Υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους ζωγράφους της εποχής του. Λίγοι όμως φαντάζονται πόσο ο Ευγένιος Ντελακρουά βασιζόταν σε μια τέχνη πρωτόγονη ακόμα τότε, τη φωτογραφία. Η έκθεση που παρουσιάζουν ώς τις 2 Μαρτίου το Λούβρο και η Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας φέρνει στην επιφάνεια αυτόν τον λιγότερο γνωστό τρόπο εργασίας του σε έναν από τους ομορφότερους εκθεσιακούς χώρους στο Παρίσι, που υπήρξε κάποτε ατελιέ και κατοικία του: το Μουσείο Ντελακρουά στο Σεν-Ζερμέν ντε Πρε.
Τη φωτογραφία ανακάλυψε ο γάλλος ρομαντικός τον Νοέμβριο του 1853 στη βιτρίνα ενός βιβλιοπωλείου, σε μια βραδινή βόλτα του στην γκαλερί Βιβιέν, στην καρδιά της γαλλικής πρωτεύουσας. Από τότε άρχισε να συλλέγει μανιωδώς φωτογραφικές αναπαραγωγές αριστουργημάτων της ζωγραφικής πιστεύοντας πως η φωτογραφία, χάρη στην «αντικειμενικότητά» της, θα μπορούσε να τον διευκολύνει στο σχέδιο.
Ο ενθουσιασμός του για τις τεχνικές της δυνατότητες συνοδευόταν ωστόσο και από καχυποψία: η φωτογραφία ανήκε για κείνον στο χώρο της επιστήμης και όχι της τέχνης.
«Στη ζωγραφική είναι το πνεύμα που μιλάει στο πνεύμα και όχι η επιστήμη που μιλάει στην επιστήμη», σημείωνε χαρακτηριστικά, εκφράζοντας την ανησυχία του για την υπερβολικά πιστή απεικόνιση του πραγματικού στις δαγκεροτυπίες. Παρά την αυστηρή κριτική του, ήταν ένας από τους πρώτους ζωγράφους που χρησιμοποιούν τη φωτογραφία ως βοηθητικό μέσο για το σχέδιο, πειραματιζόμενος ακόμα και με τη «φωτογραφική γκραβούρα».
- Δεν έγιναν ποτέ πίνακας
Οι διαστάσεις του μουσείου δεν επιτρέπουν παρά μόνο μια πρώτη ανίχνευση της περίπλοκης σχέσης του Ντελακρουά με τη φωτογραφία, μας δίνεται ωστόσο η ευκαιρία να δούμε πρώτη φορά το σύνολο των 32 φωτογραφιών με γυμνά μοντέλα από το Λεύκωμα Ντιριέ και σχεδόν όλα τα σχέδια που ο ζωγράφος εμπνεύστηκε από αυτές.
«Κοιτάζω με πάθος, ακούραστα αυτές τις φωτογραφίες γυμνών ανθρώπων, αυτό το θαυμαστό ποίημα, αυτό το ανθρώπινο σώμα πάνω στο οποίο μαθαίνω να διαβάζω», σημείωνε στο Ημερολόγιό του στις 5 Οκτωβρίου του 1855 με αφορμή τη στενή συνεργασία του λίγους μήνες νωρίτερα με τον Ευγένιο Ντιριέ, φωτογράφο γνωστό από το χώρο του θεάτρου και τη φιλία του με τον Αλέξανδρο Δουμά.
Αδυνατώντας να χειριστεί ο ίδιος το φωτογραφικό μέσο, ο Ντελακρουά ανέθεσε τον Ιούνιο του 1854 στον Ντιριέ τη φωτογράφηση γυναικείων και αντρικών μοντέλων στο ατελιέ του, προκειμένου να απαλλαγεί από την πολύωρη πόζα. Αν και τα σχέδια τα οποία προέκυψαν από τις φωτογραφίες δεν οδήγησαν ποτέ σε έναν πίνακα, ο Ντελακρουά τις κουβαλούσε μαζί του στα ταξίδια του, σχεδιάζοντας συχνά στα γόνατα για να μην ξοδεύεται άσκοπα ο πολύτιμος χρόνος της μέρας.
Αδιαφορώντας για την όποια καλλιτεχνική τους αξία, χρησιμοποιούσε τις φωτογραφίες ως ένα εργαλείο, προτιμώντας πάντα το φλου της καλοτυπίας από την «αβάσταχτη ακρίβεια» της δαγκεροτυπίας. Σημαντική ενότητα της έκθεσης, η παρουσίαση μιας υπέροχης μικρής Οδαλίσκης (1857) που ανήκει σήμερα σε ιδιωτική συλλογή πλάι στο γυμνό πορτρέτο της Δεσποινίδας Αμελί, της μικροσκοπικής ηθοποιού παντομίμας από το οποίο είναι εμπνευσμένη.
Η έκθεση ανοίγει με μια σειρά από φωτογραφικές προσωπογραφίες του Ντελακρουά. Δίπλα στις πρώιμες ερασιτεχνικές δαγκεροτυπίες των αρχών της δεκαετίας του 1840, παρουσιάζονται τα επίσημα πορτρέτα από τα τελευταία χρόνια της ζωής του που φέρουν την υπογραφή γνωστών φωτογράφων όπως ο Ναδάρ. Εδώ ο Ντελακρουά ποζάρει αυστηρός και απόμακρος, έχοντας πλήρη συνείδηση της ιδιοφυΐας του αλλά και του τέλους που πλησιάζει: ανικανοποίητος από την εικόνα του, θα απαγορεύσει στους επιγόνους του να παραδώσουν στην «αιωνιότητα» τη νεκρική του μάσκα.
No comments:
Post a Comment