Μια διάσημη «Κραυγή» στην Αθήνα

• ΕΚΘΕΣΗ ΧΑΡΑΚΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΕΝΤΒΑΡΝΤ ΜΟΥΝΚΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΔΩΝ

O ζωγράφος του πόνου και του θανάτου, ο δημιουργός της πιο διάσημης «Κραυγής», ο μποέμ τύπος (σύχναζε σε καφενεία όπου το αψέντι ήταν απεριτίφ πριν φτάσουν στη μορφίνη) που βίωσε τον τρόμο της απώλειας από την παιδική του ηλικία και κατάφερε να τον μετατρέψει σε τέχνη, ο πρωτοπόρος που σε επτά δεκαετίες έβαλε την υπογραφή του σε 1.000 λάδια, 4.500 σχέδια και υδατογραφίες και σε 15.500 χαρακτικά, ο Νορβηγός Έντβαρντ Μουνκ «έρχεται» στην Αθήνα. Και αποκαλύπτει την εικαστική διαδρομή του με 70 σχέδια και χαρακτικά που θα φιλοξενηθούν στο μικρό αλλά δραστήριο μουσείο της οδού Ηρακλειδών, στο Θησείο. Τα έργα θα ταξιδέψουν στην Αθήνα από το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Τελ Αβίβ- όπου φυλάσσεται μία από τις μεγαλύτερες συλλογές χαρακτικών του Μουνκ εκτός Νορβηγίας- και θα βγουν για πρώτη φορά από το Ισραήλ. «Τα σχέδια είναι πολλές φορές πολύ σημαντικότερα από τα λάδια», λέει στα «ΝΕΑ» ο ιδρυτής του Μουσείου Ηρακλειδών Παύλος Φυρός- στις αίθουσές του τώρα φιλοξενείται η πλήρης συλλογή των γλυπτών του Ντεγκά. «Σε μια ελαιογραφία μπορούν να κρυφτούν πολλά κάτω από μια πινελιά, ενώ στο σχέδιο είναι όλα φανερά. Άλλωστε τα σχέδια ήταν απαραίτητο μέρος της δουλειάς του καλλιτέχνη- πολλά έργα πωλούνταν και ως αυτόνομακαι πολλές φορές όταν ένας πίνακας είχε απήχηση στο κοινό ο καλλιτέχνης προχωρούσε και στην παραγωγή χαρακτικών».

Η ιδέα για την έκθεση χαρακτικών του Έντβαρντ Μουνκ γεννήθηκε το 2007 όταν το Μουσείο Ηρακλειδών διοργάνωσε την έκθεση έργων του Τουλούζ Λοτρέκ. «Σκεφτήκαμε πως παρότι ζούσαν την ίδια εποχή, ο Λοτρέκ είχε στραμμένο το ενδιαφέρον του στη χαρά της ζωής και τα γλέντια. Ο Μουνκ επειδή είχε υποστεί νευρικό κλονισμό έβλεπε τη σκοτεινή πλευρά. Αρκούν και μόνο οι τίτλοι των έργων του- "Άρρωστο παιδί", "Μελαγχολία"- για να καταλάβει κάποιος τη διαφορά».

«Ζωγράφιζα από μνήμης, δίχως τις λεπτομέρειες, που είχα πάψει να τις βλέπω μπροστά μου. Αυτός είναι ο λόγος που οι πίνακες μου είναι τόσο απλοί, τόσο εμφανώς "άδειοι". Ζωγράφισα τις εντυπώσεις από την παιδική μου ηλικία, τα μουντά χρώματα μιας ξεχασμένης εποχής», έλεγε ο ίδιος ο ζωγράφος που έπασχε από μανία καταδίωξης, είχε νοσηλευτεί σε σανατόριο και κινδύνευε να μείνει παράλυτος από την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.

Στην αθηναϊκή έκθεση των έργων του, τον πρωταγωνιστικό ρόλο θα κρατήσει η διάσημη «Κραυγή», η σκελετωμένη, άφυλη μορφή που κραυγάζει την υπαρξιακή αγωνία του ανθρώπου (είναι σχεδόν βέβαιη η άφιξή της από συλλογή εκτός Ισραήλ). Ωστόσο ανάμεσα στα έργα που θα δούμε στην Αθήνα θα είναι η «Εφηβεία», το κορίτσι που αισθάνεται την απειλή του άγνωστου μέλλοντος, το οποίο εκφράζει η υπερμεγέθης σκιά, αλλά και ο «Βρικόλακας», η «Απόγνωση», η «Ζήλεια», το «Άγχος»- δημιουργίες από τη σειρά «Εικόνες της Ζωής, του Έρωτα και του Θανάτου», μέσω της οποίας θεωρούσε πως διευκρίνιζε το νόημα και τη σπουδαιότητά τους και γι΄ αυτό έλεγε: «Στην πραγματικότητα η τέχνη μου είναι μια ομολογία που γίνεται με την ελεύθερη βούλησή μου, μια απόπειρα να φωτίσω την έννοια της ζωής όπως την αντιλαμβάνομαι εγώ...».

ΙΝFΟ

Η έκθεση με χαρακτικά του Έντβαρντ Μουνκ στο Μουσείο Ηρακλειδών (Ηρακλειδών 16, τηλ. 210-
3461.981) προγραμματίζεται για τον Νοέμβριο και έως την άνοιξη του 2011.

Με μια ματιά

1863: Γεννιέται στις 12 Δεκεμβρίου στο Λέτεν της Νορβηγίας
1868: Πεθαίνει η μητέρα του από φυματίωση
1880: Εγκαταλείπει τις σπουδές του (μηχανικός) για να γίνει ζωγράφος
1886: Σκανδαλίζει το κοινό με το «Άρρωστο παιδί»
1893: Ζωγραφίζει την «Κραυγή»
1899: Συμμετέχει στην Μπιενάλε της Βενετίας
1906: Φτιάχνει τα σκηνικά για τους «Βρικόλακες» του Ίψεν
1907: Συνεκθέτει με τους Σεζάν και Ματίς
1908: Μπαίνει σε κλινική με νευρικό κλονισμό
1927: Αναδρομικές σε Βερολίνο και Όσλο
1937: Οι ναζί κατάσχουν 82 έργα του ως «εκφυλισμένα»
1944: Πεθαίνει στις 23 Ιανουαρίου

• Της Μαίρης Αδαμοπούλου, ΤΑ ΝΕΑ: Δευτέρα 18 Ιανουαρίου 2010