Ομιλητικός, ευδιάθετος, ευγενικός, ο ζωγράφος άκουσε τον μαθητή του και αργότερα συνάδελφό του στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, Δημοσθένη Κοκκινίδη, να μιλάει γι αυτόν. Να λέει ότι «δεν έχει επαρκώς μελετηθεί δοκιμιακά ακόμη το έργο του», ότι «ως μαθητές του δεν τον κατάλαβαν όσο έπρεπε, γιατί ο Μόραλης είχε ξεζουμίσει τη νεωτερικότητα ώστε να μη γίνεται αντιληπτή η μετάδοσή της από τη διδασκαλία του». Οτι «πάλεψε με την καμπύλη και την ευθεία σε όλες τις μορφές και τούτο δίδαξε».
Ο ίδιος δεν ήθελε να μιλήσει για τον «άνθρωπο της γραμμής», όπως τον χαρακτηρίζουν. Θυμήθηκε ιστορίες, από τις οποίες πάντα βγαίνει ζουμί.
«Δεν ήθελα να γίνω καθηγητής για να μη γίνω δημόσιος υπάλληλος. Επέμενε ο Κεφαλληνός, δέχτηκα και δεν μετάνιωσα. Η σχέση μου με τους μαθητές στηριζόταν στον διάλογο». Από αυτό τον διάλογο όλοι κέρδιζαν.
«Ο δάσκαλος μοιάζει με το ακόνι που κάνει το μαχαίρι να κόβει, έλεγε ένας Λατίνος φιλόσοφος», είπε. Οταν τον ρωτούν ποιοι ήταν οι δάσκαλοί του, δεν αναφέρει μόνο τους τυπικούς δασκάλους του, όπως τον Παρθένη, που θαύμαζε αλλά ήταν απόμακρος, και τον Ουμβέρτο Αργυρό, που «τους άφηνε ελεύθερους», αλλά και τους φίλους του, Τσαρούχη, Νικολάου κ.ά.
«Ολους τους θεωρώ δασκάλους μου», είπε ο Μόραλης, που υπογράμμισε την αξία του ήθους μερικών, όπως του Πικιώνη, ο οποίος ενώ είχε ψυχραθεί με τον Παρθένη -«για λόγους που ποτέ δεν μάθαμε»- αναφερόταν στο έργο του με τα καλύτερα λόγια.
«Ο Πικιώνης ερχόταν και με έπαιρνε και πηγαίναμε σε ένα εστιατόριο. Μια μέρα μου λέει: "πήγα σήμερα στο υπουργείο Παιδείας και είδα ένα έργο του Παρθένη καταπληκτικό, τέτοια έργα είναι συμπόσια θεών"».
Ο Γιάννης Μόραλης συνεργάστηκε στενά με τον Οδυσσέα Ελύτη και τον Γιώργο Σεφέρη, εικονογραφώντας έργα τους. Σχετικά σχέδια περιλαμβάνονται στην έκθεση. Αρχικά συνεργαζόταν μόνο με τον Ελύτη.
Θυμήθηκε χθες τη λιθογραφία του για το «Ασμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο Ανθυπολοχαγό της Αλβανίας» του Ελύτη, για την οποία επηρεάστηκε από μια φωτογραφία με το σκήνωμα του Αγίου Σπυρίδωνος. Κάποια μέρα, στον «Ικαρο», του είπε ο Σεφέρης: «Ρε Μόραλη, όλο τον Ελύτη κάνεις, κάνε και σε μένα». Ετσι ξεκίνησε μια νέα συνεργασία.
Ο ζωγράφος, σαν να μην τον βαραίνουν τα 92 του χρόνια, πρόθυμος υπέγραψε στους παρευρισκομένους την εξαιρετική έκδοση του ΜΙΕΤ, για τη σχεδιαστική του δουλειά.
Περιδιάβηκε την έκθεση με τα σχέδιά του, από το 1934 έως το 1994, που «λένε μόνα τους όσα ο ίδιος δεν είπε ποτέ. Μιλάνε για έρωτες, φιλίες και συναισθήματα. Είναι οι "προάγγελοι" σημαντικών μεγάλων έργων του...», όπως γράφει στην έκδοση η Πέγκυ Ζουμπουλάκη, σε ιδέα της οποίας στηρίχτηκε η έκθεση.
No comments:
Post a Comment