Saturday, October 18, 2008

Σκιρώνειο Μουσείο Πολυχρονόπουλου: Σημαντική και πολύπλευρη δημιουργία

«Μοιρολόι», 1974, χαλκός και ξύλο
Η πολύπλευρη δημιουργία του σημαντικού μας γλύπτη Κώστα Πολυχρονόπουλου, καταγράφεται μέσα από τις σελίδες του βιβλίου - λευκώματος που εξέδωσε το Ιδρυμα «Σκιρώνειο Μουσείο Πολυχρονόπουλου». Μία ολοκληρωμένη μελέτη πάνω στο έργο και την προσφορά του Κ. Πολυχρονόπουλου, που «έφυγε» πρόωρα από κοντά μας στις 21/5 του 1975, σε ηλικία 44 χρόνων. Στο καλαίσθητο λεύκωμα, περιλαμβάνεται ένα μεγάλο κομμάτι της δημιουργίας του καλλιτέχνη.

Τα έργα συνοδεύονται από κείμενα του συγγραφέα της μονογραφίας, Χρύσανθου Χρήστου, και του επιμελητή του βιβλίου, Ντένη Ζαχαρόπουλου, τα οποία αναφέρονται στην προσωπικότητα, τη δράση και το αξιόλογο - πολύπλευρο έργο του δημιουργού, όχι μόνο στη γλυπτική, χαρακτική, ζωγραφική, αλλά και το γλυπτικό του αρχιτεκτόνημα, το «Σκιρώνειο», που σχεδίασε και έχτισε... πέτρα πέτρα. Ακόμη, φιλοξενείται σημείωμα της συντρόφου του στη ζωή, Μάρις Πολυχρονοπούλου, καθώς και μία επιλογή κειμένων που γράφτηκαν με αφορμή εκθέσεις του δημιουργού στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Κείμενα των: Γρηγόρη Διπλάρη, Τατιάνας Γκρίτση Μιλλιέξ, Νίκου Αλεξίου, Αλ. Πίβι και Τζ. Σεβέσο.

Ενα ακόμη σημαντικό γεγονός του φετινού καλοκαιριού ήταν η πρόσκληση του ΔΣ του Ιδρύματος προς καλλιτέχνες και κοινό, στο χώρο του Σκιρώνειου Μουσείου, στο οποίο εκτίθεται το γλυπτικό, ζωγραφικό και χαρακτικό έργο του Κ. Πολυχρονόπουλου. Μια φιλόξενη αγκαλιά εικαστικής δημιουργίας, το «Σκιρώνειο Μουσείο Πολυχρονόπουλου» ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1976. Βρίσκεται στο 50ό χιλιόμετρο της παλαιάς Εθνικής οδού Αθηνών - Κορίνθου και πήρε το όνομά του από τις Σκιρωνίδες Πέτρες, παραθαλάσσια περιοχή γνωστή από την αρχαιότητα. Σχεδιάστηκε το 1966 από τον ίδιο το δημιουργό του, τον γλύπτη Κώστα Πολυχρονόπουλο, για να χρησιμοποιηθεί αρχικά ως εργαστήρι, μαζί και καταφύγιο στα σκοτεινά χρόνια της δικτατορίας. Το Μάη του 1976, με τη συμπλήρωση ενός χρόνου από το θάνατό του, πραγματοποιήθηκαν τα επίσημα εγκαίνια, παρουσιάζοντας το έργο, τη δράση και τη ζωή του Ελληνα γλύπτη.

«Σύμβολα», 1969, χαλκός και μπρούντζος

Ατμητα, αδιάσπαστα δεμένο με τα βράχια της παραλίας του Σαρωνικού, όχι μόνο στεγάζει το μεγαλύτερο μέρος του έργου του Κ. Πολυχρονόπουλου (ζωγραφική, χαρακτική, γλυπτική), αλλά έχει ανοίξει φιλόξενα τις πόρτες του σε κοινό και νέους καλλιτέχνες. Με «ψυχή» των δραστηριοτήτων του τη σύντροφό του Μάρι Πολυχρονοπούλου, από το 1977 μέχρι σήμερα, οργανώνονται διεθνείς εκθέσεις, συμπόσια γλυπτικής, συμπόσια κριτικών τέχνης, εκδηλώσεις μουσικής και ποίησης, εκθέσεις εικαστικών, με ζωγραφική, γλυπτική και παρεμβάσεις στο χώρο, τόσο στην έδρα του, κοντά στη θάλασσα, όσο και στο παράρτημά του, το «Σκιρώνειο Κέντρο Κηφισιάς».

Ο Κ. Πολυχρονόπουλος γεννήθηκε το 1931. Σπούδασε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών Αθήνας, απ' όπου αποφοίτησε το 1956. Από το 1959 περνά μεγάλα χρονικά διαστήματα στο Παρίσι, συμπληρώνοντας τις γνώσεις του σε αρχιτεκτονικά και τεχνικά θέματα, ενώ παράλληλα σχεδιάζει, κάνει χαρακτική και στη γλυπτική του χρησιμοποιεί υλικά παραδοσιακά και καινούρια.

Η πρώτη ατομική έκθεση έργων του έγινε στη «Νέα Γκαλερί» της Αθήνας, το 1969 και την ίδια χρονιά, όπως σημειώνει η Μάρι Πολυχρονοπούλου, βγήκε «η πρώτη κραυγή απελπισίας και καταδίκης. Σε σχέδια και γλυπτά, οι "Αναμονές", τα "Σύμβολα", οι "Εκτελέσεις", μορφές προφητικές για μέλλουσες συμφορές, πασχίζουνε σε τραγική φυγή στο χώρο μαζί με τις φιγούρες των "Πουλιών" και των "Επιτυμβίων"... Ο Πολυχρονόπουλος με τη γλώσσα της Τέχνης διδάσκει την "Ελευθέρωση". Τα "Χέρια" με τα δεκάξι αγχώδη δάκτυλα ζητάνε από το σκλάβο να ξεσηκωθεί. Η "Τραγωδός" χωρίς κεφάλι, χωρίς προσωπικότητα σ' ένα ξέφρενο απελπισμένο χορό...». Κι έρχεται η νύχτα 16 προς 17 Νοέμβρη. Ενας χείμαρρος πόνου που παίρνει «σάρκα και οστά» μέσα στα σχέδια που παρουσιάζει το Γενάρη του 1974 στο Μιλάνο: «Δακρυφόροι», «Μοιρολόι», «Τίμημα στην κάθαρση», «Διχασμός», «Καταδίκη», αλλά και το «Αφιέρωμα στους νεκρούς του Πολυτεχνείου 17 Νοεμβρίου 1973», τελειωμένο το 1974.

«Υδροχόος», 1972. Βρίσκεται στον εξωτερικό χώρο του «Σκιρώνειου Μουσείου»
«Το γλυπτικό του έργο, που φιλοτέχνησε στα χρόνια της επταετίας», έγραφε ο Νίκος Αλεξίου στο «Ριζοσπάστη» (28/5/1976), «είναι μία πλαστική εξανάσταση, τραγικές κραυγές και επικλήσεις, αναταραχές, θέληση και ορμή για τη λευτεριά. Τα έργα του καταγραφές από δαιδαλώδη πλέγματα όγκων, μακάβριες καταστάσεις, όπως η χορεύτρια χωρίς κεφάλι, η "Τραγωδός", χέρια υψωμένα για λύτρωση και προπαντός μαύρες δυνάμεις σκότους και εγκλήματος τη "βραδιά του Πολυτεχνείου". Γλυπτικές συνθέσεις, "Αισχύλειες μορφές", "Μοιρολόγια", η χθόνιος δύναμη της ζωής, ο "Διόνυσος Δεσμώτης". Και φαίνεται πως η ευσυγκίνητη καρδιά του, το προβληματιζόμενο μυαλό του, η στοχαστική αγωνία του για τη μοίρα τούτου του τόπου, ακουμπούσε και έλπιζε απ' τη νεότητα, κι έγραφε "Σεις ποιηταί να κάψετε τα ποιήματά σας, τα δεκαοχτάχρονα παιδιά κάναν τη ζωή τους ποίημα, κι είπαν με την ψυχή αυτό που χρόνια προσπαθείτε να πείτε σεις με λόγια"».

Πνεύμα ανήσυχο και πολύπλευρο, ο Κ. Πολυχρονόπουλος φιλοτέχνησε γλυπτά σε μάρμαρο, πωρόλιθο, τσιμέντο, ορείχαλκο, ξύλο, αλουμίνιο και πολυεστέρα, ενώ παράλληλα δημιούργησε ζωγραφικά έργα, σχέδια με τέμπερα και μελάνι, μονοτυπίες και μεταξοτυπίες. Από την πλούσια εκθεσιακή του δραστηριότητα σημειώνουμε τις παρουσιάσεις έργων του σε Λονδίνο (1972), Ιταλία (1973, 1974), αλλά και τη συμμετοχή του στις Μπιενάλε: Σάο Πάολο (1967), Αλεξάνδρειας (1969), Carrara (1973).

«Δημιουργός ακούραστος, ερευνητής και μελετητής της Τέχνης ο Κώστας Πολυχρονόπουλος», σημειώνει ο Χρ. Χρήστου, «δεν περιορίστηκε σε μια μόνο καλλιτεχνική κατηγορία. Ενδιαφέρθηκε, σπούδασε και εργάστηκε για τη ζωγραφική, τη γλυπτική και την αρχιτεκτονική με τη βαθιά πίστη ότι όλες οι τέχνες έχουν την ίδια ρίζα και αποβλέπουν στον ίδιο στόχο. Εχουν σαν ρίζα και αφετηρία τους την ίδια τη ζωή και στόχο τους την αλήθεια, με τη μορφοποίηση των εσωτερικών της χαρακτηριστικών. Στις περισσότερες άλλωστε και πιο χαρακτηριστικές προσπάθειές του, δεν ξεχωρίζουν τέχνη και ζωή, γιατί η τέχνη δίνει τα πρόσωπα της ζωής και η ζωή δίνει εσωτερικό περιεχόμενο στην Τέχνη».

Η. ΜΟΡΤΟΓΛΟΥ, ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Κυριακή 19 Οχτώβρη 2008

No comments: