Sunday, October 17, 2010

Οταν το κιτς συνάντησε το μπαρόκ

  • Ποπ αρτ και σουρεαλισμός διά χειρός Τακάσι Μουρακάμι στο Παλάτι των Βερσαλιών
Διακόσια και πλέον χρόνια μετά τη Γαλλική Επανάσταση, ο φημισμένος ιάπωνας εικαστικός Τακάσι Μουρακάμι κάνει «κατάληψη» στο Παλάτι των Βερσαλιών με τα ποπ-κιτς γλυπτά του που εντυπωσιάζουν αλλά και διχάζουν τους πολυάριθμους επισκέπτες. 

 

Εξίσου προκλητικές με τα έργα είναι και οι δηλώσεις του «ιάπωνα Αντι Γουόρχολ», ο οποίος ούτε λίγο ούτε πολύ προσκαλεί σε μια νέα... Ντίσνεϊλαντ. Νιώθει, λέει, σαν τον γάτο Τσεσάιρ στην «Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων» που υποδέχεται και παρακολουθεί τον κόσμο «με το διαβολικό του χαμόγελο». 

Ορισμένοι πιστεύουν ότι τέτοιες δηλώσεις είναι too much γι' αυτόν τον χώρο που συνδέεται με σημαντικές στιγμές της γαλλικής ιστορίας. Αλλοι όμως βρίσκουν ότι τα πολύχρωμα, γεμάτα διακοσμητικές λεπτομέρειες γλυπτά του (θα εκτίθενται μέχρι τις 12 Δεκεμβρίου) ταιριάζουν απόλυτα με το χλιδάτο μπαρόκ των Βερσαλιών. Ενα απ' αυτά, ο τεράστιος, χρυσός Βούδας, υποδέχεται το κοινό στην είσοδο, ενώ τα υπόλοιπα βρίσκονται στους κήπους ή έχουν στηθεί στο κέντρο των βασιλικών αιθουσών, δημιουργώντας οπτικά παιχνίδια. Αντικατοπτρίζονται στους καθρέφτες, λάμπουν κάτω από τα κρύσταλλα των πολυελαίων, συναγωνίζονται τη διακόσμηση στους τοίχους και τις οροφές. 

Ο εικαστικός κόσμος του Μουρακάμι εμπεριέχει την ποπ αρτ, το κιτς, τον σουρεαλισμό. Είναι πάνω απ' όλα μια «θρησκευτική εικονογραφία» που εκτείνεται από τον πολιτισμό των Μάγια μέχρι τον βουδισμό του Θιβέτ. Αντλεί όμως και ιδέες από τη διαφήμιση και τα καταναλωτικά πρότυπα, καθώς και από τα γιαπωνέζικα καρτούν. 

Στο Σαλόνι του Ερμή βρίσκεται το γλυπτό «Tongari-Kun», ύψους οκτώ μέτρων, που αποτελείται από έναν ανθό λωτού και έναν βάτραχο. Στην αίθουσα που οδηγούσε στο βασιλικό δώμα έχει στηθεί ένας ασημένιος Βούδας πάνω σε ελέφαντα -σύμβολο της διάρκειας. Στο Σαλόνι της Αφροδίτης κυριαρχούν δυο φιγούρες της Καϊκάι και της Κικί, θεοτήτων του πνεύματος. Στην επιβλητική Αίθουσα του Θρόνου έχει στηθεί ένα γλυπτό λιοντάρι εμπνευσμένο από γνωστό καρτούν της ιαπωνικής τηλεόρασης, βαμμένο με τα χρώματα του ουράνιου τόξου που παραπέμπει στον βασιλιά Λουδοβίκο-Ηλιο. 

«Για τους Ιάπωνες, όπως εγώ, το Παλάτι των Βερσαλιών είναι ένα από τα μεγαλύτερα σύμβολα της δυτικής ιστορίας», έχει δηλώσει ο Τακάσι Μουρακάμι. «Είναι ένα έμβλημα της φιλοδοξίας για κομψότητα, πνευματικότητα και τέχνη. Ασφαλώς αντιλαμβανόμαστε ότι η σπίθα που άναψε την Επανάσταση προήλθε από το κέντρο αυτού του κτιρίου. Αλλά, από πολλές απόψεις, όλα μεταφέρονται στο σήμερα σαν ένα παραμύθι για ένα μακρινό βασίλειο. Οπως οι Γάλλοι είναι δύσκολο να αναπαράγουν στο μυαλό τους μια πιστή εικόνα της περιόδου των Σαμουράι, έτσι και η ιστορία αυτού του παλατιού ελαχιστοποιείται για μας στην πραγματικότητα. Είναι προφανές ότι οι Βερσαλίες της φαντασίας μου ανταποκρίνονται σε μια υπερβολή, σε μια μεταφορά, έχουν γίνει ένας εντελώς διαφορετικός και μη πραγματικός κόσμος». 

Ανεξάρτητα πάντως πώς βλέπει ένας εξ ανατολών τη γαλλική ιστορία, το σίγουρο είναι πως οι Γάλλοι επιχειρούν να ανοίξουν το Παλάτι των Βερσαλιών στη σύγχρονη τέχνη και να το κρατήσουν ζωντανό. Αλλωστε πριν από δυο χρόνια φιλοξενήθηκαν εκεί και τα έργα του αμφιλεγόμενου Τζεφ Κουνς. *

No comments: