Saturday, October 23, 2010

Πρωτοπόρος της φωτογραφίας, αλλά και του Photoshop

  • Ο Εντουαρντ Μάιμπριτζ (1830-1904) υπήρξε ένας πρωτοπόρος φωτογράφος, ιδιοφυής εφευρέτης της κινούμενης εικόνας, αλλά και ο πρώτος σκηνοθέτης στην ιστορία του κινηματογράφου, του οποίου άλλωστε θεωρείται «πατέρας».
Στην κοιλάδα Γιόσεμαϊτ, στην άκρη του γκρεμού  

Στην κοιλάδα Γιόσεμαϊτ, στην άκρη του γκρεμού Οσα όμως κι αν έχει γράψει η ιστορία γι' αυτόν τον παθιασμένο δημιουργό, εκείνο που εντυπωσιάζει τον σύγχρονο θεατή είναι πόσο μοντέρνο παραμένει το έργο του, έναν και πλέον αιώνα μετά. Δεν είναι τυχαίο που ο Εντγκάρ Ντεγκά, ο Μαρσέλ Ντισάν, ο Φράνσις Μπέικον (που δεν αποχωρίστηκε ποτέ τα άλμπουμ του), ο Σάι Τουόμπλι και πρόσφατα ο Φίλιπ Γκλας (με την όπερα «Ο Φωτογράφος») επηρεάστηκαν από το έργο του.

Αλογα καλπάζουν
Η έκθεση-αφιέρωμα στο έργο του στην Tate Britain είναι από τα ωραιότερα πράγματα που μπορεί κανείς να δει στο Λονδίνο. Μεγαλώσαμε με κινούμενες εικόνες και είναι πολύ δύσκολο να φανταστούμε τη ζωή χωρίς αυτές. Δεν μπορούμε καν να νιώσουμε τους Αμερικανούς θεατές στην Καλιφόρνια του 1880, όταν είδαν για πρώτη φορά άλογα να καλπάζουν στο πανί της προβολής του Μάιμπριτζ.

Ηταν η πρώτη φορά που παρουσίαζε τη μηχανή Zoopraxiscope, στο γυάλινο δίσκο της οποίας ζωγράφιζε τις φωτογραφίες του, «φυλακίζοντας» αποτελεσματικά την κίνηση. Στον τοίχο της Tate, τα ίδια αυτά άλογα προκαλούν στον θεατή-χρήστη του Ιντερνετ και του Ι-phone την ίδια μεγάλη έκπληξη. Από καθαρά αισθητική όμως πλευρά.

Ο Μάιμπριτζ πήγε στην Αμερική, όπου έζησε το μεγαλύτερο κομμάτι της ζωής του, στα 20 του χρόνια. Μέχρι τα τέλη του 1860 πληρωνόταν για τις φωτογραφίες που έβγαζε και αποτύπωναν την ανασυγκρότηση της χώρας μετά τον εμφύλιο πόλεμο. Φωτογράφισε την επέκταση των τρένων στην ενδοχώρα, τους φάρους στην ακτογραμμή του Ειρηνικού. Διάσημες είναι οι φωτογραφίες του στην κοιλάδα Γιόσεμαϊτ στην Καλιφόρνια, αλλά και οι πανοραμικές (360 μοιρών) του Σαν Φρανσίσκο, οι μεγαλύτερες που είχαν γίνει ποτέ. Οι 11 φωτογραφικές πλάκες, η μία δίπλα στην άλλη, ξεπερνούν τα 5 μέτρα μήκος και είναι συναρπαστικές.

Ε, λοιπόν, η έκθεση αποκαλύπτει ότι έναν αιώνα πριν από το Photoshop ο Μάιμπριτζ «αλλοίωνε» τις φωτογραφίες του. Εκοβε και ένωνε τα αρνητικά, έβαφε τις ατέλειες. Ηταν ένας αληθινός καλλιτέχνης.
Δεν είναι τυχαίο που σύντομα, από το 1877, αφοσιώθηκε στις κινούμενες εικόνες που του επέτρεψαν να «αιχμαλωτίσει» την κίνηση σε ζώα («Animal Locomotion») και ανθρώπους. Εγκαταστάθηκε στο Πάλο Αλτο της Καλιφόρνια και με τις μηχανές, αλλά και τις τεχνικές που εφεύρισκε, κινηματογραφούσε τα άλογα των ιπποδρομιών, που στα χέρια του έμοιαζαν να ίπτανται στον αέρα. Υπέγραφε άλλωστε τα έργα του με την ελληνική λέξη Helios, καθώς ένιωθε εκλεκτική συγγένεια με τον θεό Ηλιο.
Δολοφόνος
Πριν από τον Μάιμπριτζ, η κίνηση το 19ο αιώνα έμοιαζε με παιδικό παιχνίδι. Εκείνος κατάφερε για πρώτη φορά στην Ιστορία να λανσάρει με απαράμιλλη αληθοφάνεια την ψευδαίσθηση της κίνησης. Μετά ήρθε ο κινηματογράφος και η ψευδαίσθηση απέκτησε κι άλλες διαστάσεις.

Μυθιστορηματική ήταν και η προσωπική του ζωή. Παντρεύτηκε το 1872 την κατά 22 χρόνια μικρότερή του Φλόρα Στόουν, που ασχολούνταν επίσης με τη φωτογραφία. Ο σύντομος γάμος τους θα μετατρεπόταν σε ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα της εποχής.

Η Φλόρα ερωτεύτηκε τον, επίσης, Βρετανό, θεατρικό κριτικό της εφημερίδας «Σαν Φρανσίσκο Ποστ», Χάρι Λάρκινς. Οταν έμεινε έγκυος, οι φήμες έλεγαν ότι το παιδί ήταν του Λάρκινς. Ο Μάιμπριτζ ανακάλυψε μια φωτογραφία του μωρού με τη λεζάντα «ο μικρός Χάρι». Σκότωσε τον Λάρκινς, αλλά αθωώθηκε από τους δικαστές υπερασπιζόμενος την αντρική τιμή του. Χρησιμοποίησε μάλιστα μια φωτογραφία του (εκτίθεται στην Tate) που τον δείχνει στην άκρη ενός γκρεμού, υπονοώντας ότι τρελάθηκε...

Αμέσως μετά, το 1875, ταξίδεψε στην Κεντρική Αμερική. Οσο εκείνος φωτογράφιζε τη Γουατεμάλα και τον Παναμά, η Φλόρα πέθανε και το παιδί, ο Φλορέντο-Ηλιος, στάλθηκε σε ορφανοτροφείο. *
*Εως 16 Ιανουαρίου

No comments: