Απόβαση στη Ν. Υόρκη με οχηματαγωγό τον Τζεφ Κουνς

Η ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΔΑΚΗ ΙΩΑΝΝΟΥ ΣΤΟ NEW MUSEUM

Μοιάζει παράδοξο να διαβάζεις στον διεθνή Τύπο για την «απόβαση» του Ελληνοκύπριου συλλέκτη Δάκη Ιωάννου στη Νέα Υόρκη, τη στιγμή που η Ελλάδα βρίσκεται στο μικροσκόπιο της παγκόσμιας κοινότητας για τη δεινή οικονομική της κατάσταση.

Τέσσερα από τα έργα της έκθεσης: Ρόμπερτ Γκόμπερ, Αντρο Βέκουα, Τιμ Νομπλ-Σου Γουέμπστερ και, τέλος, το «One Ball Total Equilibrium Tank» του Κουνς, το πρώτο που απέκτησε ο Δάκης Ιωάννου Η πολυαναμενόμενη, πάντως, πρώτη παρουσίαση της διάσημης συλλογής του σε αμερικανικό έδαφος έχει μπει στην τελική ευθεία. Εγκαινιάζεται στις 3 Μαρτίου στο New Museum της Νέας Υόρκης με επιμελητή τον σούπερ σταρ εικαστικό Τζεφ Κουνς και τίτλο «Skin Fruit: Selections from the Dakis Joannou Collection».

Περισσότερα από 100 έργα 50 καλλιτεχνών, ανάμεσά τους και των Ελλήνων Χριστιάννας Σούλου, Χάρις Επαμεινώνδα και Γιάννη Βαρελά, επέλεξε ο Τζεφ Κουνς. Η τριαντάχρονη φιλία του καλλιτέχνη με τον Δάκη Ιωάννου και η άριστη γνώση του για το περιεχόμενο της συλλογής, που αριθμεί 1.500 έργα 400 καλλιτεχνών, μάλλον διευκόλυνε την πρώτη προσπάθειά του στην επιμέλεια εκθέσεων.

Να υπενθυμίσουμε ότι η έκθεση Ιωάννου-Κουνς στη Νέα Υόρκη έχει αναστατώσει την αμερικανική μητρόπολη εδώ και μήνες. Το γεγονός ότι ο Ελληνας συλλέκτης είναι έφορος (trustee) του New Museum και ότι στη συλλογή του ανήκει ένας μεγάλος αριθμός έργων του επιμελητή της έκθεσης Τζεφ, Κουνς, έχει ανοίξει μια μεγάλη συζήτηση για τις σχέσεις ανάμεσα σε ιδιώτες συλλέκτες και σε μουσεία που δέχονται κρατική υποστήριξη. Το ερώτημα «πόσο ηθικά νόμιμη είναι η επιλογή του Μουσείου να φιλοξενήσει τη συλλογή ενός από τους trustees του;» βρίσκεται στο κέντρο της διαμάχης.

Το Μουσείο υπεραμύνεται της επιλογής του τονίζοντας ότι δεν υπάρχει κανενός είδους ασυμβίβαστο και ότι το κοινό θα είναι εκείνο που θα επωφεληθεί από την παρουσίαση μιας τόσο σημαντικής συλλογής στην Αμερική. Και δεν μένει εκεί. Με την ευκαιρία της έκθεσης συνεχίζει με δική του πρωτοβουλία τη δημόσια συζήτηση για το θέμα. Το Σάββατο 13 Μαρτίου διοργανώνει ένα συμπόσιο για να διερευνήσει τον τρόπο που η συνεργασία ιδιωτών συλλεκτών και δημόσιων ιδρυμάτων συνέβαλε στην ανάπτυξη της αμερικανικής τέχνης και για τη σημασία που έχουν τέτοιου είδους συνεργασίες σήμερα, εν μέσω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και άλλων δεδομένων.

Ο Τζεφ Κουνς δεν ονόμασε τυχαία την έκθεση «Skin Fruit». Η συνύπαρξη των λέξεων «δέρμα» και «φρούτο» στον τίτλο παραπέμπει σε θεμελιώδη ζητήματα, όπως η γέννηση, το προπατορικό αμάρτημα και η σεξουαλικότητα. Οι έννοιες του δέρματος και του φρούτου προκαλούν, επίσης, ποικίλους συνειρμούς, κυρίως ανάμεσα σε ό,τι είναι κρυμμένο και σε ό,τι αποκαλύπτεται, σε αυτό που βλέπουμε και αυτό που καταναλώνουμε. Ο τίτλος αποκτά σαφέστερο νόημα σε μια έκθεση επικεντρωμένη στο ανθρώπινο σώμα επαναφέροντας στο προσκήνιο, όπως σημειώνεται, και μια πανάρχαιη αναζήτηση, όπου το ανθρώπινο σώμα αποκτά τη μορφή δοχείου ή οχήματος ή φορέα για το βίωμα και την εμπειρία.

Στα 100 έργα που διάλεξε ο Τζεφ Κουνς περιλαμβάνονται γλυπτά, σχέδια σε χαρτί, ζωγραφική, εγκαταστάσεις και βίντεο καλλιτεχνών που έχουν ασχοληθεί με πρωτόγνωρο, συχνά ευφάνταστο τρόπο με την ανθρώπινη μορφή. Ανάμεσά τους έργα των Ουρς Φίσερ, Μάθιου Μπέρνεϊ, Ρόμπερτ Γκόμπερ, Κάρα Γουόλκερ, Τιμ Νομπλ και Σου Γουέμπστερ, Πολ ΜακΚάρθι, Αντρο Βέκουα, Ντέιβιντ Αλτμετζντ, Σίντι Σέρμαν.

Ο Τζεφ Κουνς διάλεξε ένα και μοναδικό δικό του έργο, το «One Ball Total Equilibrium, Tank», την περίφημη μπάλα του μπάσκετ σε ενυδρείο του 1985. Καθόλου τυχαία. Υπήρξε η αφορμή για το ξεκίνημα της συλλογής του Δάκη Ιωάννου. Οταν το αντίκρισε, ήξερε ότι είναι ένα έργο στο οποίο δεν μπορούσε να αντισταθεί. «Με μαγνήτισε, γέννησε μέσα μου ένα ακατανόητο, αλλά όμορφο συναίσθημα, που με οδήγησε σ' έναν εντελώς διαφορετικό κόσμο. Μέσα σ' ένα κλάσμα του δευτερολέπτου η τέχνη έγινε κομμάτι όχι του οπτικού μόνο, αλλά και του ψυχικού μου λεξιλογίου», έγραφε ο ίδιος στον κατάλογο της έκθεσης «Monument to now».

Η έκθεση «Skin Fruit», που θα φιλοξενηθεί και στους τρεις ορόφους του Μουσείου που βρίσκεται στο νούμερο 235 της οδού Μπάουερι, δεν αντιμετωπίζεται, απλώς, ως μέρος μιας διάσημης συλλογής. Το New Museum εξετάζει ευρύτερα -και με την έκδοση ενός αναλυτικού καταλόγου- τη θέση και τη σημασία της συλλογής Δάκη Ιωάννου στο σύγχρονο τοπίο της τέχνης. Οι υπεύθυνοι του αμερικανικού Μουσείου αναφέρονται αναλυτικά σε ιστορικές εκθέσεις του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ, όπως τις «Artificial Nature» και «Post human» και επισημαίνουν τη σχέση τους με έργα που αποκαλύπτουν μια νέα εικόνα του ανθρώπου: «Δεν είναι τυχαίο ότι αυτή η συλλογή αναπτύχθηκε στα πολιτιστικά συμφραζόμενα της Ελλάδας, όπου η κλασική γλυπτική καθόρισε τον δυτικό κανόνα της ανατομικής αναπαράστασης».* [Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΡΟΥΖΑΚΗ, Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 18 Φεβρουαρίου 2010]