Tα γράμματά του αποκαλύπτουν ότι ήταν σκεπτόμενος, στοχαστικός, με υψηλότατη μόρφωση και όχι ένας καλλιτέχνης που έκοψε το αυτί του και αυτοκτόνησε
Εχουμε την περιγραφή του Αντονέν Αρτό: «Βαν Γκογκ: Ο Ανθρωπος που Αυτοκτόνησε από την Κοινωνία». Μια σχεδόν μη ευπρόσδεκτη περιγραφή από τον Γιόζεφ Γκέμπελς: «Η ζωή του Βαν Γκογκ μας λέει περισσότερα από το έργο του. Μες στην προσωπικότητά του ενσωματώνει τα σημαντικότερα στοιχεία: είναι δάσκαλος, ιερέας, φανατικός, προφήτης-τρελός. Σε τελευταία ανάλυση όλοι είμαστε τρελοί αν έχουμε μια ιδέα».
«Προσπαθώ να το κάνω τόσο καλά και με τόση ακρίβεια όσο οι ζωγράφοι που θαυμάζω», έγραφε ο Bαν Γκογκ στον αδελφό του, Tεό, σε ένα από τα τελευταία του γράμματα.
Εχουμε και την έκθεση της Βασιλικής Ακαδημίας του Λονδίνου, «Ο Αληθινός Βαν Γκογκ: Ο Καλλιτέχνης και η Αλληλογραφία», που ξεκινάει το Σάββατο και θα συντελέσει στη σύνθεση -χρησιμοποιώντας τις ίδιες του τις λέξεις- μιας νέας περιγραφής του μεγάλου Ολλανδού ζωγράφου, που δεν πούλησε ούτε ένα έργο του όσο ζούσε, αλλά έγινε ο ακριβότερος ζωγράφος των ημερών μας.
Ξεκινώντας από το τέλος. Μετά την αυτοκτονία του Βίνσεντ σε ηλικία 37 ετών, ο αδερφός του, Τεό, βρήκε πάνω στο αυτοπυροβολημένο στήθος του ένα ματωμένο γράμμα που προοριζόταν για εκείνον. Εκεί ο Βαν Γκογκ έγραφε: «Η λογική μου έχει ημι-βυθίσει το έργο μου». Τα πιο συγκινητικά και σημαντικά γράμματα είναι τα τελευταία δύο, που έγραψε ο Βαν Γκογκ τέσσερις μέρες πριν από την αυτοχειρία του, τον Ιούλιο του 1890: «Επιθέτω τον εαυτό μου στους καμβάδες μου με όλη μου την προσοχή. Προσπαθώ να το κάνω τόσο καλά, όσο και ακριβώς όπως οι ζωγράφοι που μ’ αρέσουν και θαυμάζω πολύ».
Η πλειονότητα των γραμμάτων του ζωγράφου απευθύνεται στον αδελφό του, στην αδελφή του Γουλιελμίνα και στους ομότεχνούς του Πολ Γκογκέν, Αντον βαν Ράπαρντ και Εμιλι Μπερνάρ. Ο ζωγράφος γράφει για τα πάντα. Πότε είναι θυμωμένος, πότε ευτυχισμένος και πότε θλιμμένος ότι διαβάζει πολύ για ανθρώπους που γνωρίζει. Το σημαντικότερο όλων, όμως, είναι ότι «ανακαλύπτουμε έναν πολύ διαφορετικό Βαν Γκογκ από αυτόν του δημοφιλούς μύθου, που λέει ότι ήταν απλώς ένας τρελός καλλιτέχνης που έκοψε το αυτί του και τελικά αυτοκτόνησε», όπως σημειώνει η επιμελήτρια της έκθεσης Ανν Ντούμας. «Παρόλο που και τα δύο γεγονότα είναι αλήθεια, αυτό που συμπεραίνουμε από τα γράμματα είναι ότι υπήρξε εξαιρετικά σκεπτόμενος, στοχαστικός και είχε υψηλότατη μόρφωση». Το σύνολο των έργων και των γραμμάτων του εμφανίζουν μια ισχυρή εσωτερική συνοχή.
Η έκθεση πραγματοποιείται με την ευκαιρία της αγγλικής έκδοσης - υπερπαραγωγής «Vincent Van Gogh - The Letters: The Complete Illustrated and Annotated Edition» (εκδ. Thames & Hudson) που συμπυκνώνει μέσα σε έξι τόμους δεκαπέντε χρόνια έρευνας από τους Leo Jansen, Kans Luijten και Nienke Bakker του Μουσείου Βαν Γκογκ, 2.000 σελίδες, 4.000 εικόνες και χρειάζεται 400 λίρες για να αγοραστεί. Η λονδρέζικη έκθεση φιλοξενεί ένα μέρος αυτής της έρευνας: 40 γράμματα, 63 πίνακες -ένας από αυτούς προερχόμενος από ιδιωτική συλλογή που εκτίθεται για πρώτη φορά από το 1901- και 30 σχέδια, τα οποία όλα μαζί εκτιμώνται τουλάχιστον στα 3 δισεκατομμύρια λίρες.
Συχνά η σιωπή τα λέει όλα. Μια σειρά γραμμάτων του Βαν Γκογκ από το 1880 καταστράφηκαν από την οικογένειά του επειδή εξέθεταν την ενεργή προσπάθεια του πατέρα του να τον κλείσει στο ψυχιατρείο.
- Σοφία Στυλιανού, ΕΘΝΟΣ, 20/01/2010
No comments:
Post a Comment