Saturday, November 1, 2008

Η μαντάμ Τισό στο Βερολίνο


Κείμενο - φωτογραφίες: ΑΡΗΣ ΜΑΛΑΝΔΡΑΚΗΣ, ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ / 7 - 02/11/2008

Το μουσείο κέρινων ομοιωμάτων της Μαντάμ Τισό είναι ήδη από το 19ο αιώνα, οπότε και εγκαινιάστηκε, ταυτισμένο με το Λονδίνο. Αυτό που είναι λιγότερο γνωστό είναι το... φραντσάιζινγκ της διάσημης μαντάμ που έχει επεκταθεί σε Αμστερνταμ, Βερολίνο, Χονγκ-Κονγκ, Σαγκάη, Νέα Υόρκη, Ουάσιγκτον και από τον επόμενο χρόνο στο Χόλιγουντ. Ανάλογα με τη χώρα, κυριαρχούν στα εκθέματα οι γηγενείς σταρ. Και όταν λέμε σταρ, δεν εννοούμε μόνο όσους προέρχονται από τη σόου-μπίζνες. Συγκαταλέγονται τα ιστορικά πρόσωπα, επιφανείς πολιτικοί, αθλητές, αλλά και η «σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού»: διαβόητοι εγκληματίες, κακοποιοί κ.λπ.

Μάρλεν Ντίντριχ
Εξ ου και η ιδιαιτερότητα του μουσείου Τισό του Βερολίνου. Στις αίθουσές του παρουσιάζεται ένα εντυπωσιακό... ντεφιλέ των πιο διάσημων Γερμανών, με ιδιαίτερη προτίμηση σε όσους γεννήθηκαν, ή συνδέονται στενά με το Βερολίνο. Εδώ υπάρχουν όλοι οι καγκελάριοι της μεταπολεμικής Γερμανίας, αλλά και οι ηγέτες της τέως Ανατολικής Γερμανίας. Εκπρόσωποι της επιστήμης, του πνεύματος και της τέχνης: Μπετόβεν, Μαρξ, Φρόιντ, Μπρεχτ κ.λπ. Αθλητές όπως ο τενίστας Μπόρις -«Μπουμ, Μπουμ»- Μπέκερ ή ο τερματοφύλακας Ολιβερ Καν, ηθοποιοί-μύθοι όπως η Μάρλεν Ντίτριχ, τραγουδιστές όπως η πανκ Νίνα Χάγκεν, μέχρι και παρουσιαστές δημοφιλών παιχνιδιών της γερμανικής τηλεόρασης. Και επειδή στη Γερμανία το τουρκικό στοιχείο είναι ιδιαίτερα έντονο, εκτίθεται και το ομοίωμα του Κεμάλ Ατατούρκ, αλλά όχι -δυστυχώς- του Ελευθέριου Βενιζέλου. Μάλλον έπεσε θύμα της πληθυσμιακής σύνθεσης των «γκασταρμπάιτερ» ο εθνάρχης!

Το βερολινέζικο μουσείο βρίσκεται στην κεντρική λεωφόρο Ούντερ ντεν Λίντεν (Υπό τις Φιλύρες) και χωρίζεται σε οκτώ θεματικές ενότητες. Η πρώτη είναι αφιερωμένη στην Πολιτική και την Ιστορία. Με κάποια... αναπάντεχα, ως προς την πόζα τους, ομοιώματα όπως αυτό του Βάλτερ Ούλμπριχτ, πρώτου γ.γ. του Κομμουνιστικού Κόμματος Ανατολικής Γερμανίας και υπεύθυνου για την οικοδόμηση του «Τείχους του αίσχους», που υποδέχεται τους επισκέπτες σταυρώνοντας τα δάχτυλα πίσω από την πλάτη του! Δίπλα του, ο Τζον Φ. Κένεντι ποζάρει με μια συσκευή τηλεόρασης που αναμεταδίδει την ιστορική ομιλία του, το 1963, μπροστά στο Τείχος. Το κοινό, πάντως, προτιμά τον σημερινό πλανητάρχη. Και επειδή είναι ο πιο αντιπαθητικός αμερικανός πρόεδρος, σύμφωνα με πρόσφατες μετρήσεις στα κράτη-μέλη της Ε.Ε., γίνεται... στόχος χειρονομιών και αστείων εκφράσεων από όσους βγάζουν αναμνηστικές πόζες στο πλευρό του! Κάτι που το γλιτώνει ο Νικολά Σαρκοζί και -φυσικά- η καγκελάριος Αγγελα Μέρκελ.

Ο τομέας της επιστήμης, του πνεύματος και της τέχνης βρίσκεται αμέσως μετά τους θρησκευτικούς ηγέτες δαλάι λάμα και πάπα Βενέδικτο. Από το άγιο στο γήινο πνεύμα, η απόσταση είναι λίγα σκαλοπάτια ανόδου. Οι επισκέπτες μπορούν να παίξουν πιάνο με τον Μπετόβεν, να ελέγξουν το Ι.Q. τους με τη βοήθεια του Αϊνστάιν, να εκθέσουν τα μύχια προβλήματά τους ξαπλωμένοι στον αναπαυτικό καναπέ του Σίγκμουντ Φρόιντ! Παράλληλα, μπορούν να μελετήσουν το «Κεφάλαιο» παρέα με τον Μαρξ, να διαβάσουν θεατρικά κείμενα και να ακούσουν στίχους του Μπέρτολντ Μπρεχτ και του Γκίντερ Γκρας, να συναντηθούν -αναπάντεχα- με τον εικαστικό και περφόρμερ Γιόζεφ Μπόις, που τους περιμένει... κρυμμένος πίσω από μια γωνία!

Κοσμοσυρροή για Μπραντ Πιτ και Αντζελίνα Τζολί

Χρησιμοποιώντας έξυπνα διαδραστικά παιχνίδια, η ζώνη της μουσικής επιτρέπει στους επισκέπτες να συνοδεύσουν μουσικά ή φωνητικά τα μεγαλύτερα είδωλα της ποπ και ροκ μουσικής: τον Μπόνο, τη Μαντόνα, την Τζένιφερ Λόπεζ ή τον Μάικλ Τζάκσον που διδάσκει τα βήματα του φεγγαροπερπατήματος (moonwalk dance). Παρέα τους είναι ο Ελβις Πρίσλεϊ, ντυμένος με στρατιωτική στολή (από την εποχή που υπηρετούσε τη θητεία του στο Βερολίνο) και οι Μπιτλς. Τα τέσσερα «Σκαθάρια», μάλιστα, έγιναν κάποτε... οκτώ: Με αφορμή μια περιοδεία τους στο (Δυτικό, ακόμα) Βερολίνο, οι Μπιτλς επισκέφθηκαν το μουσείο και φωτογραφήθηκαν με τα αντίγραφά τους!

Η ζώνη στην οποία παρατηρείται κοσμοπλημμύρα, είναι αυτή που φιλοξενεί τους διάσημους σταρ του Χόλιγουντ. Μπορεί το ζεύγος Μπραντ Πιτ - Αντζελίνα Τζολί να ζήτησαν μια περιουσία για να επιτρέψουν τη φωτογράφηση του μωρού τους, τα κέρινα ομοιώματά τους όμως δεν έχουν... αντίρρηση για δωρεάν αναμνηστικές πόζες. Οπως και ο Τομ Κρουζ, ο Λεονάρντο ντι Κάπριο, η Νικόλ Κίντμαν, ο Μόργκαν Φρίμαν ή ο Τζορτζ Κλούνεϊ. «Εδώ δεν υπάρχουν μπόντι-γκαρντ και προστατευτικά κιγκλιδώματα, μπορείτε να πλησιάσετε τους αγαπημένους σας σταρ όσο κοντά θέλετε, να τους αγκαλιάσετε αν το επιθυμείτε», επισημαίνει μια επιγραφή.

Στις τελευταίες αίθουσες παρουσιάζονται τα μυστικά κατασκευής των κέρινων ομοιωμάτων, καθώς και τη ζωή της ιδρύτριας του μουσείου. Η Μαρί Τισό (1761-1850) άσκησε πρώτη φορά την τέχνη... στη φυλακή, περιμένοντας την εκτέλεσή της από τους γάλλους επαναστάτες ως φιλοβασιλική. Γλίτωσε την γκιλοτίνα εξαιτίας του ταλέντου της και ανέλαβε να κάνει τα ομοιώματα εκείνων που αποκεφάλιζαν. Μεταξύ άλλων, της Μαρίας Αντουανέτας, αλλά και των Μαρά, Ροβεσπιέρου. Με έναν μακάβριο τρόπο, η τέχνη της... αντιστράφηκε από κάποιον επισκέπτη του μουσείου στο Βερολίνο. Τον περασμένο Ιούλιο, ένας 40χρονος Γερμανός αποκεφάλισε το κέρινο ομοίωμα του Χίτλερ. Οπως δήλωσε στην αστυνομία, ήταν μια πράξη διαμαρτυρίας για τη συνύπαρξη του δικτάτορα με ήρωες του πνεύματος και αστέρια του αθλητισμού και του κινηματογράφου.

No comments: