Saturday, October 16, 2010

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΟΥΖΙΑΝΗΣ: Οδοιπορικό ζωής και δημιουργίας

«Γυναίκα με φυτό», συλλογή της Βουλής των Ελλήνων
«Μοντέρνο έργο δεν υπάρχει, μόνο ποιότητα εργασίας. Στο δικό μου το έργο συνδυάζονται αίσθημα και νόηση, αν και νομίζω ότι το αίσθημα προηγείται. Ο συνδυασμός αυτών των δύο στοιχείων ζωγραφικής δημιουργεί το αληθινό έργο». Γιώργος Μπουζιάνης.

Ενας σπουδαίος Ελληνας δημιουργός. Η ζωή του - στο μεγαλύτερο κομμάτι της - συνδέεται με τη φτώχεια και την ανέχεια. Η ζωγραφική του, πολύτιμα «πετράδια», ορόσημο στην ελληνική τέχνη. Μετά από σύντομη θητεία στον ακαδημαϊσμό, το ρεαλισμό και τον ιμπρεσιονισμό, ο Γ. Μπουζιάνης διαμόρφωσε ένα προσωπικό εξπρεσιονιστικό ιδίωμα, που τον κατέταξε στην ελληνική πρωτοπορία. Από το 1934 όταν - αναγνωρισμένος ήδη ως δημιουργός - εγκατέλειψε το Μόναχο και ήρθε στην Ελλάδα, προκειμένου να αποφύγει τους Ναζί, έως το θάνατό του το 1959, βίωσε τη φτώχεια και την αδιαφορία του Ελληνικού κράτους. Η έδρα που του υποσχέθηκαν στην ΑΣΚΤ, δεν του δόθηκε ποτέ. Με τα χρήματα από την πώληση του σπιτιού του στο Μόναχο, αγόρασε ένα μικρό σπίτι στη Δάφνη, περίπου 50 τ.μ., όπου έμεινε μέχρι το θάνατό του.

«Εδώ έζησε ο ζωγράφος Γεώργιος Μπουζιάνης από το 1935 ως τον θάνατό του στις 22.10.59. Το σημαντικότερο έργο του δημιουργήθηκε σε αυτό το σπίτι». Αυτή η λιτή επιγραφή υποδέχεται τον επισκέπτη, στο σπίτι που έζησε ο μεγάλος εξπρεσιονιστής ζωγράφος. Δίπλα, ένα ολοκαίνουριο σύγχρονο τετραώροφο κτίριο, το «Μουσείο Μπουζιάνη», που άνοιξε πριν λίγες μέρες τις πύλες του με την έκθεση «Ο Μπουζιάνης επιστρέφει σπίτι του». Γκρι χρώμα στον κορμό του κτιρίου, περσίδες και ξύλινα πετάσματα για την επένδυση του «κουτιού» των εκθεσιακών χώρων και ένας συνδυασμός σκληρών και μαλακών επιφανειών (μάρμαρο, πλάκες Καρύστου, σκυρόδεμα, ζώνες φύτευσης) για τον περιβάλλοντα χώρο. Η παλιά αυλή της ανακαινισμένης κατοικίας, συνδέει το παλιό και το καινούριο οίκημα.
  • Πολύτιμος θησαυρός
«Προσωπογραφία γυναίκας», συλλογή Θ. και Ε. Κωνσταντινίδη
Με την έκθεση δίνεται η ευκαιρία στο κοινό να δει για άλλη μια φορά το καλλιτεχνικό εύρος του ζωγράφου, στην κλίμακα του σπιτιού του - σε συνδυασμό με τον ανθρώπινο παράγοντα που ξετυλίγεται μέσα από οικογενειακές φωτογραφίες - και τη μοναδικότητα του έργου του.
 
Στο μουσείο του Δήμου Δάφνης, που βρίσκεται στην οδό Μπουζιάνη 27-31, εκτίθενται 70 περίπου βιβλία, κατάλογοι και περιοδικά. Επίσης σημαντικά πρωτότυπα έγγραφα, αλληλογραφία, πρωτότυπα κείμενα και άρθρα που έχουν γραφτεί για τον καλλιτέχνη από προσωπικότητες της εποχής, σπάνιο φωτογραφικό υλικό, αφίσες από εκθέσεις του στην Ελλάδα, ο κατάλογος από την έκθεση έργων του στον Παρνασσό το 1949 κ.ά. Τα περισσότερα από αυτά προέρχονται από το αρχείο του γιατρού και φίλου του, Θάνου Κωνσταντινίδη, ο οποίος μαζί με τη γυναίκα του Ελένη αποτελούν την ψυχή των «Φίλων του Γιώργου Μπουζιάνη».

Κεντρικό άξονα της έκθεσης αποτελεί το διαβατήριο - σημειωματάριο του Μπουζιάνη, που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο κοινό και αφορά στην καταλογογράφηση έργων του Γ. Μπουζιάνη από τον ίδιο κατά την περίοδο 1921-1934. Παρά τις 9 σελίδες που λείπουν, το σημειωματάριο περιέχει σχόλια του καλλιτέχνη για έργα του, εκθέσεις, πωλήσεις σε συλλέκτες, φωτογραφίες έργων του, υπογεγραμμένες από τον ίδιο, και προσωπικές φωτογραφίες του ζωγράφου, της γυναίκας και του γιου του.

«Σπίτια στο Εϊχενάου»
Σημαντικό έκθεμα επίσης είναι η παλέτα του ζωγράφου (συλλογή Θ. και Ε. Κωνσταντινίδη), ένα αληθινό έργο τέχνης. Και τα δύο παρουσιάζονται στο Σπίτι-Μουσείο, καθώς επίσης αυτοπροσωπογραφίες του Μπουζιάνη από γνωστές συλλογές, σχέδια και ακουαρέλες που έχουμε δει σε εκδόσεις και μονογραφίες, αλλά όχι σε εκθέσεις.
 
«Το σημειωματάριο, δελτίο ταυτότητας που περιλαμβάνει έργα, σχόλια, ονόματα και οικογενειακή κατάσταση αποτελεί και την ταυτότητα της έκθεσης», αναφέρει η επιμελήτρια της παρουσίασης Ελένη Κυπραίου. «Η ευγένεια, ο υψηλός προορισμός, η υπερηφάνεια και η επίγνωση του έργου, η καρτερία και η λεβεντιά που έχουμε διακρίνει στα γράμματά του, εδώ συντετμημένα, αποτελούν ένα αναγνώσιμο ντοκουμέντο για την ποιότητα του ανθρώπου. Το έργο του Μπουζιάνη στηρίχτηκε στον ψυχισμό και τα συναισθήματα και απασχόλησε καλλιτέχνες και θεωρητικούς και κοινό. Ο Μπουζιάνης με σαγηνεύει με το πνεύμα να διαχέεται στην ύλη. Χωρίς προσχέδιο, άμεσα. Μου δίνει την εντύπωση ότι το υψηλότερο και πλέον πνευματικό συναίσθημα που εκλύεται από την αίσθηση του κατασταλάγματος της γνώσης, της τέχνης, της παιδείας, της ανάμνησης, του φόβου μπροστά στο άγνωστο, στον έρωτα, στον πόνο - είναι η μελαγχολία. Και με μελαγχολεί».
  • Σπάνιο υλικό
Από το πολύτιμο αρχείο της ζωγράφου Κατερίνας Χαριάτη - Σισμάνη, εκτίθεται, επίσης, σπάνιο αρχειακό υλικό, η αλληλογραφία της ζωγράφου με τον δάσκαλό της Μπουζιάνη, η θήκη των χρωμάτων του, το ψαλίδι του κ.ά. Ακόμη, προβάλλεται ταινία μικρού μήκους 30 λεπτών για τη ζωή και το έργο του - παραγωγή Χαρίλαου Σισμάνη, καθώς και δυο συναρπαστικά ντοκιμαντέρ από το αρχείο της ΕΡΤ.

«Πολύς κόσμος λέει ότι ο Μπουζιάνης είναι παραγνωρισμένος. Δεν συμφωνώ» καταλήγει η Ελένη Κυπραίου. «Παραγνωρισμένος είναι ο καλλιτέχνης που περνάς μπροστά απ' το έργο του και το 'χεις ήδη ξεχάσει. 'Η νομίζεις ότι κάπου το 'χεις ξαναδεί. Τα έργα του Μπουζιάνη είναι απολύτως αναγνωρίσιμα, τα θυμόμαστε, ακόμα κι αν δεν μας αρέσουν. Δεν θυμίζουν κανέναν κι αυτό οφείλεται στον ακέραιο χαρακτήρα του και στον ακέραιο χαρακτήρα της δουλειάς του. Είναι κατά δικά του».

Στην έκθεση - η οποία θα διαρκέσει έως τις 30/10 - ακούγονται φωνητικά ντοκουμέντα από συνεντεύξεις στο ραδιόφωνο με την Μαρία Καραβία, τον Γιώργο Μουρέλο, την Βέρα Ζαβιτσιάνου και άλλες σημαντικές προσωπικότητες. Την παρουσίαση συνοδεύει καλαίσθητος κατάλογος, ενώ κατά τη διάρκειά της πραγματοποιούνται ξεναγήσεις για το κοινό. Ωρες λειτουργίας: Καθημερινά 5μ.μ. - 8μ.μ. Σάββατο και Κυριακή: 10π.μ.- 1μ.μ.

Η. ΜΟΡΤΟΓΛΟΥ, , ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Κυριακή 17 Οχτώβρη 2010

No comments: