- Ελευθεροτυπία, Σάββατο 22 Ιανουαρίου 2011
Τι γίνεται με όλες αυτές τις σκέψεις, τις αγωνίες, τις εμμονές, τις επιθυμίες που κατακλύζουν το μυαλό μας κάθε μέρα καθώς περπατάμε στο δρόμο; Χάνονται; Εξαφανίζονται; Η εικαστικός Βαρβάρα Παπαδοπούλου σε ένα μοναχικό της περίπατο στους δρόμους του Βερολίνου σκέφτηκε την απάντηση και αποφάσισε να μας τη δείξει κιόλας.
Ετσι, μια μέρα του περασμένου Ιουνίου ξεκίνησε να θάβει λέξεις σε δημόσιους χώρους της πόλης. Η ποιητική της δράση είχε μια απρόσμενη ανταπόκριση. Περαστικοί, παιδάκια, ενήλικοι βοηθούσαν συστηματικά στη σπορά, στο καθημερινό πότισμα, στην καταγραφή της διαδικασίας.
«Με αφορμή τις λέξεις που άρχισαν να φυτρώνουν, δημιουργήθηκε ένας καμβάς σχέσεων στο δημόσιο χώρο. Για τους περαστικούς λειτουργούσε σαν έκπληξη η ανακάλυψη μιας χορταρένιας λέξης που φύτρωνε ξαφνικά σε μια δημόσια πρασιά, για τους κατοίκους της περιοχής ήταν μια ζωντανή διαδικασία συμμετοχής», τονίζει.
- Οι άνθρωποι συγκινούνται
Κάποιες φορές, πολύ συγκινητική. Οπως εκείνη την ημέρα που πάνω από τη λέξη ΘΥΜΑΜΑΙ στάθηκε μια μεσήλικη Ανατολικογερμανίδα. «Θα προσπαθήσω να θυμηθώ», μονολόγησε. «Την είδα έτσι θλιμμένη και αισθάνθηκα ότι πρέπει να πω κάτι. "Ξέρετε, καμιά φορά είναι σοφό στη ζωή να ξεχνάει κανείς", είπα. Και γυρίζει και μου απαντάει, έτοιμη σχεδόν να βάλει τα κλάματα. "Ολη μου τη ζωή προσπαθώ να ξεχάσω". Τότε συνειδητοποίησα ότι αυτή η απλή χειρονομία μου έχει νόημα. Οχι μόνο γιατί ακουμπά εμένα, αλλά γιατί μπορεί να ακουμπήσει την ευαισθησία ενός άλλου ανθρώπου».
Στις 18 Δεκεμβρίου ξεκίνησε να θάβει λέξεις στην Αθήνα. Αρχικά σε συνεργασία με την πρωτοβουλία κατοίκων «ΚΜ Πρότυπη γειτονιά» στον Κεραμεικό. Στο εγκαταλειμμένο οικόπεδο στη γωνία Μεγ. Αλεξάνδρου και Ευρυμέδοντος, έσπειρε τη λέξη ΑΠΛΟΧΕΡΑ. Λίγο πιο πέρα στην πλατεία Αυδή, ξεχορτάριασε το χώμα γύρω από ένα δέντρο και φύτεψε τη λέξη ΤΩΡΑ. Στη συνέχεια, στην οδό Κεραμεικού 96, σε ένα ακόμη από τα οικόπεδα που έχουν καθαρίσει οι κάτοικοι, έβαλε σε δύο διαφορετικά σημεία τις λέξεις ΔΕΣ και ΜΠΟΡΩ.
Και τότε δέχτηκε ένα τηλεφώνημα. Κάποιος ανακάλυψε στο Ιντερνετ το πρότζεκτ της «Buried words» (Θαμμένες λέξεις) και την κάλεσε στη δική του γειτονιά στο Ιλιον, όπου έσπειρε τις λέξεις ΑΝΑΣΑΙΝΩ και ΦΩΣ.
Στην Αθήνα, σε αντίθεση με το Βερολίνο τις λέξεις αναλαμβάνουν «ανάδοχοι». Πρέπει να τις φροντίζουν και να τις ποτίζουν. «Αυτό ήταν το καινούργιο στοιχείο της αθηναϊκής εμπειρίας. Με συγκίνησε η στιγμή της προσφοράς. Η διαδικασία της καθημερινής φροντίδας της λέξης είναι θεραπευτική. Οταν πηγαίνεις πάνω από τη λέξη ΑΠΛΟΧΕΡΑ κάθε μέρα και ποτίζεις, έρχεσαι καθημερινά σε επαφή με την έννοια της γενναιοδωρίας. Ολοι οι ανάδοχοί μου με ευχαριστούν για το δώρο που τους έχω κάνει», λέει περήφανη.
Την ενόχλησε όμως στην Αθήνα η έλλειψη περιέργειας και η αδιαφορία των περαστικών. «Δεν θεωρώ καθόλου φυσιολογικό να είμαι σε ένα παρτέρι στα Εξάρχεια, να σκαλίζω και να περνάνε οι άνθρωποι και να μη ρωτάνε τι κάνω. Ωσπου πάω στον Αγ. Παντελεήμονα. Ξαφνικά όλοι, Ελληνες και μετανάστες, παιδιά και ηλικιωμένοι, ενδιαφέρονται και συμμετέχουν». Στο παρτέρι μπροστά στην είσοδο του ναού, πάνω στην πλατεία, έσπειρε τη λέξη ΑΦΟΒΑ.
«Ακριβώς επειδή δεν είχε ευθέως χαρακτήρα πολιτικού ακτιβισμού η δράση μου, δεν δίσταζαν να με πλησιάζουν και εκεί που θα περίμενε κανείς βία είχε την πιο αυθόρμητη ανάμιξη. Μέχρι σήμερα γνωρίζω ότι παρά τις διάφορες "Κασσάνδρες", η λέξη δεν έχει βανδαλιστεί», τονίζει.
Για τη 43χρονη δημιουργό ακόμη και το χορτάρι που φύεται ανάμεσα στις μαρμάρινες πλάκες στην Πανεπιστημίου θυμίζει «άτακτο κείμενο, σαν άναρθρες κραυγές που δεν έχουν βρει ακόμη σχήμα. Ας πούμε ότι εγώ δίνω σχήμα και φωνή σε έναν τέτοιο λόγο».
Οι λέξεις χρειάζονται περίπου δύο εβδομάδες για να φυτρώσουν στο αθηναϊκό χώμα. Τα περιστέρια δεν αποδείχθηκαν φιλικά. Ετρωγαν τους σπόρους του γρασιδιού!
- Ελπίζουν
Η Βαρβάρα Παπαδοπούλου ζει ήδη δύο χρόνια στο Βερολίνο, μια πόλη με την οποία είχε ως γερμανόφωνη πολύ καλές σχέσεις. «Το "Buried words" ξεκίνησε σαν κάτι δικό μου και μετασχηματίζεται σε μια διαδικασία όπου πια εγώ είμαι μόνο ο αρχικός καταλύτης και άλλοι άνθρωποι, σε μια ανοιχτή αλυσίδα, αναλαμβάνουν να ζήσουν και να φροντίσουν κάθε μέρα αυτό το αποσπασματικό, άνευ ορίων κείμενο της γης. Η συγκίνηση που ένιωσα σε πρώτη φάση εγώ παρακολουθώντας να φυτρώνει από το πουθενά μια λέξη μέσα από τη γη γίνεται πια συγκίνηση άλλων. Αυτή η διάσταση του εγχειρήματός μου είναι η πιο ενδιαφέρουσα και δυναμική: η διάσταση του σπέρνω και χαρίζω τις λέξεις της γης σε άλλους», καταλήγει.
Την επόμενη διετία σκέφτεται να ταξιδεύει στον κόσμο και να σπέρνει λέξεις σε διάφορες γλώσσες. «Δημιουργώντας ένα μεγάλο τάπητα, ένα είδος hypertext που θα φυτρώνει και θα αναδύεται μέσα από τη γη. Σκέφτομαι ν' ακολουθήσω το δρόμο της βροχής, δηλαδή να ξεκινήσω από την Ιρλανδία και να φτάσω μέχρι την Ινδία. Ο ουρανός να βρέχει και η γη να γεννάει λέξεις. Εξάλλου είμαι περίεργη να δω πώς θα αντιδράσουν άλλοι λαοί και πολιτισμοί». *
No comments:
Post a Comment