Γυναικεία πρωτοπορία χωρίς χάσμα γενεών

Μετά την τεράστια επιτυχία της έκθεσης «Ερως από τη Θεογονία του Ησιόδου στην ύστερη Αρχαιότητα» (έως 11/4), το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης συνεχίζει να διατηρεί τον πήχυ ψηλά. Ετσι, από τις 12 Μαΐου θα φιλοξενήσει έργα της διεθνούς φήμης Γαλλίδας γλύπτριας Λουίζ Μπουρζουά, αλλά και της Βρετανής Σάρα Λούκας, που δεν αποκλείεται να έρθει και στην Αθήνα. Δύο ακόμη εκθέσεις, λοιπόν, εξαιρετικού ενδιαφέροντος.

Λουίζ Μπουρζουά

Ο πυρήνας της έκθεσης της 99χρονης Μπουρζουά στο αθηναϊκό μουσείο αποτελείται από τη γνωστή σειρά έργων Personages (Πρόσωπα). Πρόκειται για μεγάλων διαστάσεων γλυπτά με σουρεαλιστική αναφορά και τοτεμική εμφάνιση, που σκαλίστηκαν το 1947-1953 αρχικά σε ξύλο, για να αποδοθούν αργότερα σε μπρούντζο. Αυτά τα ανθρωποκεντρικά έργα σχεδιάστηκαν για να παρουσιαστούν ως σύνολα κοινωνικών ομάδων από ιστάμενες μορφές, σε αντιδιαστολή με οποιαδήποτε ιδέα πατριαρχικής «μνημειακότητας». Μαζί με ορισμένα νεότερα κιονόσχημα γλυπτά της Μπουρζουά από ατσάλι και ύφασμα, αποτελούν σημαντική συνεισφορά στη γλυπτική του 20ού αι., καθώς αναμοχλεύουν κεντρικά θέματα και εμμονές στο κοσμο-όραμα της καλλιτέχνιδας.

Θα δούμε, όμως, και το περίφημο γλυπτό Avenza Revisited ΙΙ (1968-1969), που εντάσσεται στη σειρά των «ανθρωπομορφικών» τοπίων, με τις οποιεσδήποτε προεκτάσεις, εμπνευσμένο από την Avenza, την πλούσια σε μάρμαρο περιοχή της Καράρα στην Ιταλία, όπου η Μπουρζουά επεξεργάστηκε την πέτρα. Θα παρουσιαστούν στο σύνολο οχτώ αντιπροσωπευτικά γλυπτά έργα της σειράς. Δύο ακόμα gouaches από τη νεότερη σειρά ζωηρών, χρωματικά, ζωγραφικών έργων αποκαλύπτουν την εμφατική ενασχόληση της δημιουργού με τις διάφορες πτυχές της ανθρώπινης σεξουαλικότητας και αναπαραγωγής.

Η 48χρονη Σάρα Λούκας θα μας φέρει τα έργα από τη νέα της σειρά, με τίτλο Nuds. Μια αυτοβιογραφική, όπως άλλωστε συνηθίζει, σειρά που κινείται πέρα από την κριτική των δύο φύλων, η οποία χαρακτήριζε τη δουλειά της τη δεκαετία του '90. Προχωρά, έτσι, τα πρωιμότερα παραστατικά γλυπτά της σε πιο αφαιρετικές μορφές. Εδώ είναι έντονη η επιρροή από καλλιτέχνες της βρετανικής γλυπτικής του 20ού αιώνα, όπως η Μπάρμπαρα Χέπγουορθ και ο Χένρι Μουρ, καθώς και από τη Λουίζ Μπουρζουά κ.ά. Οπότε η συνύπαρξη των δύο καλλιτεχνών στο ίδιο μουσείο αποκτά και γι' αυτό τον λόγο ξεχωριστό ενδιαφέρον.

Η Σάρα Λούκας ανήκει στη γενιά των Νέων Βρετανών Καλλιτεχνών (Young British Artists) που εμφανίστηκαν κατά τη δεκαετία του '90. Αποφοίτησε από το Goldsmith College το 1987 και ήταν από τους καλλιτέχνες που συμμετείχαν στη θρυλική ομαδική έκθεση Freeze (1987), την οποία οργάνωσε ο Ντάμιεν Χιρστ και όρισε το κίνημα των Νέων Βρετανών Καλλιτεχνών (ΥΒΑ). Στην έκθεση συμπεριλαμβάνονταν, μεταξύ άλλων, έργα των Τρέισι Εϊμιν, Γκάρι Χιουμ, Λίαμ Γκίλικ.

Η Λούκας φιλοτεχνεί γλυπτά από πλήθος ετερογενών και συχνά αναπάντεχων καθημερινών υλικών, όπως φθαρμένα έπιπλα, ρούχα, φρούτα, λαχανικά, εφημερίδες, τσιγάρα, αυτοκίνητα, ρητίνη, γύψο, λάμπες νέον και light fittings. Η εξαθλίωση, που παρουσιάζουν πολλά από τα έργα της, υποκρύπτει τα σοβαρά και πολύπλοκα θέματα τα οποία θίγει με το έργο της. Παρουσιάζει συνεχείς αναφορές στο ανθρώπινο σώμα, θέτοντας υπό εξέταση τους παραδοσιακούς ορισμούς των δύο φύλων.

* Διάρκεια και των δύο εκθέσεων έως τις 19 Σεπτεμβρίου.

• Φ. Μπ., Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 29 Μαρτίου 2010