Σε καιρούς ανεξέλεγκτης αστικοποίησης, με την αναβάθμιση του κοινωνικού ρόλου της αρχιτεκτονικής να γίνεται επιτακτική, η 11η Διεθνής Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας επιλέγει ως θεωρητικό της άξονα έναν προκλητικό τίτλο: «Αρχιτεκτονική πέρα από το κτίριο».
Η διοργάνωση, που εγκαινιάζεται στις 14 Σεπτεμβρίου, θα παρουσιάσει πειραματικά πρότζεκτ και επιτόπου εγκαταστάσεις «που θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε τον κόσμο».
Δεν είναι τυχαίο ότι ο αμερικανός επιμελητής θα τιμήσει για το συνολικό έργο του έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του αρχιτεκτονικού μεταμοντερνισμού, τον Φρανκ Γκέρι. Υπέρμαχος της άποψης ότι η αρχιτεκτονική είναι τέχνη, ο Μπέτσκι πιστεύει ότι η αρχιτεκτονική πρέπει να υπερβαίνει τα δεδομένα της οικοδομικής κατασκευής και να μην περιορίζεται στο κτίριο. «Τα κτίρια είναι αντικείμενα στα οποία καταλήγουμε μέσα από την πράξη του οικοδομείν, ωστόσο η αρχιτεκτονική είναι κάτι άλλο. Είναι ο τρόπος με τον οποίο σκεφτόμαστε και μιλάμε για τα κτίρια, το πώς τα απεικονίζουμε, πώς τα υλοποιούμε. Αυτό είναι αρχιτεκτονική».
Για έναν καλύτερο κόσμο
Για τον επιμελητή της 11ης Μπιενάλε, η αρχιτεκτονική οφείλει να προτείνει εναλλακτικούς τρόπους διαβίωσης μέσα στο ήδη διαμορφωμένο από τον άνθρωπο περιβάλλον. Στην πραγματικότητα τα κτίρια, επιμένει ο Μπέτσκι, δεν είναι αρκετά: «Είναι οι τάφοι της αρχιτεκτονικής, τα λείψανα της επιθυμίας μας να φτιάξουμε έναν άλλο κόσμο, έναν καλύτερο κόσμο, έναν κόσμο ανοιχτό στο πιθανό πέρα από την καθημερινότητα. Η αρχιτεκτονική είναι αυτή που μας επιτρέπει να νιώσουμε ξανά στον κόσμο σαν στο σπίτι μας». Για τον λόγο αυτό η φετινή Μπιενάλε δεν θα παρουσιάσει κτίρια που έχουν ήδη γίνει ή που πρόκειται να πραγματοποιηθούν, αλλά θα επικεντρωθεί σε πειραματικές μελέτες που θα μας επιτρέψουν να «επιβραδύνουμε τον χώρο» και να δούμε ποια περιθώρια έχουμε ακόμα για δόμηση και απο-δόμηση. Στόχος μας, συνεχίζει ο Μπέτσκι, δεν είναι να αναζητήσουμε αφηρημένες λύσεις σε κοινωνικά προβλήματα αλλά να δούμε αν η αρχιτεκτονική, μέσα από τις πειραματικές μορφές της, μπορεί να καταθέσει συγκεκριμένους τρόπους διαβίωσης και να καταδείξει τα αδιέξοδα και τα προβλήματα του σύγχρονου αστικού σχεδιασμού.
Παρά τις αντιδράσεις που συναντούν οι δηλώσεις του Ααρών Μπέτσκι στον χώρο των «ρεαλιστών» αρχιτεκτόνων, η 11η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής, που θα ολοκληρωθεί στις 23 Νοεμβρίου, είναι κάτι περισσότερο από ένα εγκεφαλικό κατασκεύασμα του επιμελητή της: τα πειραματικά σχέδια αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της δραστηριότητας πολλών σημαντικών αρχιτεκτόνων. Θυμίζουμε ότι η πρόσφατη αναδρομική έκθεση του Ρίτσαρντ Ρότζερς στο παρισινό Πομπιντού έδινε ιδιαίτερη έμφαση στην πειραματική δράση του δημοφιλούς αρχιτέκτονα παρουσιάζοντας μεταξύ άλλων τη μελέτη του 1986 για τη ριζική αναδιαμόρφωση της περιοχής γύρω από την πλατεία Τραφάλγκαρ στο Λονδίνο και τη μετατροπή της σε έναν τεράστιο πεζόδρομο.
Κάθε άλλο παρά συνώνυμα με την ουτοπία, τα πειραματικά σχέδια είναι υλοποιήσιμα. Καθώς υπερβαίνουν τους περιορισμούς που επιβάλλουν αθόρυβα στην καθημερινότητά μας κοινωνικοί, κατασκευαστικοί και αισθητικοί κώδικες, μπορούν να βοηθήσουν την αρχιτεκτονική να προχωρήσει ένα ακόμη βήμα παραπέρα. Οι ερευνητικές μελέτες θα συνέβαλλαν καθοριστικά στην αναβάθμιση της ζωής μας στις μεγαλουπόλεις αν το πολιτικό και οικονομικό κόστος τούς επέτρεπε να βγουν κάποια στιγμή από τα συρτάρια. Πέρα από τις εθνικές συμμετοχές, που φέτος ανέρχονται στις 56, οι ομαδικές εκθέσεις θα αρθρωθούν γύρω από τους ακόλουθους άξονες:
**ΘΡΑΥΣΜΑΤΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ
Στην Αρσενάλε θα παρουσιαστεί η έκθεση «Αίθουσα θραυσμάτων». Οι επιμελητές της Ντέιβιντ Ρόκγουελ, Κέισι Τζόουνς και Ριντ Κρολόφ θα παρουσιάσουν μια σειρά από βιντεο-εγκαταστάσεις με θέμα πόλεις επιστημονικής φαντασίας που έχουμε δει στη μεγάλη οθόνη αλλά και εικονικές αναπαραστάσεις χαμένων πολιτισμών, ανοίγοντας έναν διάλογο μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος.
Στον ίδιο εκθεσιακό χώρο θα παρουσιαστεί και μια σειρά από επιτόπου εγκαταστάσεις με θέμα το πώς μπορούμε να οικειοποιηθούμε το... σπίτι μας σε έναν κόσμο όπου η έννοια του ιδιωτικού χώρου μοιάζει να έχει χαθεί μέσα σε μια «δημόσια», εικονική πραγματικότητα. Πρόκειται για μια ενότητα-κλειδί στη φετινή διοργάνωση, όπου θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στις σχέσεις της αρχιτεκτονικής με τη μοντέρνα και σύγχρονη τέχνη, προσκαλώντας γνωστούς αρχιτέκτονες όπως ο Μασιμιλιάνο Φούκσας και η Ζάχα Χαντίντ να πειραματιστούν με διάφορες τεχνικές (κολάζ, ασαμπλάζ) αλλά και με ευτελή και εφήμερα υλικά, ιδιαίτερα δημοφιλή στον χώρο της εικαστικής πρωτοπορίας.
**ΡΩΜΗ, ΑΝΟΧΥΡΩΤΗ ΠΟΛΗ
Το αφιέρωμα με τίτλο «Αν-αιώνια πόλη», που θα παρουσιαστεί πάντα στους χώρους της Αρσενάλε, επικεντρώνεται στη Ρώμη, η οποία θα αντιμετωπιστεί ως μια πόλη-μοντέλο του δυτικού κόσμου.
Η ιταλική πρωτεύουσα θα αποτελέσει την αφορμή για να τεθούν ζωτικά ερωτήματα όπως: Πώς καθορίζεται ο αστικός πολεοδομικός σχεδιασμός; Από τι εξαρτάται η ποιότητα της ζωής μας στις μεγαλουπόλεις; Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την ποιότητα των δημόσιων χώρων και των νέων τόπων συνάθροισης (ξενοδοχεία, εστιατόρια, εμπορικά κέντρα); Τριάντα χρόνια μετά την ιστορική πλέον, διεθνή έκθεση «Roma interrotta», που προσπαθούσε να βρει λύσεις για το αρχιτεκτονικό ύφος της Αιώνιας Πόλης ανατρέχοντας στην αισθητική του 18ου αιώνα, ο Ααρών Μπέτσκι στρέφει την προσοχή του στο πλέον απρόσωπο και γκρίζο κομμάτι της ιταλικής πρωτεύουσας: την περιφέρεια.
Η έκθεση επικεντρώνεται στα (γνωστά για τα πολλαπλά κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν) προάστια της Ρώμης, προσκαλώντας αρχιτέκτονες όχι μόνο από την Ιταλία αλλά και από το Τόκιο, το Πεκίνο και την Καλιφόρνια να παρέμβουν στο υπερδομημένο αστικό περιβάλλον και να προτείνουν τρόπους, ρεαλιστικούς ή φανταστικούς, αναδιαμόρφωσής του.
**ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΕΣ ΦΟΡΜΕΣ
Στους εκθεσιακούς χώρους του ιταλικού περιπτέρου θα φιλοξενηθεί η έκθεση με τίτλο «Πειραματική αρχιτεκτονική». Ο Εμιλιάνο Γκαντόλφι θα συγκεντρώσει εδώ με τη μορφή μικρών μονογραφιών πειραματικές μελέτες και μανιφέστα δημοφιλών αρχιτεκτόνων όπως ο τιμώμενος Φρανκ Γκέρι, οι Χέρτζογκ και Ντε Μερόν ή οι εικονοκλάστες της ομάδας «Morphosis». Στον ίδιο χώρο θα παρουσιαστεί και μια εικονική έκθεση με τίτλο «Upload City», όπου οι δυνατότητες της τεχνολογίας θα τεθούν στην υπηρεσία της νέας γενιάς αρχιτεκτόνων (επαγγελματιών και ερασιτεχνών), παρουσιάζοντας φανταστικά κολάζ κτιρίων που θα ανατρέπουν τους νόμους της βαρύτητας αλλά και τον τρόπο με τον οποίο έχουμε μάθει να αντιλαμβανόμαστε το περιβάλλον μας.
**Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ
Τη χώρα μας θα εκπροσωπήσουν φέτος οι αρχιτέκτονες Νατάσσα Καρανδεινού, Στυλιανός Γιαμαρέλος και Χριστίνα Αχτύπη, με την αρχιτεκτονική πρόταση «Athens by sound». Λαμβάνοντας υπόψη τους τον κεντρικό άξονα της φετινής διοργάνωσης «Αρχιτεκτονική πέρα από το κτίριο», οι αρχιτέκτονες θα προτείνουν μια πρωτότυπη χαρτογράφηση του ηχητικού τοπίου της Αθήνας.
Μέσα από μια διαδραστική εγκατάσταση ο επισκέπτης θα μεταφέρεται εικονικά σε συγκεκριμένες αθηναϊκές περιοχές συνηγορώντας με το σκεπτικό του Ααρών Μπέτσκι ότι, πέρα και πάνω από την υλικότητα των κτιρίων, η αρχιτεκτονική σημαίνει τον τρόπο με τον οποίο βιώνουμε, με όλες μας τις αισθήσεις, την καθημερινότητα μιας πόλης.
No comments:
Post a Comment