Η Αθήνα που μαγεύει και πληγώνει

• ΤΡΕΙΣ ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΑ ΥΠΕΡ ΚΑΙ ΚΑΤΑ

Ο Αλέκος Φασιανός, η Μαρία Φιλοπούλου και ο Στέφανος Δασκαλάκης βλέπουν, με εικαστική ματιά, τα υπέρ και τα κατά της Αθήνας, με αφορμή την ομαδική έκθεση «Συνέβη στην Αθήνα»
Πριν από περίπου 40 χρόνια, οι νοικοκυρές που έπλεναν τα ρούχα στη σκάφη στις αυλές των σπιτιών τους και τα παιδιά που έπαιζαν στις γειτονιές βρέθηκαν στοιβαγμένοι σε πολυκατοικίες σε στενά σκοτεινά δρομάκια...

Τρεις καλλιτέχνες, ο Αλέκος Φασιανός, η Μαρία Φιλοπούλου και ο Στέφανος Δασκαλάκης παρατηρούν την Αθήνα μέσα από τη διαδρομή της στον χρόνο. Τις εικόνες αυτές από την πόλη στην οποία μεγάλωσαν αποτύπωσαν στον καμβά τους και τις παρουσιάζουν, μαζί με άλλες 150 καλλιτεχνών, στην έκθεση «Συνέβη στην Αθήνα» στο Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων «Μελίνα».

Μεγάλωσε δίπλα στον ναό των Αγίων Αποστόλων στην Πλάκα και πρόλαβε να δει την «άλλη» Αθήνα. Ο Αλέκος Φασιανός νοσταλγεί τα παιδικά του χρόνια, όταν έπαιζε με τους φίλους του στην Αρχαία Αγορά. «Οι Τρίτωνες που κοσμούσαν την πρόσοψη του Ωδείου του Αγρίππου φάνταζαν με γίγαντες στα μάτια μας. Θυμάμαι ότι άγγιζα τα μάρμαρα της Ακρόπολης και ένιωθα τη μοναδική ενέργεια», λέει στα «ΝΕΑ» ο Αλέκος Φασιανός.

Μετά το 1960 το τοπίο άλλαξε ριζικά, με τους κατοίκους της Αθήνας να δίνουν αντιπαροχή τις μονοκατοικίες τους. «Οι μονοκατοικίες, όσο όμορφες και να ήταν, δεν πρόσφεραν όλες τις ανέσεις στους Αθηναίους όπως ήταν η θέρμανση. Θεωρούσαν λοιπόν ότι αν ανέβουν ψηλά, κυριολεκτικά και μεταφορικά, θα αποκτήσουν άνετη ζωή», προσθέτει ο διακεκριμένος ζωγράφος. Ποιες εικόνες από τη σύγχρονη Αθήνα ενοχλούν τον Αλέκο Φασιανό; «Τα γκράφιτι καταστρέφουν το χρώμα των κτιρίων. Στην περίπτωση των αγαλμάτων, μιλάμε για βανδαλισμό. Αντί για τα κίτρινα κιόσκια, αντιαισθητικά περίπτερα έχουν μετατραπεί σε υπαίθρια σούπερ μάρκετ. Τα ροζ πεζοδρόμια αντικατέστησαν τα μάρμαρα της Πεντέλης και τα μπαλκόνια έχουν γεμίσει με κλιματιστικά. Ευτυχώς που υπάρχει ο Εθνικός Κήπος και οι ανοιχτοί δρόμοι στο Σύνταγμα».

«Ανήκω στη γενιά που είδε να ολοκληρώνεται η καταστροφή της νεοκλασικής Αθήνας. Είδε να γκρεμίζονται τα κτίρια του 19ου αιώνα και τη θέση τους να παίρνουν πολυκατοικίες που μοιάζουν με πρόχειρα καταλύματα μεταναστών». Είναι τα λόγια του Στέφανου Δασκαλάκη, που γεννήθηκε στον Πειραιά και κατοικεί στην Αθήνα. Θυμάται με πόσο γρήγορο ρυθμό άλλαξε το τοπίο: «Περνούσα συχνά από την Πειραιώς και χάζευα ένα χαρακτηριστικό γωνιακό κτίριο. Μέσα σε μια μέρα είχε γκρεμιστεί».

Το εργαστήριό του βρίσκεται στον Άγιο Παντελεήμονα και δυστυχώς, όπως λέει, «αντικρύζω κάθε μέρα την παρακμή της πόλης». Ωστόσο προτιμά να μη μένει στις άσχημες εικόνες και να απολαμβάνει τη βόλτα του γύρω από την Ακρόπολη όσο πιο συχνά μπορεί, ενώ εντοπίζει και μια θετική εξέλιξη. «Αυτή είναι η αύξηση των αιθουσών τέχνης στο πολιτιστικό τοπίο της Αθήνας» λέει ο Στέφανος Δασκαλάκης.

«Ένα από τα προβλήματα που εντοπίζω στο Νέο Μουσείο Ακρόπολης είναι ότι χτίστηκε χωρίς να ληφθεί υπ΄ όψιν το κτίριο Βάιλερ. Ακόμη, στο εσωτερικό του με το δάσος από κολόνες νιώθω ότι τα αγάλματα εξαφανίζονται» σχολιάζει ο ζωγράφος.

Θετικά
● Οι πεζόδρομοι όπως η Διονυσίου Αρεοπαγίτου ● Ο Εθνικός Κήπος και τα ελάχιστα πάρκα
● Οι παραλίες όπως της Βουλιαγμένης ● Οι φαρδείς δρόμοι στο Σύνταγμα
● Το διάχυτο φως γύρω Αρνητικά
● Οι απρόσωπες πολυκατοικίες ● Τα περίπτερα-σούπερ μάρκετ
● Τα ροζ πεζοδρόμια ● Η Πλατεία Ομονοίας
● Η περιοχή του Αγίου Παντελεήμονος

Τα αθηναϊκά χρώματα
Ώχρα, το χρώμα της γης για την παλιά Αθήνα
Σταχτί, της σύγχρονης πόλης εξαιτίας της ρύπανσης της ατμόσφαιρας
Γαλάζιο, του ουρανού και της θάλασσας στο βάθος

ΙΝFΟ

Ομαδική έκθεση «Συνέβη στην Αθήνα» εγκαινιάζεται απόψε στο Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων «Μελίνα» (Ηρακλειδών 66 και Θεσσαλονίκης, Θησείο, τηλ. 210-3452.150). Επιμέλεια: Ίρις Κρητικού. Έως 23 Δεκεμβρίου

«Δεν θα ζούσα μακριά από την τρέλα των Ελλήνων»

Η Αθήνα της Μαρίας Φιλοπούλου αποτελεί τον ιδανικό τόπο για έναν καλλιτέχνη. Το διάχυτο φως, ο ήλιος, η θάλασσα αλλά και τα πολιτιστικά δρώμενα, ο πολιτισμός (με τις γκαλερί, τα θέατρα και τα μουσεία) είναι οι λόγοι που δεν θα την άλλαζε με καμία ευρωπαϊκή πόλη. Αγαπημένη της περιοχή είναι η Βουλιαγμένη, ενώ δεν θα μπορούσε να ζήσει μακριά από «την τρέλα που κουβαλούν οι Έλληνες». «Λατρεύω την Αθήνα, αλλά οφείλω να ομολογήσω ότι η ζωή εδώ είναι δύσκολη. Μου λείπει ο καθαρός αέρας, τα πάρκα. Όσο για την αρχιτεκτονική της, δεν είμαι καθόλου ευχαριστημένη. Ακόμη μια εικόνα που με ενοχλεί είναι εκείνη στην Πλατεία Ομονοίας με τους χρήστες τοξικών ουσιών» λέει η Μαρία Φιλοπούλου, που μεγάλωσε στην Κυψέλη. «Ήταν μια φιλήσυχη περιοχή με νεοκλασικές μονοκατοικίες που δεν θυμίζει σε τίποτα τη σημερινή» προσθέτει. Σε αυτές τις μονοκατοικίες με τις σιδερένιες σκάλες, που σήμερα καταρρέουν, έχει στήσει πολλές φορές το εργαστήριό της. «Αποτελούσαν την οικονομική λύση. Ακόμη, ένιωθα ελεύθερη να εκφραστώ μετατρέποντας το πάτωμά τους σε καμβά» λέει.

• Δάφνη Κοντοδήμα, ΤΑ ΝΕΑ: Τρίτη 1 Δεκεμβρίου 2009