Οι εκθέσεις που θα θυμόμαστε

• Αυτές πάλι αναφέρονται άμεσα στο έργο. Παράδειγμα, οι δύο εκθέσεις της Ελευσίνας. Της Αιμιλίας Παπαφιλίππου, «Ρευστά Τοπία», στην αρχή του καλοκαιριού και η έκθεση της Λήδας Παπακωνσταντίνου, στο Ελαιουργείο, στο τέλος του καλοκαιριού και των Αισχυλείων. Και μία τρίτη, της Μαρίας Λοϊζίδου στο αίθριο του Μουσείου Μπενάκη.

Από την έκθεση της Μαρίας Λοϊζίδου στο αίθριο του Μουσείου Μπενάκη

Στο κέντρο της πόλης, πάλι, τρεις ομαδικές εκθέσεις δίνουν τα κλειδιά για τα όσα έχουν προαναφερθεί ως καταγραμμένες διαθέσεις του 2009. Πρόκειται για δύο μεγάλες παρέες καλλιτεχνών, που εκθέτουν. Η ομάδα, αντερ-κονστράξιον, που μετρά κάπου 14 άτομα, στην γκαλερί Ζουμπουλάκη της πλατείας, διαπραγματεύεται την «Εξοδο», ενώ 40 καλλιτέχνες καταλαμβάνουν το VOX στην Ιερά Οδό μιλώντας για το φολκλόρ και τα κλισέ.

Η πρώτη έκθεση με τίτλο «ΕΧΙΤ», βαθιά πολιτική, κάνει κριτική στις κοινωνικές συμπεριφορές, ενώ η έκθεση «Culture Industry» με υπότιτλο το folklore και τα cliches οργανώνεται από τους ίδιους τους καλλιτέχνες και δηλώνεται ως ένα πάρτι διαρκείας με απρόσμενες συνέπειες.

Δημιουργείται έτσι μια νέα κατάσταση, που διαθέτει την ευφορία και την αγωνία ενός πανηγυριού, που οι μετέχοντες γνωρίζουν ότι είναι αδιέξοδο, όμως επιθυμούν να το χαρούν.

Χαρήκαμε και τούτο τον χρόνο το έργο και τις αναφορές στον Βλάση Κανιάρη. Ιδού, μια άλλη ενδιαφέρουσα ομαδική έκθεση, η οποία στρέφεται γύρω από το έργο του Βλάση Κανιάρη,του σημαντικού καλλιτέχνη στον οποίο από πέρσι έως τον προσεχή χρόνο γίνονται άπειρες αναφορές με λιγότερο ή περισσότερο καλές εκθέσεις.

Στο Μέγαρο Εϋνάρδου, η έκθεση, για ένα ολόκληρο εξάμηνο, διαπραγματεύτηκε το ζήτημα του σύγχρονου στο έργο του Κανιάρη σε συνύπαρξη με έργα νεότερων καλλιτεχνών από τον διεθνή χώρο σε επιμέλεια της Els Hanappe. Ο νόστος, η ουτοπία, η μοναξιά βρέθηκαν μαζί στην έννοια «είμαστε όλοι μετανάστες», όπως υπάρχει στα πρόσωπα-αντικείμενα του καλλιτέχνη αλλά και στους δρόμους της Αθήνας.

Εργα ή συμπεριφορές προς επεξεργασία; Το ζήτημα θα μας απασχολήσει για πολύ. Το τέλος της ιστορίας, το τέλος των μεγάλων έργων, η διάθεση για συλλογισμό και η απόκλιση από την ίδια την παγιωμένη αντίληψη των κλισέ. Δύο κεντρικοί κορμοί; Ο πρώτος μπορεί να θέτει και στον 21ο αιώνα το ερώτημα αν η διαγώνιος του προσώπου πρέπει να ξεκινά από τη μύτη ή να σταματά στο αυτί. Ο δεύτερη, μπορεί να ερευνά τις επιπτώσεις στον ύπνο των πολιτών από τη διαδρομή ενός φτερού στο κέντρο της πόλης, με τη καταγραφή των κρουσμάτων, τη μελέτη του Πολ Βαλερί και την εμπλοκή του, άμεση ή έμμεση στο έργο τέχνης.

• Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 28 Δεκεμβρίου 2009