Στη Νέα Υόρκη, την πρωτεύουσα των γυναικών, εκεί όπου οι κατακτήσεις του φεμινιστικού κινήματος αποτελούν προ πολλού καθημερινή πρακτική, μια εικόνα από το παρελθόν έρχεται να θυμίσει τον μακρύ δρόμο που διανύθηκε ως σήμερα, αλλά και τους πρώτους σπόρους που ρίχτηκαν τότε, προκειμένου να επιτευχθεί χιλιετίες αργότερα η χειραφέτησή τους. «Η γυναίκα στις λατρείες και τις γιορτές της κλασικής Αθήνας», όπως είναι ο τίτλος της έκθεσης που θα εγκαινιαστεί στις 10 Δεκεμβρίου στο Ωνάσειο Πολιτιστικό Κέντρο της Νέας Υόρκης, δεν είναι ασφαλώς μια «φεμινιστική» έκθεση. Ωστόσο, το φως που ρίχνει στις ζωές των γυναικών της αρχαίας Αθήνας αποκαλύπτει μια εικόνα διαφορετική από τη συνηθισμένη, καθώς παρουσιάζει τη συμμετοχή τους στις λατρείες και στις εορτές, που αν και ήταν η μοναδική κοινωνική «εμφάνιση» και συμμετοχή της γυναίκας στα κοινά συνέβαλε όμως σε μεγάλο βαθμό στην προσωπική τους εκπλήρωση μέσα στο ανδροκρατούμενο πλαίσιο της αρχαίας Αθήνας και εν τέλει στη διαμόρφωση της πολιτικής τους ταυτότητας.
Σε αρχαία ελληνικά ιερά θα μεταμορφωθούν ως εκ τούτου οι εκθεσιακοί χώροι του Ωνάσειου Πολιτιστικού Κέντρου στον Ολυμπιακό Πύργο του αριθμού 645 της 5ης Λεωφόρου, προκειμένου να υποδεχθούν τα 155 πολύτιμα αρχαιολογικά ευρήματα που θα φθάσουν στις ΗΠΑ από την Ελλάδα και άλλες χώρες. Πρόκειται δε για την έκθεση η οποία σηματοδοτεί την επέτειο των δέκα χρόνων λειτουργίας του Ιδρύματος Ωνάση Νέας Υόρκης, όπως υπενθύμισε χθες σε συνέντευξη Τύπου ο πρόεδρός του κ. Αντώνης Παπαδημητρίου .
«Παρ΄ ότι οι αρχαίοι συγγραφείς δεν έγραψαν τόσο πολλά για τη γυναίκα,καθώς το ενδιαφέρον μονοπώλησε το ανδρικό φύλο,ωστόσο το θέμα “γυναίκα” στην αρχαιότητα δεν ήταν ούτε μικρό ούτε περιορισμένο» είπε ο διευθυντής του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου δρ Νίκος Καλτσάς, ο οποίος μαζί με τον δρ Αλαν Σαπίρο, καθηγητή Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Johns Ηopkins, επιμελήθηκε την έκθεση. «Αντιθέτως, είναι πολύ ευρύ αν το εξετάσει κανείς από όλες τις πλευρές και σε πανελλαδική κλίμακα, δεδομένου ότι κάθε κομμάτι του ελλαδικού χώρου είχε τις κοινωνικές,πολιτικές και θρησκευτικές ιδιαιτερότητές του» πρόσθεσε. Αυτός ήταν και ο λόγος για τον οποίο η έκθεση εστίασε θεματικά στην αθηναία γυναίκα των Κλασικών χρόνων, καθώς διαδραμάτισε μάλιστα και τον σημαντικότερο ρόλο στα ελληνικά πράγματα. Αλλά και για έναν πρακτικό λόγο: ότι τα αρχαιολογικά ευρήματα από την Αττική είναι σαφώς περισσότερα. Μεταξύ των αρχαιοτήτων που θα εκτεθούν είναι τα μαρμάρινα αγάλματα της Αρτέμιδος και της Αθηνάς από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, μια λευκή λήκυθος με τη μορφή της Αρτέμιδος (από τον Ζωγράφο του Πανός) από το Ερμιτάζ, ένας ερυθρόμορφος καλυκωτός κρατήρας (αποδίδεται στον Ζωγράφο της Ιφιγένειας) από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Φεράρας, μια ερυθρόμορφη υδρία που απεικονίζει την ιέρεια της Τροίας, τη Θεανώ από τα Μουσεία του Βατικανού και η επιτύμβια στήλη της Πολυξένης, η οποία συντηρήθηκε με την υποστήριξη του Ιδρύματος και προέρχεται από τα Μουσεία του Βερολίνου.
Η έκθεση διαρθρώνεται σε τρεις ενότητες με πρώτη τις «Θεότητες και ηρωίδες», όπου παρουσιάζονται κυρίως η Αθηνά, η Αρτεμις, η Αφροδίτη, η Δήμητρα και η κόρη της Περσεφόνη, στις λατρείες και εορτές των οποίων συμμετείχαν οι γυναίκες πιο ενεργά. Ακολουθεί η «Γυναίκα στη λατρεία», που διερευνά τις τελετουργικές πράξεις (τελετουργικούς χορούς, σπονδές, θυσίες, πομπές και εορτές), δραστηριότητες δηλαδή με συμμετοχή των γυναικών.
Εδώ μάλιστα έρχεται στο φως και ο κρίσιμος ρόλος της ιέρειας, ιδιαίτερα με την ιδιότητά της ως κλειδούχου των ναών. «Γυναίκες και ο κύκλος της ζωής» είναι η τελευταία ενότητα, στην οποία εξετάζονται τα τελετουργικά δρώμενα κατά τη μετάβαση της γυναίκας στα βασικά στάδια του κύκλου της ζωής της: γέννηση, γάμος, θάνατος.
Στόχος της έκθεσης, η οποία θα διαρκέσει ως τις 9 Μαΐου του 2009, δεν είναι επομένως μόνο να αποσπάσει τον θαυμασμό, αλλά και να προκαλέσει συζήτηση γύρω από το θέμα του αποκλεισμού της γυναίκας από τη δημόσια ζωή στην αρχαία Αθήνα. Διότι η επανεξέταση των αντιλήψεων κρίνεται σήμερα απαραίτητη.
No comments:
Post a Comment