Monday, November 10, 2008

Εσωτερική αρτιότητα

Η αναδρομική έκθεση του Γιώργου Ζογγολόπουλου στο Μέγαρο Μουσικής

ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ ΖΕΝΑΚΟΣ

Ο Γιώργος Ζογγολόπουλος είναι ένας από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες του 20ού αιώνα. Για την Ελλάδα τουλάχιστον. Τώρα, το γιατί, εφόσον ήταν σπουδαίος καλλιτέχνης, αυτό ισχύει κατά κύριο λόγο για την Ελλάδα έχει να κάνει ως επί το πλείστον με παράγοντες που δεν ελέγχονταν από τον Ζογγολόπουλο. Η αποτυχία - τόσο για λόγους δικής τους ευθύνης όσο και για λόγους που τους ξεπερνούσαν - των προηγούμενων γενεών μελετητών, ιστορικών, κριτικών και επιμελητών να οικοδομήσουν μια ισχυρή αφήγηση πλήττει και αυτόν τον καλλιτέχνη, όπως και άλλους, καθ' ότι πλήττει την ιστορική μας αντίληψη εν γένει, αυτή καθαυτή την οικοδόμηση της μνήμης. Αλλά αυτό είναι άλλο θέμα.

Τώρα, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στο πλαίσιο του προγράμματος «Megaron Plus», σε συνεργασία με το Ιδρυμα Γεωργίου Ζογγολόπουλου και τη Συλλογή Πορταλάκη, παρουσιάζει την πρώτη μεγάλη αναδρομική του Γιώργου Ζογγολόπουλου, μετά τον θάνατο του γλύπτη το 2004. Η έκθεση, σε επιμέλεια της Εφης Ανδρεάδη, επιχειρεί να δώσει μια όσο το δυνατόν πιο πλήρη εικόνα του τόσο πλούσιου σε ευρηματικότητα και εύρος έργου του, όπως και της χαρισματικής προσωπικότητάς του. Εκτός από εμβληματικά έργα της μακράς πορείας του γλύπτη, οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να δουν για πρώτη φορά σχέδια και προσχέδια, προπλάσματα, αρχιτεκτονικές μελέτες αλλά και μια σειρά έργα ζωγραφικής, εν πολλοίς άγνωστα στο κοινό. Η αναδρομική έκθεση περιλαμβάνει 54 γλυπτά, 28 ζωγραφικά έργα, καθώς και 56 σχέδια αρχιτεκτονικά και προσχέδια γλυπτών.


Μακέτα για το μνημείο Γοργοποτάμου


Ο Ζογγολόπουλος διέπρεψε κυρίως με τα έργα του σε δημόσιο χώρο. Είναι δύσκολο να διαπιστωθεί γιατί υπάρχει τόσο μεγάλη δυσκολία στο να λειτουργήσει ένα έργο σε δημόσιο χώρο· γιατί, ας πούμε, η δημόσια γλυπτική δεν είναι συχνά παρά ένας δημόσιος στολισμός που επιβεβαιώνει στερεότυπα, ενώ κάποιες φορές γίνεται κάτι άλλο, συγκλονιστικό. Για την περίπτωση του Ζογγολόπουλου, πάντως, ισχύει σίγουρα το εξής: από τον - τόσο περισταλτικό, ενίοτε - μοντέρνο φορμαλισμό κράτησε την αγάπη για τα υλικά και την πίστη ότι τίθεται πάντοτε ένα ζήτημα εσωτερικής αρτιότητας του έργου. Ισως αυτή η προσήλωσή του ευθύνεται για το ότι είναι ο δημιουργός ορισμένων από τα πιο επιτυχημένα έργα σε δημόσιους χώρους.

Στην έκθεση ίσως το πιο γοητευτικό τμήμα, λοιπόν, είναι αυτό που εξετάζει τη δημόσια γλυπτική, με μακέτες και σχέδια για τις μεγαλύτερες κατασκευές. Περισσότερο από το τμήμα της έκθεσης όπου παρατίθενται άλλα έργα - αναπόφευκτα θα τα έλεγε κανείς «εσωτερικού χώρου» -, το τμήμα με τις μακέτες δίνει στον ευαίσθητο θεατή την ευκαιρία να καταδυθεί πραγματικά στον κόσμο του Γιώργου Ζογγολόπουλου και να αντιληφθεί τη λειτουργία της σκέψης του. Ισως λίγο πιο κουραστικό από τα άλλα τμήματα, τα οποία προσφέρονται περισσότερο για περιδιάβαση, αυτό με τις μακέτες και τα σχέδια προσφέρει ωστόσο μεγαλύτερες ανταμοιβές.

  • Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Βασ. Σοφίας και Π. Κόκκαλη, τηλ. 210 7290.174, www.megaron.gr. Ως τις 31 Ιανουαρίου 2009.

Το ΒΗΜΑ, 09/11/2008

No comments: