"NEW GENERATION - GREAT MASTERS" ... ΣΤΗΝ ΥΔΡΑ

Αλεξίου-Ντούλη-Το ατελιέ του Πικάσο- (60x80). Λάδι σε καμβά

• ΜΑΡΙΝΑ ΒΕΡΝΙΚΟΥ - ΜΙΧΑΗΛ ΡΩΜΑΝΟΣ - ΝΤΟΥΛΗ ΑΛΕΞΙΟΥ

• "New Generation - Great Masters" είναι ο τίτλος της μεγάλης ομαδικής έκθεσης που εγκαινιάζεται στην Ύδρα, το Σάββατο 4 Ιουλίου 2009, στις 7.30μμ, στο Πολιτιστικό Κέντρο "Μελίνα Μερκούρη" με τη συμμετοχή νέων αξιόλογων καλλιτεχνών.

• Πρόκειται, για τη μεγάλη ομαδική έκθεση των συνεργατών του χώρου τέχνης "Mary Alexiou - Athens Art Space", η οποία είναι επετειακή και διοργανώνεται με αφορμή τα έξι χρόνια επιτυχημένης πορείας της gallery.

Η έκθεση παρουσιάζει μεταξύ άλλων, τις φωτογραφίες από τα ταξίδια της Μαρίνας Βερνίκου στο Αιγαίο, τα ζωγραφισμένα "Είδωλα" του Μιχαήλ Ρωμανού, τα σκιαγραφιμένα, δηλαδή, κεφάλια σε προφίλ που χαρακτηρίζουν τη δουλειά του, τα έργα ζωγραφικής της Ντούλης Αλεξίου που μας ταξιδεύουν...

Όπως αναφέρει, στον κατάλογο της έκθεσης, η αρχαιολόγος - ιστορικός τέχνης Μαίρη Αλεξίου, ιδιοκτήτρια τoυ χώρου τέχνης :

"... Στην τέχνη δεν υπάρχει παρθενογένεση. Όπως έλεγε ο Αγγλος αρχαιολόγος Renfrew, κάθε μεγάλος πολιτισμός έχει επιρροές από προγενέστερους. Σε αυτό στηρίζεται και η αρμονία του σύμπαντος, Κάθε μεγάλο έργο τέχνης έχει αναφορές στα μεγάλα κινήματα της τέχνης, σε αυτό στηρίζεται η αρμονία στην τέχνη.

Οι Έλληνες καλλιτέχνες είναι γνωστοί στο εξωτερικό για την πρωτοπορία της σκέψης τους και την ανατρεπτικότητα του Art Status. Σε μία Ελλάδα της δεκαετίας του '60 που δεν υπήρχε δεδομένη αισθητική αντίληψη, ο Τσαρούχης, ο Τσόκλης, ο Ακριθάκης, ο Τάκης, ο Κουνέλης, ο Σαμαράς, η Χρύσα, ο Αντωνάκος και άλλοι εμπνεύστηκαν από τις στιγμές τόσο της ελληνικής καθημερινής ζωής, όσο από τις γενέτειρες τους και τα δύσκολα παιδικά τους χρόνια. Πήραν τους θυσαυρούς τους σε μικρά μπαουλάκια του μυαλού του και τους διέδωσαν σε όλο τον κόσμο. Αυτό είναι το ελληνικό ιδεώδες που ακολουθούν και οι νέοι ζωγράφοι - συνεργάτες μου, που τους ακολουθώ συχνά στα ατέρμονα ταξίδια τους. Ένα ταξίδι είναι και αυτή η έκθεση της Ύδρας, μέσα στα γεγονότα αυτής της χρονιάς... και ανατρεπτικά γυρνάμε το ρολόι εμπρός...

Είναι πολλά τα έργα σταθμοί του ταξιδιού στην Ύδρα, ο δισκοβόλος του Μύρωνα, το ατελιέ του Πικάσο, ο πιανίστας με τον Ν. Βυζάντιο, η βαλίτσα του μετανάστη, τα μοναστήρια του μεσαίωνα του Ουμπέρτο Έκο, οι θλιμμένες πριγκίπισσες, οι αινιγματικές φιγούρες του Francesco Clemente και η ατμόσφαιρα των Κυκλάδων. Εύχομαι αυτό το γοητευτικό ταξίδι του σήμερα στο χθες, να σηματοδοτήσει το αύριο, να γίνει μύθος - θρύλος, να περάσει τα σύνορα και να διαβεί ο πλαστήρας της νιότης τα μήκη και τα πλάτη, γιατί όπως έλεγε και ο Διονύσιος Σολωμός, ότι φτιάχνουμε μακάρι να το γκρεμίσουμε για να μπορέσουμε μα το ξαναφτιάξουμε καλύτερα..."

Πολιτιστικό Κέντρο "Μελίνα Μερκούρη" Ύδρα.

Διάρκεια έκθεσης: 4 - 18 Ιουλίου 2009, καθημερινά, ώρες 7μμ - 10μμ.

Μια Νίκη και μια Αφροδίτη φυγαδεύονται από το Λούβρο

• Ενα από τα πιο σκοτεινά κεφάλαια στην ιστορία της Γαλλίας επιχειρεί να φωτίσει η έκθεση φωτογραφίας που παρουσιάζει ώς το τέλος Αυγούστου το Μουσείο του Λούβρου: την κατάσταση στην οποία βρέθηκαν οι συλλογές ενός από τα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου την περίοδο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Το ενδιαφέρον της πρωτότυπης αυτής έκθεσης βρίσκεται στο γεγονός ότι παρουσιάζει επίσημες φωτογραφίες, που αποτελούσαν παραγγελία της γαλλικής κυβέρνησης στις παραμονές του πολέμου, φωτογραφίες που τραβήχτηκαν στην περίοδο της Κατοχής, αποτελώντας μέρος της γερμανικής προπαγάνδας και της φιλοναζιστικής κυβέρνησης του Βισί, αλλά και φωτογραφίες Γάλλων και Γερμανών ερασιτεχνών που κατέγραψαν με τον φακό τους τη δύσκολη αυτή περίοδο. Συνολικά, βλέπουμε 56 φωτογραφίες που τραβήχτηκαν στην περίοδο 1938-1947. Παρά την καλλιτεχνική αξία πολλών από αυτές, οι επιμελητές της έκθεσης τις αντιμετώπισαν περισσότερο ως ντοκουμέντα τοποθετώντας τες στο ιστορικό τους πλαίσιο με τη συνδρομή επεξηγηματικών κειμένων και πλούσιου οπτικοακουστικού υλικού.

Οι φωτογραφίες της περιόδου 1938-1940 φέρουν συχνά την υπογραφή γνωστών φωτογράφων, όπως ο Μαρκ Βο, και αποτελούν σήμερα ένα πολύτιμο ντοκουμέντο καθώς καταγράφουν την κατασκευή αντιαεροπορικών καταφυγίων στα υπόγεια και στους κήπους του μουσείου και προπαντός την περιπέτεια εκκένωσης των σημαντικότερων έργων του σε απομονωμένα κάστρα προκειμένου να προστατευθούν από τυχόν αεροπορικές επιθέσεις. Η «Τζοκόντα» εγκαταλείπει το μουσείο στις 28 Σεπτεμβρίου του 1939 κάτω από δρακόντεια μέτρα ασφαλείας, ενώ την τύχη της ακολουθούν 3.690 αριστουργήματα του μουσείου φορτωμένα σε φορτηγά που μετέφεραν άλλοτε σκηνικά της Κομεντί Φρανσέζ. Από τα επίκαιρα της εποχής μαθαίνουμε για τις ειδικές διαδρομές που ακολουθούσαν τα μεγάλων διαστάσεων έργα του Ντελακρουά προκειμένου να μην καταστραφούν από δέντρα και γέφυρες, αλλά και για τις ριψοκίνδυνες αποφάσεις επιμελητών να διπλώσουν ζωγραφικά έργα τα οποία ήταν αδύνατον να μεταφερθούν με τα κάδρα τους.

Από τις πλέον εντυπωσιακές φωτογραφίες εκείνες της Λορ Αλμπέν-Γκιγιό, που καλύπτουν την επιχείρηση μετακίνησης της Νίκης της Σαμοθράκης από το βάθρο της αλλά και της Αφροδίτης της Μήλου τον Σεπτέμβριο του 1939.

Οι ναζί αποφασίζουν να ανοίξουν ξανά το μουσείο τον Σεπτέμβριο του 1940 σε μια προσπάθεια να δώσουν την εντύπωση ότι η ζωή κυλά κανονικά και ότι ο πόλεμος έχει τελειώσει. Υποχρεώνουν τους υπαλλήλους να δηλώσουν υπεύθυνα ότι δεν έχουν εβραϊκή καταγωγή και αφήνουν στη θέση του τον διευθυντή, Ζακ Ζοζάρ. Η έκθεση αναφέρεται με λεπτομέρειες στη στενή συνεργασία του Ζοζάρ στην περίοδο της γερμανικής κατοχής με έναν αξιωματικό της Βέρμαχτ προκειμένου να αποτρέψει τη μεταφορά αριστουργημάτων του μουσείου σε γερμανικές ιδιωτικές συλλογές ή μουσεία μέσα σε ένα γενικότερο πνεύμα επιστροφής των πολιτιστικών αγαθών στη χώρα όπου αυτά «ανήκαν» (οι ναζί είχαν συγκροτήσει από την αρχή του πολέμου μια λίστα με έργα διαφόρων δημόσιων συλλογών που εξέφραζαν κατ' αυτούς τη «γερμανικότητα» και που έπρεπε για τον λόγο αυτό να επιστραφούν στη Γερμανία).

Ο διευθυντής του Λούβρου δεν εμποδίζει ωστόσο τη λεηλασία των ιδιωτικών συλλογών που ανήκαν σε εβραϊκές οικογένειες και που οι ναζί σε συνεργασία με την κυβέρνηση του Βισί είχαν αναλάβει να εντοπίσουν. Ανάμεσα στα ανέκδοτα ντοκουμέντα ανακαλύπτουμε τις πέντε μοναδικές φωτογραφίες που καταγράφουν τη λεηλασία έργων που ανήκαν σε Εβραίους συλλέκτες και εμπόρους τέχνης και που στοιβάζονταν με μυστικότητα στις αίθουσες ανατολικών αρχαιοτήτων για να σταλούν στη συνέχεια με τρένα στη Γερμανία.

Στην περίοδο της γερμανικής κατοχής, καθώς τα περισσότερα από τα έργα του μουσείου δεν βρίσκονταν πλέον στη θέση τους, μόνον ένα τμήμα του ήταν επισκέψιμο για ορισμένες ώρες της ημέρας - περιελάμβανε ως επί το πλείστον γλυπτά τα οποία δεν στάθηκαν δυνατό να μεταφερθούν λόγω του βάρους τους. Παρά την προσπάθεια της προπαγάνδας να προβάλει τους ναζί ως φιλότεχνους φωτογραφίζοντας, για παράδειγμα, αξιωματικούς να στέκονται εκστατικοί μπροστά στο αντίγραφο της Αφροδίτης της Μήλου, οι φωτογραφίες της εποχής δεν κατορθώνουν να κρύψουν τα σημάδια του πολέμου: αίθουσες έρημες, με άδεια κάδρα, ελάχιστοι επισκέπτες.

Το Μουσείο του Λούβρου ανοίγει ξανά τις πόρτες του το 1945 με μια πρώτη έκθεση αριστουργημάτων στις 10 Ιουλίου. Ωστόσο η επιστροφή των έργων θα ολοκληρωθεί το 1947: η έλλειψη καυσίμων δυσχεραίνει τη μεταφορά τους με τα φορτηγά από τα διάφορα μέρη της Γαλλίας, ενώ η έλλειψη θέρμανσης στις αίθουσες του μουσείου καθιστά επικίνδυνη την έκθεσή τους. Φωτογραφίες και επίκαιρα της εποχής καταγράφουν την εντυπωσιακή αυτή επιχείρηση επιστροφής σε ένα Παρίσι ρημαγμένο και ένα μουσείο με εμφανή ακόμα τα σημάδια από τις μάχες που δόθηκαν γύρω του. *

• Της ΚΑΤΙΑΣ ΑΡΦΑΡΑ, Ελευθεροτυπία, Σάββατο 27 Ιουνίου 2009

Μια «άλλη» Τέχνη

Εικαστικό φεστιβάλ με τίτλο «Περνάς Απέναντι» θα φιλοξενήσει ο Πολιτιστικός Πολυχώρος «Μάνος Λοΐζος» (Θηβών 245) από τη Δευτέρα έως τις 19 Ιουλίου. Το φεστιβάλ πραγματεύεται τις σύγχρονες τάσεις της ζώσας αισθητικής, προτείνει μία «άλλη» Τέχνη, που πηγάζει μέσα από την αξία και την ανάδραση που προκαλούν η λέξη αληθινή, η έννοια σύγχρονη και η πράξη της δημιουργίας. Αληθινή Σύγχρονη Δημιουργία που περνάει απέναντι από τις κυρίαρχες εμπορικές τάσεις. Το φεστιβάλ περιλαμβάνει έργα ζωγραφικής, φωτογραφίας, γλυπτικής και κατασκευές με αφορμή τα πέντε χρόνια του Πολιτιστικού φορέα AshInArt (Aθήνα). Τα εγκαίνια θα πραγματοποιηθούν τη Δευτέρα, στις 8 μ.μ. Ο δήμαρχος Νίκαιας Στέλιος Μπενετάτος επισημαίνει: «Οι τέχνες έχουν τη δύναμη να διαπαιδαγωγούν. Να ενώνουν, να προβάλουν αξίες, ατομικές και συλλογικές δραστηριότητες, να σφυρηλατούν συνειδήσεις. Στόχος μας είναι η χάραξη μιας πολιτιστικής πολιτικής ικανή να καλύψει τις καλλιτεχνικές αναζητήσεις και ανάγκες των εργαζομένων και να δημιουργήσει τις κατάλληλες προϋποθέσεις για τη διακίνηση καλλιτεχνικής δημιουργίας και την ανεμπόδιστη επαφή της με το λαό. Μακριά από εμάς τα "πολιτιστικά" πυροτεχνήματα εντυπώσεων και τα προϊόντα μαζικής κουλτούρας. Η πολιτιστική ταυτότητα ενός λαού και η διατήρηση της ιστορικής μνήμης αποτελούν αναπόσπαστα κομμάτια της εξέλιξής του». Ο πρόεδρος του Πνευματικού Κέντρου Δήμου Νίκαιας Σταύρος Κορομπίλης συμπληρώνει: «Προτεραιότητά μας είναι να δώσουμε βήμα σε καλλιτέχνες και έργα που δυσκολεύονται να φτάσουν στο ευρύ κοινό εξαιτίας του συστήματος που διακινεί τα προϊόντα πολιτισμού. Στόχος μας είναι η ανάδειξη και προβολή εκδηλώσεων καλλιτεχνικής έκφρασης που ικανοποιούν τις πραγματικές λαϊκές ανάγκες για την ουσιαστική επαφή του λαού με τα αγαθά της Τέχνης και του Πολιτισμού».

Συμμετέχουν περισσότεροι από 125 εικαστικοί δημιουργοί. Στο χώρο των εκθέσεων προγραμματίζονται συζητήσεις κάθε Τετάρτη στις 8.30 μ.μ. (ένα μεγάλο πάνελ εικαστικών δημιουργών και καλεσμένων τούς βάζει τα ερωτήματα για να ξεκινήσει μία σημαντική συζήτηση) ενώ προς πώληση θα διατίθενται κατάλογος, αφίσες και κάρτες έργων. Μέρος των εσόδων από τα έντυπα υλικά θα διατεθούν στο λογαριασμό αναξιοπαθούντων εικαστικών που έχει ανοίξει το Εικαστικό Επιμελητήριο (ΕΕΤΕ). Είσοδος ελεύθερη. Ωρες λειτουργίας 7-11 μ.μ. [ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Σάββατο 27 Ιούνη 2009]

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

21/8/2008

-- Βραδιές πολιτισμού στη Νίκαια

29/6/2008

-- Για ένα δυναμικό και πρωτοπόρο καλλιτεχνικό κίνημα

31/5/2008

-- Επερώτηση για τον Πολιτισμό και τις Τέχνες

26/11/2005

-- Ο καλλιτέχνης κόντρα στο σύστημα

9/1/2005

-- Πολιτιστικός απολογισμός του 2004

Αιώνιες στιγμές... από την Μαρίνα Τσικόνια Βόλπι

Η Μαρίνα Τσικόνια Βόλπι είχε το προνόμιο να φωτογραφίζει τους διασημότερους ανθρώπους της σύγχρονης εποχής. Η ξεχωριστή ματιά της κατάφερε να αποδείξει πως ακόμη και οι μεγαλύτεροι αστέρες έχουν την ανθρώπινη πλευρά

Η Μαρίνα Τσικόνια Βόλπι, εγγονή του εμπνευστή του πρώτου κινηματογραφικού φεστιβάλ στην Ιστορία, δεν θα μπορούσε παρά να κάνει τα πρώτα της βήματα στα κινηματογραφικά πλατό, για να καταλήξει και η ίδια παραγωγός του κινηματογράφου την πιο ένδοξη περίοδο του ιταλικού και του γαλλικού σινεμά, στη δεκαετία του ‘60 και του ‘70. «Η ωραία της ημέρας», «Η εργατική τάξη πάει στον παράδεισο», «Υπεράνω πάσης υποψίας», «Μήδεια», «Κάποτε στη Δύση», «Το τελευταίο τανγκό στο Παρίσι», «Ο θυρωρός της νύχτας» είναι μόνο λίγοι τίτλοι ταινιών στις οποίες ήταν παραγωγός.

Ο σκηνοθέτης και παραγωγός Τόνι Ρίτσαρντσον και η Γαλλίδα ηθοποιός Ζαν Μορό, 1966

Ξεκίνησε ως φωτογράφος και μια που η πρώτη αγάπη δεν ξεχνιέται ποτέ, απο τις 6 Ιουνίου η Μαρίνα Τσικόνια παρουσιάζει στη Ρώμη αρκετές από τις φωτογραφίες της που απεικονίζουν τους μεγαλύτερους αστέρες και vip’s της εποχής της, σε στιγμές δράσης ή ανάπαυλας, σε πρωτότυπες πόζες έξω από τις επιβολές του σταρ σύστεμ.

Ο Αριστοτέλης και η Χριστίνα Ωνάση

«Προτού γίνω κινηματογραφική παραγωγός, είχα το πάθος της φωτογραφίας. Φωτογράφιζα ανθρώπους, μνημεία, καθετί που μου φαινόταν όμορφο.Ακριβώς μέσα από τις φωτογραφίες που τραβούσα τότε θέλησα σήμερα να ξαναβρώ ορισμένες προσωπικότητες, χώρους, τοπία που δεν υπάρχουν πια, μνήμες ενός κόσμου όπου καθετί το υπέροχο έμοιαζε φυσικό και αιώνιο».

Γόνος αριστοκρατικής οικογένειας, μέλος του διεθνούς τζετ σετ, φίλη διάσημων και ταλαντούχων, αλλά και ακούραστη, εκρηκτική και παθιασμένη με τη δουλειά της, η κοντέσα Τσικόνια ομολογεί σε κάποια από τις ελάχιστες συνεντεύξεις που έχει παραχωρήσει:

Ανήκω σε μια γενιά που υποχρεώθηκε σε βίαιες αλλαγές. Η οικογένειά μου, η οικογένεια του κόντε Βόλπι, ήταν προνομιούχος αλλά συγχρόνως με υποχρέωνε να υπακούω σε κανόνες. Με έστειλαν σε ένα πολύ αυστηρό σχολείο στην Ελβετία, όπου μας υποχρέωναν σε παράλογες ασκήσεις. Εκεί επαναστατούσα διότι δεν δεχόμουν όσα μου επιβάλλονταν αν αυτά δεν είχαν λογική».

Ατίθασος χαρακτήρας η Μαρίνα, περνά τη νεότητά της μοιρασμένη ανάμεσα στους χωρισμένους της γονείς, πότε φοιτώντας στο πιο αυστηρό λύκειο του Μιλάνου κοντά στον πατέρα της και πότε αναπνέοντας τον αέρα της αριστοκρατικής και γλεντζέδικης Ρώμης κοντά στη μητέρα της. Η νεαρή Μαρίνα συνεχίζει τις σπουδές της στη Βενετία όπου ανακαλύπτει την αγάπη της για την αρχαία ελληνική γώσσα κοντά σε έναν καταπληκτικό, όπως λέει η ίδια, καθηγητή.

Αργότερα στις ΗΠΑ, η Μαρίνα θα γνωρίσει τους μεγαλύτερους αστέρες της εποχής που όμως εναλλάσσονται με προσωπικότητες των γραμμάτων. Ανάμεσα στις φιλίες της και η συγγραφέας Μαργκερίτ Γιουρσενάρ. Ως στενή φίλη των Ανιέλι, θα γνωρίσει από κοντά τους Κένεντι, την οικογένεια Νιάρχου, τον Ωνάση, τη βασιλική οικογένεια της Αγγλίας.

Λεπτεπίλεπτη, καλλιεργημένη, απόλυτα πιστή στη σπουδαιότητα του στυλ, δηλώνει: «Το στυλ είναι το παν. Κάποτε, ακόμα και μερικά πράγματα που θεωρούνταν αυτονόητα, ήταν φυσικό να τα μαθαίνεις. Πόσα ωραία κορίτσια που βλέπουμε σήμερα στις πασαρέλες τρικλίζουν πάνω στα τακούνια τους; Για γυναίκες σαν εμένα, ήταν βασικό να μάθουμε πώς να στεκόμαστε πάνω σε 12 εκατοστά τακούνι με άνεση και χάρη. Αυτό είναι στυλ για μένα».

Για την προσωπικότητά της, τη φινέτσα και την εμμονή της με την τελειότητα μιλά ο φίλος της σχεδιαστής Κάλβιν Κλάιν: «Θυμάμαι κάποτε, στο Ασπεν, είμασταν φιλοξενούμενοι φίλων. Η Μαρίνα μαγείρευε, ενώ κάποιοι απο εμάς είχαν αποσυρθεί στα δωμάτιά τους. Κάποια στιγμή ακούγεται ένας τρομερός θόρυβος. Ηταν η Μαρίνα, που, τρέχοντας σαν τρελή στο διάδρομο, φώναζε: Τα μακαρόνια πρέπει να φαγωθούν το αργότερο 30’’ μετά το βράσιμο».

Πολυσυζητημένη για τους έρωτές της και τις μυστηριώδεις φιλίες της με άντρες και γυναίκες -και ιδιαίτερα για τη στενή σχέση της με τη Βραζιλιάνα ηθοποιό Φλορίντα Μπολκάν- θα πει: «Εζησα απλώς όπως ήθελα να ζήσω.Πάντα όμως μέσα στα όρια του σπιτιού μου. Σέβομαι τους άλλους και θεωρώ πως δεν πρέπει να κατασκοπεύουμε τι γίνεται μέσα στην κρεβατοκάμαρα του καθενός. Δεν μου αρέσουν οι περιορισμοί αλλά ούτε και η επίδειξη. Υπήρξα άνθρωπος που δεν φοβήθηκα ποτέ».

ΝΑΤΑΣΑ ΡΟΥΧΩΤΑ, ΕΙΚΟΝΕΣ, ΕΘΝΟΣ

Πέθανε η διακεκριμένη ζωγράφος Όλια Ιβανίτσκι

Πέθανε στο Βελιγράδι, σε ηλικία 78 ετών, η διακεκριμένη ζωγράφος και γλύπτρια, Όλια Ιβανίτσκι, ανακοινώθηκε από την Ένωση Εικαστικών Καλλιτεχνών της Σερβίας (ULUS).

Η Όλια Ιβανίτσκι γεννήθηκε το 1931 στην πόλη Πάντσεβο της Σερβίας από Ρώσους μετανάστες. Σπούδασε Γλυπτική στη Ακαδημία Εικαστικών Τεχνών στο Βελιγράδι, αλλά σε όλη τη ζωή της αφιερώθηκε στη ζωγραφική.

Η Ιβανίτσκι ήταν μια από τις πιο σημαντικές και δημοφιλείς προσωπικότητες στη σκηνή Καλών Τεχνών της Σερβίας και της Γιουγκοσλαβίας από το 1950.

Μαζί με νέους καλλιτέχνες, συγγραφείς, φιλοσόφους, αρχιτέκτονες, μουσικούς, τους οποίους ένωνε η αστείρευτη αγάπη για την τέχνη και η πίστη για τη δύναμή της, ίδρυσε την ομάδα «Μεντιάλα», το 1959, η οποία ήταν εντελώς αντίθετη στη σοσιαλιστική πολιτική της χώρας στον τομέα του πολιτισμού.

Η Όλια Ιβανίτσκι διοργάνωσε 87 ατομικές εκθέσεις στη χώρα και στο εξωτερικό και έχει λάβει μεγάλο αριθμό βραβείων και διακρίσεων, όπως το βραβείο «Βουκ Κάρατζιτς» για το σύνολο του έργου της.

Ήταν η πρώτη καλλιτέχνης που έφερε την ποπ-αρτ τέχνη στο Βελιγράδι. Πίνακές της Ιβανίτσκι φιλοξενούνται σε πολλά μουσεία και γκαλερί σε όλο τον κόσμο.

Η Όλια Ιβανίτσκι είχε ανακηρυχθεί η καλύτερη ζωγράφος του 20ού αιώνα στη Γιουγκοσλαβία με βάση ψηφοφορία του κοινού σε όλη τη χώρα.

www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ - ΜΠΕ

Η σύγχρονη τέχνη ταιριάζει στην Υδρα

• Αποτελούν θεσμό πλέον οι εικαστικές εκθέσεις στο «Σχολείο» που συμπληρώνει φέτος δέκα χρόνια

Για να μπορέσει να μακροημερεύσει ένας θεσμός που αφορά τη σύγχρονη τέχνη χρειάζεται να βρεθούν οι κατάλληλοι άνθρωποι, με κύριο προσόν το πείσμα και την υπομονή. Το Σχολείο της Υδρας κλείνει φέτος δέκα χρόνια ζωής, χάρις στον ακαταπόνητο Δημήτρη Αντωνίτση, που έχει αφιερώσει πολύ χρόνο και ενέργεια για να βοηθήσει αυτήν την πρωτοβουλία να στεριώσει. Φέτος, λοιπόν, εκτός από την καθιερωμένη πλέον έκθεση στο Σαχτούρειο Γυμνάσιο, υπάρχουν έργα διασκορπισμένα σε διάφορα άλλα μέρη του νησιού από 50 καλλιτέχνες που έχουν πάρει μέρος σε παλαιότερες δράσεις.

Από το σουβλατζίδικο «Κρεμμύδι» μέχρι και το εξαιρετικό ζαχαροπλαστείο «Ανεμώνη» (με τα καλύτερα αμυγδαλωτά του νησιού) και από το ξενοδοχείο Μπρατσέρα μέχρι το νοσοκομείο και το ΚΑΠΗ, έχουν τοποθετηθεί έργα, αποδεικνύοντας ότι η έκθεση έχει σπάσει τα όρια του χώρου όπου συνήθως παρουσιάζεται και έχει αγκαλιαστεί από ολόκληρη την Υδρα. Αν σκεφτεί κανείς ότι πρόκειται για δημιουργίες σύγχρονης τέχνης, τότε αυτή η αποδοχή γίνεται ακόμη πιο σημαντική, με μία «άτυπη» αναδρομική διασκορπισμένη παντού.

Ετσι, λοιπόν, μετά τον Μάθιου Μπάρνεϊ και την εντυπωσιακή του περφόρμανς με τον καρχαρία που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες ημέρες στο νησί εγκαινιάζοντας τον χώρο του Σφαγείου, κάτοικοι και επισκέπτες έχουν φέτος πολλές ευκαιρίες να «σκοντάψουν» πάνω σε κάποιο έργο τέχνης στην Υδρα.

Εκτός από τα έργα εκτός Σχολείου, υπάρχει και η φετινή έκθεση στο Σαχτούρειο. Συμμετέχουν συνολικά επτά καλλιτέχνες, ανάμεσα στους οποίους οι Ελληνες Μαργαρίτα Μποφίλιου και Κώστας Σαχπάζης. Στις αίθουσες του παλαιού καπετανόσπιτου που μετατράπηκε σε σχολείο και ύστερα σε χώρο εικαστικών δράσεων παρουσιάζονται βίντεο, σχέδια, εγκαταστάσεις, ζωγραφική και φωτογραφίες. Αξίζει να σημειωθεί ότι, όπως πάντα, κάποιοι από τους καλλιτέχνες που δείχνουν έργα τους περνούν ένα χρονικό διάστημα στην Υδρα κάνοντας residency.

Ο καλλιτέχνης αλλά και επιμελητής Δημήτρης Αντωνίτσης έχει δώσει έμφαση στο θέμα του πορτρέτου, είτε πρόκειται για τα ομοιώματα εικόνων που φτιάχνει ο Γερμανός εικαστικός Κάρστεν Φοκ είτε για την εξαιρετική δουλειά του Μπομπ Γουίλσον, ο οποίος παρουσιάζει για πρώτη φορά έργα του στην Ελλάδα. Είναι τέσσερα βίντεο που δείχνουν από κοντά πλάνα ζώων, ενώ σε ένα από αυτά η ηθοποιός Σάλμα Χάγιεκ παριστάνει τον κύκνο.

Ευαίσθητη και ποιητική είναι η δουλειά της Μαργαρίτας Μποφίλιου που έχει φτιάξει μικρά γλυπτά με κοχύλια, αλλά κι ένα γλυπτό χιμπαντζή. Ο Τζέραλντ Φέρστερ τραβάει κοντινές λήψεις ανθρώπων που διακατέχονται από τρόμο και αγωνία. Στις φωτογραφίες του, το πρόσωπο συσπάται από μια κραυγή, το βλέμμα είναι έντονο και διαπεραστικό, οι εκφράσεις επηρεάζουν την ψυχολογική διάθεση του θεατή. Η Ζιζέλ Καρντέλ είναι δανικής καταγωγής που υιοθετήθηκε από μια οικογένεια Αφροαμερικανών. Στα έργα που παρουσιάζει στο Σχολείο, διερευνά εικαστικά τις σκανδιναβικές της ρίζες.

O Νεοϋορκέζος Κάουζ έχει παιγνιώδη διάθεση και παρουσιάζει πίνακες με τα γνωστά Στρουμφ, ενώ ο δικός μας Κώστας Σαχπάζης κάνει εγκαταστάσεις.

• Ποιοι καλλιτέχνες εκθέτουν και πού

Ο Michael Bevilacqua και η Hanna Liden εκθέτουν στο ΚΑΠΗ Υδρας, η Marilyn Minter στο κοσμηματοπωλείο Greco Gold, ο Γιάννης Βαρελάς και η Ραλλού Παναγιώτου στη Δημοτική Επιχείρηση Υδρας, ο Βασίλης Ζηδιανάκης σε γαϊδουράκι (!), ο Torben Giehler στην καφετέρια Ισαλος, ο Konstantin Trubkovich στο μπαρ Πειρατής, ο Tilo Schulz στο Δημαρχείο, ο Scott Campbell στην Hydronetta, ο David Kennedy-Cutler στο φαρμακείο Γαββαλά, ο David Casini στο κοσμηματοπωλείο Votsi, ο Alexander Lee στο Δημοτικό Ταμείο, η Greta Frau στην Ταβέρνα Αγορά και η Jessica Craig-Martin στην ταβέρνα της Κυρίας Σοφίας.

Ο Markus Huemer παρουσιάζει έργα του στο Hydra Hotel και η Ζωή Κεραμένα στην Bratsera, η Marlene McCarty στο Αγροτικό Ιατρείο και ο Vik Muniz στο σουβλατζίδικο Κρεμμύδι κ. ά. Η έκθεση της Υδρας θα διαρκέσει μέχρι και τις 30 Σεπτεμβρίου.

• Της Μαργαριτας Πουρναρα, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Σάββατο, 20 Iουνίου 2009

Βρήκαν νεκρό τον αδελφό της Μία Φάροου

Νεκρός βρέθηκε ο αδερφός της ηθοποιού Μία Φάροου, Πάτρικ, στην γκαλερί που διατηρεί στο Βερμόντ των ΗΠΑ. Ο 66χρονος γλύπτης, ένας από τους πλέον καταξιωμένους στον χώρο του με πολλές διακρίσεις στο ενεργητικό του, φαίνεται πως έπεσε νεκρός κάτω από αδιευκρίνιστες προς το παρόν συνθήκες.

Μέχρι στιγμής, οι αρχές κάνουν λόγο για «περίεργη υπόθεση», καθώς βρέθηκαν ύποπτα στοιχεία, αλλά περισσότερες πληροφορίες αναμένεται να δημοσιοποιηθούν μετά την ολοκλήρωση των ερευνών. Ο Πάτρικ Φάροου βρέθηκε νεκρός από αστυνομικούς, ενώ νωρίτερα η γυναίκα του είχε τηλεφωνήσει στην αστυνομία ζητώντας βοήθεια. Ο ίδιος διατηρούσε την γκαλερί Φάροου στον ίδιο χώρο που είχε και το σπίτι του, κοντά στα σύνορα με την πολιτεία της Νέας Υόρκης, μαζί με τη σύζυγό του και καλλιτέχνιδα Σούζαν.

Ο αδερφός της Μία Φάροου, γιος του Αυστραλού σκηνοθέτη Τζον Φάροου και της Ιρλανδής ηθοποιού Μορίν Ο Σάλιβαν, ήταν γλύπτης για περισσότερα από 35 χρόνια. Εκθέσεις των μπρούντζινων αγαλμάτων του έχουν φιλοξενηθεί στη Νέα Υόρκη και αλλού.

Γιώργος Σταθόπουλος: Για τη χαρά της ζωής...

Ο Γιώργος Σταθόπουλος δηλώνει εραστής των χρωμάτων, του αρχαϊκού και της ομορφιάς, και να ζωγραφίζει όσα του αρέσουν αδιαφορώντας αν αυτό, για κάποιους, μεταφράζεται ως αναχρονιστικότητα. Ο Γιώργος Σταθόπουλος δηλώνει εραστής των χρωμάτων, του αρχαϊκού και της ομορφιάς, και να ζωγραφίζει όσα του αρέσουν αδιαφορώντας αν αυτό, για κάποιους, μεταφράζεται ως αναχρονιστικότητα

• Τι σημαίνει για εσάς ζωγραφική;

Οταν μπεις στη διαδικασία της ζωγραφικής (όπως συμβαίνει άλλωστε με κάθε επάγγελμα), τότε ζεις με αυτό. Σκέφτεσαι με τα χρώματα, τα πινέλα, το φως... Με όλα αυτά που είναι οι αφορμές, το υλικό που σε κάνει να ζωγραφίζεις. Είναι ένας τρόπος ζωής. Οποιος αγαπάει αυτό που κάνει και το κάνει με αφοσίωση, τότε το κάνει καλά. Το καλά άλλωστε είναι υποκειμενικό.

• Αν είναι υποκειμενικό, ποιον ρόλο παίζει η κριτική;

Η κριτική σήμερα δεν έχει λόγο ύπαρξης. Γιατί δεν υπάρχει ένας κοινός μύθος, μια κοινή θρησκεία, μια φιλοσοφία κάτω από την οποία συνενώνονται και οργανώνονται όλα όσα μας αφορούν. Ολα όσα αφορούν την τέχνη. Στο Βυζάντιο όλοι ζωγράφιζαν τα ίδια θέματα, με τα ίδια υλικά, με την ίδια τεχνοτροπία. Εγώ σήμερα ζωγραφίζω μια κοπέλα και έλκω τον τρόπο μου από την αρχαιότητα ή τη λαϊκή ζωγραφική. Ενας άλλος κάνει βίντεο αρτ, κάποιος τρίτος ρίχνει έναν κουβά χρώμα στον μουσαμά και φτιάχνει έναν πίνακα που τον εκφράζει. Θα ήταν, λοιπόν, εγωιστικό να θέλω να ζωγραφίζουν όλοι όπως εγώ. Η εποχή μας είναι προσωπική, ατομική. Εμπεριέχει και το καλό και το κακό.

Εσείς με τη ζωγραφική σας αναζητάτε πάντα το καλό. Αυτό αποτελεί στάση ζωής ή αφορά μόνον την τέχνη σας; Είμαι αισιόδοξος και ευχαριστημένος με τη ζωή μου ...και με τα δύσκολα και με τα εύκολα. Δεν έχω την άποψη ότι με το έργο μου θα κεντρίσω τους ανθρώπους να γίνουν καλύτεροι. Αυτά μου αρέσουν, αυτά ζωγραφίζω.

Δεν επιδιώκω ούτε δόξα ούτε υστεροφημία. Το ίδιο μου το έργο το αμφισβητώ κι εγώ ο ίδιος. Εμένα μου αρέσει η ζωή όπως είναι. Δεν επιδιώκω να ζήσω καλύτερα. Στο εργαστήρι μου στον Αγ. Αρτέμιο είμαι από τη στιγμή που ήρθα στην Αθήνα. Μια υποβαθμισμένη περιοχή μέσα στα σκουπίδια. Δεν θέλω να φύγω από εδώ όμως. Θέλω μέσα μου να είμαι καλά. Τα γύρω μου τα βολεύω.

• Ετσι και τα έργα σας είναι αισιόδοξα. Γεμάτα χρώματα και φως. Δεν φοβάστε μήπως σας κατηγορήσουν ότι κάνετε διακοσμητική ζωγραφική;

H ζωγραφική σε όλες τις εποχές ήταν διακοσμητική. Ζεις με το έργο τέχνης. Το έχεις σπίτι σου όλο το 24ωρο. Αν σου μεταφέρει μελαγχολία, δεν είναι καλό. Στο θέατρο μπορούμε να δούμε το τραγικό, στην ποίηση μπορούμε να το διαβάσουμε, γιατί τελειώνει η παράσταση ή το βιβλίο και φεύγεις από αυτήν την κατάσταση. Επιστρέφεις στα δικά σου προβλήματα. Βεβαίως, υπάρχουν σπουδαία έργα ζωγραφικής και γλυπτικής που απεικονίζουν θέματα τραγικά. Αυτά, κατά τη γνώμη μου, είναι καλύτερο να βρίσκονται στα μουσεία. Nα τα επισκέπτεσαι κι έπειτα να γυρίζεις σε ένα γαλήνιο σπίτι. Εγώ είμαι λαϊκός ζωγράφος και θέλω να επικοινωνώ με το έργο μου τη χαρά της ζωής. Στις μεγάλες εποχές τα έργα απεικόνιζαν ιδανικές μορφές ώστε οι νέοι να θέλουν να μοιάσουν σε αυτές.

• Εχετε φιλοτεχνήσει φλιτζάνια του καφέ για την εταιρεία «Λουμίδης Παπαγάλος». Πώς αντιμετωπίσατε αυτήν την πρόκληση;

Με πολύ μεγάλη χαρά. Μην ξεχνάτε ότι σήμερα στα μουσεία θαυμάζουμε την τέχνη των αρχαίων στα αντικείμενα της καθημερινότητας. Τα δοχεία για το λάδι και το κρασί, τις κουτάλες, τα σκεύη μαγειρικής... Γιατί σήμερα να περιφρονήσουμε ένα χρηστικό αντικείμενο και να το θεωρήσουμε ευτελές; Ζούμε με αυτά τα αντικείμενα καθημερινά. Γιατί να μην έχει μια ωραία ζωγραφιά το φλιτζάνι του καφέ; Τι σημαίνει «η τέχνη είναι κάτι ανώτερο»; Η ζωή δεν είναι το ανώτερο όλων; Η καθημερινότητά μας δεν είναι ανώτερη; Κι ευτυχώς, αυτή είναι μια άποψη που μοιράζονται πολλοί. Και αρκετοί ζωγράφοι, γνωστοί και σημαντικοί, έχουν φιλοτεχνήσει φλιτζάνια του καφέ για τον Λουμίδη.

• Πώς ζωγραφίζετε; Με ωράριο ή όταν έρχεται η έμπνευση;

Δεν περιμένω καμία έμπνευση. Δεν ξέρω τι θα πει έμπνευση. Δουλεύοντας έρχεται η ιδέα. Ερχομαι καθημερινά στο ατελιέ μου και δουλεύω. Βουτάω μέσα στα χρώματα και ζωγραφίζω. Δεν πιστεύω στο θεόσταλτο και στο ουρανοκατέβατο.

• Κι όμως, υπάρχει η έμπνευση. Εσείς, μάλιστα, εμπνέεστε ιδιαίτερα από την αρχαία Ελλάδα. Τι σημαίνει για εσάς η αρχαία Ελλάδα;

Είμαι βαθιά επηρεασμένος από την αρχαιότητα, τη γραμματεία, τη ζωγραφική της και όλες τις μορφές τέχνης που έχουν απομείνει. Γιατί ελάχιστα έχουν απομείνει. Οι θρησκείες που ακολούθησαν κατέστρεψαν τα περισσότερα.

• Από τους σύγχρονους καλλιτέχνες ποιοι έπαιξαν ρόλο στη διαμόρφωσή σας;

Θα πρέπει να αναφερθώ στον Χατζιδάκι και στον Γκάτσο; Διστάζω. Πώς να αναφερθώ σε αυτές τις τεράστιες προσωπικότητες. Αυτά τα ιερά τέρατα που σου έδειχναν όλες τις όψεις της ζωής κι όχι μόνον αυτή που όλοι έβλεπαν... Που σου αναποδογύριζαν τις δεδομένες πεποιθήσεις και σε έκαναν να δεις διαφορετικά τον κόσμο;

• Πόσο επηρεάζει η παγκόσμια κρίση τον πολιτισμό και τα καλλιτεχνικά δρώμενα στην Ελλάδα;

Οταν εμείς ήμασταν νέοι, υπήρχε μεγαλύτερη κρίση. Οταν ήρθα από το χωριό μου, δούλευα νύχτα και σπούδαζα μέρα. Τα έβγαζα πέρα πολύ δύσκολα. Κι άλλοι όπως εγώ. Για καιρό κοιμόμουν στο εργαστήρι ενός φωτογράφου. Και λοιπόν; Η ζωή ήταν υπέροχη. Σήμερα πιστεύω ότι η ευμάρεια και η καλοπέραση έχουν φέρει τον πανικό. Αυτοί που έχουν βολευτεί φοβούνται μήπως χάσουν τα κεκτημένα. Και τα βάζουν με όλα τα άλλα εκτός από τον εαυτό τους. Η κρίση τρομάζει τους ανθρώπους που έχουν μάθει στην υπερβολή και στη σπατάλη. Αντί να μιλάμε για κρίση εδώ στην Ελλάδα, θα έπρεπε να μιλάμε για τον πανικό των καλοπερασάκηδων....

ΤΕΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ, Photo: ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΔΟΚΑΚΗΣ, ΕΙΚΟΝΕΣ, ΕΘΝΟΣ

Εκθεση του Τόμας Στρουθ στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ. Μια έκθεση όπου οι ρόλοι αντιστρέφονται και ο θεατής γίνεται έκθεμα, εγκαινιάζεται σήμερα στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Στη δουλειά του Γερμανού φωτογράφου Τόμας Στρουθ κυριαρχεί το εύρημα της αντιστροφής, από τη σειρά φωτογραφιών «Φωτογραφίες μουσείων», που παρουσίασε το 1991. Η σειρά αποτελείται από έγχρωμες φωτογραφίες μεγάλων διαστάσεων από σημαντικά μουσεία του κόσμου, στις οποίες οι επισκέπτες παρακολουθούν τα εκθέματα. Με αντίστοιχο τρόπο εργάστηκε ο Στρουθ και στον κύκλο «Dandelion Room», ο οποίος αποτελείται από φωτογραφίες λουλουδιών που παρήγγειλε ο καλλιτέχνης σε μια ιδιωτική κλινική στην Ελβετία, με σκοπό να τοποθετηθούν στα δωμάτια των ασθενών.

Στην πρώτη ατομική έκθεση του Στρουθ στην Ελλάδα παρουσιάζονται δείγματα αυτών των κύκλων, όπως και από τις παλιότερες δουλειές του, οι οποίες έδιναν έμφαση στα αρχιτεκτονικά και αστικά θέματα. Από το 1976 φωτογραφίζει συστηματικά δρόμους και κτίρια σε πολλά μέρη του κόσμου, από την Αμερική μέχρι την Ιαπωνία, ακολουθώντας τις αρχές της «Νέας Αντικειμενικότητας», μιας τάσης που εμφανίστηκε στις αρχές τις δεκαετίας του ’70, η οποία δίνει έμφαση στην πιστή αναπαράσταση καθημερινών πραγμάτων και στη στυγνή αναπαράσταση της πραγματικότητας.

• Η έκθεση του Τόμας Στρουθ στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, που εντάσσεται στις παράλληλες εκδηλώσεις της Μπιενάλε, θα διαρκέσει έως τις 14 Σεπτεμβρίου.

Μια σκοτεινή εκδοχή του Παραδείσου

• Τους ζοφερούς καιρούς μας εικονογραφούν τα έργα των έξι εκθέσεων της 2ης Μπιενάλε της Αθήνας

ΕΓΚΑΙΝΙΑ. Ο παράδεισος είναι φορτισμένη έννοια. Καθένας από εμάς αποθηκεύει εκεί, όνειρα και απωθημένα, φτιάχνει εικόνες εναργείς. Αναζητεί τα κλειδιά, την πύλη, τα παρθένα τοπία, τη χαμένη αθωότητα.

Και μόνο το άκουσμα της λέξης προκαλεί συνειρμούς ευεξίας. Ετσι, όταν περνάς το κατώφλι ενός τέως Ολυμπιακού Ακινήτου στο Φάληρο, (συγκεκριμένα ενός ανεκμετάλλευτου αποθηκευτικού χώρου δίπλα στο Tae Kwon Do) για να συναντήσεις τον Παράδεισο αισθάνεσαι περίεργα. Kι όμως. Eκεί φιλοξενείται μέχρι και τις 4 Οκτωβρίου η 2η Μπιενάλε της Αθήνας με τίτλο «Heaven» που εγκαινιάστηκε το περασμένο Σαββατοκύριακο.

• Στο Φάληρο

Η έκθεση φιλοδοξεί να ενώσει δύο «νησίδες» που γειτνιάζουν γεωγραφικά, αλλά στην ουσία δεν επικοινωνούν: τη γεμάτη ζωή κρουαζέτ από το Εδεμ μέχρι το Φλοίσβο με την ερημωμένη συνοικία των σταδίων που φτιάχτηκαν για τους Αγώνες και έκτοτε νεκρανασταίνονται μόνο σε συνέδρια και εκθέσεις.

Το ιδρυτικό τρίο της αθηναϊκής Μπιενάλε XYZ (Αυγουστίνος Ζενάκος, Ξένια Καλπακτσόγλου και Poka Yio) αποφάσισε να αφήσει την Τεχνόπολι και το αθηναϊκό κέντρο, παραδίδοντας τη σκυτάλη σε επτά επιμελητές που οργάνωσαν έξι εκθέσεις: πέντε μεγάλες ομαδικές μέσα στο κτίριο της Πεζογέφυρας - Εσπλανάδας, χωρητικότητας 3.000 τ.μ. και μια υπαίθρια με περφόρμανς και δράσεις στην παραλιακή διαδρομή.

Σε αντίθεση με αυτά που θα φανταζόταν κανείς, η έκθεση δεν καταπιάνεται τελικά τόσο με τον παράδεισο, όσο με μια σκοτεινή και ειρωνική του εκδοχή. Μέσα στο κέλυφος του τέως Ολυμπιακού Ακινήτου, οι Ελληνες και ξένοι επιμελητές διαλέγουν έργα που εικονογραφούν τους ζοφερούς καιρούς μας και όχι την ειδυλλιακή πλευρά της καθημερινότητας ή το διαχρονικό ιδεώδες του παραδείσου. Η αρχιτεκτονική διαδρομή που έχει φτιάξει ο Ανδρέας Αγγελιδάκης μέσα στο κτίριο κάνει τα πράγματα ακόμα πιο δύσκολα. Ο επισκέπτης περνά από διόδους, στενωπούς, σκύβει, βλέπει βίντεο με παρεμποδιζόμενη θέαση. Εξαερισμός δεν υπήρχε, αλλά οι διοργανωτές μας διαβεβαίωναν ότι σε λίγες ημέρες θα αρχίσει να λειτουργεί.

• Φλερτ με τον θάνατο

Μια πρώτη περιήγηση στην έκθεση, σου προκαλεί την αίσθηση ότι πολλά έργα φλερτάρουν με τον θάνατο, τη ματαιότητα, τη βία, την αναγέννηση μέσα από τα ερείπια, τον σύγχρονο σκοταδισμό, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν μπορείς να τα συνδυάσεις με την αρχική αφίσα του Heaven, όπου μια κοπέλα στέκεται σε μια αμμουδιά μπροστά σε λαμπυρίζοντα από τον ήλιο κύματα.

Δεν υπάρχει αισιοδοξία, δεν υπάρχει το ζαχαρένιο περίβλημα, δεν υπάρχει όμως και ωμή δύναμη του ρεαλισμού για τα μεγάλα πολιτικά, κοινωνικά και θρησκευτικά θέματα των ημερών μας.

Η Μπιενάλε Θεσσαλονίκης, με τίτλο «Πράξις» έκανε φέτος πιο ηχηρή τοποθέτηση από την αυτοαναφορική και λίγο ναρκισσιστική Μπιενάλε της Αθήνας. Το Destroy Athens, η παρθενική διοργάνωση έδειχνε να έχει μεγαλύτερη δυναμική και πνοή, καθώς και πιο συνεκτικό κόνσεπτ.

Σταχυολογούμε ορισμένες δημιουργίες που μας άρεσαν, σε μια μπιενάλε με πολλά βίντεο, λίγη φωτογραφία και σχεδόν παντελώς απούσα την ζωγραφική: Οι εκτυπώσεις του Τόμας Μπάιρλε, το έργο «The Next Great Moment in History is Ours» της Ντόροθι Ιανόνε, οι φωτογραφικές λήψεις της Μαρίας Πασκ, οι εξαιρετικές φωτογραφίες του μύθου του ντιζάιν Ετορε Σότσας, η εντυπωσιακή εγκατάσταση του Ρόμπερτ Κουσμιρόφσκι και του Μάρκους Σελγκ, τα βίντεο του Τσέχου σουρεαλιστή καλλιτέχνη Γιαν Σβανκμάγιερ, αλλά και το θαυμάσιο βίντεο του Μαρκ Γουόλιντζερ.

• Οι Ελληνες

Συγκινηθήκαμε περισσότερο με τους Ελληνες. Τα γλυπτά και τα σχέδια του Γιαννούλη Χαλεπά, τα σχέδια του Πεντζίκη, τα χειρόγραφα ποιήματα του Νάνου Βαλαωρίτη, τα «τσίκι τσίκι» του Ακριθάκη, τα σχέδια του Ανδρέα Κασάπη που τον γνωρίσαμε από τα γκράφιτι στους αθηναϊκούς δρόμους, τις φωτογραφίες της Λυδίας Δαμπασίνα, τα πορσελάνινα γλυπτά του Αγγελου Παπαδημητρίου.

Η βόλτα της Μπιενάλε, συνεχίζεται έξω στο φως με μια διαδρομή που έχουν σχεδιάσει ο Δημήτρης Παπαϊωάννου και ο Ζάφος Ξαγοράρης. Ηδη λίγο πριν από τα εγκαίνια είχαν αρχίσει ορισμένες δράσεις που θα συνεχίζονται κατά τη διάρκεια της έκθεσης.

Το εισιτήριο κοστίζει 12 ευρώ (για μία επίσκεψη σε όλες τις εκθέσεις). Το μειωμένο 8 ευρώ (για μια επίσκεψη σε όλες τις εκθέσεις, φοιτητές, άνω των 65, ΑμΕΑ και ο συνοδός τους, μέλη ΕΕΤΕ, ICOM, AICA, IKT). Απεριόριστες επισκέψεις: 20 ευρώ (ονομαστικό, για όλες τις εκθέσεις).

• Της Μαργαριτας Πουρναρα, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 17/6/2009

Έκθεση με αλληλογραφία του Βαν Γκογκ στο Άμστερνταμ

• Τα γράμματα του διάσημου ζωγράφου θα εκτεθούν στο Άμστερνταμ από τον Οκτώβριο.

Περίπου 120 επιστολές του Ολλανδού ζωγράφου Βίνσεντ Βαν Γκογκ, που σπάνια επιδεικνύονται στο κοινό, θα εκτεθούν στο ομώνυμο μουσείο στο Άμστερνταμ για τρεις μήνες από τον προσεχή Οκτώβριο, ανακοίνωσε σήμερα το Μουσείο Βαν Γκογκ. «Περίπου 120 αυθεντικά γράμματα θα εκτεθούν δίπλα στα έργα στα οποία αναφερόταν όταν έγραφε ο Βαν Γκογκ», τονίζει στο ανακοινωθέν του το Μουσείο.

«Εξαιτίας του χαρακτηριστικού ύφους της γραφής και τα προσωπικά σχέδια, ο θεατής θα έχει την αίσθηση ότι διαβάζει πάνω από τους ώμους του καλλιτέχνη», ο οποίος απεβίωσε στο Οβέρ-σιρ-Ουάζ, κοντά στο Παρίσι, στις 29 Ιουλίου 1890, σε ηλικία 37 ετών, μετά τον αυτοπυροβολισμό του με πιστόλι στο στήθος.

«Ο θεατής θα γίνει μάρτυρας των ονείρων και των απογοητεύσεών του, της κάθε φιλίας και των καυγάδων του, του αγώνα του κατά της ασθένειάς του και της ακατανίκητης θέλησής του να δημιουργήσει μια τέχνη ικανή να αντισταθεί στον χρόνο», προστίθεται στο ανακοινωθέν του Μουσείου.

Είναι η πρώτη φορά που τόσα γράμματα του Βαν Γκονγκ εκτίθενται ταυτόχρονα, τονίζει το Μουσείο, το οποίο έχει στην κατοχή του 800 από τις 902 επιστολές που αποδίδονται στον ζωγράφο. Στην πλειονότητά τους τα γράμματα, που σπάνια έχουν εκτεθεί στο κοινό, εξαιτίας της «ακραίας ευπάθειας και ευαισθησίας τους στο φως», απευθύνονται στον αδελφό του Τεό Βαν Γκογκ.

Η έκθεση, που θα διαρκέσει από τις 9 Οκτωβρίου έως τις 3 Ιανουαρίου 2010, οργανώνεται με την ευκαιρία της κυκλοφορίας ενός βιβλίου που θα περιλαμβάνει την πλήρη αλληλογραφία του Βαν Γκογκ και το οποίο εκδίδει το Μουσείο που φέρει το όνομά του.

• www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ - ΜΠΕ

Φτιάχνοντας κόσμους

• Ηρεμη και εσωτερική αφηγηματικά έκθεση, που αφήνει περιθώριο συζητήσεων χωρίς φανατισμούς, η Μπιενάλε Βενετίας με τα περισσότερα περίπτερά της παγιδευμένα στην ίδια τους την ιστορία.
• Η 53η Μπιενάλε Βενετίας, η μεγαλύτερη εικαστική γιορτή στον κόσμο, έδωσε φέτος το στίγμα του 48χρονου Σουηδού επιμελητή της, Ντάνιελ Μπέρνμπαουμ, ο οποίος αγαπά την ποίηση, υπολογίζει τη γλώσσα των λαών ως ισότιμο εργαλείο έκφρασης και διαλέγει έργα με σαφείς αναγνώσεις.

Τα Εθνικά περίπτερα, με εξαιρέσεις, μοιάζουν παγιδευμένα στην ίδια τους την ιστορία, ενώ η έκθεση στην Αρσενάλε, «Φτιάχνοντας Κόσμους», που ήταν και ο τίτλος της Μπιενάλε, προκαλεί δυνατές εντυπώσεις, αν όχι συγκινήσεις.

• Η πρόσοψη

Συγκινητική όμως μορφή ήταν ο Τζον Μπαλντεσάρι, ο οποίος μαζί με τη Γιόκο Ονο τιμήθηκαν με το «Χρυσό Λιοντάρι» για την προσφορά τους στην Τέχνη. Ο Αμερικανός Μπαλντεσάρι (γ. 1931), ένας εξαίρετος καλλιτέχνης της εννοιολογικής τέχνης, δάσκαλος της τέχνης, όπως αποκαλείται, έφτιαξε και την πρόσοψη του πρώην ιταλικού περιπτέρου στα Τζιαρντίνι που τώρα φιλοξενούν το βιβλιοπωλείο της Μπιενάλε, καθώς και μία πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση. Μια θάλασσα για φόντο και η λέξη Μπιενάλε χαλαρώνουν τη ματιά. Ισως, μάλιστα, αυτό να είναι το χαρακτηριστικό της 53ης Μπιενάλε: μια πιο ήρεμη και εσωτερική αφηγηματικά έκθεση η οποία αφήνει περιθώριο συζητήσεων χωρίς φανατισμούς.

Από τα Εθνικά περίπτερα, η Ουγγαρία ήταν το πιο πιστό στην αξία του πορτρέτου και άρα στην αξία της ζωγραφικής, πέρα από την τεχνική. Ετσι, ο Πίτερ Φόργκακς έφτιαξε ένα πανόραμα πορτρέτων, από τον Ρέμπραντ έως φυλακισμένους και βασανισμένους ανθρώπους, με ηλεκτρονικά άψογη επεξεργασία.

Ο Ρομάν Οντάκ από την Τσεχία «έφερε» τον κήπο των Τζιαρντίνι μέσα στο περίπτερο, ειρωνική κίνηση για τις Εθνικές συμμετοχές. Οι Σκανδιναβοί ενωμένοι, παρουσίασαν υπό μορφή «ρίαλ εστέιτ» το Σπίτι Του Συλλέκτη, ο οποίος είχε αυτοκτονήσει στην πισίνα του, δήλωση για την ισχύ της τέχνης.

Ο Πολωνός Κριστόφ Βοντίζκο φιλμάρισε μετανάστες σε ώρα εργασίας και μετέτρεψε τις σκιές τους σε ένα υπέροχο θεατρικό περιβάλλον, πίσω από τζάμια, ενώ ο Ισπανός Μιγκουέλ Μπαρσελό γέμισε το περίπτερο με τεράστιες ζωγραφικές -γύρω από τη φύση, ανθρώπων και ζώων- και έργα από πηλό. Τον είχαμε δει πέρσι στο Φεστιβάλ Αθηνών με το αντίστοιχο περφόρμανς.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΥ,ΕΘΝΟΣ, 14/6/2009

Ανοίγει αύριο τις πύλες της στο κοινό η δεύτερη Μπιενάλε της Αθήνας, στην παραλία του Φαλήρου

• Από ΄δώ πάνε στον «Παράδεισο»

Αntti Laitinen,Ιt΄s Μy Ιsland,δράση κατασκευής νησιού από την έκθεση «Live» του Δημήτρη Παπαϊωάννου και του Ζάφου Ξαγοράρη

Η δεύτερη Μπιενάλε της Αθήνας 2009 «Ηeaven» ανοίγεται προς τον θαλασσινό ορίζοντα, δύο χρόνια μετά την επιτυχία της πρώτης Μπιενάλε του 2007 με τίτλο «Destroy Αthens». Επτά διακεκριμένοι έλληνες και ξένοι επιμελητές και τουλάχιστον 130 καλλιτέχνες απ΄ όλον τον κόσμο καλούνται να διαπραγματευθούν το θέμα του «Παραδείσου» με ποικίλες καλλιτεχνικές εκφράσεις:

Πλωτά έργα, ψυχεδελικά ταξίδια, δαντικοί παράδεισοι... Οι επτά επιμελητές με την καλλιτεχνική ομάδα τους θα παρουσιάσουν στην παραλία του Φαλήρου, σε μια έκταση που ξεκινά από τις αναξιοποίητες ολυμπιακές εγκαταστάσεις και απλώνεται σε 2,5 χιλιόμετρα από τον Φλοίσβο ως τον Μπάτη, έξι διαφορετικές συλλογικές εκθέσεις. Κάθε έκθεση θα διατηρεί την εικαστική αυτονομία της, αλλά όχι και την ανεξαρτησία της: ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός του Ανδρέα Αγγελιδάκη προσδίδει στη διοργάνωση έναν κεντρικό, αφηγηματικό άξονα και συμπαγή χαρακτήρα ενώνοντας τα επί μέρους με το σύνολο.

Δημιουργείται κατ΄ αυτόν τον τρόπο μια παραλιακή εικαστική «τοπιογραφία»: Βίντεο, περφόρμανς, θεατρικές και μουσικές παραστάσεις, εφήμερες και μη εγκαταστάσεις, φωτογραφίες, ζωγραφική, ομαδικές δράσεις. Οπου όμως η έννοια του παραδείσου δεν προσεγγίζεται μονοσήμαντα. Παραμένει ανοιχτή σε κάθε είδους ερμηνείες και μεταμορφώσεις - θετικές και αρνητικές.

Συνοπτικά, ακολουθεί περιγραφή του πνεύματος των εκθέσεων.

▅ Στo «Ηeaven Live», ο Δημήτρης Παπαϊωάννου και ο Ζάφος Ξαγοράρης θα λειτουργήσουν ως «υπερενορχηστρωτές» μιας σειράς αλλεπάλληλων δράσεων με εφήμερες εγκαταστάσεις, οθόνες, πλωτές πλατφόρμες, μουσικές παραστάσεις, ομαδικές δράσεις κάτω από την επιφάνεια του νερού, πάνω στις στέγες των κτιρίων, στον δρόμο. Οι περαστικοί είναι προσκεκλημένοι!

▅ Στο «Παγκόσμιο Κέντρο Ερωτήσεων», η επικεφαλής επιμελήτρια του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης της Βαρκελώνης Τσους Μαρτίνες δίνει στους καλλιτέχνες της (από τον Αλέξη Ακριθάκη ως τον Λάκη και Αρη Ιωνά και από τον Τζεφ Κορνέλις ως τον Ρομπέρτο Κουόγκι) μια απλή κατεύθυνση: υποβάλλουν οι ίδιοι τις ερωτήσεις και τις «παραδείσιες» υποθέσεις μέσα από τα έργα τους.

▅ Αντιθέτως, η Αμερικανίδα Κάι Σοφί Ραμπίνοβιτς (ως πρόσφατα καλλιτεχνική διευθύντρια της φουάρ σύγχρονης τέχνης της Βασιλείας Αrt Βasel) καλεί τον θεατή να αναδομήσει τον δικό του παράδεισο μέσα από μια σειρά έργων που αλλάζουν διαρκώς φύση και ταυτότητα.

«Υπέροχη απομόνωση, Αθήνα» τιτλοφορεί την έκθεσή της, καθότι ο Παράδεισος είναι εσωτερική υπόθεση.

▅ «Διότι η ευθεία οδός έχει χαθεί», η έκθεση της ιταλίδας επιμελήτριας Νταϊάνα Μπάλτον, εξελίσσεται γύρω από τους οκτώ κύκλους του Καθαρτηρίου του Δάντη. Οδηγούν στην πύλη του Παραδείσου μέσω μιας οριζόντιας δομής έργων, σαν σε κέλυφος ναυτίλου, που ολοένα στενεύει ώσπου να γίνει μικρή τρύπα-πέρασμα.

▅ Στο «Ηotel Ρaradies», η Νάντια Αργυροπούλου αναζητεί το αποτύπωμα ενός ιδανικού τόπου. Ανάμεσα σε καλλιτέχνες όπως ο Γιαννούλης Χαλεπάς, ο Κένεθ Ανγκερ, η Χριστιάνα Σούλου, ο Πολ Τσαν, βρίσκεται και το «Ηotel Ρalenque» του Ρόμπερτ Σμίθσον από το Γκουγκενχάιμ της Νέας Υόρκης.

▅ Ο Χριστόφορος Μαρίνος, τέλος, στο «Πόσοι άγγελοι μπορούν να χορέψουν στο κεφάλι μιας καρφίτσας» προσεγγίζει την έννοια του παραδείσου ως πιθανότητας στην καθημερινότητά μας και όχι ως μεταφυσικής.

Καλλιτεχνικοί διευθυντές είναι οι ΧΥΖ (Ξένια Καλπατσόγλου, Ρoka Υo, Αυγουστίνος Ζενάκος), που έδρασαν και ως επιμελητές στην πρώτη Μπιενάλε της Αθήνας.

• Η 2η Μπιενάλε της Αθήνας 2009 «Ηeaven» θα διεξαχθεί από τις 15 Ιουνίου ως τις 4 Οκτωβρίου στον Ολυμπιακό Πόλο Φαλήρου (κτίριο πεζογέφυρας-Εσπλανάδας και πλατεία Νερού) καθώς και στην παραλιακή ζώνη του Παλαιού Φαλήρου από τον Φλοίσβο ως τον Μπάτη.

• Ωρες λειτουργίας: 12.00-24.00. Πληροφορίες στο τηλ. 210 5232.222 ή στη διεύθυνση www.athensbiennial.org.
• ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΔΑΦΕΡΜΟΥ | ΤΟ ΒΗΜΑ, Κυριακή 14 Ιουνίου 2009

ΤΟΜΑΣ ΣΤΡΟΥΤ: «Ούτε καθαγιασμός ούτε εκλαΐκευση»

• Λίγο πριν από τα εγκαίνια της έκθεσής του στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης ο διάσημος γερμανός φωτογράφος μιλάει για τη σχέση τέχνης και θρησκείας αλλά και για την ψυχή των κτιρίων που αποτυπώνει από το 1974

Ο Τόμας Στρουτ μπροστά από φωτογραφίες κτιρίων που συνάντησε σε διάφορα σημεία του κόσμου

«Σας είναι απολύτως απαραίτητο αυτό;» με ρώτησε πολύ ευγενικά ο Τόμας Στρουτ με το που πάτησα το rec και ακούμπησα το κασετοφωνάκι μου μπροστά του.«Εχω παρατηρήσει ότι οι δημοσιογράφοι που το χρησιμοποιούν στην πραγματικότητα δεν ακούν αυτά που τους λες.Νομίζουν ότι θα κάνει όλη τη δουλειά το μηχάνημα και χάνεται η αληθινή επαφή» μου εξήγησε, και έτσι συνεχίσαμε την κουβέντα μας χωρίς... τεχνολογικό μεσάζοντα. Η πρώτη ατομική έκθεση του κορυφαίου γερμανού φωτογράφου επί ελληνικού εδάφους εγκαινιάζεται την Τρίτη 16 Ιουνίου στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Μέσα από 29 αντιπροσωπευτικές εικόνες του καλύπτεται μια εντυπωσιακή πορεία που ξεκίνησε το 1974 και συνεχίζει ακάθεκτη. Ο Τόμας Στρουτ άρχισε τον δικό του κύκλο συστηματικής αποτύπωσης δρόμων και αρχιτεκτονημάτων σε πολλά μέρη του κόσμου, από την Ευρώπη ως τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία, υπό τον τίτλο «Τόποι ασυνείδητοι». Πρόκειται για μικρές, ασπρόμαυρες εικόνες έρημων δρόμων που συνδυάζουν την τεκμηριωμένη ακρίβεια με το προσωπικό του όραμα για την αύρα των δημόσιων χώρων. Εκείνο που στον βιαστικό περαστικό φαίνεται σαν ένα μουντό, εγκαταλελειμμένο κτίριο ή ένα κακόγουστο οικοδομικό τετράγωνο, μεταμορφώνεται από το νευρώδες βλέμμα του Στρουτ σε ένα κλειστό σύμπαν, ικανό να ψιθυρίσει χιλιάδες ιστορίες για πρόσωπα και πράγματα.

Εχοντας σπουδάσει και ζωγραφική, οδηγήθηκε το 1989 στην πιο γνωστή σειρά του με τίτλο «Φωτογραφίες μουσείων». Αναζητώντας τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζονται τα έργα τέχνης μέσα από θεσμούς όπως το μουσείο, συνάντησε αριστουργήματα απ΄ όλον τον κόσμο και αποτύπωσε την ανθρώπινη συμπεριφορά απέναντί τους. Από το 2010 ως το 2012 θα παρουσιαστεί μια μεγάλη αναδρομική έκθεση για το έργο του, με αφετηρία τη Ζυρίχη και ενδιάμεσους σταθμούς τη γενέτειρά του Ντύσελντορφ, το Λονδίνο κ.ά. Ξεφυλλίζοντας τον κατάλογο της έκθεσης, ο φωτογράφος άρχισε να μιλάει για τα τοπία, τα κτίρια και τα μουσεία που φωτογράφισε σαν να πρόκειται για μέλη της οικογένειάς του...

- Εκτός από μουσεία, έχετε φωτογραφίσει και τα εσωτερικά εκκλησιών. Βρήκατε ομοιότητες ανάμεσα στα δύο;

«Οι κώδικες είναι οι ίδιοι. Εισερχόμενος και στα μεν και στα δε, ο άνθρωπος χάνει κάτι από τον εαυτό του: αναγκάζεται να μιλάει χαμηλόφωνα, να μην ακουμπά τίποτε λες και θα το μολύνει και πολύ συχνά να θαυμάζει κάτι που δεν κατανοεί. Η τέχνη είναι πολλές φορές εξίσου ακατανόητη με τη θρησκεία. Τα μουσεία όμως δεν είναι εκκλησίες. Πολλά έργα έχουν στιγματιστεί από τη φήμη τους. Για μένα, και τα δύο άκρα είναι επικίνδυνα. Δεν πρέπει ούτε να καθαγιάζουμε την τέχνη, ούτε όμως και να την εκλαϊκεύουμε σε τέτοιο σημείο που να γίνεται από καρτ ποστάλ ως πετσέτα μπάνιου. Ενα έργο είναι σημαντικό επειδή μιλάει μέσα μας και όχι επειδή για παράδειγμα ο Ντύρερ είναι πασίγνωστος».

- Ποια είναι...δυσκολότερα μοντέλα; Οι άνθρωποι μέσα στους πίνακες ή οι άνθρωποι που κοιτάζουν τους πίνακες;

«Οι άνθρωποι που κοιτάζουν τους πίνακες! Οι περισσότεροι μπαίνουν σε ένα μουσείο φοβισμένοι. Ενώ θα έπρεπε να μπαίνουμε σε έναν χώρο τέχνης με χαρά και να σταματάμε σε όποιο έργο μάς αφορά, νιώθουμε την υποχρέωση να τα δούμε όλα, αρχίζοντας από αριστερά προς τα δεξιά, με τη σειρά που τα έχει κρεμάσει ο επιμελητής. Το αποτέλεσμα είναι να νιώθουμε εξαιρετικά εξουθενωμένοι και χωρίς καμία διάθεση, όταν τελικά βρεθούμε μπροστά από έναν πίνακα που μας αφορά προσωπικά. Για παράδειγμα, δεν είναι κακό για κάποιον να έχει το θάρρος της γνώμης του και να πει “δεν μου αρέσει η Μόνα Λίζα!”. Το αστείο με το συγκεκριμένο έργο είναι ότι είναι πάντα εύκολο να το εντοπίσεις στο Λούβρο, επειδή... δεν φαίνεται. Το καλύπτουν όλοι οι Γιαπωνέζοι που μαζεύονται γύρω του».

- Ποιο είναι το έργο που σας συγκίνησε περισσότερο απ΄ όλα όταν το είδατε από κοντά;

«Το “Las Μeninas” (Οι κυρίες των τιμών) του Βελάσκεθ. Αυτό το έργο έχει τα πάντα μέσα. Περίτεχνα πορτρέτα, ατμόσφαιρα μυστηρίου, αυτοπροσωπογραφία του καλλιτέχνη, όσες αναλύσεις και αν έχουν γραφτεί δεν θα είναι ποτέ αρκετές. Το πρωτοαντίκρισα το 1990, όταν πήγα για πρώτη φορά στο Μουσείο του Πράδο, και συγκλονίστηκα. Το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα ήταν “γιατί δεν μου είχε μιλήσει κανένας γι΄ αυτόν τον πίνακα ως τώρα;”».

- Και όταν βγαίνετε από τα μουσεία και περπατάτε σε μια πόλη,πώς αναζητείτε τις εικόνες σας;

«Μου αρέσει να κάνω μεγάλες βόλτες, να “χάνομαι” μέσα σε μια πόλη. Νιώθω σαν σκηνοθέτης που αναζητεί τα κατάλληλα σημεία για να γυρίσει την ταινία του. Και όταν νιώσω ότι έχω δει αρκετά, πρέπει να βρω τις γωνιές εκείνες που συνοψίζουν όλα όσα είδα. Εχουν κατά καιρούς πει για μένα ότι τα κτίρια που φωτογραφίζω δεν έχουν συναίσθημα. Για μένα το κάθε οικοδόμημα, από το πιο άσχημο ως το πιο όμορφο, αντικατοπτρίζει την κοσμοθεωρία ενός λαού. Τίποτε δεν έπεσε από τον ουρανό, κάποιος το οραματίστηκε και κάποιοι το έχτισαν. Αυτό μπορεί να αποτυπωθεί από τον φακό, ακόμη και αν δεν υπάρχουν άνθρωποι στη φωτογραφία».

- Η Ιαπωνία αποτελεί σημαντικό σταθμό στο έργο σας...

Συντηρητές, όπως τους βρήκε και τους φωτογράφισε ο Τόμας Στρουτ, στη Βασιλική του San Lorenzo Μaggiore στη Νάπολι (το 1988 )

«Μου αρέσει πολύ το Τόκιο. Για μένα η ταινία “Χαμένοι στη μετάφραση” της Σοφίας Κόπολα δεν κατάφερε να αποτυπώσει την ουσία της. Τα φώτα νέον είναι παντού και εκείνο που με εντυπωσίασε είναι ότι στην κορυφή των κτιρίων υπάρχουν διαφημιστικές πινακίδες που είναι ψηλές σαν κτίρια από μόνες τους. Σου δίνει την αίσθηση του εφήμερου, λες και όλα φτιάχτηκαν χθες. Μου αρέσει να φωτογραφίζω πράγματα που μ΄ εντυπωσιάζουν και που με κάνουν να χαμογελώ».

- Η Αθήνα πώς σας φαίνεται;

«Είχα να έρθω αρκετά χρόνια. Περπατώντας το βράδυ στο κέντρο, παρατήρησα ότι έχουν προστεθεί πολλά “μοντέρνα” κτίρια, που έχουν φτιαχτεί χωρίς έμπνευση και αγάπη. Τα μικρά καλαίσθητα σπίτια γκρεμίζονται και αντικαθίστανται από στυλιστικά λάθη, που φωνάζουν από μακριά εγωκεντρικότητα και χαμηλό κόστος. Η Αθήνα εξακολουθεί να είναι όμορφη, όμως η υπέροχη Ακρόπολη δεν μπορεί να αποτελεί για πάντα άλλοθι για όλα αυτά τα αρχιτεκτονικά παραστρατήματα».

- Πότε επιλέγετε το χρώμα και πότε το ασπρόμαυρο;

«Ξεκίνησα την καριέρα μου φωτογραφίζοντας με ασπρόμαυρο επειδή δεν είχα λεφτά για έγχρωμο φιλμ. Η ειρωνεία είναι ότι τώρα αυτό έχει αντιστραφεί και το ασπρόμαυρο είναι πιο ακριβό».

- Εκτός από τοπία, κτίρια και μουσεία, έχετε ασχοληθεί και με πορτρέτα. Τι κάνει ένα πρόσωπο φωτογενές;

«Είναι η σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα σε φωτογράφο και σε φωτογραφιζόμενο. Μπορεί να μη γνωρίζονται, αλλά να υπάρχει μια ιδιαίτερη χημεία μεταξύ τους. Δεν έχει να κάνει ούτε με την ομορφιά ούτε με την οικειότητα. Εχει να κάνει με την επαφή. Αυτή που σας έλεγα ότι χάνεται κάθε φορά που οι άνθρωποι πατάνε το rec και σταματούν να ακούν τον συνομιλητή τους».

Η έκθεση «Thomas Struth» πραγματοποιείται σε συνεργασία με την Πρεσβεία της Γερμανίας και το Ινστιτούτο Γκαίτε και εντάσσεται στο πρόγραμμα των παράλληλων εκδηλώσεων της 2ης Μπιενάλε της Αθήνας «Ηeaven». Νεοφύτου Δούκα 4, τηλ.210 7228.321. Ωρες λειτουργίας: Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο: 10.00-17.00. Πέμπτη: 10.00-20.00. Κυριακή: 11.00-17.00. Τρίτη κλειστά.

• της ΑΣΤΕΡΟΠΗΣ ΛΑΖΑΡΙΔΟΥ | ΤΟ ΒΗΜΑ, Κυριακή 14 Ιουνίου 2009

ΒΕΝΕΤΙΑ. ΤΕΧΝΗ ΣΤΟ ΤΕΛΩΝΕΙΟ

• Σαν επιχειρηματίας που είναι ο Φρανσουά Πινό φαίνεται ότι αρέσκεται στον ανταγωνισμό και στις αναμετρήσεις. Ετσι προ ετών, όταν το γαλλικό δημόσιο του έφερε προσκόμματα στην επιθυμία του να ιδρύσει κέντρο σύγχρονης τέχνης στην πατρίδα του, αυτός πήρε τα παιχνίδια του και έφυγε. Μόνο που τα παιχνίδια αυτά ήταν ανεκτίμητος θησαυρός: μία από τις καταπληκτικότερες συλλογές έργων σύγχρονης τέχνης στον κόσμο. Ο γάλλος πολυεκατομμυριούχος την εγκατέστησε στο Ρalazzo Grassi αλλά το περικαλλές βενετσιάνικο μέγαρο δεν του αρκούσε. Ετσι ο Πινό έβαλε στο μάτι ένα άλλο ξεχωριστό σημείο της πόλης των δόγηδων, την Ρunta della Dogana, το παλιό Τελωνείο, σε μια μύτη στεριάς (φωτογραφία) ανάμεσα στο Μεγάλο Κανάλι και στο Κανάλι της Τζιουντέκα. Το Τελωνείο διεκδικούσε και το Ιδρυμα Γκουγκενχάιμ για ανάλογο σκοπό. Ο Πινό νίκησε και σε αυτή την αναμέτρηση και ανέθεσε στον διάσημο ιάπωνα αρχιτέκτονα Ταντάο Αντο, τον «βιρτουόζο του μπετόν αρμέ», να μεταμορφώσει το εσωτερικό του κτιρίου του 17ου αιώνα σε χώρο κατάλληλο για να στεγάσει ένα ακόμη μέρος της περίφημης συλλογής. Μέσα σε λίγους μήνες, και με κόστος 30 εκατομμύρια ευρώ, το έργο ήταν έτοιμο και ήδη προ ημερών στο νέο Μουσείο Πινό της πρώην Γαληνοτάτης Δημοκρατίας εγκαινιάστηκε έκθεση (που θα διαρκέσει έναν χρόνο) με έργα όλων των μεγάλων ονομάτων των σύγχρονων καλλιτεχνικών αναζητήσεων, χέρι χέρι με την 53η Μπιενάλε της Βενετίας. [ARS... BREVIS, της ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ ΖΕΝΑΚΟΥ, Κυριακή 14 Ιουνίου 2009]

Σχέδια του Πικάσο, αξίας 8 εκατ. ευρώ, εκλάπησαν

• Ένα μπλοκ με σχέδια του Πάμπλο Πικάσο που η αξία τους υπολογίζεται σε οκτώ εκατομμύρια ευρώ, εκλάπη από το μουσείο Πικάσο στο Παρίσι. Η κλοπή ανακαλύφθηκε το απόγευμα, έγινε γνωστό από αστυνομική πηγή.

• Η κλοπή διαπιστώθηκε σήμερα το μεσημέρι, ημέρα της εβδομαδιαίας αργίας του μουσείου. Σύμφωνα πάντως με τους αστυνομικούς που κάνουν τις ανακρίσεις δεν έχουν γίνει γνωστές οι συνθήκες και η ακριβής η ημερομηνία της κλοπής.

• Το μουσείο Πικάσο, που στεγάζεται στο μέγαρο Σαλέ (Hotel Sale) που οικοδομήθηκε τον 18ο αιώνα στη συνοικία Μαραί, θα πρέπει να κλείσει το καλοκαίρι του 2009 για δυο η τρία χρόνια, για σημαντικές εργασίες ανακαίνισης και ανακατασκευής, που το κόστος τους υπολογίζεται σε 20 εκατομμύρια ευρώ. [www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ]

Ο καλλιτέχνης ως αρχειοθέτης της νεότερης τέχνης

• Ο εικαστικός Νίκος Αλεξίου έχει πει, μεταξύ αστείου και σοβαρού, ότι έγινε καλλιτέχνης επειδή δεν είχε χρήματα να γίνει συλλέκτης. Αυτό το καλοκαίρι βγάζει για πρώτη φορά από το σπίτι του όλα τα έργα τής πολύ ιδιαίτερης συλλογής του και τα εκθέτει στον Πύργο Μπαζαίου της Νάξου (18 Ιουλίου - 3 Σεπτεμβρίου). Η συνήθεια του Νίκου Αλεξίου, του γνωστού εικαστικού, να αγοράζει έργα τέχνης άλλων καλλιτεχνών, δεν είναι καθόλου, μα καθόλου ιδιοτελής.

Μερικά από τα έργα της συλλογής του Νίκου Αλεξίου δεν είναι απίθανο να ήθελε να τα κάνει ο ίδιος ή να ταυτίζεται μαζί τους

Ο Αλεξίου συλλέγει ορμώμενος από την ίδια ανάγκη που τον κάνει να δημιουργεί τα δικά του έργα. Τα τοποθετεί, άλλωστε, στο σπίτι του με τέτοια επιμέλεια, ώστε δεν ξεχωρίζουν από το δικό του χειροποίητο σύμπαν. Ισα ίσα συμπληρώνουν τις δικές του αφηγήσεις, αν δεν τις συναρμολογούν κιόλας.

Δεν είναι η πρώτη φορά που αποφασίζει να εκθέσει τα έργα της συλλογής του. Στα «Δωμάτια», την έκθεση σύγχρονης τέχνης της γκαλερί Καππάτου σε διάφορα ξενοδοχεία της Αθήνας, είχε δείξει μερικά. Είναι όμως η πρώτη φορά που βγάζει από το σπίτι του όλα τα έργα της συλλογής του. Από τις 18 Ιουλίου, ο Πύργος Μπαζαίου στη Νάξο θα φιλοξενήσει τα έργα 70 καλλιτεχνών, Ελλήνων και ξένων, που ανήκουν όλα στη συλλογή του Νίκου Αλεξίου.

Θα τη «στήσει» ο ίδιος ο καλλιτέχνης-συλλέκτης στο τριώροφο κτιριακό φρούριο, που κατασκευάστηκε από μοναχούς σε διαφορετικές χρονικές φάσεις, γύρω στο 1600, πάνω σε παλαιότερο, βυζαντινό ναΐσκο του Τιμίου Σταυρού. Αν σκεφτεί κανείς ότι ο Αλεξίου έχει εμπνευστεί από τη βυζαντινή τοιχογραφία (στο έργο «Angel rolling up heavens») μπορεί να φανταστεί ότι ο χώρος είναι παραπάνω από ταιριαστός...

Εργο του Χάρη Κοντοσφύρη

Σχεδόν όλα τα έργα αποτελούν σημείο αναφοράς, καθώς με αυτά μάθαμε τους καλλιτέχνες τους. Ο ίδιος, άλλωστε, ο Αλεξίου συχνά αφηγείται, μεταξύ αστείου και σοβαρού, ότι έγινε καλλιτέχνης επειδή δεν είχε τα χρήματα να γίνει συλλέκτης. «Δεν είναι, λοιπόν, απίθανο μερικά από τα έργα αυτής της συλλογής να αισθάνεται ότι ήθελε να τα κάνει ο ίδιος ή να ταυτίζεται μαζί τους», γράφει ο Γιώργος Τζιρτζιλάκης στο κείμενό του «Ο καλλιτέχνης ως συλλέκτης». «Πάνω απ' όλα, όμως, αυτή η συλλογή αποτελεί μιας πρώτης τάξεως αλληγορία του συλλεκτικού χαρακτήρα που διαπερνά την καλλιτεχνική πρακτική του Αλεξίου», συνεχίζει. «Η ίδια η συλλεκτική δραστηριότητα αποτελεί μηχανισμό παραγωγής και πεμπτουσία του έργου του. Η συλλογή είναι το έργο του. Υπ' αυτή την έννοια, πράγματι, έχουμε να κάνουμε μ' έναν ιδιόρρυθμο στρατηγικό συλλέκτη και ένα σιωπηλό αρχειοθέτη της νεότερης τέχνης».

Μεταξύ άλλων θα δούμε έργα των: Αιμιλίας Παπαφιλίππου, Αλέξανδρου Γεωργίου, Ανδρέα Αγγελιδάκη, Χριστόδουλου Παναγιώτου, Δανάης Στράτου, Γιώργου Λάππα, Γεωργίας Σαγρή, Κωστή Βελόνη, Μανταλίνας Ψωμά, Πάνου Κοκκινιά, Poka-Yio, Βαγγέλη Βλάχου, Γιώργου Σαπουντζή κ.ά. Είναι επομένως μια ιδιαίτερη συλλογή με έργα σύγχρονών του καλλιτεχνών διαφορετικών, όμως, μέσων και τάσεων. Διάρκεια έως 3 Σεπτεμβρίου.

Είναι το ένατο καλοκαίρι που ο Πύργος Μπαζαίου γίνεται τόπος πρωτότυπης δημιουργίας. Παράλληλα με την έκθεση διοργανώνονται ακόμη: ρεσιτάλ του Καταλανού τραγουδοποιού Ζουζέπ Τέρο (25/7), βραδιά κλασικής μουσικής στην Capella Kasazza με τους Φραγκίσκο και Δημήτρη Μαργαρίτη (31/7), συναυλία της δημοφιλούς στη Γαλλία Αγγελικής Ιοννάτου μαζί με την Κατερίνα Φωτεινάκη (1/8), μια «μουσική γεωγραφία» από το εξαιρετικό ντουέτο των Ελένης και Σουζάνας Βουγιουκλή (10/8), «τοπία της jazz» με το μουσικό τρίο από το Αμστερνταμ, Trioism (12/8), θεατρικό αναλόγιο με το έργο της Νάνσυς Σπετσιώτη «Balance», κρατικό βραβείο θεάτρου 2008, σε σκηνοθετική επιμέλεια Δημήτρη Φοινίτση, με τους Ιωάννα Παππά και Ομηρο Πουλάκη (16/8), θεατρικός μονόλογος «Μ.Α.Ι.Ρ.Ο.Υ.Λ.Α.» της Λένας Κιτσοπούλου, με τη Μαρία Πρωτόπαππα (18/8), εικαστική performance του Γιώργου Σαπουντζή. (Πληροφορίες: www.naxos festival.gr).

Στη Νάξο όμως σώζονται πάνω από 30 μεσαιωνικοί πύργοι, που συνιστούν αυθεντικά στοιχεία τέχνης-αρχιτεκτονικής στο νησιώτικο τοπίο και ένα μοναδικό αρχιτεκτονικό σύνολο στον ελλαδικό χώρο. Με έναυσμα την εικαστική εμπειρία στον Πύργο Μπαζαίου το κοινό μπορεί να περιηγηθεί και στους άλλους πύργους με οδηγό τον ενημερωτικό χάρτη που εκδόθηκε σε συνεργασία με την εταιρεία Monumenta (www.monumenta.org) και την αρχαιολόγο Ειρήνη Γρατσία, ειδικά γι' αυτό το σκοπό.

• ΦΩΤΕΙΝΗ ΜΠΑΡΚΑ, Ελευθεροτυπία, Τρίτη 9 Ιουνίου 2009

Στον διάσημο Αμερικανό Μπρους Νάουμαν το Χρυσό Λιοντάρι- Καλύτερος νέος καλλιτέχνης ο Γερμανός Τομπάιας Ρεμπέργκερ

• Το νέον «φώτισε» την Μπιενάλε της Βενετίας

Καλύτερος καλλιτέχνης αναδείχθηκε ο Γερμανός Τομπάιας Ρεμπέργκερ, ο οποίος κατόρθωσε να μετατρέψει την καφετέρια του Ρalazzo delle Εsposizioni σε έναν δαιδαλώδη και πανέμορφο κόσμο, με κύρια υλικά τα κίτρινα και πορτοκαλί φώτα από νέον (ΑΡ/ΑLΒΕRΤΟ ΡΕLLΑSCΗΙΑR)

Το κοινό φάνηκε ότι είχε δείξει την προτίμησή του πολύ προτού η επιτροπή ανακοινώσει πού θα έδινε το Χρυσό Λιοντάρι για την καλύτερη εθνική συμμετοχή στην 53η Μπιενάλε της Βενετίας: από την πρώτη κιόλας ημέρα που η διεθνής συνάντηση των καλλιτεχνών άνοιξε τις πύλες της, οι ουρές που σχηματίζονταν έξω από το αμερικανικό περίπτερο ήταν οι πιο μακροσκελείς. Πόλος έλξης, το ηχηρό όνομα του Μπρους Νάουμαν . Στο εξωτερικό του αρχαιοπρεπούς περιπτέρου αναβόσβηναν με φώτα νέον- η δημοφιλής τεχνική του- λέξεις που αντιπροσώπευαν τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα. Οσο για το εσωτερικό, η έκθεση είχε τη μορφή μιας σύντομης πλην όμως κατατοπιστικής αναδρομικής, για να θυμούνται οι παλαιότεροι και να μαθαίνουν οι νεότεροι. Σήμα κατατεθέν του Νάουμαν, τα κέρινα γλυπτά χεριών και κεφαλιών που κυριαρχούσαν και σε αυτή την παρουσίαση. Οι πιο υποψιασμένοι έσπευσαν να σχολιάσουν ότι η βράβευσή του ήταν φως φανάρι, καθώς είχε ήδη προγραμματιστεί να παρουσιαστεί δουλειά του καλλιτέχνη και σε δύο πανεπιστήμια της Βενετίαςεκτός από την κεντρική εκπροσώπησή του στα περίφημα Giardini της Μπιενάλε.

Ο Χρυσός Λέοντας για τον καλύτερο καλλιτέχνη της διοργάνωσης απονεμήθηκε στον Γερμανό Τομπάιας Ρεμπέργκερ, ο οποίος στο πλαίσιο της έκθεσης «Δημιουργώντας κόσμους» κατόρθωσε να μετατρέψει την καφετέρια του Ρalazzo delle Εsposizioni σε έναν δαιδαλώδη και πανέμορφο κόσμο με κύρια υλικά τα κίτρινα και πορτοκαλί φώτα από νέον. Οσο για το Ασημένιο Λιοντάρι, που απονέμεται στον περισσότερο υποσχόμενο καλλιτέχνη, δόθηκε στη Νάταλι Τζέργκμπεργκ για τον αλλόκοτο «Κήπο της Εδέμ» που δημιούργησε. Η ιέρεια της σύγχρονης τέχνης Μαρίνα Αμπράμοβιτς προσυπέγραψε άλλωστε: «Είναι ένα από τα ωραιότερα έργα που έχω δει ποτέ στη ζωή μου». Τέλος, Χρυσοί Λέοντες για τη συνολική προσφορά τους στην τέχνη απονεμήθηκαν στη Γιόκο Ονο και στον Τζον Μπαλντεσάρι.

Ο αμερικανός καλλιτέχνης Μπρους Νάουμαν (αριστερά) δέχεται τα συγχαρητήρια του προέδρου της 53ης Μπιενάλε της Βενετίας Πάολο Μπαράτα, αμέσως μετά τη βράβευσή του με τον Χρυσό Λέοντα(ΕΡΑ/ΑΝDRΕΑ ΜΕRΟLΑ) - Η γνωστή και μη εξαιρετέα Γιόκο Ονο χαίρεται δεόντως για τον ειδικό Χρυσό Λέοντα που της απονεμήθηκε ως επιβράβευση για τη συνολική προσφορά της στις τέχνες (ΑΡ/ΑLΒΕRΤΟ ΡΕLLΑSCΗΙΑR)

Κ αι αν ακόμη η εφετινή Μπιενάλε απεδείχθη αμερικανική υπόθεση, στο ελληνικό περίπτερο δεν έλειψαν οι συνήθεις γκρίνιες από ορισμένους επισκέπτες που κατέφθασαν από τη χώρα μας με στόχο να κρίνουν μάλλον την εφετινή επιλογή παρά το αποτέλεσμα. «Μας έπιασαν αμερικανάκια οι Αμερικανοί», ακούστηκε από ιδιοκτήτη αθηναϊκής γκαλερί, ο οποίος είχε ενστάσεις σχετικά με την επιλογή του αμερικανοτραφούς Λουκά Σαμαρά και του αμερικανού επιμελητή του Μάθιου Χιγκς. Το σημαντικό σε τόσο σπουδαίες διοργανώσεις είναι να μη χάνουμε το δάσος στο όνομα ενός και μόνο δέντρου. Πικραμένοι της υπόθεσης οι Ρώσοι, οι οποίοι διέθεταν ένα από τα κατά κοινή ομολογία πιο εντυπωσιακά περίπτερα από άποψη συμμετοχών, με τρεις πολύ αξιόλογους καλλιτέχνες. Οπως όλα έδειξαν, η σύγχρονη τέχνη βρίσκεται πολύ ψηλά στο διεθνές χρηματιστήριο και οι τιμές στις οποίες έχουν πουληθεί ήδη κάποια έργα που συμμετείχαν αποτελούν σκάνδαλο, αν αναλογιστούμε την οικονομική κρίση που μαστίζει τον πλανήτη. [ΑΣΤΕΡΟΠΗ ΛΑΖΑΡΙΔΟΥ | ΤΟ ΒΗΜΑ, Δευτέρα 8 Ιουνίου 2009]

Μουσεία, τα καταφύγια σκέψεων του Τόμας Στρουθ

• Εκθεση έργων του σημαντικού κοσμογυρισμένου γερμανού φωτογράφου στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

«Τα μουσεία είναι σπίτια που δίνουν καταφύγιο στις σκέψεις. Ακόμη και ο λιγότερο υποψιασμένος επισκέπτης, εκείνος που έχει τη μικρότερη ικανότητα να κατανοήσει τέτοιου είδους σκέψεις σε πίνακες που είναι παραταγμένοι σε έναν τοίχο ο ένας δίπλα στον άλλο, καταφέρνει τελικά να νιώσει ότι είναι όμορφοι. Αυτό που δεν είναι όμορφο είναι το χρώμα που έχει στεγνώσει εδώ και αιώνες και το ξύλο που το περιβάλλει». Τάδε έφη Μαρσέλ Προυστ. Και οι σκέψεις του αυτές αποτυπώνονται στα έργα του σημαντικού γερμανού φωτογράφου Τόμας Στρουθ.

Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης θα φιλοξενήσει από τις 16 Ιουνίου ως τις 14 Σεπτεμβρίου έκθεση με τη δημοφιλή σειρά από μουσεία στα οποία ο φωτογράφος περιπλανήθηκε και εστίασε με τον φακό του προκειμένου να υπογραμμίσει την ειδική αυτή σχέση ανάμεσα σε θεατή και έργο τέχνης. Από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Ελλάδας ως το Πράδο, τα χιλιόμετρα φιλμ που διανύθηκαν είναι πολλά και ο δημιουργός καταγράφει τα κλασικά αριστουργήματα αλλά και τα υπό αμφισβήτηση έργα σύγχρονης τέχνης, αναζητώντας την αύρα του κάθε χώρου.

Με αφετηρία το Ντύσελντορφ και άλλες γερμανικές πόλεις και κατόπιν ταξιδεύοντας σε μεγαλουπόλεις όλου του κόσμου, ο Στρουθ φωτογραφίζει μεμονωμένα κτίρια και συμπλέγματα κτιρίων σε δρόμους που συνήθως μοιάζουν ερημωμένοι. Αργότερα, επικεντρώνεται σε ατομικά και οικογενειακά πορτρέτα και τοπία από τροπικά δάση. Από το 2003 ο Στρουθ δημιουργεί ίσως την πιο συζητημένη σειρά φωτογραφιών του, γνωστή ως Μuseum Ρhotographs. Εδώ, το αντικείμενό του είναι δημόσιοι χώροι, κυρίως μουσεία και εκκλησίες - άλλωστε, όπως έχει αναφέρει ο ίδιος, τα δύο αυτά είδη διαθέτουν πολλά κοινά: «Η καταναγκαστική ευλάβεια που πρέπει να φορέσεις σε πρόσωπο και σώμα με το πού θα εισέλθεις στον χώρο, η αίσθηση ότι είναι ιερά, ο κανόνας να μιλάς χαμηλόφωνα και προπαντός η αίσθηση ότι δεν καταλαβαίνεις προς τι όλες αυτές οι επισημότητες. Η θρησκεία όπως και η τέχνη είναι σε πολλά σημεία ακατάληπτες».

«Είμαι εδώ! Κοιτάξτε με!» είναι σαν να λέει ο Στρουθ μέσα από τις φωτογραφίες μουσείων. Δεν περπατάει στις μύτες των ποδιών του, δεν κρυφοκοιτάζει, δεν προσπαθεί να περάσει απαρατήρητος προκειμένου να «κλέψει» τις πολυπόθητες εικόνες. Παίρνει τη θέση του θεατή, στήνεται για ώρες μπροστά από τα έργα τέχνης και τα παρατηρεί. Προσπαθεί να τα καταλάβει, να τα απομυθοποιήσει ή να τα μυθοποιήσει ακόμη περισσότερο. Ουσιαστικά διαρρηγνύει το στοιχειωτικό «παρακαλώ, μην αγγίζετε», αφού ο φακός του πηγαίνει πολλές φορές ασφυκτικά κοντά σε ένα καλά περιφρουρημένο αριστούργημα. Αλλες φορές πάλι προτιμά να βρει την πιο στρατηγική θέση μέσα σε μια αίθουσα τέχνης και να παρατηρήσει τον τρόπο με τον οποίο αντιδρούν οι επισκέπτες απέναντι στα έργα. Η γλώσσα του σώματος συνομιλεί άριστα με εκείνη της τέχνης. Και όπως αποδεικνύεται μέσα από τις φωτογραφίες του ο Στρουθ έχει πολλά να πει.

Η έκθεση, την οποία επιμελείται ο ίδιος ο καλλιτέχνης, πραγματοποιείται σε συνεργασία με την πρεσβεία της Γερμανίας στην Αθήνα και το Ινστιτούτο Γκαίτε και εντάσσεται στο πρόγραμμα των παράλληλων εκδηλώσεων της 2ης Μπιενάλε της Αθήνας Ηeaven, τα εγκαίνια της οποίας θα τελέσει η υπουργός Εξωτερικών κυρία Ντόρα Μπακογιάννη.

Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Νεοφύτου Δούκα 4, τηλ. 210 7228.321. Ωρες λειτουργίας: Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο: 10.00-17.00, Πέμπτη: 10.00-20.00, Κυριακή: 11.00-17.00. Τρίτη κλειστά.

• ΑΣΤΕΡΟΠΗ ΛΑΖΑΡΙΔΟΥ | ΤΟ ΒΗΜΑ, Τρίτη 9 Ιουνίου 2009

Η κοινή γλώσσα της ποίησης

• Ο ίδιος ο διευθυντής της 53ης Μπιενάλε της Βενετίας Ντάνιελ Μπέρνμπαουμ «εγκαινίασε» το έργο «Poets Machine» της Γιούλας Χατζηγεωργίου και των Ρώσων Ιγκόρ Μακαρέβιτς και Ελενα Ελαγκίνα.

Απήγγειλε ένα ποίημα στη γλώσσα του, στα σουηδικά. Το έργο, τοποθετημένο μπροστά από το ελληνικό περίπτερο, ήταν το πιο θορυβώδες της Μπιενάλε. Ποιητές απ' όλο τον κόσμο ανέβαιναν στην ξύλινη πλατφόρμα της Ελληνίδας εικαστικού (κλειστή λειτουργεί ως κιβώτιο μεταφοράς του πρότζεκτ), διάβαζαν στη γλώσσα τους ποίηση και τραγουδούσαν.

«Μια αληθινά πολυφωνική συμμετοχή που θα επιτρέψει στις γλώσσες να συγκερασθούν προσθέτοντας πολλαπλές διαστάσεις στην έκθεση "Φτιάχνοντας κόσμους"», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Μπέρνμπαουμ. Η «πλατφόρμα» είναι αποτέλεσμα συνεργασίας του ρωσικού Moscow Poetry Club και της ArtBOX του Χρήστου Σαββίδη με τους ποιητές Βασίλη Αμανατίδη και Εβγκένι Νικίτιν. Το Σεπτέμβριο θα μεταφερθεί στη Θεσσαλονίκη, στη 2η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης της πόλης. [Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 8 Ιουνίου 2009]

Οι γέροντες έκαναν την έκπληξη

• Τα καλά και τα ενδιαφέροντα ήρθαν από την παλιά γενιά (Μπαλντεσάρι, Μπαρτσελό, Νάουμαν, Γκρίναγουεϊ). Οσο για τα εθνικά περίπτερα, ένα από τα καλύτερα ήταν το κρυμμένο στα σοκάκια «After war» της Εσθονίας

Ποιητική αδεία και μόνο ισχύει το μότο του διευθυντή της φετινής 53ης Μπιενάλε της Βενετίας Ντάνιελ Μπερνμπάουμ «ο καλλιτέχνης κατασκευάζει κόσμο, όχι αντικείμενα». Βλέπετε, ο κόσμος του καλλιτέχνη που κατασκευάζει είναι μια ρομαντική έννοια που αντιστοιχεί δυστυχώς στο παρελθόν και ελπίζουμε στο μέλλον μιας τέχνης που αυτή τη στιγμή διατρέχει το ζοφερό παρόν της.

Η Γιόκο Ονο, που κατέφτασε με τον γιο της Σον Λένον, βραβεύτηκε για το σύνολο της προσφοράς της στην τέχνη

Το μεγάλο θέαμα ακόμη μια φορά έβαλε εκατοντάδες ανθρώπους να τρέχουν από περίπτερο σε περίπτερο και από έκθεση σε έκθεση σε κάθε γνωστή και άγνωστη γωνιά της γοητευτικότερης πόλης του κόσμου. Συγκαταβατική και καταναλωτική η ματιά μας, λίγες οι ισχυρές συγκινήσεις, μεγάλη η κοινωνιολογική κουβέντα για μια κρίση που δεν είναι μόνο πολιτιστική αλλά και οικονομική, αφού η Βενετία δεν ήταν ποτέ τόσο μισοάδεια ή μισογεμάτη αν προτιμάτε. Και ας κατέφτασε ο μέγας κύριος της τέχνης Αμπράμοβιτς με ένα πενηντάμετρο κότερο και όσοι άλλοι γοητεύονται από την τέχνη ως αντικείμενο και ως μπίζνα.

Και ας έρθουμε τώρα στα δικά μας. Η μερίδα του λέοντος της τέχνης, που φτιάχνει κόσμο, ανήκει για μια ακόμη φορά στους γέροντες. Εκείνοι έχουν τα καλά και τα ενδιαφέροντα, είτε πρόκειται για τον Μπαλντεσάρι, τον Μπαρτσελό, τη Γιόκο Ονο και τον Μπρους Νάουμαν (οι έχοντες αμερικανική υπηκοότητα ή αμερικανικό περίπτερο σαρώνουν και τα βραβεία) είτε για την αμέσως επόμενη γενιά, όπως την υπέροχη Ρεμπέκα Χορν, τον Πίτερ Γκρίναγουεϊ, τον Μαουρίτσιο Κατελάν και τον Γιαν Φαμπρ.

Μένει χώρος για τους ιδιοφυείς και ευρηματικούς νεότερους; Η ίδια η κρίση των αξιών και της αγοράς δεν τους αφήνει περιθώρια αναπνοής ακόμη και αν πρόκειται για διάττοντες αστέρες, που η αγορά φωτίζει και εξαφανίζει ταχύτατα.

Μικρές ανάσες, λοιπόν, οι νεότεροι καλλιτέχνες από τη Λατινική Αμερική και την Αφρική, το κρυμμένο στα σοκάκια περίπτερο της Εσθονίας «After war» (δεν ξέρω πόσοι μπόρεσαν να το ανακαλύψουν, αλλά είναι από τα καλύτερα), αλλά και τα κεντρικά περίπτερα της Πολωνίας, της Ρωσίας, της Τσεχίας, της Ουγγαρίας, της Ολλανδίας, ή το ευφυές περίπτερο των σκανδιναβικών χωρών. Το παράξενο είναι ότι σε μια μπιενάλε σαν της Βενετίας, που κινητοποιεί καλλιτέχνες, επιμελητές, θεωρητικούς, διευθυντές μουσείων από όλον τον κόσμο για τα εθνικά περίπτερα και τις ομαδικές εκθέσεις που βρίσκονται κάτω από τη διοργάνωσή της, τα πιο ενδιαφέροντα καταλήγουν να είναι τα παράλληλα, οι εκθέσεις, δηλαδή, όπως της Ρεμπέκα Χορν ή του Πίτερ Γκρίναγουεϊ, που κάνει μια μοναδική επέμβαση στον Γάμο της Κανά.

Αλλά το πολύ μεγάλο γεγονός είναι το άνοιγμα του καινούργιου μουσείου του αφεντικού της σαμπάνιας και του Palazzo Grassi, του Φρανσουά Πινό, μια παλιά αποθήκη του τελωνείου που αναστήλωσε και μεταμόρφωσε σε μουσείο υψηλών προδιαγραφών με τρόπο μοναδικό ο Ταντάο Αντο. Εκεί, ο σημαντικότερος συλλέκτης του κόσμου συγκεντρώνει αριστουργηματικά έργα της εποχής μας, επιλογές εξαιρετικές, που σημαίνει είτε ότι ο ίδιος έχει αισθητήριο είτε είναι γενναιόδωρος έχοντας συμβούλους καλούς επιμελητές.

Αλλά όλα αυτά θα τα πούμε λεπτομερώς προσεχώς. Και δύο λόγια για το πολυσυζητημένο ελληνικό περίπτερο. Αψογα οργανωμένο από τεχνικής πλευράς, ούτε καρφάκι δεν φαινόταν, με ένα καλό έργο (τον καλλιτέχνη σε βίντεο να γδύνεται και φίλους να τον κοιτούν), το οποίο ακύρωναν πάνω από εξήντα μικρά έργα διαφόρων εποχών, βγαλμένα από κάποιο ντεπό, ώστε να παρουσιαστούν στη Βενετία. Οσο για το υπουργείο Πολιτισμού φαινόταν σε απόλυτη συνάφεια με τους Αμερικανούς οργανωτές του περιπτέρου (την Pace Gallery δηλαδή), προσφωνώντας ακόμη και τον απόντα καλλιτέχνη ως «Λούκα Σαμάρας».

• Της ΜΑΡΙΑΣ ΜΑΡΑΓΚΟΥ, Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 8 Ιουνίου 2009