Ο Γκούσταφ Κλιμτ [Gustav Klimt] ήταν ο προσωπογράφος της εύπορης μπουρζουαζίας της Βιέννης, των αρχών του 20ού αιώνα. Σήμερα θεωρείται η επιτομή της δεκαετίας εκείνης, όχι μόνο για τον βαρύθυμο πλούτο που αντανακλούν τα έργα του και ο οποίος μοιάζει τόσο πολύ με αυτόν που χαρακτηρίζει μερικά τμήματα σήμερα, αλλά και γιατί η απόκτησή τους προϋποθέτει τεράστιο πλούτο. Ενα πορτρέτο της θεωρούμενης χρυσής εποχής του, αυτό της Αντέλε Μπλοχ Μπάουερ, διακοσμημένο με χρυσά και ασήμια, είναι ένας από τους ακριβότερους πίνακες. Ο Ρόναλντ Λόντερ, κληρονόμος μεγάλης περιουσίας και πρώην Αμερικανός πρεσβευτής στην Αυστρία, πλήρωσε 135 εκατομμύρια δολάρια το 2006 για να τον αποκτήσει για την γκαλερί του, Neue Galerie, στη Νέα Υόρκη.
Απόσχιση
Το βρετανικό Λίβερπουλ, σηματοδοτώντας την ανακήρυξή του ως πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης, παρουσιάζει τώρα στην εκεί Τέιτ Γκάλερι μια μεγάλη έκθεση Κλιμτ. Η πρώτη, και όπως γράφει ο «Εκόνομιστ», ίσως και η τελευταία μεγάλου μεγέθους έκθεση Κλιμτ, στη Βρετανία. Η δυσκολία απόκτησης πολλών από τα έργα που παρουσιάζονται, κόστισε πολλές άυπνες νύχτες στον διευθυντή της πινακοθήκης, Κρίστοφ Γκρίνενμπεργκ.
Η απομάκρυνση από τον ακαδημαϊσμό που σημειώθηκε στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα στη Βιέννη, έχει μείνει στην ιστορία της τέχνης ως «Η απόσχιση» (Secession). Ενα από τα ηγετικά στελέχη του κινήματος ήταν ο Γκούσταφ Κλιμτ. Προσπάθησε να συνδυάσει στη δημιουργία του τη ζωγραφική, το σχέδιο, την αρχιτεκτονική και τη μουσική. Το Gesamt Kunstwerk, με τον βαγκνερικό όρο. Από αυτή την άποψη, το αντιπροσωπευτικότερο έργο του είναι η «Ζωφόρος Μπετόβεν» που παρουσιάσθηκε στην έκθεση της Secession το 1902. Τη μουσική υπόκρουση, στην αναπαράσταση τούτη της Ενάτης Συμφωνίας του Μπετόβεν, παρείχε ο Γκούσταφ Μάλερ. Στο Λίβερπουλ παρουσιάζεται μια λεπτομερής ανακατασκευή της ζωφόρου, που είναι επαρκής λόγος για να επισκεφθεί κανείς την έκθεση.
Πρόκειται για ένα μνημειακό έργο που καλύπτει τρεις τοίχους και αφηγείται μια απλή ιστορία. Την επικράτηση του καλού πάνω στο κακό, όπως συμβαίνει και στο φινάλε της συμφωνίας του Μπετόβεν. Στον Κλιμτ, ένας ενάρετος (και χρυσοποίκιλτος) ιππότης μάχεται κατά του δολοφονικού Τύφωνα, μια μορφή σαν πίθηκος που τον συνοδεύουν απεχθείς (αλλά με ωραία αποδοσμένη ζωγραφικά την απέχθειά τους) γυναίκες (η αρρώστια, η τρέλα και ο θάνατος κόρες του Τύφωνα) και πειρασμοί. Το στυλ είναι της Αρ Νουβό (ή Jugenstil), αλλά η διακόσμηση είναι καθαρή Secession με κανονικά χρώματα αλλά και επιχρυσώματα και υαλογραφίες. Η τελευταία εικόνα της ζωφόρου είναι εμπνευσμένη από το ποίημα του Φρίντιχ Σίλερ «Ωδή στη χαρά» (φινάλε επίσης της Συμφωνίας του Μπετόβεν). Είναι και η κορύφωση του έργου του Κλιμτ, όπου το γυμνό αγκαλιασμένο ζευγάρι ενός άντρα και μιας γυναίκας, περιστοιχίζει μια μυρωδιά αγγέλων, αλληγορία των ενωμένων εθνών της Ευρώπης.
Η ζωφόρος επρόκειτο να καταστραφεί στο τέλος της έκθεσης του 1902 αλλά αποθηκεύθηκε σε ένα υπόστεγο πλάι στις γραμμές του τραμ όπου και υπέστη ζημιές πριν από την τελική του αποκατάσταση στη δεκαετία του 1970. Στο Λίβερπουλ υπάρχει αντίγραφο αλλά κατά τον διευθυντή της εκεί Τέιτ, τέτοιας υψηλής ποιότητας ώστε να δικαιολογείται μια επίσκεψη εκεί. Το πρωτότυπο απαιτεί άλλη επίσκεψη, στη Βιέννη, όπου βρίσκεται. Το κέντρο της έκθεσης είναι ο Κλιμτ, αλλά πολλά παρακλάδια της προσπαθούν να φωτίσουν την ιδέα του «Καθολικού έργου τέχνης» και της ενσάρκωσής του. Ο Κλιμτ ζωγράφιζε τα πορτρέτα των γυναικών πελατών, οι οποίες για τη διακόσμηση των σπιτιών τους με έπιπλα και καλλιτεχνήματα, προσλαμβάνουν φίλους του Κλιμτ από τη Wiener Werkstatte, που με τη σειρά της είχε επηρεαστεί από το βρετανικό κίνημα των Τεχνών και Επαγγελμάτων.
Κανένα έργο από τη χρυσή εποχή του Κλιμτ δεν έχει ταξιδέψει στο Λίβερπουλ, αλλά υπάρχουν δείγματα της πρώτης του δημιουργίας, με τα λιγότερα βαρυφορτωμένα πορτρέτα. Η τελευταία αίθουσα της έκθεσης τιτλοφορείται «Ο κόσμος με γυναικεία μορφή» και περιέχει τη γνωστή Σαλώμη του Κλιμτ, με τα ψηλά ζυγωματικά και τα πλούσια, μαύρα μαλλιά και την Εύα του, με τους φαρδιούς γοφούς και το προκλητικό χαμόγελο. Σε μια μικρότερη αίθουσα, εκτός της έκθεσης, υπάρχουν δείγματα της τέχνης του με τον εύκολο, ρεαλιστικό ερωτισμό.
Φωτογραφίες
Ο ίδιος ο Κλιμτ εμφανίζεται σε μερικές φωτογραφίες του με ποδιά εργασίας και μικρή γενειάδα. Αν και έζησε σε όλη την ενήλικη ζωή του με τη μητέρα του και τις δύο αδελφές του, όταν πέθανε εκκρεμούσαν 14 αγωγές πατρότητας σε βάρος του. Ισως τούτο να εξηγεί το μεφιστοφελικό του χαμόγελο στις φωτογραφίες.
The Economist, Η Καθημερινή, 18/07/2008
1 comment:
Κλιμτ... μας αρέσει πολυυυυυυυυυύ!
Post a Comment