 |
Ο θάνατός του, ένα βαρύ πλήγμα για τους εικαστικούς δημιουργούς, για όλους όσοι συνοδοιπόρησαν μαζί του στους αγώνες του συλλογικού φορέα των εικαστικών, του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας (ΕΕΤΕ). Για όλους εμάς, με τους οποίους μοιράστηκε οράματα, αξίες, ιδανικά, την πίστη για μια δίκαιη κοινωνία. Ενδεικτικά για το χαρακτήρα του και τα «πιστεύω» του, τα λόγια του, στη συνέντευξη που έδωσε στον «Ριζοσπάστη» το 1998: «Δεν ησυχάζω δημιουργώντας ένα έργο, δεν είμαι κατασκευαστής έργου. Η διάθεσή μου είναι διάθεση επικοινωνίας. Είμαι άνθρωπος κοινωνικός. Συμμετέχω στα κοινά και αυτό γίνεται από ώθηση, όχι από καριέρα. Είμαι άνθρωπος της Αριστεράς. Πολιτικό κήρυγμα κάνουμε όλοι, με την αντίσταση, τους συλλογισμούς, με την επικοινωνία μας με τους γύρω, έχοντας πλήρη συνείδηση ότι ο άνθρωπος υποφέρει σ' αυτές τις ατελείς κοινωνίες που ζούμε».
Γεννημένος το 1926 στο Μεταξοχώρι Αγιάς Λάρισας, ο Μάριος Βατζιάς εντάχθηκε σε νεαρή ηλικία στο ΕΑΜ, με αποτέλεσμα να συλληφθεί το 1944 από τους «συμμάχους» Εγγλέζους και να σταλεί μαζί με άλλους συναγωνιστές στο στρατόπεδο «Ελ Τάμπα». Ακολούθησε (1948 - 1953), η μαθητεία του στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, με δάσκαλο τον Α. Γεωργιάδη. Η πρώτη του ατομική έκθεση έγινε το 1957 στην αίθουσα «Κούρος», για να ακολουθήσουν η «Αρχιτεκτονική» (1962), η αίθουσα «Αστορ» (1966), οι «Νέες Μορφές», όπου το 1974 παρουσίασε την ενότητα «Αστροναυτικά και άλλα», το 1977 την «Παρουσία του ήρωα» και το 1984 την ενότητα «Η θέα - Ανθρωποι στο δρόμο». Επίσης, στο Μουσείο Γ. Ι. Κατσίγρα στη Λάρισα (1984), στην γκαλερί «Τιτάνιουμ» (1998), κ.ά. Παράλληλα, συμμετείχε σε διεθνείς εκθέσεις εθνικής εκπροσώπησης, καθώς και σε κρατικές Πανελλήνιες (1957, '63, '65, '67, '75). Παρουσίασε έργα του σε πενήντα ομαδικές οργανωμένες από φορείς εκθέσεις (VI Φεστιβάλ Ειρήνης στη Μόσχα 1957, Μπιενάλε των Νέων στο Παρίσι 1959, VII Μπιενάλε Αλεξάνδρειας 1967, ΧΙΙΙ Μπιενάλε Σάο Πάολο 1975, έκθεση στο Ντόρτμουντ 1976 κ.ά.), ενώ έδινε πάντα το «παρών» σε εκθέσεις που διοργάνωναν η ΕΕΔΥΕ, η Πανελλήνια Πολιτιστική Κίνηση, αλλά και στις εκθέσεις καλλιτεχνών που πραγματοποιήθηκαν σε εργοστάσια.
 |
Σημαντική η προσφορά του Μάριου Βατζιά και στους αγώνες του συλλογικού φορέα των εικαστικών καλλιτεχνών, του ΕΕΤΕ. Ιδρυτικό μέλος της Ενωσης Πτυχιούχων της ΑΣΚΤ (1964), συμμετείχε στην οργάνωση του 1ου Συνεδρίου Εικαστικών Τεχνών το 1966 (συνέδριο - οδηγός για τις μετέπειτα εξελίξεις του χώρου των εικαστικών τεχνών). Μέλος της «Επιτροπής Επεξεργασίας και Ενέργειας» για το Νόμο του ΕΕΤΕ (1975) και της «Ομάδας Πρωτοβουλίας για την τροποποίηση του Ιδρυτικού Νόμου του ΕΕΤΕ» (1974). Μέλος της Επιτροπής Αγώνα για την τροποποίηση του ιδρυτικού Νόμου του ΚΕΕ (σήμερα ΕΕΤΕ, 1975 - 1981), αλλά και ιδρυτικό μέλος της Πανελλήνιας Πολιτιστικής Κίνησης. Από τη θέση του προέδρου του Επιμελητηρίου (1981-1984), ο Μ. Βατζιάς βοήθησε με όλες του τις δυνάμεις στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων των εικαστικών καλλιτεχνών.
 |
ώστε οι χρωματικά ψυχρές συνθέσεις να υλοποιούν καίριους συμβολισμούς. Η ιδέα του ηρωισμού και η αποστολή του αγωνιστή, είναι το βασικό του μήνυμα. Ο ήρωάς του είναι πανταχού παρών, έτοιμος να μαρτυρήσει για την πίστη του. «Δεν αντιμετωπίζω τη ζωγραφική σαν ένα παίγνιο αισθητικής», έλεγε. «Η ζωγραφική έκφραση, η αισθητική του έργου μου επηρεάζεται από την πίεση της εσωτερικής μου ανάγκης για επικοινωνία με τους άλλους, ζώντας σε καιρούς ιστορικών ανακατατάξεων και επίμονων κοινωνικών προβλημάτων».
Η θεματολογία του, εμπνευσμένη κυρίως από το διαστημικό χώρο - σε σχέση με τον άνθρωπο και την αποξένωσή του - αλλά και από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, είναι εμφανής και στους τίτλους που έχει δώσει στις ενότητές του: «Τα Διαστημικά», «Αστροναυτικά και άλλα», «Η παρουσία του ήρωα», αλλά και στη μεγάλη ενότητα «Ανθρωποι στο δρόμο». «Απόηχος» αυτής της δουλειάς, η έκθεσή του το 1998, στην γκαλερί «Τιτάνιουμ», όπου ο Μ. Βατζιάς παρουσίασε τις «σιωπηλές» πολιτείες του. Τις μελαγχολικές πολιτείες της σύγχρονης κοινωνίας μας, που σημαδεύονται, τις περισσότερες φορές, από μορφές - μαρτυρίες της ανθρώπινης ερημίας, αλλά και από τη δύναμη για αντίσταση. Οπως ο ίδιος έλεγε: «Το κίνητρο δεν είναι εικονιστικό, προπαγανδιστικό, δεν κάνω μια εφαρμοσμένη ζωγραφική, για να εκφράσω αυτό που θέλω, ένα ιδεολόγημα, δηλαδή, με συναισθήματα, το οποίο προκαθορίζω πώς θα το εκφράσω. Οι πράξεις που κάνουμε δεν είναι σκόπιμες, είναι βιωματικές και ξεκινούν από τα βάθη της ψυχής».
 |
Ο γλύπτης Χαράλαμπος Δαραδήμος θυμάται: «Φθινόπωρο του 1974. Αλλη μια πρωτοβουλία για να μπορούν οι καλλιτέχνες να εκφράζουν τη συλλογική τους βούληση ξεκινούσε. Αυτή τη φορά από νέους. Γρήγορα, οι δύο γίναμε πέντε, δέκα, είκοσι... Ολες οι ηλικίες και τα χρώματα. Η "Ομάδα Πρωτοβουλίας για την τροποποίηση του ιδρυτικού νόμου του Καλλιτεχνικού Επιμελητηρίου", περνώντας δοκιμασίες προβληματισμών και αντιθέσεων, συγκροτήθηκε.
Εκεί συναντηθήκαμε για πρώτη φορά με τον Μάριο. Ανθρωπος με στερεή σκέψη, ξεκάθαρος και αμετακίνητος στο πεδίο των βασικών αρχών, πάντα με ακριβή λόγο, εξαντλητικό μερικές φορές, προσπαθούσε να πείσει με επιχειρήματα και όχι να επιβάλει, επικαλούμενος πείρα, ηλικία και αγωνιστικές καταθέσεις. Τα είκοσι δύο χρόνια που μας χώριζαν ουδέποτε στάθηκαν εμπόδιο στη συνεργασία μας, που, στην αδιάκοπη αγωνιστική μας πορεία, εξελίχθηκε σε ασυννέφιαστη φιλία. Αντιμετώπιζε τους νέους ισότιμα τόσο στην κοινωνικοπολιτική δράση, όσο και στην καλλιτεχνική προσπάθεια.
Είναι αλήθεια ότι η εικόνα της πρώτης ματιάς - ο αυστηρός συμπερασματικός λόγος, το ευθύ κατά μέτωπο βλέμμα - απέκρυβε βαθύτερες ποιότητες και αρετές, υπαρξιακούς στοχασμούς και πλούτο συναισθημάτων, γνώσεις παράλληλες και ανθρώπινη τρυφερότητα, ποιητική. Ανακαλύψεις αντίθετων όψεων που αναδύονταν μέσα στο χρόνο, όσο δενόσουν μαζί του, σε στιγμές απροσδιόριστες, ήρεμα ή αιφνίδια, ανάλογα με το πόσο και πώς τον γνώριζες.
Από τους αιφνιδιασμούς του πρώτου καιρού: Η επαφή μου με τη ζωγραφική του στο σπίτι της Πόντου, η άμεση ανταπόκριση για την κατασκευή μεγάλων ταμπλό στα γραφεία της ΚΟΑ στην Κάνιγγος, η οξύτατη κριτική του ματιά για παραλείψεις και ολιγωρίες μας, ο συμπάσχων προβληματισμός του για αδυναμίες και προβλήματα, η ανυποχώρητη υπεράσπιση των αρχών και των αγώνων του Κόμματος προς κάθε κακοπροαίρετο.
Ο Μάριος δε λειτουργούσε με πρωθύστερες δηλώσεις ταυτότητας τίτλων και επιθέτων. Ηταν άμεσος, ειλικρινής στοχαστής της πράξης. Ηταν πάντα "παριστάμενος".
Και κείνο το γέλιο με το επίμονο βλέμμα να σπιθίζει αναγνωρίσεις, έπλαθε μιαν οικειότητα ανυπόκριτης επικοινωνίας που ολοκλήρωνε την αρχική εικόνα. Κι έτσι θα μείνει. Μάριε...».
 |
No comments:
Post a Comment