Σπάνιο γλυπτό του Πολ Γκογκέν στο «σφυρί» στις 3 Μαΐου στη Νέα Υόρκη

• Απεικονίζει μια νεαρή Ταϊτινή

Ο Γκογκέν σμίλεψε ο ίδιος την «Νεαρή Ταϊτινή»   (Φωτογραφία:  Reuters

Copyright Reuters

Reuters content is the intellectual property of Reuters Limited. Any copying, republication or redistribution of Reuters content, including by caching, framing or similar means, is expressly prohibited without the prior written consent of Reuters. Reuters shall not be liable for any errors or delays in content, or for any actions taken in reliance thereon. Reuters, Reuters Logo and the Sphere Logo are trademarks and registered trademarks of the Reuters Group of companies around the world. For additional information on Reuters photographic services, please visit the web site at
http://pictures.reuters.com

)

---

Μία περίπλοκη ξύλινη προτομή, φιλοτεχνημένη από τον Πολ Γκογκέν αναμένεται να πωληθεί έως και 15 εκατομμύρια δολάρια, όταν θα βγει σε δημοπρασία στις 3 Μαΐου, σύμφωνα με τον οίκο δημοπρασιών Sotheby's.

Το έργο που τιτλοφορείται «Νεαρή Ταϊτινή» και σμιλεύτηκε από τον Γκογκέν κατά τη διάρκεια του πρώτου του ταξιδιού του στην Ταϊτή, μεταξύ 1891 και 1893, απεικονίζει μια νεαρή Ταϊτινή αγνώστων στοιχείων και φέρει κοσμήματα που έφτιαξε ο ίδιος ο Γκογκέν με κοχύλια και κομμάτια από κόκκινο κοράλλι.

Μια τρύπα αριστερά στο αυτί θεωρείται από τους εμπειρογνώμονες ότι κάποτε στήριζε ένα λουλούδι, και οι δύο αλεπούδες που είναι λαξευμένες στο πίσω μέρος του λαιμού αντιπροσωπεύουν ένα είδος υπογραφής που ο Γκογκέν χρησιμοποιούσε συχνά, με τις αλεπούδες να αντιπροσωπεύουν την σεξουαλικότητα.

«Είναι σπάνιο να βλέπουμε ένα έργο τέχνης τόσο μεγάλης ποιότητας και με τόσο μεγάλη ιστορία» δήλωσε ο Σάιμον Σο, επικεφαλής του τμήματος Ιμπρεσιονιστικής και Μοντέρνας Τέχνης στους Sotheby's.

«Είναι πραγματικά μοναδικό» σημείωσε.

Το ύψους 9,5 ιντσών (24 εκατοστών) γλυπτό, που δεν είχε παρουσιαστεί δημόσια από το 1961, είχε δοθεί ως δώρο στην τότε 10χρονη Ζαν Φουρνιέ, κόρη του Γάλλου κριτικού τέχνης και συλλέκτη Ζαν Ντολέν.

Η προτομή αυτή είναι το μοναδικό γλυπτό που σμίλεψε ο ίδιος ο Γκογκέν, ο οποίος είναι περισσότερο γνωστός για τα μετα-ιμπρεσιονιστικά ζωγραφικά του έργα, πολλά από τα οποία απεικονίζουν σκηνές από τα χρόνια που πέρασε στα νησιά της Γαλλικής Πολυνησίας.

Newsroom ΔΟΛ, με πληροφορίες από ΑΠΕ/Reuters

Εκθεση - αφιέρωμα στον Νίκο Αλεξίου

• Στη γκαλερί Ζουμπουλάκη με έργα του ίδιου και φίλων του εικαστικών

• ΜΑΡΙΑ ΘΕΡΜΟΥ, ΤΟ ΒΗΜΑ:  23/03/2011, 16:52

Οι τρεις φίλοι Μανώλης Ζαχαριουδάκης, Νίκος Αλεξίου και Μανώλης Χάρος σε μία φωτογραφία από κοινή τους παρουσίαση στην εφημερίδα «Liberation», το 1987

 Μία έκθεση που σχεδιάστηκε μόλις τον περασμένο Ιανουάριο και ήταν μία από τις επιθυμίες του ζωγράφου Νίκου Αλεξίου, που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή παρουσιάζεται από τις 14 Απριλίου στη γκαλερί Ζουμπουλάκη με έργα του ίδιου και των φίλων του εικαστικών, Μανώλη Ζαχαριουδάκη και Μανώλη Χάρου. Αφορμή για την έκθεση είχε αποτελέσει μία φωτογραφία από κοινή τους παρουσίαση στην εφημερίδα «Liberation» το 1987. Αλλωστε οι τρεις τους ως ομάδα είχαν εκθέσει στο παρελθόν τέσσερις φορές (1987, 1993, 1998, 2004). Π Πυρήνας της έκθεσης είναι το έργο του Νίκου Αλεξίου με τίτλο «Grid Inverted» ενώ τα έργα των δύο άλλων, ο «Χορός» του Μανόλη Ζαχαριουδάκη, το «Μεγάλο βάζο με λουλούδια» και «Το νησί», του Μανώλη Χάρου αποκτούν πλέον τον χαρακτήρα αφιερώματος. Πού και πότε Γκαλερί Ζουμπουλάκη (Πλ. Κολωνακίου 20, τηλ. 2103608278). Διάρκεια: 14 Απριλίου -14 Μαΐου

Καλλιτεχνική σύμπραξη για το Μουσείο Βορρέ

• Μια μοναδική μάχη υπέρ της τέχνης και του πολιτισμού αποτελεί η πρωτότυπη συνεργασία με 200 έλληνες δημιουργούς

• ΗΡΩ ΠΟΓΚΟΗ, ΤΟ ΒΗΜΑ:  24/03/2011

Ενα από τα έργα που θα πωλούνται στο Μουσείο Βορρέ τον Απρίλιο, το οποίο πρόσφερε ο Γιώργος Σταθόπουλος

Μια μοναδική μάχη υπέρ της τέχνης και του πολιτισμού αποτελεί η πρωτότυπη συνεργασία του Μουσείου Βορρέ με 200 έλληνες δημιουργούς.

Προκειμένου να βοηθήσει το Κοινοφελές Πολιτιστικό Ιδρυμα να συνεχίσει το έργο του, το οποίο δεν είναι άλλο από την προβολή του διαχρονικού ελληνικού πνεύματος, και ιδιαίτερα της σύγχρονης τέχνης, οι έλληνες καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται δημιουργοί διεθνούς εμβέλειας, πρόσφεραν τα έργα τους αφιλοκερδώς.

Σταθόπουλος, Δρούγκας, Σόρογκας, Φλέσσας, Ζούνη, Φωτόπουλος, είναι μόνο μερικές από τις υπογραφές που θα φέρουν τα έργα τα οποία θα εκτίθενται στο Μουσείο Βορρέ, από τις 8 έως τις 20 Απριλίου. Εκεί, θα διατεθούν σε ιδιαίτερα ελκυστικές τιμές. Στόχος είναι να μπορούν όλοι να αποκτήσουν κάποιο από αυτά τα έργα τα οποία χαρακτηρίζει, όπως αναφέρει και ο Ιων Βορρές, «ο πηγαίος δυναμισμός, η φαντασία, η καθαρότητα των συνθέσεων, η εκφραστική ποικιλία, καθώς και η προφανής δεξιοτεχνία στη χρήση και διαμόρφωση του υλικού».

Η πλούσια θεματολογία είναι ένα ακόμη χαρακτηριστικό των συνθέσεων που «διακρίνεται από έναν καθαρά προσωπικό αυθόρμητο οραματισμό» ενώ μέσα από την πρόσκληση στην έκθεση με τίτλο «Οι Καλλιτέχνες για το Μουσείο Βορρέ», ο ιδρυτής και πρόεδρος του πολιτιστικού ιδρύματος δίνει και μια άλλη διάσταση της σημασίας της έκθεσης: «Θα μπορούσε η παρούσα έκθεση να θεωρηθεί και ως μια απτή διαμαρτυρία για το γεγονός ότι πολλά ιδιωτικά μουσεία σήμερα λόγω έλλειψης κρατικής συμπαράστασης δυσκολεύονται να εκπληρώσουν την κοινωνική τους αποστολή και έτσι αναγκάζονται να καταφεύγουν σε ιδιόμορφους τρόπους χρηματοδότησης»

Με σφραγίδα το χρώμα

• Λυμπεροπούλου Κατερίνα
• ΤΟ ΒΗΜΑ: 24/03/2011

 Γλυπτά μικρών και μεγάλων διαστάσεων από πηλό και μέταλλο. Οι πληθωρικές γυναικείες φιγούρες, άλλοτε ανακεκλιμένες, άλλοτε σε όρθιες και ραδινές βάσεις κυριαρχούν στην ατομική έκθεση κεραμικής - γλυπτικής της Ασπας Παπαλεξανδρή που εγκαινιάζεται την Πέμπτη 31 Μαρτίου στην αίθουσα τέχνης Σκουφά. Κύριο χαρακτηριστικό της δουλειάς της Παπαλεξανδρή είναι το χρώμα: εντατικά κυανά, μοβ και πορφυρά στα οποία άλλοτε εμβαπτίζεται η βάση κι άλλοτε η ίδια η φιγούρα πλαισιώνουν τη λευκή επιφάνεια της πρώτης ύλης απομακρύνοντας τη φιγούρα από την αρχική, ακαδημαϊκή της διαπραγμάτευση, φλερτάροντας με την ποπ αισθητική, τη σουρεαλιστική ερμηνεία και το χιούμορ και εισάγοντας το θεατή σ' ένα αισιόδοξο γυναικείο μικρόκοσμο.

Η Ασπα Παπαλεξανδρή γεννήθηκε στην Αθήνα. ΄Έργα της βρίσκονται στο Μουσείο Κεραμικής, στο ΄Ίδρυμα Θεοχαράκη και σε ιδιωτικές συλλογές. Η ίδια έχει λάβει μέρος σε πολλές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, κι έχει πάρει βραβείο και έπαινο από την Πανελλήνια ΄Έκθεση Κεραμικής. Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 27 Απριλίου 2011. Αίθουσα Τέχνης Σκουφά (Σκουφά 4, Κολωνάκι) τηλ: 210-3643025 www.skoufagallery.gr

Διάλεξη για τον θαλασσογράφο Ιωάννη Αλταμούρα στο Ινστιτούτο της Δανίας

Η δανική πρεσβεία, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο της Δανίας στην Αθήνα, συνδιοργανώνουν διάλεξη με τίτλο «Ιωάννης Αλταμούρας-Πέρα από τα Ελληνικά Σύνορα» («Ioannis Altamoura-Across the Greek Borders»), την Πέμπτη 31 Μαρτίου, στις 20:00.

Τη διάλεξη θα δώσουν η Ελισάβετ Φαμπρίσιους (Elisabeth Fabritius), ιστορικός τέχνης και ερευνήτρια από τη Δανία και η Ελένη Κυπραίου, ιστορικός τέχνης και επιμελήτρια της έκθεσης «Ο θαλασσογράφος Ιωάννης Αλταμούρας-Η ζωή και το έργο του», που θα πραγματοποιηθεί μεταξύ 30 Μαρτίου και 22 Μαΐου στο Μουσείο Μπενάκη.

Η διάλεξη θα είναι μία ιστορία με λόγια και εικόνες και θα αναφέρεται στη σχέση του Έλληνα ζωγράφου Ιω. Αλταμούρα (1852-1878) με τη Δανία, τη σημασία του έργου του και τη σύνδεσή του με το σχολείο ζωγραφικής Σκέγκεν, που βρίσκεται στο βορειότερο σημείο της δανικής χερσονήσου, όπου ζωγράφισε κάτω από το μοναδικό φως της.

Ο Έλληνας ζωγράφος μετέβη το 1872 στην Κοπεγχάγη για να εγγραφεί στη Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών της Δανίας σε ηλικία μόλις 20 ετών. Πολύ γρήγορα, όμως, κατάφερε να εντυπωσιάσει τόσο τους δασκάλους όσο και τους συμφοιτητές του. Εκεί έγινε φίλος με τον Δανό ζωγράφο Μικέλ Άνκερ (Michael Ancher), ο οποίος τον σύστησε στον κύκλο των ζωγράφων του Σκέγκεν.

Ο Ιωάννης Αλταμούρας πήγε στη Δανία με υποτροφία, που του έδωσε ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄. Η μητέρα του, Ελένη Αλταμούρα, παρέδιδε μαθήματα ζωγραφικής στη βασίλισσα Όλγα, αναπτύσσοντας μία σχέση που αποδείχτηκε καθοριστική για τον γιο της Ιωάννη, ο οποίος πέρασε τα πιο δημιουργικά του χρόνια στη Δανία (από το 1872 έως το 1876), όπου ζωγράφισε μερικές από τις πιο γνωστές ελαιογραφίες του, όπως «Το Λιμάνι της Κοπεγχάγης».

Ο Ιωάννης Αλταμούρας ήταν σχεδόν άγνωστος στην Ελλάδα μέχρι τη δεκαετία του '90. Σήμερα, έργα του κοσμούν το Μουσείο Σκέγκεν και το Σπίτι του Μίκελ και της Άννας Άνκερ, τα οποία θεωρούνται μέρος της ιστορίας της τέχνης της Δανίας.

Η διάλεξη θα γίνει στο κτίριο του Ινστιτούτου της Δανίας στην Αθήνα (Χαιρεφώντος 14Α, Πλατεία Αγ. Αικατερίνης, Πλάκα).

Ζωγραφική στις επάλξεις

• Η έκθεση του Βασίλη Βασιλάκη στην γκαλερί Bataggiani

• Της ΜΑΡΙΑΣ ΜΑΡΑΓΚΟΥ
• Ελευθεροτυπία, Σάββατο 26 Μαρτίου 2011

Τι συμβαίνει με τη ζωγραφική; Για ποιο λόγο σπάνια βλέπουμε καλή ζωγραφική, εκτός των μουσείων; Να μια ερώτηση που βάζουμε συχνά στις κουβέντες με τους άλλους και με τον εαυτό μας.

Αγαπάμε τη ζωγραφική, ίσως κανένα άλλο μέσο δεν αγαπάμε τόσο πολύ, αντιπαθούμε τη ζωγραφική της ζωγραφικής. Τα ψεύτικα διακοσμητικά τοπία και τα επιδερμικά πρόσωπα και φιγούρες. Αιώνες μετά την αποκάλυψη της ζωγραφικής, εξακολουθεί να αποτελεί μείζον ζήτημα όταν είναι καλή, άσχετα από το θέμα που αναπαριστά. 

Αλλά το ποιος είναι ζωγράφος και ποιος όχι μπορεί να απαντηθεί (αν απαντηθεί) με την ευρύτερη ερώτηση ποιος είναι καλλιτέχνης και ποιος όχι, δεδομένου ότι η επιδεξιότητα ή η καλή γνώση του τεχνικού μέρους, αν μιλάμε για video, σίγουρα δημιουργεί φόρμα αλλά όχι οπωσδήποτε και έργο τέχνης. 

Από την άλλη, όλο και περισσότερο υποψιάζομαι τα δημοφιλή έργα, εκείνα στα οποία αναφέρονται όλα μαζί τα περιοδικά και οι θαυμαστές. Δύσκολα ζητήματα, παλιά ζητήματα και ανανεωμένες απορίες. 

Ιδού, η έκθεση του Βασίλη Βασιλάκη. Θέματα γνωστά, οικεία, όπως τα λουλούδια, ωστόσο κάτι διαφορετικό κινείται στην επιφάνεια της ζωγραφικής που ξεπερνά το θέμα. Ευτυχώς. Η αφηγηματικότητα έχει ένα ρόλο, δεν είναι ωστόσο το πρωταρχικό, ενώ το ζήτημα της μεταφυσικής είναι παρόν. Βλέπω τα έργα και είμαι σίγουρη ότι κάτι άλλο συμβαίνει που ξεπερνά τη ζωγραφική πράξη. Αν θα εξελιχθεί ή όχι, μπορεί και να μην έχει τόση σημασία, όσο ότι αυτή τη χρονική στιγμή βλέπουμε λίγα έργα ζωγραφικής και νιώθουμε ότι κάτι συμβαίνει εδώ. 

Είναι η δεύτερη έκθεση (μετά του Γιώργου Χατζημιχάλη) που οργανώνει η γκαλερί Bataggiani μετά την εγκατάστασή της στο παραδοσιακό κέντρο, δηλαδή στο Κολωνάκι, όπου μετακινήθηκε από του Ψυρρή. Εκείνο το πάθος για τις γειτονιές της παλιάς Αθήνας, Μεταξουργείο, Ψυρρή, Γκάζι, αρχίζει να εγκαταλείπει τους Αθηναίους γκαλερίστες, δεδομένων και των συνθηκών, που όλο και πιο δύσκολες γίνονται. 

Με έναν τρόπο το Κολωνάκι, που είχε εγκαταλειφθεί και λόγω υψηλών ενοικίων, μοιάζει να ξαναφτιάχνει την γκαλερογειτονιά του, προσθέτοντας στη Ζουμπουλάκη, την «24», τη «Μέδουσα» και την Καλφαγιάν, την γκαλερί της Βάσως Μπαταγγιάνη και σύντομα την γκαλερί του Ρένου Ξύπα, ο οποίος από τη Σοφοκλέους, όπου άγνωστοι δέρνονταν έξω από την πόρτα του, βρέθηκε στο Μενίδι (όπου χρειαζόταν ταξίδι για τους φιλότεχνους), για να επιστρέψει σύντομα στην Πατριάρχου Ιωακείμ, στον πρώην χώρο «Θέμα». 

Τι τα θέλετε, το κέντρο έχει τη δική του γοητεία, όπως εξάλλου και οι γειτονιές όπου η πρόσβαση με το μετρό είναι εύκολη. Τα του κέντρου σκεφτόμουν και σε ένα πρόσφατο ταξίδι στο Μιλάνο, όπου εντυπωσιάστηκα από τη νέα αρχιτεκτονική του παλιού μουσείου σύγχρονης τέχνης της πόλης, του «Novecento» (1900), στο γνωστό Palazzo Reale. 

Πόσο ενδιαφέρον έχει η φροντίδα του δημάρχου, άσχετα αν πρόκειται για τη δημοτική αρχή μιας μητρόπολης, όπως είναι το Μιλάνο, στην αξιοποίηση μιας συλλογής ιταλικής τέχνης, άσχετα αν πρόκειται για αρκετούς διεθνείς καλλιτέχνες, όπως ο Fontana ή ο Burri. Εντυπωσιακή συλλογή και, κυρίως, εξαιρετική διαδρομή στη σύντομη ιστορία των έργων. 

Το άλλο που με εντυπωσίασε είναι η δουλειά που κάνουν τρεις νεαρές Ελληνίδες στο Μιλάνο, οι Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, Μαριέλλα Κεσίσογλου και Μυρτώ Ρογκάν με τη διοργάνωση του φεστιβάλ «Το Μιλάνο συναντά την Ελλάδα». Ενα διαφορετικό γούστο από τις συνήθεις φιέστες που οργανώνουν στο εξωτερικό οι παράγοντες, κρατικοί και μη, και μια σοβαρή αντιμετώπιση τόσο των θεατρικών γεγονότων (είδα την «Ερημο» σε σκηνοθεσία Θόδωρου Τερζόπουλου στο Piccolo Teatro) όσο και των εικαστικών με την καλή παρουσία των έργων της Λίζης Καλλιγά (Μετοίκηση) και του Γιώργου Χατζημιχάλη (Νοσοκομείο). Να νιώθεις καλά ότι ουδείς σε υποτιμά ως Ελληνα -αντίθετα, εκείνο που παρουσιάζεται είναι ισότιμο με ό,τι αποκαλούμε διεθνές. *

• Εδώ & εκεί

ΜΗΝΑΣ θανάτου ο Μάρτιος που τελειώνει, δεν τα πήγε καλά με τους καλλιτέχνες μας. ΜΕ την πάροδο των ημερών σκέφτομαι και ξανασκέφτομαι το τεράστιο σοκ από το τέλος του Νίκου Αλεξίου, όσο και αν ήταν αναμενόμενο. 

Η ΗΛΙΚΙΑ και το έργο είναι που σοκάρουν και, βέβαια, το γεγονός ότι υπήρξε λαμπερός στη διάρκεια της ζωής του. Από την άλλη, ο σημαντικότατος Βλάσης Κανιάρης, τελευταίος ή μάλλον από τους τελευταίους μιας γενιάς που τράβηξε το δρόμο προς το εξωτερικό και δικαιώθηκε. 

ΑΠΟ την παρέα της πρώτης εξόδου (Κανιάρης, Κεσσανλής, Δανιήλ) έμεινε μόνο το έργο. 

ΣΥΧΝΑ αναρωτιέμαι αν σημαίνει τίποτα και αυτό, στο δικό μας χρόνο, όπου τα πάντα είναι εφήμερα. Και δεν αναφέρομαι στο ρεαλιστικό που εκστόμισε κάποτε ο Αντι Γουόρχολ, για τα λίγα λεπτά διασημότητας που ο καθένας διεκδικεί, αλλά σε εκείνη τη βαθύτερη αγωνία, τι μένει από τον καλλιτέχνη όταν φεύγει. Και αν δεν βρίσκεται στη πρώτη γραμμή της εκάστοτε πρωτοπορίας, μένει κάτι, εκτός από τις φωτογραφίες του στο οικείο περιβάλλον; 

ΔΙΧΩΣ διευθύντρια τη Μαρία Τσατσάνογλου μένει το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. 

ΠΡΟΚΗΡΥΣΣΕΤΑΙ η θέση, ανανεώνεται η σύμβαση ή η πρόεδρος του Δ.Σ. εκτελεί και χρέη διευθύντριας;

Ιωάννης Αλταμούρας: Ολη η ζωή του μια θάλασσα

• Ελευθεροτυπία, Σάββατο 26 Μαρτίου 2011
• Της ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΜΠΑΡΚΑ

Ο Ιωάννης Αλταμούρας (1852-1878), αν και έζησε μόλις 26 χρόνια, κατάφερε να εγγραφεί στην Ιστορία της Τέχνης ως σπουδαίος θαλασσογράφος του 19ου αιώνα.

 

«Το λιμάνι της Κοπεγχάγης» το ζωγράφισε πολλάκις ο Ιωάννης Αλταμούρας. Αυτή η εκδοχή ανήκει σε ιδιωτική συλλογή  

Η μητέρα του, Ελένη Μπούκουρα-Αλταμούρα, υπήρξε η πρώτη γυναίκα ζωγράφος μετά την Επανάσταση. Τόλμησε, μάλιστα, να ντυθεί άντρας για να μπορέσει να σπουδάσει ζωγραφική στα μέσα του 19ου αιώνα στην Ιταλία. Πατέρας του ήταν ο γνωστός Ιταλός ζωγράφος και επαναστάτης Φραντσέσκο Σαβέριο Αλταμούρα με τον ταραχώδη βίο. 

Μιλάμε, λοιπόν, για μια οικογένεια με συναρπαστική ιστορία. Θα την αφηγηθεί από την ερχόμενη Πέμπτη στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς η έκθεση «Ο θαλασσογράφος Ιωάννης Αλταμούρας. Η ζωή και το έργο του». Τη χρωστάμε στην ιστορικό τέχνης Ελένη Κυπραίου, που επί χρόνια μελέτησε το μύθο της οικογένειας Αλταμούρα, ακολουθώντας την πορεία του Ιωάννη από την Ιταλία στην Ελλάδα και τη Δανία και (το κυριότερο) αποσπώντας την εμπιστοσύνη των απογόνων του.

Ετσι ο επισκέπτης της λαμπερής έκθεσης θα δει για πρώτη φορά περίπου 200 έργα, τόσο του Ιωάννη όσο και των γονέων του, αλλά και του μικρότερου αδελφού του Αλέξανδρου. Περί τα 26 προέρχονται από την Εθνική Πινακοθήκη, η οποία συνολικά έχει στην κατοχή της 45 έργα του Ι. Αλταμούρα. Ο μυθιστορηματικός βίος της οικογένειας θα ξεδιπλωθεί μέσα από σπάνια ιστορικά αλλά και προσωπικά έγγραφα, όπως γράμματα, προσωπικά αντικείμενα, έπιπλα, φωτογραφίες, αλλά και προβολές. 

Ολα ξεκινούν με τη γέννηση της Ελένης Μπούκουρα στις Σπέτσες τη χρονιά της Επανάστασης, το 1821. Κόρη του Αρβανίτη καραβοκύρη και πρώτου θεατρώνη της Αθήνας, Γιάννη Μπούκουρα, έδειξε από μικρή το ταλέντο της στη ζωγραφική. Ο πατέρας της στάθηκε στο πλευρό της. Οχι μόνο της έφερε για κατ' οίκον μαθήματα τον Ιταλό ζωγράφο Ραφαέλο Τσέκολι, καθηγητή του Σχολείου των Τεχνών (μετέπειτα ΑΣΚΤ), αλλά τη συνόδευσε στην Ιταλία για να συνεχίσει τις σπουδές της.

• Μεταμφιέστηκε σε άνδρα

Μεταμφιεσμένη σε άνδρα, με το ψευδώνυμο Χρυσίνης Μπούκουρας, παραβίασε το καλλιτεχνικό άβατο της εποχής και μαθήτευσε στο εργαστήρι του ζωγράφου και γαριβαλδινού επαναστάτη Φραντσέσκο Σαβέριο Αλταμούρα στη Νάπολη. Καρπός του έρωτά τους ήταν τρία παιδιά: ο Ιωάννης, η Σοφία και ο Αλέξανδρος. Η Ελένη, μάλιστα, ασπάστηκε τον καθολικισμό για να τον παντρευτεί.

Η συγγραφέας Ρέα Γαλανάκη εμπνεύστηκε από την ζωή της το βιβλίο «Ελένη ή ο κανένας» (εκδ. Αγρα). Ο Κώστας Ασημακόπουλος έγραψε το θεατρικό «Ελένη Αλταμούρα» («Δωδώνη»), ενώ τόσο η Ελένη Αλεξανδράκη όσο και η Κλεώνη Φλέσσα γύρισαν δύο ντοκιμαντέρ για την τραγική ζωή της.

Ο Σαβέριο Αλταμούρα το 1857 την εγκατέλειψε κι έφυγε με την ερωμένη του, Αγγλίδα ζωγράφο Τζέιν Χέι, παίρνοντας μαζί του το μικρότερο γιο τους Αλέξανδρο. Η Ελένη επέστρεψε στην Ελλάδα (σε ένα σπίτι στην Πλάκα) με τα άλλα δύο παιδιά της, τον Ιωάννη και τη Σοφία, και άρχισε να παραδίδει μαθήματα ζωγραφικής σε νεαρές Αθηναίες, αλλά και στη βασίλισσα Ολγα. 

Ετσι, ο βασιλιάς Γεώργιος ο Α' θα διακρίνει το ταλέντο του γιου της Ιωάννη και θα του προσφέρει υποτροφία στη Βασιλική Ακαδημία της Κοπεγχάγης. Ο νεαρός Αλταμούρας (ο ίδιος πρόσθεσε το «s» στο ιταλικό επίθετό του) είχε δεχθεί μαθήματα ζωγραφικής πρώτα από τη μητέρα του και αργότερα από τον Νικηφόρο Λύτρα στη Σχολή των Τεχνών της Αθήνας. Οταν έφτασε στην Κοπεγχάγη, φοίτησε στο πλευρό του σπουδαίου ζωγράφου της εποχής Καρλ Φρέντερικ Σόρενσεν. Το 1875, έστειλε στην έκθεση των Ολυμπίων στην Αθήνα το έργο του «Το λιμάνι της Κοπεγχάγης», για το οποίο τιμήθηκε με αργυρό μετάλλιο β' τάξεως. Θεωρείται μέχρι σήμερα ένα από τα σπουδαιότερα έργα του. Ανήκει στη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης και θα το δούμε στην έκθεση. 

Τα μόλις τρία χρόνια που παρέμεινε στη Δανία κατάφερε να ενταχθεί σε μια νεωτεριστική για την εποχή ομάδα, την «Αποικία του Σκάγκεν», στην οποία μετείχαν 40 Δανοί ζωγράφοι και εργάζονταν σε ένα ψαροχώρι στο Βορρά, το Σκάγκεν. 

Εν τω μεταξύ είχε ήδη πεθάνει στα 18 της από φυματίωση η αδελφή του Σοφία. Αρρωστος και ο ίδιος, επέστρεψε στην Ελλάδα. Ζωγραφίζει χωρίς σταματημό, έχοντας μάλιστα εδραιώσει τη φήμη του και αποσπώντας υψηλές αμοιβές για τα έργα του. Οταν άρχισε να χειροτερεύει η υγεία του, εγκαταστάθηκε με τη μητέρα του στο πατρικό της σπίτι στις Σπέτσες. Στην έκθεση θα αναβιώσει η ατμόσφαιρα του σπιτιού των Σπετσών.

Ο Ιωάννης πέθανε τον Μάιο του 1878, σε ηλικία 26 ετών. Η απώλεια των παιδιών της προκάλεσε νευρικό κλονισμό στην Ελένη και την οδήγησε στην τρέλα. Πέθανε σχεδόν άγνωστη στις 19 Μαρτίου 1900. Λέγεται ότι έκαψε η ίδια τα έργα της. Η έρευνα, όμως, της Ελένης Κυπραίου αποδεικνύει ότι οι συγγενείς της μετά το θάνατό της έκαψαν το σπίτι, για να το «καθαρίσουν» από την αρρωστημένη ατμόσφαιρα που επικρατούσε... 

Η έκθεση θα αποδείξει περίτρανα το ταλέντο τόσο της ιδίας όσο και του γιου της Ιωάννη που, αν και ζωγράφισε μόλις 10 χρόνια, κατάφερε να μας αφήσει σπουδαίο έργο. Η φωτεινότητα των έργων του, ο ανοιχτός ορίζοντας και η κίνηση δείχνουν ότι ο Αλταμούρας είχε ξεπεράσει την αυστηρότητα του ακαδημαϊσμού. Αν ζούσε περισσότερο, θα ήταν ο πρώτος ιμπρεσιονιστής ζωγράφος της Ελλάδας. Η αξία του αποδεικνύεται και από τις τιμές (400.000 ευρώ) στις δημοπρασίες όπου εμφανίζονται τακτικά έργα του. Συνοδεύεται από αναλυτικό κατάλογο. *

Διάρκεια έως 22 Μαΐου.

Ονειρα σε ακουαρέλα

• «Watercolour» στην Tate Britain

• Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΡΟΥΖΑΚΗ, Ελευθεροτυπία, Σάββατο 26 Μαρτίου 2011

Ο λονδρέζικος καιρός βρίσκεται στη συνήθη του αμφίσημη κατάσταση. Η εναλλαγή ηλιοφάνειας και ψιλόβροχου στο ανοιξιάτικο Λονδίνο μοιάζει ιδανική συνθήκη για να επισκεφθεί κάποιος την έκθεση «Watercolour» («Υδατογραφία») στην Tate Britain. 

Σε προδιαθέτει να δεις τις 200 υδατογραφίες από τις πλέον παραδοσιακές -των Μπλέικ και Τέρνερ- μέχρι σύγχρονων καλλιτεχνών, όπως η Τρέισιν Εμίν και ο Ανίς Καπούρ.

Οι παρέες νέων παιδιών που κάθονται στα σκαλοπάτια του μουσείου είναι η πρώτη απρόσμενη εικόνα στην είσοδο μιας έκθεσης υδατογραφίας. Θα περίμενε κάποιος να προσελκύει, κυρίως, φιλότεχνους μεγαλύτερης ηλικίας, οι οποίοι είναι σαφώς εκεί και αναμειγνύονται με τους νέους.

Από τα πρώτα εντυπωσιακά έργα που αντικρίζει κανείς στις αίθουσες του μουσείου, κατανοεί το ζωηρό ενδιαφέρον του κόσμου για τις ακουαρέλες, είδος μάλλον υποτιμημένο, που, επί δεκαετίες, βρίσκεται στη σκιά της παραδοσιακής ζωγραφικής. Να σκεφτεί κανείς ότι όλος αυτός ο πλούτος των έργων, που διατρέχουν οκτακόσια και πλέον χρόνια από την ιστορία του είδους, ήταν κρυμμένος στις πίσω αίθουσες της Tate, σε ατελιέ καλλιτεχνών και σε ιδιωτικές συλλογές.

Η εύθραυστη ομορφιά της φύσης μέσα από αιθέριες τοπιογραφίες, η σχεδόν άυλη ατμόσφαιρα που διαχέεται σε λόφους, λίμνες και ηλιοβασιλέματα συνυπάρχει με γκροτέσκες ή αφηρημένες συνθέσεις, σκηνές τρομακτικής ακρίβειας από πολέμους, λεπτομερείς καταγραφές σπάνιων φυτών και ζώων. Το μέγεθος των έργων ποικίλλει: από μινιατούρες και εικονογραφήσεις βιβλίων μέχρι πίνακες όλων των μεγεθών.

• Ενότητες

Η έκθεση είναι χωρισμένη σε ενότητες με τίτλους όπως: «Φυσικός κόσμος», «Ταξίδια και τοπογραφία», «Υδατογραφία και πόλεμος», «Αφαίρεση και αυτοσχεδιασμός», «Νερό και χρώμα: εξερευνώντας το Μέσο». Στα αριστουργήματα της διοργάνωσης, που προσελκύει τον περισσότερο κόσμο, είναι το περίφημο «The Blue Rigi», του Ουίλιαμ Τζ. Τέρνερ, ένας πίνακας από τη σειρά των έργων που θεωρείται ότι έφτασε την τέχνη της υδατογραφίας στην υψηλότερη έκφρασή της. Βλέπουμε μια ονειρική απεικόνιση των Αλπεων μέσα από την ομίχλη στη λίμνη της Λουκέρνης, την ώρα που ανατέλλει ο ήλιος. Στον ίδιο χώρο μπορεί να περιεργαστεί κάποιος και τα φθαρμένα χρώματα στην μικρή παλέτα -σε σχήμα πορτοφολιού- που κουβαλούσε ο Τέρνερ στα ταξίδια και στους περιπάτους του στη φύση.

Κι αν έργα όπως του Ουίλιαμ Τζ. Τέρνερ ή του Εντουαρντ Μπλέικ είναι αυτά που περιμένει να δει κάποιος σε μια έκθεση για την υδατογραφία, δεν μπορείς να ισχυριστείς το ίδιο για την αισθησιακή «Μπλε Νύχτα στη Βενετία» του Αρθουρ Μέλβιλ: η «υγρασία» στον μπλε ουρανό, η ένταση και το βάθος των χρωμάτων του πίνακα σε παραπλανούν, δίνοντας την εντύπωση της παραδοσιακής ζωγραφικής.

Μια από τις πιο απρόσμενες χρήσεις του μέσου είναι και η σειρά του Χέρμπερτ Κόουλ, με την ανατριαχιστική απεικόνιση της χειρουργικής αποκατάστασης του πληγωμένου προσώπου ενός στρατιώτη στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι δυνατότητες της υδατογραφίας διακρίνονται καθαρά και στην ακριβή, σχεδόν φωτογραφική, αποτύπωση καρπών και ζώων, για να αναφέρουμε το λεοντόμορφο πίθηκο του Τζον Ριβς που μας κοιτάζει κατάματα.

Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει, επίσης, ο τρόπος με τον οποίο ορισμένοι καλλιτέχνες αξιοποιούν την ακουαρέλα σε αφηρημένα έργα ή σε πίνακες που προσεγγίζουν υποκειμενικές, βιωματικές, ψυχολογικές καταστάσεις. Στην τελευταία κατηγορία ανήκει και η ακουαρέλα «Berlin, the Last Week in April 1998» της σούπερ σταρ της βρετανικής τέχνης Τρέισι Εμίν: μια ντελικάτη, σκοτεινή μονοχρωμία που ανακαλεί το μπάνιο της εικαστικού σ' ένα δωμάτιο ξενοδοχείου με τον εραστή της. *

* Την έκθεση, που θα διαρκέσει μέχρι τις 26 Αυγούστου, επιμελήθηκε ομάδα ιστορικών τέχνης της Tate Britain, με επικεφαλής την Αλισον Σμιθ.

Κατάσχεση άγνωστου έργου του ιμπρεσιονιστή ζωγράφου Ογκίστ Ρενουάρ

• Κατασχέθηκε από τις πολωνικές τελωνειακές αρχές.

Ένα άγνωστο έργο του γάλλου ιμπρεσιονιστή ζωγράφου Ογκίστ Ρενουάρ κατασχέθηκε από τις πολωνικές τελωνειακές αρχές σε ένα απλό ταχυδρομικό δέμα με παραλήπτη στις Ηνωμένες Πολιτείες, έγινε σήμερα γνωστό από την εισαγγελία της Βαρσοβίας. «Σύμφωνα με έναν ειδικό του Εθνικού Μουσείου της Βαρσοβίας, είναι ένα αυθεντικό έργο του Ογκίστ Ρενουάρ», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο η εκπρόσωπος της περιφερειακής εισαγγελίας της Βαρσοβίας, κα. Μόνικα Λεβαντόφσκα. Ο πίνακας απεικονίζει ένα ηλιόλουστο τοπίο της Καν-σιρ-Μέρ (νότια Γαλλία) με δύο γυναίκες στο κέντρο, που φορούν κόκκινα φορέματα και συνοδεύουν ένα κορίτσι, σύμφωνα με μια περιγραφή που επικαλείται το πρακτορείο ειδήσεων PAP. Ερευνα άρχισε για να προσδιοριστεί η ταυτότητα του ιδιοκτήτη του έργου ζωγραφικής και του παραλήπτη. Απόψε πάντως ήταν αδύνατο να εξασφαλιστεί μια φωτογραφία του έργου που κατασχέθηκε.

Στο Μουσείο Μπενάκη για 19 χρόνια, συλλογή 1.475 έργων της ΑΓΕΤ

Για 50 χρόνια η ΑΓΕΤ Ηρακλής, η γνωστή τσιμεντοβιομηχανία, ανέθετε σε Ελληνες καλλιτέχνες να φιλοτεχνήσουν με πρωτότυπα έργα τους τα ετήσια ημερολόγιά της. Από το 1956, περισσότεροι από 60 καλλιτέχνες δέχτηκαν την πρόσκληση καθιερώνοντας μια μακρόχρονη δημιουργική παράδοση, που μακάρι να έβρισκε κι άλλους μιμητές.

«Απουλία», έργο του Αλέκου Λεβίδη, που φιλοτέχνησε το ημερολόγιο του 2000

Αποτέλεσμα ήταν ο σχηματισμός μιας συλλογής από 1.475 έργα, αριθμός διόλου ευκαταφρόνητος. Χθες, η εταιρεία ανακοίνωσε ότι η συλλογή θα παραχωρηθεί για τα επόμενα 19 χρόνια στο Μουσείο Μπενάκη, εγκαινιάζοντας μια συνεργασία «ασυνήθιστη όχι μόνο για τα ελληνικά δεδομένα αλλά και τα διεθνή», όπως τόνισε ο διευθυντής του μουσείου Αγγελος Δεληβορριάς.

Στους καλλιτέχνες των ημερολογίων συνυπάρχουν εκπρόσωποι της «παλαιότερης» γενιάς, όπως οι Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Γιάννης Μόραλης, Γιάννης Τσαρούχης, Σπύρος Βασιλείου, Δημήτρης Γαλάνης, Γιάννης Σπυρόπουλος, με αρκετούς νεότερους, όπως οι Π. Τέτσης, Αλ. Λεβίδης, Γ. Βαρλάμος, Δ. Μυταράς και Αλέκος Φασιανός.

Η χειρονομία της ΑΓΕΤ Ηρακλής συμπίπτει με τον εορτασμό των 100 χρόνων από την ίδρυσή της και των 10 χρόνων παρουσίας της στον όμιλο Lafarge. Ο εορτασμός θα κορυφωθεί με τη μεγάλη έκθεση το φθινόπωρο στο κτίριο Μπενάκη της Πειραιώς, με έργα που έχουν συμπεριληφθεί σε όλα τα ημερολόγια. Θα παρουσιαστούν με χρονολογική σειρά ώστε να αναδειχθεί σε πρώτη φάση ο πλούτος και η ευρύτητα της συλλογής, αλλά και η συμβολή της εταιρείας στην ένταξη της νεοελληνικής τέχνης στην καθημερινή ζωή.

Η συλλογή είναι πολυσυλλεκτική και αντιπροσωπευτική πολλών τάσεων και κινημάτων της ελληνικής τέχνης του 20ού αιώνα. Ο παλαιότερος καλλιτέχνης από τους 60 είναι ο Δημήτρης Γαλάνης (γεννήθηκε το 1882), ενώ νεότερη η Μαρία Φιλοπούλου (γ. το 1964). Εκτός από τον Δημήτρη Γαλάνη και τον Περικλή Βυζάντιο, ακόμη τέσσερις ζωγράφοι έχουν γεννηθεί ώς το τέλος του 19ου αιώνα, ο Αγ. Αστεριάδης, ο Ν. Βεντούρας, ο Δ. Γιαννουκάκης και ο Ευ. Παπαδημητρίου.

Ιδιαίτερη αξία έχουν τα έργα της χαρακτικής· ενδεικτικά να αναφέρουμε τα τοπία του Ευθύμη Παπαδημητρίου, το γιαπί του Αλέξανδρου Κορογιαννάκη, τη γνωστή ξυλογραφία του Γιώργου Μόσχου «Η γειτονιά του Λύτρα στον Πύργο της Τήνου», αλλά και τα έργα των Κ. Γραμματόπουλου, Βάσως Κατράκη κ.ά.

Σημαντικά είναι τα έργα του Γιάννη Σπυρόπουλου για το ημερολόγιο του 1968. Είχαν καθοριστική σημασία για την εξέλιξη του σημαντικού ζωγράφου και ανήκουν στην περίοδο 1948-1967. Είναι από τις λίγες περιπτώσεις έργων που δεν δημιουργήθηκαν αποκλειστικά για τα ημερολόγια. Από το 2006 σταμάτησαν οι αναθέσεις και τα ημερολόγια κυκλοφορούσαν με τα ήδη υπάρχοντα έργα της συλλογής. «Η συλλογή είναι σε καλά χέρια», τόνισε ο διευθυντής της ΑΓΕΤ, Μανώλης Κυπριανίδης.

• ΦΩΤΕΙΝΗ ΜΠΑΡΚΑ
• Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 17 Μαρτίου 2011

Η Ξανθή Λητώ και το Ζεϊμπέκικο του Τσαρούχη

Ανοιξε για το κοινό το σπίτι - μουσείο του ζεύγους με τα 60 έργα τέχνης μεγάλων ζωγράφων. Επανεκδίδεται το βιβλίο «Αγγελος Κατακουζηνός, ο Βαλής μου»

Μια όμορφη μικρή ακουαρέλα του Μαρκ Σαγκάλ, πορτρέτο της Λητώς Κατακουζηνού, με μια μεταγενέστερη επιγραφή: «Το ξανθό κεφάλι της Λητώς μες στου Σαγκάλ το γαλάζιο». Απέναντι, μια νεκρή φύση του Γιάννη Τσαρούχη, λεπτομέρεια από το «Ζεϊμπέκικο» του '66. Μια προτομή του Θεόφιλου, από τον Μιχαήλ Τόμπρο. Οι Τέσσερις Πόρτες-Εποχές του Χατζηκυριάκου-Γκίκα, που χωρίζουν το σαλόνι από την τραπεζαρία, σχηματίζοντας με το άνοιγμά τους έναν διάδρομο. «Εχετε το καλύτερό μου έργο» έλεγε ο ζωγράφος. Ενα μικρό σχέδιο του Πικάσο βρίσκεται σε θυρίδα. Τέσσερα ερωτικά «Φιλιά», του Γουναρόπουλου, στους τοίχους της κρεβατοκάμαρας. Η φωνή του Σεφέρη από εκδήλωση το '68 στην Ελληνοαμερικανική Ενωση και η φωνή του Αγγελου Κατακουζηνού από τα εγκαίνια του Μουσείου Θεόφιλου στη Μυτιλήνη.

Μαρκ Σαγκάλ, «Το ξανθό κεφάλι της Λητώς μες στου Σαγκάλ το γαλάζιο»

Βρισκόμαστε στο σπίτι-μουσείο του Αγγελου και της Λητώς Κατακουζηνού, στον πέμπτο όροφο της οδού Αμαλίας 4, με θέα μοναδική στον Εθνικό Κήπο. Οι αφορμές είναι δύο: η επανέκδοση του περίφημου βιβλίου της Λητώς Κατακουζηνού «Αγγελος Κατακουζηνός, ο Βαλής μου», το οποίο πρωτοεκδόθηκε το 1988 (Καστανιώτης), έξι χρόνια μετά τον θάνατο του Αγγελου Κατακουζηνού και εννέα πριν από τον δικό της.

Η Λητώ Κατακουζηνού κατά τη διάρκεια εκδήλωσης μετά την απελευθέρωση, προς τιμήν των Ελλήνων που εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς στην Καισαριανή.

Η τωρινή δεύτερη επανέκδοσή του (πρώτη, '94, Λιβάνης), πολυτελής, σαν κόσμημα, σε κασετίνα, από τη «Μικρή Αρκτο» του Παρασκευά Καρασούλου, είναι συμπληρωμένη, με εκατοντάδες υποσημειώσεις, δεκάδες ανέκδοτες φωτογραφίες και δύο κείμενα για τον Εμφύλιο -το ένα συζήτηση ανάμεσα σε Κατακουζηνό, Βενέζη και Παπανούτσο- που συμπληρώνουν την ιστορία και τις απόψεις του ζευγαριού, αλλά και του τόπου.

Η δεύτερη αφορμή είναι το άνοιγμα της οικίας για το κοινό, από σήμερα έως τις 30 Μαρτίου (καθημερινά 4:00-7:30 μ.μ., Σαββατοκύριακο 12:00-4:00 μ.μ.), με μια έκθεση που παρουσιάζει για πρώτη φορά σχεδόν την πλήρη συλλογή έργων τέχνης, που είναι γύρω στα 60, τοποθετημένα μέσα στον χώρο, ενδεχομένως όπως ήταν άλλοτε.

Οι χώροι του σπιτιού, με τα έπιπλα, τα φωτιστικά, τα έργα τέχνης κ.λπ., είναι ολοζώντανοι. Οικοδεσπότες, πρόθυμοι να μας ξεναγήσουν στο μαγευτικό, όχι χλιδάτο, σπίτι, ήταν δύο μέλη του Δ.Σ. του Ιδρύματος Κατακουζηνού, ο αρχιτέκτονας Γιώργος Μαγγίνης και η Σοφία Πελοποννησίου, υπεύθυνη των εκπαιδευτικών προγραμμάτων του ΜΙΕΤ, δύο άτομα που σηκώνουν το μεγάλο βάρος της έρευνας, της τακτοποίησης του πλούσιου αρχείου των Κατακουζηνών.

Ο επισκέπτης του διαμερίσματος, ενωμένου εσωτερικά με το γραφείο, στον ίδιο όροφο της διπλανής πολυκατοικίας, του νευρολόγου-ψυχιάτρου, καθηγητή Αγγελου Κατακουζηνού, επιστρέφει στις δεκαετίες του '50 και του '60, όταν ο χώρος αυτός ήταν από τα πιο γνωστά και πιο πνευματικά λογοτεχνικά και καλλιτεχνικά σαλόνια της Αθήνας. Εκεί, στο πιάνο του σπιτιού, ο Μάνος Χατζιδάκις έπαιξε για πρώτη φορά τον «Μεγάλο Ερωτικό».

Εκεί ο Σαγκάλ γνώρισε τη Γενιά του '30, καθώς το ζεύγος Κατακουζηνού ζήτησε έργα από τους Νικολάου, Τσαρούχη, Γκίκα κ.ά., κρυφά από τον καθένα, και έστησε μια έκθεση-έκπληξη για τον δημοφιλή φίλο. Ο Μαρίνος Καλλιγάς είπε τότε πως αυτή ήταν η πρώτη Πανελλήνια Εκθεση. Από εκεί πέρασαν ο Καμί, ο Φόκνερ, ο Λε Κορμπιζιέ, εκεί μαζεύονταν και συζητούσαν οι δύο Ελληνες νομπελίστες, ο Εμπειρίκος, ο Κατσίμπαλης και τόσοι άλλοι.

• ΑΓΓΕΛΙΑΦΟΡΟΙ
Ο Αγγελος και η Λητώ Κατακουζηνού, από μεγαλοαστικές οικογένειες αλλά όχι πλούσιοι -τα έργα τέχνης ήταν δώρα των φίλων τους ζωγράφων-, ήταν πρεσβευτές της Ελλάδας στο εξωτερικό και αγγελιαφόροι στην Ελλάδα για το τι συνέβαινε στο εξωτερικό.

ΔΗΜΗΤΡΑ ΡΟΥΜΠΟΥΛΑ, ΕΘΝΟΣ, 17/3/2011

Nέο ΔΣ στην Εθνική Πινακοθήκη

Ανακοινώθηκε χθες από το ΥΠΠΟΤ το νέο ΔΣ της Εθνικής Πινακοθήκης, με τριετή θητεία, που είχε λήξει από τα μέσα Δεκεμβρίου. Παραμένει ο Απόστολος Μπότσος, η επανεκλογή του οποίου στη θέση του προέδρου εξαρτάται από το ΔΣ. Παραμένουν, επίσης, ο Βασίλειος Ράπανος, η Ελλη Βαρότσου - Σούτζου, ο Νίκος Ζίας και ο Αντώνιος Κομνηνός. Νέα πρόσωπα στο ΔΣ είναι η Τζούλια Δημακοπούλου, διευθύντρια του Ινστιτούτου Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης, ο Μιχάλης Αρφαράς, χαράκτης, καθηγητής ΑΣΚΤ, η Αριάδνη Βοζάνη, αρχιτέκτονας-μηχανικός, λέκτορας Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ, και ο Παναγιώτης Τουρνικιώτης, καθηγητής Θεωρίας Αρχιτεκτονικής ΕΜΠ. Η θητεία της διευθύντριας, Μαρίνας Λαμπράκη - Πλάκα, δεν είχε λήξει.

Εκθεση Κουλεντιανού - Φιλολάου

Γλυπτό του Κώστα Κουλεντιανού

Εκθεση δύο διεθνούς φήμης Ελλήνων γλυπτών παρουσιάζει η παρισινή γκαλερί «Ντανάντ» (έως 16/4). Πρόκειται για κοινή έκθεση έργων του Κώστα Κουλεντιανού (1918-1995) και του Φιλολάου (1923-2010). Και οι δύο ανήκουν στη γενιά των προοδευτικών διανοουμένων και καλλιτεχνών, που κατέφυγαν στο Παρίσι, συμμετείχαν στα πιο πρωτοποριακά αισθητικά κινήματα του 20ού αιώνα και διακρίθηκαν με το έργο τους.

 

Ο Κουλεντιανός έφτασε στο Παρίσι το 1945. Γρήγορα εντάχθηκε στον κύκλο του μεγάλου γλύπτη και δασκάλου Ανρί Λορέν. Εχοντας αφομοιώσει αλλά και εγκαταλείψει τον κυβισμό και φοβισμό, δημιουργεί το δικό του γλυπτικό «κόσμο», κατακτώντας τη φόρμα και υπογραμμίζοντας την αέναη κίνηση του σώματος. Με τα πρώτα του έργα καταξιώνεται στο εικαστικό Παρίσι. Η προσωπικότητα, η ευγένεια και το πάθος του για ζωή προκαλούν το θαυμασμό. Οι γλυπτικές του φόρμες, πολύπλοκες και ποικίλες, ιερατικές και ακροβατικές, μετουσιώνουν το γυναικείο σώμα.

Ο Φιλόλαος σπούδασε γλυπτική με τους Μιχάλη Τόμπρο και Θανάση Απάρτη. Φτάνοντας στο Παρίσι το 1950 εντάσσεται στο εργαστήρι του Μαρσέλ Ζιμόν. Απορρίπτοντας τον κλασικισμό και τη στυλιζαρισμένη αισθητική, αποζητά εκφράσεις πειραματικές, φωτεινές, γήινες, με ακατέργαστους όγκους. Γιος χαλκωματή που από μικρός διδάχτηκε τις τεχνικές του μετάλλου, ο Φιλόλαος υποτάσσει, με τιτάνια εργασία, τα μέταλλα, δίνοντας στις φόρμες και τις φιγούρες του μια δύναμη ζωτικά αρχαϊκή.

Τα έργα αυτών των μεγάλων Ελλήνων γλυπτών, αποδεικνύουν τη δύναμη και τη λάμψη της μεταπολεμικής εικαστικής «σκηνής», στην οποία πρωταγωνίστησαν. Η λιτή έκφραση, η ακρίβεια και ευρηματικότητα στη χρήση των υλικών, η έμπνευση, η σπιρτάδα της εκτέλεσης και η δύναμη των έργων τους τούς κατατάσσουν σε υποδειγματικούς Ελληνες αλλά και παγκόσμιους δημιουργούς.

Ολα τα έργα τους (42 συνολικά) που εκτίθενται, με τη συνεργασία του Θεόδωρου Παπαδόπουλου και των παρισινών γκαλερί «Ντανάντ» και «Μαρτέλ Γκρέινερ», είναι μπρούντζινα και καλύπτουν ένα ευρύ δημιουργικό φάσμα του έργου τους. Τον κατάλογο της έκθεσης προλογίζει ο ελληνικής καταγωγής ιστορικός τέχνης Ντένης Ζαχαρόπουλος.

Σκάλας εγκώμιον από Αρι Γεωργίου

Ο Φρόιντ έλεγε ότι τα όνειρα στα οποία ανεβαίνουμε ή κατεβαίνουμε σκαλοπάτια είναι «συμβολικές αναπαραστάσεις της σεξουαλικής πράξης». Και όντως, ίσως κάποια πραγματικά σκαλοπάτια να αποτελούν για κάποιους ερωτικούς ή αισθησιακούς χώρους. Μαθαίνουμε για παράδειγμα πως ο αρχιτέκτονας Φρανκ Γκέρι είχε κάποτε εκφράσει την εξής ελπίδα για την ελικοειδή σκάλα που σχεδίασε για την Πινακοθήκη του Οντάριο: ήλπιζε ότι «θα γινόταν ένας τόπος όπου οι άνθρωποι ερωτεύονται»...

Ερωτική ή μη, η σκάλα συνεπαίρνει τον αρχιτέκτονα και φωτογράφο Αρι Γεωργίου, που παρουσιάζει μια ιδιαίτερη σειρά φωτογραφιών στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, από αυτή την Πέμπτη 17 Μαρτίου. Η έκθεσή του φέρει τον τίτλο «Βαθμηδόν» και στρέφει το ενδιαφέρον σε εικόνες από σκάλες τις οποίες συνάντησε ο Γεωργίου στην Ελλάδα, την Ινδία, τη Ρωσία, την Αγγλία και τη Γαλλία. Η πέτρα, το τσιμέντο και το ξύλο μπορεί να είναι οι εμφανείς πρωταγωνιστές, αλλά οι συνειρμοί που δημιουργούν είναι αυτοί που δανείζουν μεγαλύτερο βάθος στη συγκεκριμένη παρουσίαση.

Η έκθεση συνοδεύεται απο το βιβλίο του Αρι Γεωργίου στο οποίο εμπεριέχονται οι φωτογραφίες της έκθεσης, καθώς και το κείμενο του Αγγλου συγγραφέα John Harvey με τίτλο «Σκαλοπάτια». Ο τελευταίος θα παρουσιάσει το βιβλίο την ημέρα των εγκαινίων της έκθεσης, αυτή την Πέμπτη, 17 Μαρτίου. (Εως 2 Απριλίου. Γλύκωνος 4, Δεξαμενή)

Αφηγήσεις αστικών τοπίων

Εκθεση της χαράκτριας Βίκυ Τσαλαματά στο Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τραπέζης, με τίτλο «Cityscapes»

• Της Μαργαριτας Πουρναρα, Η Καθημερινή, Tετάρτη, 16 Mαρτίου 2011

Οπως ο Ιταλο Καλβίνο οραματίζεται πολιτείες, έτσι και η χαράκρια Βίκυ Τσαλαματά αποτυπώνει στα έργα της αστικά τοπία μιας ιδεατής πραγματικότητας. Προορισμούς που μπορούμε μονάχα να φανταστούμε διότι βρίσκονται στον χάρτη του μυαλού της. Στην έκθεση που εγκαινιάστηκε χθες στο Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τραπέζης, η καλλιτέχνις παρουσιάζει 70 περίπου πρωτότυπα έργα, τα οποία εγκιβωτίζουν αστικές αφηγήσεις. Τίτλος του αφιερώματος που θα διαρκέσει μέχρι και τις 29 Μαΐου είναι «Cityscapes».

Συνεπής

Τα «Cityscapes» είναι ένα πολύ ενδιαφέρον πάντρεμα της βαθυτυπίας - μιας από τις τεχνικές της χαρακτικής και φωτογραφικού υλικού αστικού περιβάλλοντος που έχει φέρει από τα ταξίδια της στο Σικάγο, την Κίνα, το Λουξεμβούργο, τη Ρώμη, την Πομπηία. Η χαράκτρια εξηγεί στην «Κ»: «Το θέμα του αστικού τοπίου το έχω διαπραγματευτεί εδώ και πολλά χρόνια με διαφορετικές μορφές. Τα έργα που παρουσιάζω στο ΜΙΕΤ είναι η φυσική συνέχεια της προηγούμενης δουλειάς μου “Η Πόλη είναι ένα Ιδεόγραμμα: Αναδιπλώσεις-Λαβύρινθοι”, όπου το ιδεόγραμμα μιας πόλης είναι ο ιστορικός λαβύρινθος που οδηγεί στη σύγχρονη πόλη και τον πυρήνα της, την εστία. Οπως όλοι έχουμε παρατηρήσει όταν ταξιδεύουμε, όσο πλησιάζουμε στο ιστορικό κέντρο μιας πόλης τόσο πιο πολύ αφουγκραζόμαστε την ουσία της.»

Στην ομάδα των έργων του ΜΙΕΤ, ο μικρόκοσμος της βαθυτυπικής χαρακτικής εικόνας γίνεται η πρώτη ύλη για νέες εικόνες. Η καλλιτέχνις φωτογραφίζει λεπτομέρειες από μήτρες, παρουσιάζει με τον δικό της τρόπο πώς παίρνει σάρκα και οστά το έργο. Με αυτόν τον τρόπο, ο θεατής μπορεί να κάνει πολλές αναγνώσεις ενός παλίμψηστου, το οποίο εμπεριέχει όλες τις πληροφορίες για την γέννησή του.

«Η χαρακτική συνδιαλέγεται με τη φωτογραφία και χρησιμοποιεί δημιουργικά την τεχνολογία ως νέο εργαλείο. Το αποτέλεσμα που προκύπτει με οδηγεί σε νέους δρόμους. Εδώ, η αλχημεία της χαρακτικής συναντά την αλχημεία της νέας ηλεκτρονικής τεχνολογίας. Θα αποκαλούσα τις δημιουργίες μου, έργα διευρυμένης χαρακτικής, έναν όρο που χρησιμοποιούν οι εικαστικοί στο εξωτερικό», υπογραμμίζει στην «Κ».

Πειραματισμοί

Εδώ και πολύ καιρό, η Βίκυ Τσαλαματά δεν αρκέστηκε στις γνώσεις που της παρείχε η παράδοση, αλλά αποφάσισε να διερευνήσει τα όρια, πειραματιζόμενη. Από το τέλος, της δεκαετίας του ’80 η καλλιτέχνις εγκαταλείπει τις πάγιες τεχνικές της χαρακτικής και ενσωματώνει στη δουλειά της νέα μέσα και υλικά, συγκροτώντας μεγάλες θεματικές ενότητες: «Αιγαίο», «Επιτύμβια Επιγράμματα», «Το μαγικό βουνό», «Η πόλη είναι ένα Ιδεόγραμμα», «Billboards», «Cityscapes».

Χρησιμοποιεί συχνά παράδοξες διαδικασίες «χάραξης», όπως π.χ το φλόγιστρο ασετυλίνης πάνω σε επιφάνεια σιδήρου ή προσδίδει στο χαρτί χαρακτήρα ενεργού ρόλου και όχι απλά του παθητικού δέκτη της τυπωμένης εικόνας.

Στο εξωτερικό

Το Cityscapes παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Μουσείο Τεχνών του Gyor, στην Ουγγαρία, σε ατομική έκθεση ως προσκεκλημένη καλλιτέχνις το 2007 στο πλαίσιο της Διεθνούς Μπιενάλε Χαρακτικής The Masters of Graphic Arts, καθώς και στην Galerie d’ Art Lucien Schweitzer, στο Λουξεμβούργο, το 2009.

Στον κατάλογο που θα συνοδεύει την έκθεση, εκτός από τον Richard Noyce, γράφουν, η Ειρήνη Οράτη, ιστορικός τέχνης, η Julia N. M�szaros, ιστορικός τέχνης, διευθύντρια Μπιενάλε Χαρακτικής Gyor, Ουγγαρία και η Βίκυ Τσαλαματά.

Περιπλάνηση «Κάτω από τον ουρανό»

Εγκαινιάζεται αύριο (8μ.μ.), στην γκαλερί Ζουμπουλάκη (Πλ. Κολωνακίου 20), η ατομική έκθεση του Μίλτου Γκολέμα με τίτλο «Κάτω από τον ουρανό». Ανατρέχοντας στην αίσθηση που του άφησαν στη μνήμη η υφή και τα χρώματα τοπίων, ο ζωγράφος παρουσιάζει μεγάλα και μικρότερα έργα, λάδι σε καμβά και μεικτής τεχνικής. Εικόνες της γης, άρρηκτα δεμένες με βιώματα και εντυπώσεις του, αποτυπώνονται στον καμβά σχεδόν ανάγλυφα. Η παλέτα του, θυμίζοντας κλασικά έργα ζωγραφικής, προσκαλεί σε μια περιπλάνηση σε τόπους οικείους, σημαδεμένους από ίχνη των ανθρώπων.

 

Οπως σημειώνει η ιστορικός της Τέχνης Ευγενία Αλεξάκη «οι τόποι που πραγματεύεται στην προηγούμενη ενότητα έργων του - τα Ναυπηγεία της Ελευσίνας - αλλά και οι σκηνές της υπαίθρου της παρούσας δουλειάς του είναι ταυτόχρονα αναπαραστάσεις τόπων υπαρκτών αλλά και συμβολικές καταγραφές προσωπικών περιπλανήσεων και συλλογικών διαδρομών. Σε μεγάλες ζωγραφικές συνθέσεις αποτυπώνει την απλωσιά των χωραφιών και των ανοικτών χώρων της υπαίθρου, που γνώρισε σε παιδική ηλικία. Δεν πρόκειται για μια στείρα νοσταλγική παράθεση προσωπικών στιγμών και βιωμάτων. Γνωρίζοντας τις ποικίλες νοηματοδοτήσεις που παρεμβάλλονται μεταξύ του παρελθόντος και της εκ των υστέρων ανασυγκρότησής του, μπλέκει, σκόπιμα, το χθες με το σήμερα, το ατομικό με το συλλογικό, το συγκεκριμένο με το απροσδιόριστο, την ύλη με το πνεύμα». Διάρκεια έκθεσης έως τις 9/4 (Τρ. - Παρ. 11π.μ-3μ.μ. και 5-9μ.μ. και Σαββάτο 11π.μ.-2μ.μ.).

Αναδρομική της Βάσως Κυριάκη στην Πινακοθήκη Λάρισας

Η Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας - Μουσείο Γ. Ι. Κατσίγρα παρουσιάζει (έως 27/4) αναδρομική έκθεση (πενήντα έργα) της Βάσως Κυριάκη.
Η Βάσω Κυριάκη υπήρξε ιδρυτικό μέλος καλλιτεχνικών ομάδων («Ομάδα Τέχνης 4+», Κέντρο Εικαστικών Τεχνών, Ομάδα για την Επικοινωνία και την Εκπαίδευση στην Τέχνη), διεκδικώντας την παιδευτική λειτουργία και τον κοινωνικό χαρακτήρα της τέχνης. Δίδαξε στην ΑΣΚΤ (1985- 1990) και στο Πολυτεχνείο (1990- 2004), αλλά και δημιούργησε ογκώδες και σημαντικό έργο. Σε εποχή κυριαρχίας του συστήματος «προβολής και επιτυχίας» ορισμένων καλλιτεχνών, η Βάσω Κυριάκη απαντά με τη χαμηλόφωνη, αλλά και αδιάλειπτη εικαστική δράση της. Οι μεγαλόσχημες φιγούρες της μοιάζουν να διαφεύγουν στον εκτός κάδρου χώρο. Ορισμένες φορές αλλάζουν όψη και μετατρέπονται σε οργανικές μορφές, σε διαλεκτική σχέση με το χώρο και σε «διάλογο» με το θεατή. Οι εικόνες της, αν και αναγνωρίσιμες και αντιληπτές, εκφράζουν αφηρημένες έννοιες και ιδέες.

Αποτελέσματα επιχορηγήσεων ΥΠΠΟΤ στους τομείς των γραμμάτων και των εικαστικών τεχνών

Ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα των επιχορηγήσεων για δράσεις φορέων στους τομείς των γραμμάτων και των εικαστικών τεχνών, στην ιστοσελίδα http://drasis.culture.gr. Ολοκληρώνεται έτσι η πρώτη, πιλοτική λειτουργία της νέας διαδικασίας επιχορηγήσεων του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, για τη στήριξη του Σύγχρονου Πολιτισμού.

Η αξιολόγηση των αιτημάτων έγινε από τις αρμόδιες Διευθύνσεις του ΥΠΠΟΤ με τη συνδρομή των αντίστοιχων επιτροπών.  Στον τομέα των γραμμάτων υποβλήθηκαν συνολικά 21 αιτήματα από τα οποία έγιναν δεκτά τα 18. Το συνολικό ποσό των επιχορηγήσεων ανέρχεται σε 287.000 ευρώ. Στον τομέα των εικαστικών υποβλήθηκαν συνολικά 16 αιτήματα από τα οποία έγιναν δεκτά τα 14. Το συνολικό ποσό των επιχορηγήσεων ανέρχεται σε 338.000 ευρώ.

Οι φορείς των οποίων το αίτημα επιχορήγησης έγινε δεκτό μπορούν να επικοινωνήσουν με τις αρμόδιες Διευθύνσεις προκειμένου να ενημερωθούν για τα δικαιολογητικά που πρέπει να προσκομίσουν και τη διαδικασία υποβολής οικονομικού και καλλιτεχνικού απολογισμού της δράσης μετά την ολοκλήρωσή της.

Νέα αιτήματα επιχορηγήσεων θα μπορούν να υποβληθούν για το 2011 κατόπιν σχετικής πρόσκλησης ενδιαφέροντος ανά τομέα.

Επωνυμία Φορέα	Τίτλος Δράσης	Ποσό Επιχορήγησης (€)
«Των Ανωνύμων» Αρχείο ερασιτεχνικού Οπτικοακουστικού υλικού	Ψηφιοποίηση φωτογραφικού αρχείου	6.500
Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής	Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός για τον σχεδιασμό κοινωνικών κατοικιών με τις αρχές οικολογικού σχεδιασμού	15.000
Ελληνικό Κέντρο Φωτογραφίας & Οπτικών Μέσων Επικοινωνίας	Athens Photo Festival 2010 - 17oς Διεθνής Μήνας Φωτογραφίας, Αθήνα 2010)	70.000
Ένωση Ελλήνων Χαρακτών	Διαδικτυακή δράση σύγχρονης ελληνικής χαρακτικής	17.000
Ίδρυμα Γιάννη & Ζωής Σπυροπούλου	Είκοσι χρόνια Μουσείο «Γιάννης Σπυρόπουλος» - Έκθεση έργων του ζωγράφου	30.000
Ίδρυμα Ε. Αβέρωφ-Τοσίτσα (Πινακοθήκη Ε. Αβέρωφ)	Έκθεση Γλυπτικής με τίτλο "Δουλεύοντας στο χώρο: Θόδωρος Παπαγιάννης, Κυριάκος Ρόκος,Γιώργος Χουλιαράς"	20.000
Κέντρο Εκπαίδευσης Κοινωνικής Υποστήριξης και Κατάρτισης Ατόμων με Αναπηρία Νομού Αργολίδας	Μαθήματα ζωγραφικής από εικαστικό σε άτομα με αναπηρία	4.500
Κέντρο Σύγχρονης Ελληνικής & Ευρωπαϊκής - Μουσείο Φρυσίρα	Έκθεση ζωγραφικής με τίτλο «Γυμνή Αλήθεια» - Naked Truth  Pat Andrea, Χρόνης Μπότσογλου, Μποβιάτσου Λαμπρινή	15.000
Κοιράνια Μη Κερδοσκοπική Πολιτιστική Εταιρεία - Ψηφιακό Μουσείο Γ. Ιακωβίδη	Δραστηριότητα Μουσείου 2010 - εκπαιδευτικά προγράμματα	45.000
Μουσείο Βορρέ	Δραστηριότητα Μουσείου 2010	25.000
Μουσείο Φωτογραφίας Δήμου Καλαμαριάς	«Προελαύνοντας για την απελευθέρωση». Εικόνες και μαρτυρίες ξένων πολεμικών ανταποκριτών από τη νικηφόρα πορεία του ελληνικού στρατού και στόλου στον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο	5.000
Σύνδεσμος Κοινωνικής Ευθύνης για Παιδιά και Νέους	Έκθεση ζωγραφικής και κατασκευών «Αποτυπώματα 2010»	25.000
Multitrab Productions	Ο σύγχρονος πολιτισμός περιοδεύει στην ελληνική περιφέρεια Athens Video Art Festival 2010	60.000
	Συνολικό Ποσό	338.000

Ετος Θεοτοκόπουλου το 2014

• Με αφορμή τη συμπλήρωση 400 ετών από τον θάνατο του μεγάλου έλληνα ζωγράφου.

Αυτοπροσωπογραφία του «Ελ Γκρέκο»

 Ετος Θεοτοκόπουλου κηρύχθηκε το 2014 από το υπουργείο Πολιτισμού με αφορμή τη συμπλήρωση 400 ετών από το θάνατο του μεγάλου έλληνα ζωγράφου.

Ηδη προγραμματίζεται σειρά εκδηλώσεων από εποπτευόμενους - και άλλους - φορείς του ΥΠΠΟΤ και για το σκοπό αυτό συγκροτήθηκε επταμελής οργανωτική επιτροπή η οποία θα καταρτίσει το τελικό πρόγραμμα. Συμμετέχουν η γενική γραμματέας του υπουργείου κυρία Λίνα Μενδώνη ως πρόεδρος και οι: Μαρίνα Λαμπράκη - Πλάκα, διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης, Αγγελος Δεληβορριάς, διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη, Νίκος Σταμπολίδης, διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, Ευγενία Χαλκιά, διεύθυντρια του Βυζαντινού Μουσείου, Ντένης Ζαχαρόπουλος, καλλιτεχνικός διευθυντής του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Νίκος Χατζηνικολάου, επίτιμο μέλος Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών.

Σώματα και χρώματα Ελλάδας στο Βερολίνο

• Μια μοναδική συλλογή για πρώτη φορά εκτός συνόρων

• Της ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΜΠΑΡΚΑ, Ελευθεροτυπία, Τρίτη 15 Μαρτίου 2011

Ο Αντώνης Χατζηιωάννου είχε πολλές αφορμές για να κολλήσει το μικρόβιο του συλλέκτη. Ο πατέρας του ήταν έμπορος γραμματοσήμων και στο κατάστημά του, στην οδό Λέκκα, ο γιος του έμαθε από μικρός να ξεχωρίζει τον καλό, διορατικό συλλέκτη. 

 

 
«Κολυμβητές κάτω από το νερό» (2004) της Μαρίας Φιλοπούλου  Εκείνο που ίσως δεν φανταζόταν ήταν ότι κάποια μέρα θα τον σύστηναν και τον ίδιο ως συλλέκτη. Οχι γραμματοσήμων, αλλά εκατοντάδων (περίπου 500) έργων σύγχρονης ελληνικής ζωγραφικής.

Και να που αύριο, ένα μικρό μέρος της συλλογής ταξιδεύει για πρώτη φορά εκτός Ελλάδος και συγκεκριμένα στο Βερολίνο, όπου στο Ελληνικό Ιδρυμα Πολιτισμού θα εκτεθούν 34 έργα υπό τον τίτλο «Σώματα-Τόποι», σε επιμέλεια Ιριδας Κρητικού. Μεταξύ άλλων θα παρουσιαστούν έργα των: Ηώς Αγγελή, Δάφνης Αγγελίδου, Αλέξη Βερούκα, Σάββα Γεωργιάδη, Στέφανου Δασκαλάκη, Τάνιας Δημητρακοπούλου, Ειρήνης Ηλιοπούλου, Τάσου Μισούρα, Κώστα Παπανικολάου, Γιώργου Ρόρρη, Μανταλίνας Ψωμά. (Διάρκεια έως 6 Μαΐου).

Το εντυπωσιακό είναι ότι ο δικηγόρος Αντώνης Χατζηιωάννου ανακάλυψε και τη ζωγραφική στα γραμματόσημα. Θέλοντας να μιμηθεί τους «συστηματικούς συλλέκτες που δεν αγοράζουν ό,τι να 'ναι», ξεκίνησε, έφηβος ακόμη, να συλλέγει αποκλειστικά και μόνο γραμματόσημα με έργα τέχνης. Εκείνα τα χρόνια ξεκίνησαν και οι εκδόσεις «Μέλισσα» να εκδίδουν τους τόμους με τους κορυφαίους παγκοσμίως ζωγράφους, τους οποίους αγόραζε και μελετούσε.

Αργότερα, όταν γνώρισε τη σύζυγό του, εκπαιδευτικό Αζία Δημοτάκη, ξεκίνησε συστηματικά τη δημιουργία της συλλογής έργων Ελλήνων ζωγράφων. Αρεσε και στους δύο να τριγυρίζουν στις γκαλερί. Θυμούνται ακόμη τις δύο τελευταίες εκθέσεις του Γουναρόπουλου στο υπόγειο της Καραγεώργη Σερβίας. Ηξεραν, όμως, ότι τους «παλιούς» δεν άντεχαν να τους αποκτήσουν. Ετσι αποφάσισαν να επικεντρώσουν το ενδιαφέρον τους στη σύγχρονη τέχνη. Αγαπούν την ανθρωποκεντρική ζωγραφική, οπότε ήταν εύκολο από εκεί και πέρα να αγοράσουν ό,τι «αρέσει στα μάτια τους».

Το πρώτο έργο της συλλογής τους ήταν «Η πράσινη μπλούζα» του Λάμπρου Αλας (1984). Από τότε έχουν περάσει τρεις δεκαετίες. «Σίγουρα το βλέμμα μας έχει οξυνθεί και παιδευτεί. Εγώ παραδέχομαι ότι είμαι πιο συντηρητικός από τη γυναίκα μου. Σε κάθε περίπτωση, πιστεύω ότι πέρα από την εικονολογική συνθήκη, εξακολουθούμε να αποκτούμε έργα με κυρίαρχο γνώμονα τη συγκίνηση και την αισθητική», τονίζει ο συλλέκτης.

Το κύριο σώμα της συλλογής αποτελείται από πίνακες ζώντων Ελλήνων καλλιτεχνών, ενώ δεν λείπουν κάποιοι ιστορικοί εκπρόσωποι παλαιότερων γενεών. Σημαντική ακόμη είναι η παρουσία κορυφαίων δημιουργών της γενιάς του '50-'70, ενώ, κατά την τελευταία δεκαετία, ιδιαίτερο βάρος δόθηκε στην απόκτηση σημαντικών εκπροσώπων της γενιάς του '80-'90. Πολλοί από αυτούς αντιπροσωπεύονται στη συλλογή με ικανό αριθμό χαρακτηριστικών έργων τους, πορτρέτων, τοπίων ή άλλων συνθέσεων, έχοντας παράλληλα διαμορφώσει γόνιμες σχέσεις φιλίας με τους συλλέκτες.

Τέλος, συνειδητή παραμένει η επιθυμία των ιδρυτών της συλλογής να εντάξουν σε αυτήν έργα παραστατικής ζωγραφικής, που υπογράφονται από μια νεότερη και ιδιαίτερα δυναμική γενιά καλλιτεχνών που εμφανίστηκαν λίγο πριν ή και μετά το 2000, συνθέτοντας με τη σειρά τους ένα ανανεωμένο τοπίο της ελληνικής παραστατικής ζωγραφικής.

Το ζεύγος των συλλεκτών δεν επενδύει στα έργα με τους αυστηρούς νόμους της αγοράς. Γι' αυτό και μέχρι σήμερα δεν έχουν πουλήσει κάποιο έργο. «Τα ερωτευτήκαμε κεραυνοβόλα και ευτυχώς ο έρωτας δεν χάθηκε στην πορεία», καταλήγει ο Αντώνης Χατζηιωάννου. Μέρος της συλλογής παρουσιάστηκε πρώτη φορά το 2007 στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων και ακολούθησε το 2010 η έκθεση στο Κέντρο Πολιτισμού του Δήμου Θεσσαλονίκης. *

Πέρα απ' τη γραμμή - 7 αρχιτέκτονες ζωγραφίζουν...

 

 Πίνακας της Πόπης Θεοχαρίδου.

Χρώμα και φαντασία περιλαμβάνουν τα έργα που εκθέτουν, στην γκαλερί «Ρωμανού 7», στη Θεσσαλονίκη, επτά αρχιτέκτονες αναστηλωτές, υπό τον τίτλο «Πέρα απ' τη γραμμή - 7 αρχιτέκτονες ζωγραφίζουν». Ο λόγος για τους Πόπη Θεοχαρίδου, Νένη Αθανασιάδου, Φαίνη Βαχτσεβάνου, Αννή Ζόμπου, Γαβριέλλα Παπαδέλλη, Στέργιο Στεφάνου και Τάσο Τανούλα, οι οποίοι θα «ταξιδέψουν» το κοινό σε ονειρικά τοπία, μέσα από πίνακες στους οποίους φιγουράρουν μυστηριώδη πρόσωπα, ο βυθός, η εξοχή, η πόλη... Εως 2 Απριλίου.

Γιάννης Μόραλης: «Κοσμήματα» της τέχνης του σε κτίρια

Εργο του Μόραλη, στην Τράπεζα της Ελλάδος

«Οι αρχιτεκτονικές συνθέσεις του Γιάννη Μόραλη (" Με οδηγό την αίσθηση")» τιτλοφορείται η έκθεση - αφιέρωμα στον κορυφαίο ζωγράφο Γιάννη Μόραλη, που παρουσιάζει το Μουσείο Μπενάκη (Κουμπάρη 1, Κολωνάκι). Η έκθεση, που θα λειτουργεί έως τις 30 Απριλίου, περιλαμβάνει 120 έργα, μακέτες και προσχέδια των αρχιτεκτονικών συνθέσεων του δημιουργού για την καλαισθητική - εικαστική εξύψωση κτιρίων (αρκετές δεν πραγματοποιήθηκαν και άλλες καταστράφηκαν με το γκρέμισμα των κτιρίων). 

 

Τα έργα αυτά τα φύλασσε στο εργαστήρι του και πριν το θάνατό του (2009) τα δώρησε στο Μουσείο Μπενάκη. Η έκθεση, σε επιμέλεια της Φανής - Μαρίας Τσιγκάκου, εκτός από τα έργα της δωρεάς, περιλαμβάνει και συνοδευτικό υλικό (σχέδια, ακουαρέλες, λάδια, μακέτες, φωτογραφίες, κεραμικά και δείγματα αρχιτεκτονικών στοιχείων) - που ανήκουν σε ιδιωτικές συλλογές. H καλλιτεχνική επιμέλεια της έκθεσης είναι της σκηνογράφου Λίλης Πεζανού. Πολύτιμη για τη διαμόρφωση, τον εμπλουτισμό και τον κατάλογο της έκθεσης ήταν η συμβολή του σκηνογράφου - ενδυματολόγου Διονύση Φωτόπουλο.

 

Ανανεωτής των αισθητικών προσανατολισμών της ελληνικής Τέχνης, από τα φοιτητικά του χρόνια στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και καθ' όλη τη δημιουργική του πορεία, ο Γιάννης Μόραλης, εκτός από το πλούσιο ζωγραφικό έργο του, ασχολήθηκε με τη χαρακτική, τη σκηνογραφία, την ενδυματολογία, τη μικρογλυπτική και την αρχιτεκτονική, αναδείχνοντας τη «συγγενή» και αμοιβαία επωφελή σχέση της αρχιτεκτονικής με την Τέχνη.

Οι εικαστικοί προβληματισμοί του όσον αφορά στην αισθητική των κτιρίων καταξιώνονται, το 1959, με ένα έργο που φιλοτέχνησε για το ξενοδοχείο «Χίλτον», έργο που «άνοιξε» το δρόμο για την εικαστική διακόσμηση ξενοδοχείων, τραπεζών, διαφόρων δημοσίων κτιρίων και κατοικιών. Οι αρχιτεκτονικές συνθέσεις του Μόραλη παραπέμπουν απ' ευθείας στη θεματική και μορφολογία της ζωγραφικής του (επιφάνειες με άρτια οργανωμένους όγκους, ρυθμό, σαφήνεια και κομψότητα των γραμμών).

Ο κατάλογος της έκθεσης (280 σελίδες, με 200 περίπου φωτογραφίες), αποτελεί την πρώτη πλήρη παρουσίαση των αρχιτεκτονικών δημιουργιών του Μόραλη. Τα κείμενα που υπομνηματίζουν τα έργα αποτελούν προσωπικά σχόλια και μαρτυρίες του ίδιου του καλλιτέχνη. Εκτός από το εισαγωγικό κείμενο της Φανής - Μαρίας Τσιγκάκου, περιλαμβάνει αδημοσίευτα κείμενα των Σπύρου Κονταράτου και Θύμιου Παπαγιάννη, καθώς και ορισμένα δημοσιευμένα, των Αλέξανδρου Ξύδη, Μαρίνου Καλλιγά και Νίκου Παπαδάκη, για τη δημιουργική συμβολή του Γιάννη Μόραλη στην αρχιτεκτονική αλλά και την ανάπτυξη συνεργασίας μεταξύ αρχιτέκτονα και εικαστικού.

Στις αρχιτεκτονικές προτάσεις του Μόραλη δεσπόζουν ο σεβασμός για τα υλικά και η έγνοια για τη λειτουργικότητα του αποτελέσματος, ακριβώς επειδή σκοπός του δεν ήταν τα έργα του να αποτελούν αυτόνομες και αυτάρεσκες εικαστικές προσθήκες που να επιβάλλονται σ' ένα χώρο μόνο και μόνο για να τον διακοσμήσουν, αλλά έχουν οργανική σχέση με την «ταυτότητα» του κάθε οικοδομήματος και της κάθε τοποθεσίας.

• Με οδηγό την αίσθηση

«Να δεις πώς μπλέκεται η τέχνη με τη ζωή: Εκείνη την εποχή ζωγράφιζα τις "Εξη Λαϊκές Ζωγραφιές". Μια μέρα που ήρθε να με δει η γυναικαδελφή μου (...), είδε τις μακέτες και με ρώτησε γιατί δεν κάνω κάτι για το Χίλτον.

Σκέφθηκα ότι έπρεπε να μπει κάτι που να μην είναι βαρύ. Δηλαδή να φαίνεται και να μη φαίνεται. Διότι κανονικά αυτό δεν διακοσμείται. Αρχικά είχα σκεφτεί να κάνω ένα κεραμικό. Αλλά το κόστος ήταν τεράστιο, κι επιπλέον θα ήταν σαν Μεσοποταμία, και έτσι το άφησα (...). Δούλεψα επί τρία χρόνια. Πρώτα έκανα ένα γύψινο πρόπλασμα σε κλίμακα 1:20. Στη συνέχεια το σχέδιο μεταφέρθηκε σε 520 πλάκες (η καθεμιά 1.50Χ80 εκ.) για κάθε όψη. Είναι γιαννιώτικο μάρμαρο υποκίτρινο. Ο πυθμένας των αυλακώσεων είναι μάρμαρο άγριο, ώστε να μαζεύει τη σκόνη.

Μου άρεσε που από πίσω φαίνεται ο Υμηττός. Τότε δεν είχαν ακόμα χτιστεί πολυκατοικίες στην περιοχή. Θυμάμαι και μια φορά που έβγαινε πίσω από τον Υμηττό το φεγγάρι και το τοπίο ήταν σχεδόν απόκοσμο.

(...) Η σύνθεσή μου είναι εμπνευσμένη από την αρχαία Ελλάδα, αλλά δεν υπάρχει ούτε ένα μοτίβο που να είναι απ' ευθείας αντίγραφο, π.χ. πουθενά δεν υπάρχει μαίανδρος.

Επάνω, δεξιά, οι δύο κεραίες είναι ο ήλιος, η αρχή. Από τον ήλιο σχηματίζονται όλα: η γραμμή του αετώματος, πάνω στο αέτωμα η Γλαυξ, αριστερά το χέρι της Αθηνάς που κρατάει τη Νίκη. Κατεβαίνουμε παρακάτω: αριστερά, η Αθηνά με την ασπίδα της. Δίπλα στην ασπίδα, ο βωμός και οι Κανηφόρες, δηλαδή η προσφορά προς τον ξένο. Παρακάτω, οι Αυλητρίδες, δηλαδή ''η διασκέδαση''. Κάτω, είναι το άρμα που συμβολίζει το ταξίδι, όπως και η τριήρης παρακάτω. Αυτή είναι όλη η ιστορία! Είναι πάρα πολύ απλό και επιπλέον δεν υπάρχει πουθενά κάποιο στοιχείο που να είναι αντίγραφο από αρχαίο μοτίβο.

Για την πίσω όψη επί της Μιχαλακοπούλου, σχεδίασα τρία μοτίβα: είναι απλά γεωμετρικά σχέδια που επαναλαμβάνονται, μεγαλώνοντας προς τα πάνω για να μην υπάρχει φυγή», έλεγε σε μια συνέντευξή του ο Γιάννης Μόραλης, για το έργο του στο Χίλτον.

Ερωτώμενος αν σπούδασε αρχιτεκτονική, απάντησε «όχι» και στην απορία για το πώς γίνεται να έχει σχεδιάσει «τόσο άψογες αρχιτεκτονικές συνθέσεις;», ο Μόραλης απάντησε: «Απλούστατα, με την αίσθηση». Και όταν - προκειμένου να τα δωρήσει στο Μουσείο Μπενάκη - ξανακοίταγε τα πραγματοποιημένα και μη σχέδιά του για τη διακόσμηση κτιρίων, ακούστηκε να μονολογεί: «Ε! ρε κέφια που είχαμε τότε!»

Α. Ε., ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Κυριακή 13 Μάρτη 2011

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

13/3/2011

 -- «Κοσμήματα» τέχνης σε κτίρια

13/2/2011

 -- ΑΤΙΤΛΟ

10/2/2011

 -- Εκθεση - αφιέρωμα στον Γιάννη Μόραλη

18/9/2010

 -- Φθινόπωρο με χρώμα

22/1/2006

 -- «Μαγικός» θεατρικός «κόσμος»

Η Ανατολή έχει ένα άλλο άρωμα...

Πέθανε 26 χρόνων, πρόλαβε όμως να «δαμάσει» τα κύματα

Ματιές στον κόσμο

Αναπάντεχα επίκαιρη η Μπιενάλε

Ανευ ταμπέλας, πλήρες μηνύματος

Οι Ρομανόφ στο Παρίσι

Τα αγαπημένα του Μόραλη

Πέθανε ο εικαστικός Βλάσης Κανιάρης

• Σε ηλικία 83 ετών άφησε την τελευταία του ο Βλάσης Κανιάρης, εικαστικός με διεθνή σταδιοδρομία.

 

  

Ο Κανιάρης, γεννήθηκε το 1928 στην Αθήνα, φοίτησε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, ενώ το 1975 εκλέχθηκε καθηγητής στην έδρα ζωγραφικής της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου. Από το 1947 συνδέονταν φιλικά και επαγγελματικά με τον Γιάννη Τσαρούχη και το 1953 υπό την επίβλεψή του πραγματοποίησε τα σκηνικά για την ταινία "Στέλλα" του Μιχάλη Κακογιάννη. 

Το 1953 παντρεύεται τη σύντροφο τη ζωής του Μαρία Λίνα. Το 1956, όταν ολοκλήρωσε τις σπουδές του εγκαθίσταται στη Ρώμη όπου και έζησε έως το 1960. Εκεί παρακολούθησε μαθήματα στη Σχολή Καλών Τεχνών. Στο διάστημα αυτό σχεδιάζει αφηρημένα έργα και στη συνέχεια εκθέτει τόσο στη Ρώμη όσο και στην Αθήνα με τα έργα του να εκτίθενται μαζί με αυτά άλλων καταξιωμένων καλλιτεχνών διεθνούς φήμης. 

Το 1960 εγκαθίσταται στο Παρίσι και "προσχωρεί' στο κίνημα των "Νέων Ρεαλιστών" τα έργα του εκτίθενται σε πολλές γκαλερί του Παρισιού και γίνεται αποδεκτός και από την εκεί καλλιτεχνική κοινότητα. 

Το 1969 επιστρέφει για μικρό χρονικό διάστημα στην Αθήνα. Εκθέτει έργα από γύψο με θέμα την λογοκρισία και την έλλειψη ελευθεριών που χαρακτήριζε την εποχή. Μέλος της "Δημοκρατικής Άμυνας" δεν είχε άλλη επιλογή από το να εγκαταλείψει τη χώρα για άλλη μια φορά. 

Έκτοτε ο Κανιάρης, ο οποίος έχει κερδίσει το σεβασμό της διεθνούς καλλιτεχνικής κοινότητας, εξέθετε τα έργα του σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις αποσπώντας επαίνους και το θαυμασμό γι΄αυτά.

Καπράλος με θέα στη θάλασσα

• ΤΑ ΠΕΡΙΦΗΜΑ ΓΛΥΠΤΑ ΤΟΥ ΘΑ ΣΤΕΓΑΣΤΟΥΝ ΣΕ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΤΗΝ ΑΙΓΙΝΑ

• Της Ν. ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ, Ελευθεροτυπία, Τετάρτη 2 Μαρτίου 2011

Τα μνημειακά γλυπτά του Χρήστου Καπράλου, τα ξύλινα αετώματα εμπνευσμένα από την Ολυμπία, τα χάλκινα, οι πίνακες, τα σχέδια, τα μικρογλυπτά και οι τερακότες του θα στεγαστούν σε ένα νέο μουσείο σύγχρονων προδιαγραφών, που θα κτιστεί δίπλα από το παλιό εργαστήριό του στην Αίγινα. 

 

 Τα μεγάλα ξύλινα έργα του καλλιτέχνη θα εκτεθούν σε ημιυπαίθριους χώρους  

Για την ανέγερσή του, λεφτά υπάρχουν. Τα κονδύλια έχουν εξασφαλιστεί κατά ένα μέρος (1,2 εκατ. ευρώ) από την πώληση της περίφημης ζωφόρου του Καπράλου στη Βουλή των Ελλήνων (αντίγραφό της θα εκτεθεί στο νέο μουσείο) και το υπόλοιπο (1,8 εκατ. ευρώ) από τη Νομαρχία Πειραιά. Γι' αυτό και προχθές στο Συμβούλιο Μουσείων η κ. Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα ευχαρίστησε θερμά τον Γιάννη Σγουρό, εκεί όπου παρουσιάστηκε η αρχιτεκτονική μελέτη του Γ. Παρμενίδη, προσφορά κι αυτή στην Εθνική Πινακοθήκη, που είναι κληρονόμος του Ιδρύματος Χρ. Καπράλου.

Πρόκειται για μια εξαιρετική μελέτη, που συνδυάζει το φυσικό φως και τα υλικά με τα οποία δούλεψε ο Καπράλος (πέτρα, ξύλο, μέταλλο) ακολουθώντας τα ίδια χρώματα που έχει το παλιό εργαστήριο του καλλιτέχνη. Χωροθετείται σε οικόπεδο (εμβαδού 2.682 τ.μ.) πλάι στο υπάρχον εργαστήριο, στην περιοχή «Πλακάκια», σε έναν τόπο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους με θέα προς τη θάλασσα και προς το έργο του «Μάνα».

Η γεωμετρία του κτηρίου είναι έτσι δομημένη και κατακερματισμένη σε τρεις όγκους, ώστε να μην επιβάλλεται στο περιβάλλον, αλλά να εντάσσεται σε αυτό. Εκμεταλλεύεται την κλίση του εδάφους δημιουργώντας δύο επίπεδα, τα οποία βγαίνουν σε εξώστες-κήπους με γλυπτά και δέντρα (λεμονιές, αμυγδαλιές, βερικοκιές, πεύκα, ελιές και ευκάλυπτους που διάλεγε ο Καπράλος για τα έργα του). Οι όγκοι διακρίνονται σε κλειστούς και χαμηλούς, διάφανους και ψηλούς.

• Και υπαίθρια εκθέματα

Η ίδια η μουσειολογική μελέτη καθόρισε τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό των χώρων, όπως είπε ο κ. Παρμενίδης, παρουσιάζοντας τη δική του μελέτη. Εγιναν δηλαδή με γνώμονα τα εκθέματα, τη ζωφόρο, μήκους 39 μ., πολλά αντικείμενα μικρής κλίμακας που πρέπει να εκτεθούν μέσα σε βιτρίνες, και τα μεγάλα ξύλινα έργα όπως η «Σταύρωση», ύψους 4,90 μέτρων. Τα έργα εργαστηρίου θα εκτεθούν σε εσωστρεφείς χώρους και τα ξύλινα, που έχουν δουλευτεί στην ύπαιθρο αλλά και η συλλογή «Οι πέτρες της θάλασσας», θα πάρουν θέση σε «ανοικτούς» καθ' ύψος και συνεχόμενους υπαίθριους χώρους.

Μία ιδιαίτερη αίθουσα αφιερώνεται στους τρεις φίλους Μόραλη-Νικολάου-Καπράλο (με έργα τους), ως σημείο αναφοράς στην παράλληλη πορεία τους. Στο υπόγειο αμφιθέατρο θα λειτουργεί επίσης καφέ-εστιατόριο με θέα προς τη θάλασσα και προς τα υπαίθρια γλυπτά του Καπράλου, ενώ έξω διαμορφώνεται ένας άλλος αμφιθεατρικός χώρος για περιοδικές εκθέσεις με ράμπες και ένας υπαίθριος ανελκυστήρας για ΑμεΑ.

Η «περιουσία» που άφησε ο Καπράλος είναι πολύ μεγάλη, αριθμεί 5.000 έργα, εκ των οποίων 3.000 σχέδια, 200 ελαιογραφίες και τα υπόλοιπα μικρά και μεγάλα γλυπτά. Γι' αυτό προβλέπονται στο μουσείο και μεγάλης έκτασης αποθήκες.

• Πεντακόσια μεγάλα γλυπτά

Στον εκθεσιακό χώρο θα τοποθετηθούν περίπου τα μισά: 500 μεγάλα γλυπτά και 2.000 μικρογλυπτά, σχέδια, πίνακες, τερακότες και κεραμικά.

«Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στο χειρισμό του υπαίθριου χώρου, καθώς συζητούμε για ένα μουσείο γλυπτικής, όπου μεγάλο μέρος των εκθεμάτων αλλά και των συμβάντων θα συντελούνται έξω», είπε ο κ. Παρμενίδης. Από τη μια μεριά έχουν συγκεντρωθεί οι περιοχές της πρόσβασης του κοινού και της υπαίθριας ανάπτυξης του καφενείου και από την άλλη έχουν δημιουργηθεί τρεις υπαίθριοι εκθεσιακοί χώροι:

* Ο χώρος με τη θέα προς τη θάλασσα για τα μόνιμα εκθέματα του μουσείου «Οι πέτρες της θάλασσας», στη συνέχεια της αίθουσας με τα ξύλινα έργα.
* Ο χώρος με τα υφιστάμενα δέντρα για τις περιοδικές εκθέσεις και ένας ημιυπαίθριος χώρος σε επαφή με την αίθουσα για τις περιοδικές εκθέσεις.

Ετσι, ο αξιοποιήσιμος εκθεσιακός χώρος θα είναι διπλάσιος της κάλυψης του οικοπέδου (535 τ.μ.).
Η κ. Λαμπράκη-Πλάκα ανέφερε με καμάρι ότι το μουσείο αυτό θα αποτελέσει πόλο έλξης τουριστών, οι οποίοι θα επισκέπτονται το τρίγωνο Αφαία, Αρχαιολογικό Μουσείο Αίγινας και Μουσείο Καπράλου. «Γιατί η Ελλάδα δεν είναι μόνο οι αρχαιότητες. Υπάρχει και η σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία και πρέπει να τη δείχνουμε και στους τουρίστες», είπε.

Σκέφτεται επίσης να δημιουργηθούν 2-3 στούντιο καλλιτεχνών που θα καλούνται να εργαστούν επί τόπου με υλικά του νησιού και τα έργα τους να παραμένουν στο μουσείο. Επίσης, θα μπορούσαν να δοθούν προς πώληση αντίτυπα έργων του Καπράλου (όχι πάνω από 5, όπως ισχύει διεθνώς) και από τα έσοδα αυτά να συντηρηθεί το παλιό εργαστήριο του γλύπτη.

Η διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης ρωτήθηκε αν το μουσείο, που είναι βιοκλιματικό, θα κάνει χρήση φωτοβολταϊκών. Ετσι, το Συμβούλιο πληροφορήθηκε ότι απαγορεύεται από το νόμο η πώληση ρεύματος από δημόσιους οργανισμούς. Συνεπώς κανένα δημόσιο μουσείο ή αρχαιολογικός χώρος δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει για τις ανάγκες του σε ηλεκτρική ενέργεια φωτοβολταϊκά. Παράλογο; Κι όμως αληθινό. *

Τα μοντέλα «κλείνουν» τα εργαστήρια

Χωρίς μοντέλα συνεχίζει να (υπο)λειτουργεί η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, καθώς δεν έχουν ακόμη προσληφθεί τα 28 μοντέλα, όλων των εργαστηρίων και όλων των ετών.

Ενα πανό κρατούσαν στο χάπενινγκ, που έκαναν χθες το μεσημέρι στην Πειραιώς, στην είσοδο της Σχολής, τα 28 μοντέλα

Κι ενώ το πρόβλημα της πρόσληψής τους από το ΑΣΕΠ κάμφθηκε τελικά, ως μη λογική διαδικασία, λόγω της φύσης της δουλειάς τους, η καθυστέρηση τώρα κωλυσιεργεί στο υπουργείο Οικονομικών. Απαιτούνται υπογραφές από τρία υπουργεία, Παιδείας, που έχει γίνει, Οικονομικών και μετά Εσωτερικών. «Μπήκαμε στον Μάρτιο και ακόμη να υπάρξει μια αξιοπρεπής επίλυση των εργασιακών μας», ανέφερε σε συνέντευξη Τύπου η πρόεδρος του Σωματείου Μοντέλων ΑΣΚΤ, Βασιλική Αδαμοπούλου.

Τα εργαστήρια της Σχολής έχουν παραλύσει. «Πάνω που είχα αρχίσει σπουδή στο μοντέλο, βρέθηκα χωρίς αντικείμενο και δεν πολυέρχομαι πια στη Σχολή», ανέφερε μια τριτοετής φοιτήτρια.

Για «βαρύτατο πλήγμα στη Σχολή» μίλησαν δύο καθηγητές της, οι γνωστοί καλλιτέχνες Γιάννης Ψυχοπαίδης και Μάριος Σπηλιόπουλος.

«Μην πυροβολείτε τα μοντέλα», φωνάζουν τα 28 μοντέλα. Ενα πανό με αυτό το σύνθημα κρατούσαν στο χάπενινγκ, που έκαναν χθες το μεσημέρι στην Πειραιώς, στην είσοδο της Σχολής, ντυμένοι στα μαύρα και καθισμένοι ακίνητοι στις καρέκλες, σαν να πόζαραν.

• ΕΘΝΟΣ, 2/3/2011

«Πόλος έλξης» το Μουσείο Καπράλου

Εχει χρήματα, έχει εκθέματα, έχει -πολύ περισσότερο- όραμα. Η Εθνική Πινακοθήκη έλαβε συγχαρητήρια στο Συμβούλιο Μουσείων για τη μελέτη της νέας πτέρυγας του Μουσείου Χρήστου Καπράλου στην Αίγινα, καθώς όλες οι προϋποθέσεις υπάρχουν.

Η μακέτα της νέας πτέρυγας του Μουσείου Χρήστου Καπράλου στην Αίγινα

Η μελέτη του Γ. Παρμενίδη και των συνεργατών του συγκέντρωσε επαίνους. Προβλέπει ένα χαμηλό, υπερλειτουργικό και κομψό κτίριο δίπλα στα εργαστήρια του καλλιτέχνη. Θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν χίλια μέτρα ανά όροφο (δύο όροφοι), καθώς και πολλοί εξωτερικοί χώροι. Μάλιστα, υπάρχει και η αίθουσα των τριών φίλων (Μόραλη - Νικολάου - Καπράλου) με έργα τους, που θα αποτελεί σημείο αναφοράς.

Η διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα ανέφερε πως το Μουσείο Καπράλου έχει 1,2 εκατ. από την πώληση έργου του γλύπτη στη Βουλή και 1,8 εκατ. από τη Νομαρχία Πειραιά.

Επίσης σημείωσε πως μπορεί να αποτελέσει πόλο έλξης τουριστών, οι οποίοι θα επισκέπτονται το τρίγωνο Αφαία - Αρχαιολογικό Μουσείο Αίγινας - Μουσείο Καπράλου «και θα βλέπουν πως Ελλάδα δεν είναι μόνο οι αρχαιότητες, υπάρχουμε και εμείς, οι σύγχρονοι, και έχουμε παρουσία».

Ολα τέλεια, λοιπόν, εκτός από τα φωτοβολταϊκά. Διότι η διευθύντρια βρήκε χορηγό, αλλά δεν είναι δυνατή, σύμφωνα με τον νόμο, η πώληση ρεύματος από δημόσιους οργανισμούς. Να κάτι που πρέπει να κοιτάξει το κράτος τάχιστα, και μάλιστα το αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Διότι, αν τα δημόσια μουσεία και αρχαιολογικοί χώροι δεν μπορούν να έχουν φωτοβολταϊκά, ζήτω που καήκαμε!

• ΑΓΓ. Κ., ΕΘΝΟΣ, 2/3/2011

Έκθεση με «αντισυμβατική» εικαστική ματιά στη Θεσσαλονίκη

Η σύγχρονη, αντισυμβατική εικαστική ματιά πέντε νέων καλλιτεχνών στο επίκεντρο έκθεσης στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.

Πέντε νέοι καλλιτέχνες, η εικαστική ματιά των οποίων χαρακτηρίζεται από αντισυμβατικότητα, αυθορμητισμό και καυστικότητα, θα παρουσιάσουν τα έργα τους, σε έκθεση με τίτλο «das Manihesto», στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.

Στο νέο χώρο παρουσίασης πειραματικών προτάσεων «Project Room» του Μουσείου θα εκτεθούν εγκαταστάσεις μικτής τεχνικής, ηχητικές παραστάσεις και βίντεο, που θα βρεθούν σε διάλογο μεταξύ τους, με στόχο να φέρουν σε αντιπαράθεση έννοιες και ιδεώδη, όπως η ταυτότητα, η εξουσία, η αισθητική και η αποδόμηση, και τελικά να καυτηριάσουν την κυρίαρχη κουλτούρα.

Τα έργα υπογράφουν πέντε καλλιτέχνες, οι Άλμπερτ Μάιρ, Πάνος Παπαδόπουλος, Ελίζαμπεθ Πένκερ, Πέτρος Τουλούδης και Μαρίνα Φάουστ, μέλη της ομάδας «DaDa Da Academy». Η ομάδα, που ιδρύθηκε το 2008, στη Βιέννη, από τους Πάνο Παπαδόπουλο και Ελίζαμπεθ Πένκερ, χαρακτηρίζεται από διάθεση αυτοσχεδιασμού και πειραματισμού, ενώ η παρουσίαση του έργου της περιλαμβάνει συχνά εκπλήξεις.

Η έκθεση, που οργανώνεται σε συνεργασία με την πρεσβεία της Αυστρίας στην Ελλάδα και το αυστριακό Υπουργείο Πολιτισμού, θα εγκαινιαστεί την Τετάρτη 16 Μαρτίου και θα διαρκέσει μέχρι τις 24 Απριλίου.

Οι πορσελάνινοι ηλιόσποροι στην Tate Modern

• Νελλη Aμπραβανελ, Η Καθημερινή, Tετάρτη, 2 Mαρτίου 2011

ΛΟΝΔΙΝΟ. Ο Κινέζος Ai Weiwei υπογράφει το φετινό έργο της σειράς Unilever στην Tate Modern του Λονδίνου, που έχει αναδείξει άλλοτε τη δουλειά των Ο. Ελίασον, Λ. Μπουρζουά και Α. Καπούρ, μεταξύ άλλων. Το έργο του περιλαμβάνει 100 εκατ. πορσελάνινους ηλιόσπορους, απλωμένους σαν χαλίκια στο δάπεδο του αιθρίου της Tate Modern. Τα εγκαίνια έγιναν τον περασμένο Οκτώβριο, κατά τη διάρκεια της εβδομάδας της φουάρ Frieze, γύρω από την οποία συγχρονίζεται η έναρξη των φθινοπωρινών προγραμμάτων των μεγαλύτερων μουσείων και γκαλερί της πόλης.

Για λίγες μόνο μέρες, οι επισκέπτες περπατούσαν, έτρεχαν, «σχεδίαζαν» και ξάπλωναν πάνω στους χειροποίητους σπόρους, τσεπώνοντας και μερικούς κατά την έξοδό τους από το μουσείο, κάτι που είχε κάθε πρόθεση να επιτρέψει ο ίδιος ο καλλιτέχνης στο κοινό του. Μετά όμως, η Tate Modern αποφάσισε να απαγορεύσει την επαφή του κοινού με τις πορσελάνες γιατί «η σκόνη από την τριβή των σπόρων ενδέχεται να δημιουργήσει προβλήματα υγείας στους εργαζόμενους του μουσείου». 

Από τότε και έως σήμερα, οι σπόροι έχουν συγκεντρωθεί σ’ ένα μεγάλο ορθογώνιο, αυστηρά και μόνο για τα μάτια του κοινού. Είναι σαν να πεινάς και να σου αρνείται κάποιος την τροφή που σου δείχνει... Ευτυχώς, υπάρχει το ντοκιμαντέρ του Ai Weiwei, που τρέχει παράλληλα στον ίδιο χώρο και αφηγείται το πώς, για το συγκεκριμένο πρότζεκτ, επιστράτευσε τους κατοίκους μιας παρακμασμένης πόλης έξω από το Πεκίνο, με ιστορία στην παραγωγή πορσελάνης. Μέσα από το βίντεο, οι σπόροι ζωντανεύουν, γίνονται τρισδιάστατα αντικείμενα ξανά, με μια συγκεκριμένη ιστορία και κοινωνική υπόσταση. Κι έτσι, κάπως εναλλακτικά, ικανοποιείται εν μέρει και η «πείνα» μας...

Η τέχνη δεν είναι παντεσπάνι αλλά ψωμί

 

Η τεράστια εγκατάσταση του Γιον Μποκ «Palms» (2007) κοσμεί και την αφίσα της έκθεσης

«Εξαγωγή» της συλλογής του Δ. Δασκαλόπουλου στο Λονδίνο και στο Γκουγκενχάιμ του Μπιλμπάο

• Της Μαργαριτας Πουρναρα, Η Καθημερινή, Tετάρτη, 2 Mαρτίου 2011

Ως πρόεδρος του ΣΕΒ, ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος θα συμφωνούσε ότι θα έπρεπε να τονώσουμε τις εξαγωγές. Ως συλλέκτης, έχει καταφέρει τον τελευταίο καιρό να εξαγάγει μέρος της συλλογής του σε δύο μεγάλα μουσεία του εξωτερικού, την Whitechapel Gallery του Λονδίνου αλλά και το Guggenheim στο ισπανικό Μπιλμπάο.

Από το καλοκαίρι του 2010 ώς τον Σεπτέμβριο του 2011 παρουσιάζονται διαδοχικές τέσσερις ενότητες με αποκτήματά του στη Βρετανία, ενώ στις 12 Απριλίου θα ανοίξει το αφιέρωμα στην πρωτεύουσα των Βάσκων. Οταν θα ολοκληρωθούν οι δύο εκθέσεις, πάνω από δύο εκατομμύρια θεατές θα έχουν δει τα έργα που ταξίδεψαν από την Αθήνα.

• Πολιτισμός και ανάπτυξη

Στην πρόσφατη συνάντησή του με εκπροσώπους του Τύπου ενόψει της έκθεσης στην Ισπανία, ο συλλέκτης ξεκαθάρισε ότι ο πολιτισμός θα μπορούσε να γίνει μια ιδιαίτερη μορφή βαριάς βιομηχανίας και εφαλτήριο βιώσιμης ανάπτυξης στην Ελλάδα. Η συλλογή του ξεκίνησε το 1994 και μέχρι σήμερα αριθμεί τουλάχιστον 400 έργα από 170 καλλιτέχνες. Πολλά από αυτά έχουν δανειστεί κατά καιρούς σε μουσεία της Ελλάδας αλλά και του εξωτερικού.

«Η τέχνη δεν είναι παντεσπάνι αλλά ψωμί, είναι η έκφραση των εσώτερων αναγκών του ανθρώπου, ένα είδος συλλογικής συνείδησης», επεσήμανε ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος που μέχρι σήμερα συνεχίζει να αγοράζει τα έργα που τον κεντρίζουν. Κύριος θεματικός άξονας είναι οι αναφορές στο ανθρώπινο σώμα ως χώρο κοινωνικών, ιδεολογικών και υπαρξιακών προβληματισμών. Η συλλογή του θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική καθώς συγκεντρώνει μεγάλα διεθνή ονόματα. Εκφράζει τον επιτακτικό χαρακτήρα της εποχής, τις αφηγήσεις της εθνικής και πολιτισμικής ταυτότητας, μια σύνοψη ορισμένων τάσεων στην τέχνη των τελευταίων 30 ετών.

• Στην Ισπανία

Στο περίφημο κτίριο του Φρανκ Γκέρι θα φιλοξενηθεί από τις 12 Απριλίου ώς τις 11 Σεπτεμβρίου με 60 έργα, 30 καλλιτεχνών. Θα καταλαμβάνει ολόκληρο τον δεύτερο όροφο και μέρος του πρώτου. Ο τίτλος της έκθεσης «Φωτεινό Διάστημα» είναι εμπνευσμένος από την «Αναφορά στον Γκρέκο» του Καζαντζάκη, από το οποίο έχει επηρεαστεί ολόκληρη η φιλοσοφία του συλλέκτη. «Η προσπάθεια και η αποσύνθεση είναι απαραίτητες προϋποθέσεις της δημιουργικής παραγωγής και της αναγέννησης» τονίζει ο Δασκαλόπουλος καθώς πολλά από τα έργα που εκτίθενται στο εξωτερικό αποτυπώνουν τις κρίσεις αλλά και τους θριάμβους της σημερινής εποχής. Είναι η συνύπαρξη της ελπίδας και της απόγνωσης.

• Συμμετοχές

Στο «Φωτεινό Διάστημα» κάθε εικαστικός εκπροσωπείται από μια μεγάλης κλίμακας εγκατάσταση. Ανάμεσα στους συμμετέχοντες βρίσκουμε εμβληματικούς καλλιτέχνες όπως ο Ρόμπερτ Γκόμπερ, η Μόνα Χατούμ, ο Στιβ Μακουίν, η Ανέτ Μεσαζέ, η Μαρίνα Αμπράμοβιτς, ο Κουτλούγκ Αταμάν, ο Ντέιμιεν Χερστ, ο Κρις Οφίλι, o Πολ Τσαν, ο Πολ Μακάρθι, ο Γκαμπριέλ Ορόσκο κ. ά. Από ελληνικής πλευράς, συναντάμε το όνομα του Αλέξανδρου Ψυχούλη με το έργο «Body Milk». Ολοι μαζί συνθέτουν ένα πορτρέτο των σημερινών εικαστικών αναζητήσεων.

Το αφιέρωμα ανοίγει ένα παράθυρο στον κόσμο, φανερώνοντας την οικουμενική διάσταση της τέχνης που παράγεται στις μέρες μας. Ο Τούρκος Κουτλούγκ Αταμάν συνυπήρξε για ένα χρονικό διάστημα με Κούρδους σε μια από τις γνωστές γειτονιές της Κωνσταντινούπολης. Απόρροια της εμπειρίας αυτής ήταν το έργο «Kuba».

Ο Στιβ Μακουίν σχολιάζει με τον δικό του τρόπο τις πολεμικές συγκρούσεις στο Κονγκό και το Ιράκ. Ο Νέιτ Λόουμαν καταπιάνεται με τον «πόλεμο» για την εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών του πλανήτη. Ο Ψυχούλης αναφέρεται στη βία που καταδυναστεύει τη Μέση Ανατολή. Βεβαίως υπάρχουν και έργα που είναι πιο δυσανάγνωστα και αυτοαναφορικά. Η έκθεση θα συνοδεύεται από έναν εικονογραφημένο κατάλογο που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, μια συζήτηση ανάμεσα στην Νάνσι Σπέκτορ, την αναπληρώτρια διευθύντρια του Μουσείου Γκουγκενχάιμ στη Νέα Υόρκη, που επιμελείται το «Φωτεινό Διάστημα» και τον συλλέκτη σχετικά με το πνεύμα και την ιστορία της συλλογής του.