Ο άλλος Μόραλης

Ο Γιάννης Μόραλης δεν ήταν μόνο ένας σπουδαίος ζωγράφος, αλλά και ένας δημιουργός που έχει κληροδοτήσει μεγάλο αριθμό αρχιτεκτονικών επεμβάσεων σε ξενοδοχεία, σταθμούς μετρό, κατοικίες και τράπεζες, με πιο διάσημο από όλα τον γλυπτικό διάκοσμο σε μία από τις όψεις του Χίλτον Αθηνών. Αυτήν τη σχετικά άγνωστη πτυχή του έργου του αποκαλύπτει η έκθεση «Γιάννης Μόραλης - Αρχιτεκτονικές συνθέσεις», που εγκαινιάζεται στο Μουσείο Μπενάκη, το οποίο ετοιμάζει μεγάλη αναδρομική έκθεση του ζωγράφου για το 2016.

Αρχιτεκτονικές συνθέσεις από τον Γιάννη Μόραλη

Διακόσμησε ξενοδοχεία, τράπεζες, σταθμούς και κατοικίες

• Του Σπυρου Γιανναρα, Η Καθημερινή, Tετάρτη, 9 Φεβρουαρίου 2011

Μια ιδιαίτερη πτυχή του πολύπλευρου έργου του σπουδαίου ζωγράφου Γιάννη Μόραλη (1916-2009) αναδεικνύει η έκθεση «Γιάννης Μόραλης - Αρχιτεκτονικές συνθέσεις» που εγκαινιάζεται σήμερα στο Μουσείο Μπενάκη. Η εικαστική του παρέμβαση σε δημόσια κτίρια και ορισμένες ιδιωτικές κατοικίες, η οποία εγκαινιάστηκε το 1959 με το γνωστότερο έργο του, τις συνθέσεις που κοσμούν το ξενοδοχείο Χίλτον, περιλαμβάνει 120 έργα, μακέτες και προσχέδια. Το συνολικό αυτό έργο δωρίστηκε από τον ίδιο το ζωγράφο στο Μουσείο Μπενάκη, το 2009 λίγους μήνες πριν από τον θάνατό του.

Οπως ανέφερε κατά τη διάρκεια της χθεσινής συνέντευξης Τύπου η πρόεδρος του Δ.Σ. του μουσείου, Αιμιλία Γερουλάνου, «η παρέμβαση αυτή του Μόραλη στα δημόσια κτίρια αποτελεί ένα ακόμα δείγμα της παρουσίας της λεγόμενης γενιάς του ’30 στη διαμόρφωση του τόπου».

Σε διάστημα 40 περίπου ετών και σε συνεργασία με κορυφαίους αρχιτέκτονες ο Μόραλης ανέλαβε τη διακόσμηση με πελώριες συνήθως συνθέσεις ξενοδοχεία, τράπεζες και κατοικίες. Σημαντικότερα δείγματα αποτελούν οι συνθέσεις στα ξενοδοχεία Mont Parnes και Mediterranean στη Ρόδο, Αμαλία στους Δελφούς, Ξενία στην Κέρκυρα και Αστέρας στη Βουλιαγμένη. Επίσης, σε καταστήματα της Τραπέζης της Ελλάδος, της Εθνικής Τράπεζας, της Citibank και της Τράπεζας Πειραιώς, στα υπόστεγα του ΟΛΠ, στο εστιατόριο Διόνυσος στου Φιλοπάππου, στη Σχολή Μωραΐτη, στο δημαρχείο Αθηνών και στον σταθμό Πανεπιστήμιο του μετρό.

«Η συγκεκριμένη έκθεση πραγματοποιείται δέκα χρόνια μετά την έκθεση “Αγγελοι, μουσική, ποίηση”», τόνισε η επιμελήτρια και των δύο εκθέσεων Φανή Τσιγκάκου, προσθέτοντας ότι τα εν λόγω αρχιτεκτονικά σχέδια δεν έχουν ποτέ εκτεθεί. Μετά τη δωρεά ο ζωγράφος επισκεπτόταν κάθε εβδομάδα ή 15νθήμερο το μουσείο όπου συζητούσε με την επιμελήτρια. «Πίναμε καφέ στο τραπεζάκι Νο 16 που ήταν ο γούρικος αριθμός του και κουβεντιάζαμε. Οσα σχόλια συγκράτησα περιέχονται στον τόμο που συνοδεύει την έκθεση», επισημαίνει η κ. Τσιγκάκου. Ο Μόραλης απολάμβανε την επίλυση των προβλημάτων που έθετε το εκάστοτε αρχιτεκτόνημα. «Οι παρεμβάσεις του δεν ήταν απλές εικαστικές διακοσμήσεις, αλλά οργανικά ενταγμένες στο κτίσμα, συνθέσεις, που σέβονταν τη μορφή, τη ρυθμολογία, αλλά και τον περιβάλλοντα χώρο», τόνισε η επιμελήτρια. Ο ζωγράφος βασιζόταν σε λίγα βασικά μοτίβα, με τη συνθετική επανάληψη των οποίων δημιουργούσε ένα μεγάλο έργο. Απεχθανόταν τις ερμηνευτικές προσεγγίσεις του έργου του, ενώ επεσήμαινε ότι οι αρχιτεκτονικές του συνθέσεις ήταν αποτέλεσμα της καλλιτεχνικής του αίσθησης κι όχι απόπειρα αφήγησης μιας έστω και συμβολικής ιστορίας.

Στην έκθεση παρουσιάζεται και πλούσιο συνοδευτικό υλικό (σχέδια, ακουαρέλες, λάδια, μακέτες, φωτογραφίες και κεραμικά), καθώς επίσης και τμήμα της πελώριας ξύλινης σύνθεσης που κοσμούσε υποκατάστημα της Citibank, το οποίο η τράπεζα δώρισε στο μουσείο. Το σπάνιο αυτό έργο αναμένεται να ανασυσταθεί και να ενταχθεί οργανικά στο κτίριο της οδού Πειραιώς. Στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου η κ. Γερουλάνου ανακοίνωσε ότι το μουσείο σε συνεργασία με το ΜΙΕΤ και την γκαλερί Ζουμπουλάκη θα πραγματοποιήσει μεγάλη αναδρομική έκθεση Μόραλη (αντίστοιχη της περυσινής έκθεσης Τσαρούχη) με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννησή του. Ταυτόχρονα έχει εδώ και καιρό ξεκινήσει η καταγραφή των έργων του Μόραλη με την επιστημονική επιμέλεια του Νίκου Π. Παΐσιου, με στόχο την έκδοση ενός catalogue raisonn�.