχαία ελληνική τέχνη, αλλά και προς τη βυζαντινή και τη λαϊκή είναι γνωστός. Είναι όμως εξίσου μεγάλο το ενδιαφέρον του για τη «νέα τέχνη», όπως την ονομάζει, που δεν είναι άλλη από αυτήν του Πικάσο, του Μπρακ, του Λεζέ, του Κλέε και άλλων, που δεν έχανε την ευκαιρία να παρουσιάζει μέσα από τις σελίδες του περιοδικού «Το 3ο Μάτι».

«Ο Ν. Χατζηκυριάκος-Γκίκας συνδέει με χαρισματικό τρόπο το ελληνικό παρελθόν με το παρόν», τονίζει ο επιμελητής της έκθεσης, καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης στο ΑΠΘ, Μιλτιάδης Παπανικολάου. «Η ζωγραφική του είναι πολύ εγκεφαλική και πολύ σκληρά δουλεμένη και ήξερε να αφομοιώνει ό,τι ώριμο υπήρχε στο εξωτερικό τη δεκαετία του '20, αλλά παράλληλα και το ύφος της αρχαίας ελληνικής τέχνης». Ο Μ. Παπανικολάου χαρακτηρίζει τον Ν. Χατζηκυριάκο-Γκίκα πρωτεϊκό, γιατί ήταν μεγαλοφυής και εξερευνούσε τον χώρο από κάθε πλευρά, δίνοντας την αίσθηση της διάστασης στα έργα του.

Μετά τα πρώτα μαθήματα ζωγραφικής στην Αθήνα κοντά στον Παρθένη, το 1922 φεύγει στο Παρίσι για σπουδές. Για τον λόγο αυτό, ο Μ. Παπανικολάου επισημαίνει ότι «πρώτα ο Παρθένης και μετά ο Γκίκας ήταν από τους ελάχιστους καλλιτέχνες της καλλιτεχνικής πρωτοπορίας μέσα στον 20ό αιώνα». Η έκθεση περιλαμβάνει 70 έργα (γλυπτά, ανάγλυφα, σχέδια, ζωγραφική).

ΣΑΚΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗΣ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 14/10/2008

No comments: