«Ονειρο ζωής» διά χειρός Τσόκλη

Το 1986 η Ελλάδα βρέθηκε στην καρδιά της εικαστικής πρωτοπορίας. Ηταν στην 42η Μπιενάλε Βενετίας που ο Κώστας Τσόκλης παρουσίασε το «Καμακωμένο ψάρι» και τα «Ζωντανά πορτρέτα» ως επίσημη συμμετοχή της Ελλάδας. Οι ζωγραφισμένοι πίνακες όπου επάνω τους προβάλλονταν βιντεογραφημένες οι πραγματικές φιγούρες των μοντέλων ενθουσίασαν το κοινό και τη διεθνή κριτική που τα ονόμασε «Living Painting», δηλαδή «Ζωντανή Ζωγραφική».

Εκείνα τα ιστορικά έργα κι όλα όσα δημιούργησε στη μετέπειτα πορεία του ο Κώστας Τσόκλης παρουσιάζονται για πρώτη φορά μαζί σε μια έκθεση-«όνειρο ζωής», όπως λέει ο ίδιος. Είναι η πρώτη φορά που το κοινό έχει τη δυνατότητα να δει συγκεντρωμένα τα μνημειακών διαστάσεων έργα από το «Καμακωμένο ψάρι» (1985), που εκτέθηκε πρώτη φορά στην γκαλερί Ζουμπουλάκη, έως το «Συμπερασματικό Οιδίποδα» (2006), που είδαμε στο Μουσείο Μπενάκη της Πειραιώς, μαζί με τον «Προμηθέα» (2009) το ολοκαίνουριο έργο που παρουσιάζεται για πρώτη φορά.

Επιτυχημένος συνδυασμός
«Τα έργα αυτά βασίζονται στο συνδυασμό ζωγραφικής και κινηματογραφικής προβολής. Πάνω σ’ ένα ζωγραφικό έργο, που απεικονίζει ένα συγκεκριμένο θέμα και χρησιμοποιείται ως οθόνη, προβάλλεται σε αργή κίνηση και σε ίδιο μέγεθος η εικόνα του ζωντανού μοντέλου. Εχουμε, δηλαδή, την προβολή του ψαριού και των ανθρώπων ακριβώς πάνω στην εικόνα τους. Το αποτέλεσμα είναι ένα νέο είδος, η βιντεοζωγραφική, που ξαφνιάζει θετικά κοινό και κριτικούς», έγραφε η Κατερίνα Κοσκινά, σημερινή πρόεδρος του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και επιμελήτρια της αναδρομικής έκθεσης του Κ. Τσόκλη, που είχε φιλοξενηθεί στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης το 2002. Εξηγούσε, λοιπόν, στο εισαγωγικό της κείμενο: «Είναι μια πρωτοποριακή πρόταση, ένα tableau vivant (ζωντανός πίνακας), το οποίο ως οπτικό αποτέλεσμα συγγενεύει με έργα -που έρχονται στο προσκήνιο αργότερα- σημαντικών εκπροσώπων της βιντεοτεχνικής. Ο Κώστας Τσόκλης, πριν αρχίσει να κυκλοφορεί η βιντεοτέχνη, συνδυάζει τη ζωγραφική με το βίντεο. Παντρεύει, δηλαδή, το παραδοσιακό με το σύγχρονο, αποδεικνύοντας ότι η τέχνη είναι ίδια, άσχετα από τα μέσα που χρησιμοποιεί».

Η παρούσα έκθεση, «Ζωντανή Ζωγραφική», είναι μεγάλο γεγονός όχι μόνο για τα ελληνικά δεδομένα, αλλά και για τα διεθνή, καθώς το έργο του Κώστα Τσόκλη αναγνωρίστηκε πρώτα στα μεγάλα ευρωπαϊκά κέντρα, Ρώμη, Παρίσι, Βερολίνο, όπου εξακολουθεί να έχει παρουσία με συμμετοχές σε διεθνείς διοργανώσεις ή ατομικές εκθέσεις. Η διοργάνωση, που έχει χορηγό επικοινωνίας τον city 99.5, δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί αν δεν παραχωρούσε η Ειρήνη Παππά το «Σχολείον», τον πολυχώρο των 3.000 τ.μ. στην Πειραιώς. «Την έκθεση αυτή την αφιερώνω στην Ειρήνη Παππά, με την αγάπη και την εκτίμησή μου», σημειώνει ο Κ. Τσόκλης στην αρχή του καταλόγου που συνοδεύει τη διοργάνωση. Ο χώρος στο «Σχολείον» έχει διαμορφωθεί κατάλληλα για να φιλοξενήσει τους 100 πίνακες, που απαρτίζουν τα μνημειώδη έργα του καλλιτέχνη. Πρόκειται για τα εξής μνημειακά έργα:

Το «Καμακωμένο ψάρι» μαζί με τα πέντε «Ζωντανά πορτρέτα» (1985-1986), το «Φυλακισμένο πουλί» (1987), η «Μήδεια» (1989), ο «Οδοιπόρος» και τα τρία ζωγραφικά του πορτρέτα (1989), επίσης «Σταυρωμένο γεράκι» (1993), «Αρτεμις» (1997), «Αγγελοι του μέλλοντος» (2001), «Αναστάσεις», που παρουσιάστηκαν στην Κωνσταντινούπολη (2003) σε μια αίθουσα 1.000 τ.μ. και πρώτη φορά εκτίθενται στην Ελλάδα, «Διά μέσου» (2004), «Συμπερασματικός Οιδίπους» (2006) και «Προμηθέας» (2009), το πιο πρόσφατο έργο που εκτίθεται για πρώτη φορά.

info

- «Ζωντανή Ζωγραφική», Κώστας Τσόκλης
- «Σχολείον» (Πειραιώς 52, Πειραιάς)
- Εγκαίνια 30 Μαρτίου. Διάρκεια έως 31 Μαΐου.
- H έκθεση τελεί υπό την αιγίδα του Οργανισμού Προβολής Ελληνικού Πολιτισμού, του Δήμου Αθηναίων και του Δήμου Πειραιά, με τη συνεργασία του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ).

• Της Βασιλικής Τζεβελέκου, Ελεύθερος Τύπος, Κυριακή, 29.03.09