Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΡΟΥΖΑΚΗ
Το Φθινόπωρο του 2005 οι στάχτες του ελληνιστή Ζακ Λακαριέρ, γεννημένου το 1925 στη Λιμόζ, σκορπίστηκαν στα ελληνικά νερά, ανοιχτά των Σπετσών. Ηταν η ύστατη επιθυμία του Γάλλου ποιητή, ταξιδευτή και διανοούμενου πριν πεθάνει σε νοσοκομείο του Παρισιού.
Ο συγγραφέας του «Ελληνικού καλοκαιριού» και του «Ερωτικού λεξικού της Ελλάδας» (εκδ. «Χατζηνικολή») αγάπησε όσο λίγοι το ελληνικό τοπίο και τους ανθρώπους του. Από την ερχόμενη Τετάρτη και μέχρι τις 11 Ιανουαρίου το Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς φιλοξενεί την φωτογραφική έκθεση «Η Ελλάδα μέσα από τον φακό του Ζακ Λακαριέρ» με 100 φωτογραφίες συγκεντρωμένες στις ενότητες: «Δρόμοι του ελληνικού καλοκαιριού» και «Μοναχοί και ερημίτες του Αθω».
Ο Ζακ Λακαριέρ, φωτογράφος, τις εποχές, από το 1947 έως το 1966, που ανακάλυπτε το ελληνικό τοπίο και τους ανθρώπους του |
Πρόκειται για φωτογραφικά ντοκουμέντα και εικόνες σπάνιας ευαισθησίας, αποτυπωμένες με την Leica, την φωτογραφική μηχανή που δεν αποχωριζόταν στις περιπλανήσεις του. Ο Λακαριέρ υπήρξε ένας από τους πιο προσεκτικούς παρατηρητές της Ελλάδας. Από το 1947 μέχρι και το 1966 έμεινε για μεγάλα χρονικά διαστήματα στη χώρα μας, αντλώντας έμπνευση για αρκετά βιβλία και ταξιδιωτικές αφηγήσεις.
Η φωτογραφική έκθεση, σε οργάνωση του Μουσείου Μπενάκη και του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών, εντάσσεται στις εκδηλώσεις της Γαλλικής Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης στο πλαίσιο του Athens Photo Festival.
Απέναντι στο φως
Ο Ζακ Λακαριέρ έστρεψε τον φακό της Leica στην αδρή ομορφιά, στη γύμνια του ελληνικού τοπίου, στους καθημερινούς ανθρώπους, σε κουφάρια πλοίων. Ηρθε αντιμέτωπος με το ανελέητο ελληνικό φως προσπαθώντας συχνά να ακινητοποιήσει τα παιχνίδια του με τη σκιά. Στις αρχές της δεκαετίας του '50 ταξίδεψε επίσης στο Αγιον Ορος και φωτογράφισε αρκετούς μοναχούς και ερημίτες μέσα στις σπηλιές και στις απόκρημνες ακτές της Αθωνικής Πολιτείας.
Η φωτογραφική έκθεση, σε οργάνωση του Μουσείου Μπενάκη και του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών, εντάσσεται στις εκδηλώσεις της Γαλλικής Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης στο πλαίσιο του Athens Photo Festival.
Απέναντι στο φως
Ο Ζακ Λακαριέρ έστρεψε τον φακό της Leica στην αδρή ομορφιά, στη γύμνια του ελληνικού τοπίου, στους καθημερινούς ανθρώπους, σε κουφάρια πλοίων. Ηρθε αντιμέτωπος με το ανελέητο ελληνικό φως προσπαθώντας συχνά να ακινητοποιήσει τα παιχνίδια του με τη σκιά. Στις αρχές της δεκαετίας του '50 ταξίδεψε επίσης στο Αγιον Ορος και φωτογράφισε αρκετούς μοναχούς και ερημίτες μέσα στις σπηλιές και στις απόκρημνες ακτές της Αθωνικής Πολιτείας.
Οι φωτογραφίες που βλέπουμε στην ενότητα «Δρόμοι του ελληνικού καλοκαιριού» χρονολογούνται από την εποχή που ο Λακαριέρ πρωτοθαμπώθηκε από τον ελληνικό ήλιο. «Ανακάλυπτα τότε στην Ελλάδα τα νησιά», θα γράψει, «παραδομένα στο φως και το αναπόφευκτο δίδυμό του: τη σκιά. Και, πάνω σ' αυτά τα πέτρινα σκαλιά του Αυγούστου», για τα οποία μιλάει ο Οδυσσέας Ελύτης, ανάγλυφα και όγκοι καταλύονταν για να μεταμορφωθούν στην ασπρόμαυρη σκακιέρα του ήλιου [...]. Σε μια χώρα σχεδόν απάνθρωπη, τόσο αυστηρή! Αυτοί οι γυμνοί και καυτοί τόποι, με τις έντονες κόψεις και τις αλφαδιασμένες επιφάνειες, μου φέρνουν στον νου τις παλιές γεωμετρίες του Ευκλείδη και του Θαλή. Εξάλλου, εδώ γεννήθηκαν, σ' αυτή τη γεωμετρική χώρα που ο ήλιος παίζει μαθηματικά παιχνίδια με τη σκιά».
Στους ερημίτες που είχαν βρει καταφύγιο στις απροσπέλαστες σπηλιές του Αθω, ο Λακαριέρ αναγνώριζε τους τελευταίους συνεχιστές των μεγάλων αναχωρητών στις ερήμους της Αιγύπτου και της Συρίας. «Φοβόμουν ότι θα με θεωρούσαν παρείσακτο, αλλά αντιθέτως, καθένας από αυτούς με υποδέχτηκε με την καλύτερη διάθεση», έλεγε και θυμόταν μερικές αξέχαστες μέρες αφιερωμένες στον στοχασμό και τη σιωπή. «Ωρες προσευχής και πληρότητας, που μου έδωσαν το συναίσθημα ότι είχα μεταφερθεί έξω από τον πραγματικό χρόνο».
Στους ερημίτες που είχαν βρει καταφύγιο στις απροσπέλαστες σπηλιές του Αθω, ο Λακαριέρ αναγνώριζε τους τελευταίους συνεχιστές των μεγάλων αναχωρητών στις ερήμους της Αιγύπτου και της Συρίας. «Φοβόμουν ότι θα με θεωρούσαν παρείσακτο, αλλά αντιθέτως, καθένας από αυτούς με υποδέχτηκε με την καλύτερη διάθεση», έλεγε και θυμόταν μερικές αξέχαστες μέρες αφιερωμένες στον στοχασμό και τη σιωπή. «Ωρες προσευχής και πληρότητας, που μου έδωσαν το συναίσθημα ότι είχα μεταφερθεί έξω από τον πραγματικό χρόνο».
Η σχέση του με τη φωτογραφία δεν είχε τη μορφή πάρεργου ή μιας παράλληλης δραστηριότητας. Ούτε τη χρησιμοποίησε ποτέ για να εικονογραφήσει κείμενά του. Πίστευε, άλλωστε, ότι ένα ολοκληρωμένο κείμενο δεν χρειάζεται ούτε σχόλια ούτε εικονογράφηση. «Η φωτογραφία ίσως μπορεί να αναζητήσει ένα κείμενο, όχι για να τη συμπληρώσει αλλά για να τη συνοδέψει... Προστίθεται στη φωτογραφία, όπως προσθέτουμε σκιά σ' έναν πίνακα για να τονίσουμε το βάθος, ή την ώρα της ημέρας».
Το Γαλλικό Ινστιτούτο γιορτάζει επίσης την επέτειο της γέννησης του Ζακ Λακαριέρ (2 Δεκεμβρίου) στο Μπιστρό του, την ερχόμενη Τρίτη στις 7.30 μ.μ. με τις εκδηλώσεις «Περίπατος με λέξεις» και «Περίπατος με μουσική» και τους πιστούς φίλους του Λακαριέρ, την ηθοποιό Γκιλέν Φερέ, τον μουσικό Νικόλα Σύρο και την παντοτινή σύντροφο της ζωής του Σύλβια Λίπα. Θα διαβαστούν κείμενά του, για να ακολουθήσει συναυλία με ρεμπέτικα, που τόσο αγάπησε και ύμνησε ο Λακαριέρ.
Το Γαλλικό Ινστιτούτο γιορτάζει επίσης την επέτειο της γέννησης του Ζακ Λακαριέρ (2 Δεκεμβρίου) στο Μπιστρό του, την ερχόμενη Τρίτη στις 7.30 μ.μ. με τις εκδηλώσεις «Περίπατος με λέξεις» και «Περίπατος με μουσική» και τους πιστούς φίλους του Λακαριέρ, την ηθοποιό Γκιλέν Φερέ, τον μουσικό Νικόλα Σύρο και την παντοτινή σύντροφο της ζωής του Σύλβια Λίπα. Θα διαβαστούν κείμενά του, για να ακολουθήσει συναυλία με ρεμπέτικα, που τόσο αγάπησε και ύμνησε ο Λακαριέρ.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 28/11/2008
No comments:
Post a Comment