Monday, October 27, 2008

Ο ζωγράφος που αποτύπωσε το αλβανικό έπος

«Μνήμες του ΄40» στην έκθεση με έργα του Αλέξανδρου Αλεξανδράκη σαράντα χρόνια μετά τον θάνατό του

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΔΑΦΕΡΜΟΥ, ΤΟ ΒΗΜΑ, Τρίτη, 28 Οκτωβρίου 2008

Φωτογραφία

Επάνω, «Ξάφνιασμα μέσ΄ στη νύχτα» του Αλέξανδρου Αλεξανδράκη. Δεξιά, αυτοπροσωπογραφία του. Ο καλλιτέχνης έφυγε για το αλβανικό μέτωπο το 1940 και μετά τον πόλεμο εξέθεσε τα όσα βίωσε μέσα από υδατογραφίες, σκίτσα και ελαιογραφίες
«O κ. Αλέξ. Αλεξανδράκης είναι ο πρώτος Ελλην ζωγράφος που μας δίδει με την υπέροχον έμπνευσίν του και την εξαιρετικήν τέχνην του την Αλβανικήν εποποιίαν και ωρισμένας δραματικάς ημέρας της Κατοχής» έγραφε ο Σπύρος Μελάς στην «Εστία» (22.6.1946) με αφορμή τα εγκαίνια της πρώτης έκθεσης πολέμου του ιδιότυπου ζωγράφου Αλέξανδρου Αλεξανδράκη (1913-1968).

Και σήμερα είναι ευτυχής συγκυρία ότι 40 χρόνια μετά τον θάνατό του και κατά τη διάρκεια του μήνα της εθνικής μας επετείου παρουσιάζεται για πρώτη φορά ολοκληρωμένο το έργο του για το αλβανικό έπος, το θέμα που έκανε την καλλιτεχνική του φλέβα να πάλλεται. Στην έκθεση «Μνήμες του ΄40» (την οποία συνδιοργανώνουν ο Πολιτισμικός Οργανισμός του Δήμου Αθηναίων, το Ιδρυμα ΣΟΦΙΑ και το Πολεμικό Μουσείο) αποτυπώνονται ταυτόχρονα ο πυρετός και το ανθρώπινο μεγαλείο στο αλβανικό μέτωπο μέσα από τις υδατογραφίες, τα σκίτσα, τις ελαιογραφίες, ακόμη και τη χειροποίητη συλλογή από στρατιωτάκια του καλλιτέχνη. Ο Αλεξανδράκης έφυγε για το αλβανικό μέτωπο το 1940 και για την πολεμική δράση του τού απονεμήθηκε ο Πολεμικός Σταυρός. Η γλώσσα του Αλεξανδράκη είναι «παγκόσμια», όπως είχε σημειώσει ο διπλωμάτης και συμπολεμιστής του σερ Ντέιβιντ Χαντ (το κείμενό του συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο). Ισως γι΄ αυτό διακρίθηκε για το έργο του τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Αυτοδίδακτος στην τέχνη, έδειξε μια σειρά έργων του στη ΧΑΝ σε ηλικία 18 ετών και αμέσως μετά έγινε δεκτός στην ΑΣΚΤ. Παράλληλα εργαζόταν ως σκιτσογράφος στο «Εθνος». Κατά την αποφοίτησή του από τη σχολή συγκέντρωσε και τα τέσσερα πρώτα βραβεία που προβλέπονταν: προσωπογραφία, γυμνό, ημίγυμνο και σύνθεση.

Εκείνο όμως που πνευματικά και αισθητικά τον συγκίνησε ήταν η ανθρώπινη υπέρβαση, ο ηρωισμός. Τα έργα του αποτελούν ιστορικά τεκμήρια και κειμήλια ως προσωπικές μαρτυρίες ενός αυτόπτη μάρτυρα: ο Αλεξανδράκης στις ελάχιστες ώρες ανάπαυλας από τη μάχη ζωγράφιζε με όποιο υλικό υπήρχε διαθέσιμο (μολύβι, κιμωλία, πένα, μελάνι) ό,τι είχε μόλις βιώσει μέσα στα βουνά και στους χειμάρρους. Αισθητικά η αξία των έργων του έγκειται στην αμεσότητα και στη δύναμη της δημιουργίας της στιγμής. Μέσα σε ένα σπάσιμο του προσώπου συμπυκνώνονται η αγωνία και ο θρίαμβος, ο θάνατος και η επιβίωση.

Η έκθεση «Μνήμες του ΄40- Αλέξανδρος Αλεξανδράκης» παρουσιάζεται στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων ως τις 16 Νοεμβρίου.

No comments: