Ενας πίνακας Ενγκρ για είκοσι Πικάσο

Γκραν Παλαί, Λούβρο και Μουσείο ντ΄ Ορσέ φιλοξενούν έργα Πικάσο και μεγάλων δασκάλων από τους οποίους εμπνεύστηκε

Επειτα από σκληρές διαπραγματεύσεις ανοίγει σήμερα σε τρία παρισινά μουσεία η μεγάλη έκθεση

Στιγμιότυπα από την έκθεση στο Γκραν Παλαί. Στη φωτογραφία, αριστερά, το «Πορτρέτο του γελωτοποιού δον Σεμπαστιάν δε Μόρα» πλαισιώνεται από τα έργα του Πικάσο «Ο νάνος» (δεξιά) και «Εφηβος» (αριστερά). Στη φωτογραφία, δεξιά, ο επισκέπτης στέκεται μπροστά στο «Πορτρέτο της Λι Μίλερ» του Πικάσο (αριστερά) και στη «Μαντάμ Γκινού» του Βικέντιου βαν Γκογκ. ΑΡ/JΑCQUΕS ΒRΙΝΟΝ RΕUΤΕRS/CΗΑRLΕS ΡLΑΤΙΑU

ΠΑΡΙΣΙ. Τρεις εκθέσεις με τίτλο «Ο Πικάσο και οι μεγάλοι δάσκαλοι» («Ρicasso et les maitres») διοργανώνονται ταυτόχρονα στο Γκραν Παλαί, στο Λούβρο και στο Μουσείο ντ΄ Ορσέ στο Παρίσι. Από σήμερα και για τέσσερις μήνες πάνω από διακόσια έργα των σπουδαιότερων ζωγράφων, από τον Τισιανό ως τον Γκόγια καθώς και έργα του Πικάσο τα οποία αποτελούν παραλλαγές ή είναι επηρεασμένα από τους ζωγράφους αυτούς, θα εκτεθούν στους χώρους των εν λόγω μουσείων. Είναι η πρώτη φορά που τρία διαφορετικά ιδρύματα ενώνουν τις δυνάμεις τους για τη λειτουργία μίας και μόνο έκθεσης.

Το σοβαρότερο πρόβλημα που αντιμετώπισαν οι διοργανωτές ήταν το πώς θα κατοχύρωναν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την ασφάλεια μεταφοράς των διάσημων έργων των οποίων η προέλευση αφορά εξήντα διαφορετικά μουσεία και ιδιωτικές συλλογές από όλον τον κόσμο. Οσο πιο γνωστό είναι ένα έργο τέχνης τόσο ο ιδιοκτήτης του δεν επιθυμεί να το αποχωριστεί. Κάθε συλλέκτης αγωνιά κάθε φορά που αποφασίζει για κάποιον λόγο να δανείσει το έργο του σε μία έκθεση. Για τα μουσεία ο δανεισμός αυτός έχει επίσης επιπτώσεις. Οι τουρίστες απογοητεύονται και οι υπεύθυνοι χάνουν τον ύπνο τους...

Οι διαπραγματεύσεις για τη διοργάνωση της συγκεκριμένης έκθεσης άρχισαν πριν από τρία χρόνια. Δύο γυναίκες ανέλαβαν την ευθύνη του εγχειρήματος: η Αννε Μπαλντασάρι, διευθύντρια του Μουσείου Πικάσο στο Παρίσι, και η Μαρί-Λορ Μπερναντάκ, διευθύντρια του Λούβρου. «Η συνεργασία με την Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου μάς ήταν ιδιαιτέρως σημαντική κυρίως για πιο παλιά έργα όπως “Το πορτρέτο της μαντάμ Μoitessier” του Ενγκρ» εξηγεί η Αννε Μπαλντασάρι. «Εμείς με τη σειρά μας θα τους δανείσουμε το 2009 καμιά εικοσαριά πίνακες του Πικάσο όταν διοργανώσουν τη δική τους έκθεση».

• «Η “Νανά” του Μανέ μάς ήταν επίσης απολύτως απαραίτητη καθώς ο Πικάσο την έχει αποδώσει με τον δικό του τρόπο. Επικοινωνήσαμε με τον διευθυντή του Μουσείου Κunsthalle του Αμβούργου και δέχθηκε να μας τη δανείσει για λίγο καιρό. Εμείς με τη σειρά μας θα του ανταποδώσουμε τη χάρη στην “έκθεση Πικάσο” που θα διοργανώσει το Αμβούργο».

Η πρακτική της ανταλλαγής δεν είναι κάτι καινούργιο στον χώρο της τέχνης. Ακολουθείται εδώ και 30 χρόνια, από τότε που άρχισαν να διοργανώνονται σημαντικές εκθέσεις. Αυτό δεν αποκλείει την «πρακτική της ενοικίασης» αντί χρηματικού ποσού, τακτική την οποία συνήθιζαν να ακολουθούν τα μουσεία της Ρωσίας μετά το 1989, όταν οι Δυτικοί θέλησαν να δανειστούν σημαντικά έργα ρώσων καλλιτεχνών στα οποία δεν υπήρχε δυνατότητα πρόσβασης από το 1917. Τα ιδιωτικά ιδρύματα την υιοθετούν ακόμη και σήμερα. Ούτε όμως οι δανειστές ούτε οι δανειζόμενοι αποκαλύπτουν το χρηματικό ποσό της συναλλαγής τους.

Κανείς όμως δεν μπορεί να αναγκάσει ένα μουσείο να δανείσει έργο έστω και διακόσια μέτρα πιο μακριά. Υπήρχαν όμως και διαπραγματεύσεις οι οποίες απέβησαν άκαρπες. Η «Αυτοπροσωπογραφία του Βαν Γκογκ, κρατώντας την παλέτα», «Ο άνδρας με το χρυσό κράνος» και το «Πορτρέτο της Σάσκια» του Ρέμπραντ δεν θα συνεκτεθούν στα εν λόγω μουσεία.