Monday, March 1, 2010

«Η τραγική ζωή δεν είναι κλειδί ανάγνωσης της τέχνης»

  • Η ΕΚΘΕΣΗ «SALTO MORTALE» ΣΤΗΝ ΜΠΕΡΝΙΕ/ΗΛΙΑΔΗ

Το εικαστικό σύμπαν του Τζάστιν Λίμπερμαν είναι ανοιχτό σε ποικίλες ερμηνείες αλλά και παρερμηνείες. Δεν τον ενοχλεί. Δεν του αρέσουν άλλωστε οι εξηγήσεις. «Θέλω το έργο να μιλάει από μόνο του και να μη χρειάζεται να το ερμηνεύεις. Να είναι μια βιωμένη εμπειρία», εξηγεί.

Ο Τζάστιν Λίμπερμαν βρέθηκε τυχαία στην τέχνη όταν ένας φίλος του ξεκίνησε σπουδές στο School of the Museum of Fine Arts στη Βοστόνη. Τον ακολούθησε και αμέσως μετά συνέχισε στο Γέιλ, από όπου αποφοίτησε το 2004

Ο Τζάστιν Λίμπερμαν βρέθηκε τυχαία στην τέχνη όταν ένας φίλος του ξεκίνησε σπουδές στο School of the Museum of Fine Arts στη Βοστόνη. Τον ακολούθησε και αμέσως μετά συνέχισε στο Γέιλ, από όπου αποφοίτησε το 2004

Φτιάχνει με την ίδια ευκολία ζωγραφικά έργα και γλυπτά, εγκαταστάσεις και κολάζ -ακόμη και ψηφιακά. «Η ανομοιότητα και η ποικιλία των μέσων που χρησιμοποιώ δεν κάνει απαραίτητα και το έργο μου ποικιλότροπο», απαντά. Ο αινιγματικός 33χρονος Αμερικανός καλλιτέχνης λατρεύει τον Μάικ Κέλεϊ, τον Σαλβαντόρ Νταλί και τον Χ. Ρ. Γκάιγκερ, και ενστερνίζεται τη φιλοδοξία τους να περικλείσουν στο σύμπαν τους τον κόσμο ολόκληρο.

Στην πρώτη του ατομική έκθεση στην Αθήνα, στην γκαλερί «Μπερνιέ/Ηλιάδη», με τον ειρωνικό τίτλο «Salto Mortale», παρουσιάζει μια σειρά ζωγραφικών πορτρέτων αλλά και ασπρόμαυρων φωτογραφιών συγγραφέων, καλλιτεχνών, μουσικών που όλοι τους αυτοκτόνησαν. Τα μικρά ζωγραφικά έργα είναι τοποθετημένα στο πάτωμα και στηρίζονται με μικρές αυτοσχέδιες ακατανόητες κατασκευές. Οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες είναι τοποθετημένες σε ένα μεταλλικό γλυπτό στο σχήμα του αγγλικού ερωτηματικού. Πουθενά δεν θα δει κανείς τα ονόματα των αυτοχείρων. Εσκεμμένα. «Οταν αυτοκτονεί κάποιος, ο κόσμος τείνει να ξαναδιαβάζει το έργο του μέσα από την τραγικότητα του βίου του. Αφαίρεσα τα ονόματα ώστε οι εικόνες των προσώπων να υποδηλώνουν το ίδιο το έργο τους ανέπαφο από το γεγονός του θανάτου. Σαν να κόβω τον γόρδιο δεσμό που τους δένει με την αυτοκτονία», τονίζει.

Ανάμεσα στους αυτόχειρες είναι ο Γάλλος συγγραφέας και ποιητής Ρεϊμόν Ρουσέλ (1877-1933) («το έργο του ασκεί μεγάλη επιρροή πάνω μου»), η Σίλβια Πλαθ, ο Στέφαν Τσβάιχ, ο Γιούκιο Μισίμα κ.ά.

«Είναι μια τελείως διαφορετική έκθεση για μένα. Παλαιότερα δούλευα πάντα με βάση μια ιδέα, ένα σύστημα πάνω στο οποίο οικοδομούσα όλη τη δουλειά με αρχή, μέση και τέλος. Ετσι κάθε έργο ολοκληρωνόταν μαζί με το τέλος της έκθεσης. Με το "Σάλτο Μορτάλε" ήθελα να βρω έναν τρόπο να δουλεύω ώστε να μην τελειώνει το έργο απαραίτητα με την έκθεση. Τις περισσότερες φορές οι εκθέσεις μου λειτουργούν σαν ένα αστείο, έχουν μια δυνατή ατάκα στο τέλος. Οχι όμως εδώ. Αντίθετα, η λύση στο πρόβλημα παρατείνεται...».

  • Ποιο είναι το πρόβλημα εδώ;

«Η ιδέα ξεκίνησε όταν διάβασα συγκεκριμένα βιβλία αυτών των συγγραφέων. Ορισμένοι έχουν εφεύρει μια δική τους, ποιητική θα έλεγα δομή, η οποία τους οδηγεί μοιραία σε ένα τέλος. Ορισμένοι, όπως ο Ερνεστ Χέμινγουεϊ, ιδιοσυγκρασιακά επέλεξαν την έξοδό τους. Ο Χέμινγουεϊ έγραφε για να αποφύγει την αυτοκτονία. Μάταια. Υπάρχουν όμως και άλλοι, όπως ο Μισίμα, που οδηγήθηκαν εκεί εξαιτίας της τροπής που πήρε το έργο τους. Ο Ρεϊμόν Ρουσέλ είναι τρανό παράδειγμα. Κάποια στιγμή έγραψε ένα βιβλίο εξηγώντας "Πώς έγραψα τα βιβλία μου". Αυτοκτόνησε πριν καν εκδοθεί. Σκέφτηκα, ναι, όταν αντιληφθείς τι ακριβώς κάνεις, ίσως προσφέρεις στον εαυτό σου την έξοδό σου...»

Την έκθεση συμπληρώνουν ένα ξύλινο ράφι ασφυκτικά γεμάτο από κοινωνιολογικές και ψυχολογικές μελέτες με θέμα την αυτοκτονία, σχεδιασμένο από τον ίδιο, ένα πολύ χιουμοριστικό γλυπτό με θέμα τον εορτασμό της 4ης Ιουλίου στο Μέιν των ΗΠΑ και ένα υπέροχο ζωγραφικό έργο (ίσως το ωραιότερο της έκθεσης) ενός πλατύποδα που κλαίει. Το περίεργο θηλαστικό, ένα από τα πιο αλλόκοτα πλάσματα στη Γη, θεωρείται το προϊόν του ζευγαρώματος θηλυκής πάπιας κι ενός μοναχικού νεροπόντικα. «Είναι έργο του 2004, που μου άρεσε πάντα. Συνηθίζω να επιστρέφω σε παλαιότερα έργα μου και να τους δίνω ένα νέο νόημα. Ο «Πλατύπους», ωστόσο, είναι ένα αχαρακτήριστο έργο ακόμη και για μένα, ήδη από τότε που το έφτιαξα»...

* Εως 8 Απριλίου. Γκαλερί Μπερνιέ/Ηλιάδη (Επταχάλκου 11, Θησείο, τηλ.: 210-3413936-7). *

No comments: