Φτιάχνοντας κόσμους

• Ηρεμη και εσωτερική αφηγηματικά έκθεση, που αφήνει περιθώριο συζητήσεων χωρίς φανατισμούς, η Μπιενάλε Βενετίας με τα περισσότερα περίπτερά της παγιδευμένα στην ίδια τους την ιστορία.
• Η 53η Μπιενάλε Βενετίας, η μεγαλύτερη εικαστική γιορτή στον κόσμο, έδωσε φέτος το στίγμα του 48χρονου Σουηδού επιμελητή της, Ντάνιελ Μπέρνμπαουμ, ο οποίος αγαπά την ποίηση, υπολογίζει τη γλώσσα των λαών ως ισότιμο εργαλείο έκφρασης και διαλέγει έργα με σαφείς αναγνώσεις.

Τα Εθνικά περίπτερα, με εξαιρέσεις, μοιάζουν παγιδευμένα στην ίδια τους την ιστορία, ενώ η έκθεση στην Αρσενάλε, «Φτιάχνοντας Κόσμους», που ήταν και ο τίτλος της Μπιενάλε, προκαλεί δυνατές εντυπώσεις, αν όχι συγκινήσεις.

• Η πρόσοψη

Συγκινητική όμως μορφή ήταν ο Τζον Μπαλντεσάρι, ο οποίος μαζί με τη Γιόκο Ονο τιμήθηκαν με το «Χρυσό Λιοντάρι» για την προσφορά τους στην Τέχνη. Ο Αμερικανός Μπαλντεσάρι (γ. 1931), ένας εξαίρετος καλλιτέχνης της εννοιολογικής τέχνης, δάσκαλος της τέχνης, όπως αποκαλείται, έφτιαξε και την πρόσοψη του πρώην ιταλικού περιπτέρου στα Τζιαρντίνι που τώρα φιλοξενούν το βιβλιοπωλείο της Μπιενάλε, καθώς και μία πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση. Μια θάλασσα για φόντο και η λέξη Μπιενάλε χαλαρώνουν τη ματιά. Ισως, μάλιστα, αυτό να είναι το χαρακτηριστικό της 53ης Μπιενάλε: μια πιο ήρεμη και εσωτερική αφηγηματικά έκθεση η οποία αφήνει περιθώριο συζητήσεων χωρίς φανατισμούς.

Από τα Εθνικά περίπτερα, η Ουγγαρία ήταν το πιο πιστό στην αξία του πορτρέτου και άρα στην αξία της ζωγραφικής, πέρα από την τεχνική. Ετσι, ο Πίτερ Φόργκακς έφτιαξε ένα πανόραμα πορτρέτων, από τον Ρέμπραντ έως φυλακισμένους και βασανισμένους ανθρώπους, με ηλεκτρονικά άψογη επεξεργασία.

Ο Ρομάν Οντάκ από την Τσεχία «έφερε» τον κήπο των Τζιαρντίνι μέσα στο περίπτερο, ειρωνική κίνηση για τις Εθνικές συμμετοχές. Οι Σκανδιναβοί ενωμένοι, παρουσίασαν υπό μορφή «ρίαλ εστέιτ» το Σπίτι Του Συλλέκτη, ο οποίος είχε αυτοκτονήσει στην πισίνα του, δήλωση για την ισχύ της τέχνης.

Ο Πολωνός Κριστόφ Βοντίζκο φιλμάρισε μετανάστες σε ώρα εργασίας και μετέτρεψε τις σκιές τους σε ένα υπέροχο θεατρικό περιβάλλον, πίσω από τζάμια, ενώ ο Ισπανός Μιγκουέλ Μπαρσελό γέμισε το περίπτερο με τεράστιες ζωγραφικές -γύρω από τη φύση, ανθρώπων και ζώων- και έργα από πηλό. Τον είχαμε δει πέρσι στο Φεστιβάλ Αθηνών με το αντίστοιχο περφόρμανς.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΥ,ΕΘΝΟΣ, 14/6/2009