Saturday, December 13, 2008

«Ανοξείδωτα ταξίδια» γλυπτικής

«Το χαμόγελο της χαρμολύπης»
«Ταξίδια», που δε σκουριάζουν όσα χρόνια κι αν περάσουν... «Ανοξείδωτα ταξίδια» με «οδηγό» τον Κυριάκο Ρόκο. Με τη σμίλη και την καρδιά του, ο σημαντικός μας γλύπτης καταθέτει είκοσι έξι συνολικά έργα - δημιουργίες των τελευταίων έξι χρόνων - τα οποία παρουσιάζονται αυτές τις μέρες στην αίθουσα τέχνης «έκφραση - γιάννα γραμματοπούλου» (Βαλαωρίτου 9Α). «Βράχος με φεγγάρι», «Παράξενο μήνυμα», «Μεταφορέας αναμνήσεων», «Ανεξήγητο συμβάν», «Το χαμόγελο της ψευτόπετρας», «Ελπίδες», «Επιστροφή»... Γλυπτά, τα οποία έγιναν απευθείας στο υλικό, χωρίς προσχέδια και μακέτες, από έναν καλλιτέχνη που μοναδική φιλοδοξία του είναι να κρατήσει την ακεραιότητά του και την ελευθερία να μιλάει με τον τρόπο του. Οπως αισθάνεται.

«Αισθάνομαι την ανάγκη να δείχνω τη δουλειά μου, σαν ένα χρέος στη ζωή», μας λέει. «Με το να δηλώνεις και να φαίνεσαι ότι υπάρχεις δε σημαίνει και τίποτα. Εκείνο που μετράει για μένα, είναι οι αποδείξεις, το τεφτέρι που καταγράφει τη συμμετοχή σου στα κοινά της εποχής σου. Με τον τρόπο του ο καθένας μας. Δικός μου τρόπος, να κάνω γλυπτική, όχι για τη γλυπτική αλλά για μένα. Ετσι, κάθε έξι - επτά χρόνια, περίπου, όταν τα "εγώ" μου ξεφλουδίσουν και γίνουν "εμείς", τότε είμαι έτοιμος, τρόπος του λέγειν, για τον "αποχαιρετισμό", εκθέτοντάς τα».

-- Η μακρόχρονη εικαστική σας πορεία περιλαμβάνει ένα μεγάλο αριθμό έργων. Υπάρχουν κάποια μηνύματα, που αποτελούν την αφετηρία της δημιουργίας σας;

-- Οχι. Είμαι αντίθετος στα κατασκευασμένα εκ των προτέρων μηνύματα. Η στάση ζωής του καθενός μας είναι ένα μήνυμα. Η αντίδρασή μας είναι άλλο μήνυμα. Εκείνα που σου εκπέμπουν οι διπλανοί σου, οι απόμακροι, οι ύπουλοι, οι ηρωικοί, τα σκουπίδια, οι «σωτήρες», οι θύτες, τα θύματα, η μυρουδιά του αέρα, που λέει: Δεν πάει άλλο! Δεν είναι όλα αυτά μηνύματα και τόσα άλλα;! Τα εισπράττεις ή δεν τα εισπράττεις. Από κει και πέρα ξεκινάει η γλυπτική μου».


-- Δουλεύοντας χωρίς προσχέδια και υπολογισμούς, τι είναι αυτό που σας οδηγεί στη δημιουργία ενός έργου;

-- Οπως διαλέγεις τους φίλους σου, διαλέγω και το υλικό μου ή τον βράχο μου. Από κει και πέρα αφήνομαι σ' έναν ελεύθερο διάλογο μαζί του. Εκείνο ξέρει πού θα με πάει. Εξακολουθώ να δουλεύω κατευθείαν στο υλικό μου, χωρίς προσχέδια και μακέτες, γιατί καμιά στιγμή μου δεν είναι όμοια με την προηγούμενη. Εκείνο που δεν αλλάζει είναι η ανάγκη να μιλήσω κι όχι να διακοσμήσω. Αν προκύψει και το δεύτερο το θεωρώ μεγάλη τύχη (...).

(...) Μ' αυτόν τον τρόπο ολοκληρώνεται, κατά τη γνώμη μου, η πεμπτουσία της γλυπτικής, που είναι το αλισβερίσι της με τον άνθρωπο, με τις όποιες αντιδράσεις του. Αλλος θα το χαϊδεύει μ' ένα χαμόγελο κι άλλος θα το μουντζουρώσει. Για μένα και οι δυο πήραν, άθελά μου, κάποιο μήνυμα και με τη σειρά τους έστειλαν το δικό τους... Ανάλογα με το τι κουβαλάει κανείς μέσα του. Είπαμε «σχηματιζόμαστε και διαμορφωνόμαστε απ' αυτό που αγαπάμε».

Στην τωρινή του έκθεση ο Κ. Ρόκος παρουσιάζει γλυπτά μικρού και μεσαίου μεγέθους σε διάφορα υλικά, όπως μάρμαρο, πωρόλιθο, μπρούντζο, γρανίτη, ξύλο. Ανάμεσά τους και δύο έργα που έγιναν την τελευταία στιγμή, ιδέα που ξεκίνησε από την πρώτη ατομική του έκθεση το 1972 στην αίθουσα τέχνης «Νέες Μορφές».

Από τη σειρά «Επιστροφή»
-- Τι σημαίνουν για εσάς τα έργα της τελευταίας στιγμής;

-- Πώς όταν γράφεις ένα κείμενο και στο τέλος τραβάς μια γραμμή... Μονάχα που για μένα, έχει κι αυτή κάποιο νόημα... Το νόημα του καθρέφτη, που καθόμαστε μπροστά του και βλέπουμε μονάχα το είδωλο του διπλανού μας ή κάτι που μας μαθαίνουν να μη βλέπουμε...

-- Υπάρχει κάτι διαφορετικό στην τωρινή σας έκθεση, από τις προηγούμενες παρουσιάσεις της δουλειάς σας;

-- Είναι ένας συλλογισμός που ποτέ δε με απασχόλησε. Τη διαφορετικότητα δεν την ψάχνεις εσύ για να ξεχωρίσεις, αλλά η ίδια η ζωή. Το ψωμί, σε καμιά περίπτωση, δε γίνεται παντεσπάνι όταν στο πετάν με σύγχρονες μεθόδους. Περπατάω τα 63 μου χρόνια και η επικαλούμενη «πρόοδος», «εξέλιξη» έχει χάσει το νόημά της. Έχει μεταμορφωθεί σε «φάπα» για τους πολλούς και «κέρδος» για τους ελάχιστους. Τι άλλαξε απ' τη ζωή μας για ν' αλλάξω κι εγώ; Εξακολουθώ να καταγράφω την εποχή μου με τον τρόπο μου, ελπίζοντας πάντα στους καιρούς που θα 'ρθουν. Όχι βέβαια από μόνοι τους... Πιστεύω στη γενιά των νέων κάθε ηλικίας που κουβαλάν αγάπη για τη ζωή. Αν καταφέρνω με τα χρόνια να κρατιέμαι νέος, αυτή είναι και η διαφορετικότητά μου, αποτυπωμένη στο σκληρό υλικό μου.

-- Στην εποχή μας ο νέος εικαστικός τι προσδοκά;

-- Στην εποχή μας και ειδικά στο χώρο των εικαστικών τεχνών κάποιοι αποφάσισαν ότι δεν υπάρχουν σύνορα. Συμφωνώ απόλυτα σε επίπεδο αυτογνωσίας. Έλα όμως που εκεί πάσχουμε όλοι! Όλοι είμαστε όλα... Όχι. Κάπου είμαστε καλύτεροι και προσπαθούμε να γίνουμε ακόμα καλύτεροι. Ελάχιστοι δεν είναι οι πολύγλωσσοι; Δικιά μου γλώσσα και μοναδική είναι η γλυπτική και χαίρομαι όταν ακούω κάποιον νέο να μου λέει ότι κάνει γλυπτική, ζωγραφική, χαρακτική, φωτογραφία, βίντεο, κατασκευές, κλπ. Στον καθένα όμως το αποτέλεσμα μετράει. Είναι γέννημα ταλέντου ή το κυνήγημα κάποιας πρωτοτυπίας προς εύκολο εντυπωσιασμό; Το ωραίο είναι ότι ο θεατής το νιώθει.

-- Εσείς έχετε εκδώσει και δύο βιβλία με διηγήματα. Είστε γλύπτης και συγγραφέας;

-- Σε καμιά περίπτωση. Όσα δεν μπορώ να κάνω γλυπτική ή σχέδιο, τα γράφω σα να διηγούμαι ιστορίες της ζωής μου στα παιδιά μου, στα εγγόνια μου, στους φίλους μου.

-- Ποιες οι σκέψεις σας για τους νέους μας γλύπτες - συνεχιστές της γλυπτικής στον τόπο μας;

-- Κάποιοι θεωρούν ότι η γλυπτική στην πέτρα είναι ένα είδος προς εξαφάνιση. Κούνια που τους κούναγε. Αυτό είναι δυνατόν να συμβεί στην Ελλάδα; Ξέρω πολλούς νέους γλύπτες με ταλέντο που παλεύουν με την πέτρα, λες κι έρχονται από τα βάθη των αιώνων... και εξιστορούν την εποχή μας. Ποιον να πρωτοθυμηθώ; Τον Δημήτρη Σκαλκώτο, τον Γιώργο Παλαμάρη, τον Λεωνίδα Χαλεπά, τον Δημήτρη Χρηστογιάννη, τον Σπύρο Λισγάρα, τον Ατλίν Πατσέλι, τον Μαυρομιχάλη, τον Σταύρο, τον Μωυσή Γιώργο, τον Ριχάρδο Φώσκολο και τόσους άλλους... Ο καθένας τους κόντρα στις επιταγές του εξυπναδίστικου εύκολου σόου, καταθέτει καθημερινά την ψυχή του. Είναι οι συνεχιστές της ιστορίας της γλυπτικής του τόπου μας, ενώ κάποια «Ολυμπιακά Ακίνητα», από τη μια, αγοράζουν έναντι 3 εκατομμυρίων ευρώ δύο χοντρά έργα του Μποτέρο (!!!) κι από την άλλη οι ειδικοί του υπουργείου Πολιτισμού να ζητάν να 'ρθουν πίσω τα «μάρμαρα του Παρθενώνα» λες και δεν είναι γλυπτά, για να τα κάνουν οι Νεοέλληνες νεροχύτες!!!


Ηλ. ΜΟΡΤΟΓΛΟΥ, ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 14/12/2008

No comments: