Εκανε το Λούβρο... θερινό

«Το Λούβρο είναι μαγικό και ιερό, αλλά ταυτόχρονα εξουσιαστικό και με διακρίσεις: λείπουν από τις αίθουσές του η Κίνα, οι μουσουλμάνοι, αρκετές πτυχές του αφρικανικού πολιτισμού», λέει ο Ζαν Λικ Μουλέν

Ο Ζαν Λικ Μουλέν επέλεξε να φωτογραφίσει σε φυσικό φως και ουδέτερο φόντο 24 «ταπεινά» εκθέματα του μεγαλοπρεπούς μουσείου: πέντε από την Ανατολή, δέκα από την αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη, πέντε από την Αίγυπτο, έναν μεσαιωνικό Χριστό και ορισμένα αντικείμενα τέχνης. Οχι από αρχαιολατρία. Το αντίθετο. Τα προσεγγίζει με σύγχρονο τρόπο, έξω από το αυστηρό μουσειογραφικό τους πλαίσιο. Μια μορφή αυτής της έκθεσης, που έγινε πρώτα στο Λούβρο, ήρθε στην Αθήνα. Χωρίς καμία διάθεση να προκαλέσει ο δημιουργός, που έχει συμμετάσχει σε μεγάλες εικαστικές διοργανώσεις, όπως στην «Ντοκουμέντα» του Κάσελ, τη χαρακτηρίζει «περφόρμανς» αλλά και «Hommage» στα πεντηκοστά γενέθλια της κούκλας Μπάρμπι!

• Ποια είναι η καταγωγή της τέχνης σας;

«Ξεκίνησα ως περφόρμερ. Μέσα στα χρόνια, όμως, το ενδιαφέρον μου επικεντρώθηκε περισσότερο στη φωτογραφία και στο ντοκουμέντο. Στις φωτογραφίες με τα αντικείμενα του Λούβρου δεν προσπαθώ να αναπαράγω ή να μιμηθώ την πραγματικότητα αλλά να τη δημιουργήσω με υποκειμενικό, πάντα, τρόπο».

• Οι φωτογραφίες «αποσιωπούν», κατά κάποιο τρόπο, την προέλευσή τους. Τα αντικείμενα έχουν αποκτήσει μια άλλη... πνοή.

«Οταν με κάλεσαν το 2005 να παρουσιάσω Εκθεση με σύγχρονα έργα μέσα στο Λούβρο, τρόμαξα. Σκέφτηκα λίγο και τους απάντησα: "Είμαι πολύ νέος για να 'μπω' με οποιοδήποτε τρόπο στο μουσείο. Θα ήθελα, όμως, να βγάλω ένα μέρος του Λούβρου έξω στο φως". Η αρχική μου πρόταση ήταν να μεταφέρω κάποια αρχαία αντικείμενα στο ατελιέ μου, αλλά τη θεώρησαν επικίνδυνη για την ασφάλειά τους. Επέμεινα, όμως, και κατάφερα, κατά μία έννοια, να φέρω τα εκθέματα στο φως της ημέρας και της πραγματικότητας. Καταλήξαμε να τα φωτογραφίσω σε φυσικό φως, σ' έναν ειδικό χώρο στην οροφή του Λούβρου και να τα παρουσιάσω τελικά στο μουσείο».

• Γιατί σας τρόμαξε τόσο πολύ η ιδέα να... μπείτε στο Λούβρο;

«Τα εκθέματά του αντιπροσωπεύουν τη γενεαλογία του πολιτισμού μας αλλά και του ανθρώπινου σώματος. Αν και είμαστε από σάρκα και αίμα, τα σώματά μας είναι αναπαραστάσεις, με μια λέξη, πολιτισμός. Ακόμα και οι εξαθλιωμένοι άνθρωποι του δρόμου φέρουν στο σώμα τους την ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού. Το Λούβρο, λοιπόν, αντιπροσωπεύει μια επίσημη, αυστηρή γραμμή της γενεαλογίας του ανθρώπινου πολιτισμού, αρχικά μέσω των αρχαιοτήτων της Αιγύπτου και εν συνεχεία μέσω της Παλαιστίνης, της Ελλάδας, της Ρώμης για να καταλήξει στη Δύση. Είναι χώρος ιερός, μαγικός και ταυτόχρονα εξουσιαστικός και με διακρίσεις: απουσιάζουν από τις αίθουσές του η Κίνα, οι μουσουλμάνοι, αρκετές πτυχές του αφρικανικού πολιτισμού. Δεν ήθελα να εμπλακώ σε αυτήν τη μορφή αντίληψης της Ιστορίας».

• Με ποιο κριτήριο επιλέξατε τα αντικείμενα;

«Ηθελα να συνδέονται με την ιδέα της δομής του σώματος, κυρίως του δικού μου. Θα έλεγα ότι η έκθεση είναι μια περφόρμανς. Στο βίντεο που προβάλλεται θα δείτε καθαρά αυτή τη διάσταση: επί μία ώρα παρακολουθεί κάποιος τα αρχαία αντικείμενα να έρχονται στο τραπέζι του ατελιέ, που μου παραχώρησαν στο Λούβρο, και να φεύγουν. Τα μικρά εύθραυστα σώματα των εκθεμάτων βρίσκονται σε μια διαρκή κίνηση, η οποία ενισχύει και την αίσθηση της περφόρμανς. Συνήθως τη θεωρούμε μόνο θέαμα. Για μένα είναι μια δράση που ξεκινάει από το σώμα για να μας κάνει να αναλογιστούμε το σώμα μας. Θα ήθελα όσοι βρεθούν στην έκθεση να αισθανθούν πρωτίστως το ίδιο τους το σώμα».

• Αναγνωρίζετε ομοιότητες ανάμεσα στα αρχαία αντικείμενα που επιλέξατε και σε σύγχρονα αντικείμενα της καταναλωτικής εποχής;

«Σαφώς. Γι' αυτό θέλησα να δημοσιευτούν οι φωτογραφίες τους σε εφημερίδες, στη "Le Monde" στη Γαλλία και στο "Βήμα" στην Ελλάδα. Με ενδιέφερε να τονίσω τη σχέση της εικόνας των αντικειμένων με την οικονομία. Επειδή γιορτάζουμε και τα πεντηκοστά γενέθλια της Μπάρμπι θα πρόσθετα, μάλιστα, ότι η έκθεσή μου είναι κι ένα "hommage" στην Μπάρμπι. Αρκετά από τα αρχαία αντικείμενα παραπέμπουν άλλωστε σε κούκλες και σε σύγχρονα καταναλωτικά αγαθά».

* Μέχρι 26 Απριλίου.*

• Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΡΟΥΖΑΚΗ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 12/03/2009