Ματιές στον κόσμο

• Bozar 
• www.bozar.be

«Venetian and Flemish Masters». Η έκθεση κάνει μια αναδρομή στην περίοδο από τον 15ο έως τον 18ο αιώνα, φέρνοντας σε αντιπαραβολή 15 πίνακες Φλαμανδών ζωγράφων και 50 πίνακες από την Academia Carrara της βόρειας Ιταλίας, η οποία διαθέτει μια από τις μεγαλύτερες συλλογές έργων Βενετών καλλιτεχνών. Διοργανωμένη χρονολογικά και θεματικά, αναδεικνύει την αμφίδρομη επιρροή ανάμεσα σε καλλιτέχνες της Φλάνδρας και της Βενετίας – πώς τα πορτρέτα του Μπελίνι επηρέασαν τον Βαν Αϊκ, του οποίου ο νατουραλισμός ενέπνευσε νεότερους καλλιτέχνες, πώς ζωγράφοι όπως ο Τισιανός και ο Τιντορέτο προχώρησαν πέρα από τα πρότυπα των Φλαμανδών «πριμιτίβ», πώς ο Ρούμπενς έγινε πηγή έμπνευσης για τον Τιέπολο (εδώ σε αυτοπροσωπογραφία του). Εως τις 8 Μαΐου.

• National Portrait Gallery 
• www.npg.org.uk

«Hoppe Portraits: Society, Studio and Street». Ο Εμίλ Οττο Χοπέ (1878-1972) υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους φωτογράφους του 20ού αιώνα, παρότι όμως κέρδισε μεγάλη φήμη στη διάρκεια της ζωής του, μετά τον θάνατό του το έργο του έμεινε για πολύ καιρό λησμονημένο. Η έκθεση έρχεται να αποκαταστήσει αυτή την «αδικία», συγκεντρώνοντας και παρουσιάζοντας ένα σύνολο 150 έργων του Χοπέ, που δίνουν την ευκαιρία να επανεκτιμηθεί η αξία ενός σπουδαίου καλλιτέχνη της φωτογραφίας. Γεννημένος στη Γερμανία, ο Χοπέ εγκαταστάθηκε από το 1900 στο Λονδίνο, όπου και άρχισε την επαγγελματική του σταδιοδρομία ως φωτογράφος. Στην έκθεση περιλαμβάνονται πολλά φωτογραφικά πορτρέτα προσωπικοτήτων από τον κόσμο των γραμμάτων, των τεχνών και της πολιτικής (ανάμεσά τους του Τζορτζ Μπέρναρντ Σο, της Μάργκοτ Φοντέιν, του Αλμπερτ Αϊνστάιν, καθώς και μελών της βασιλικής οικογένειας), αλλά και φωτογραφίες εκτός στούντιο, που απαθανατίζουν από μουσικούς του δρόμου και καλλιτέχνες του τσίρκο μέχρι οδηγούς λεωφορείου και ταχυδρόμους, αιχμαλωτίζοντας πλήθος εικόνες της καθημερινής ζωής στην Αγγλία του Μεσοπολέμου (εδώ το «Πορτρέτο της Τίλι Λος», 1928). Εως τις 30 Μαΐου.

• Metropolitan Museum of Art 
• www.metmuseum.org

«Guitar Heroes». Θέμα της έκθεσης είναι η ιστορία των έγχορδων οργάνων σε Ευρώπη και Αμερική – από το βιολί και το μαντολίνο μέχρι την κιθάρα. Παρακολουθεί την εξέλιξή τους στη διάρκεια τεσσάρων αιώνων, παρουσιάζοντας ως παραδείγματα περίπου ογδόντα όργανα. Από τον 16ο αιώνα, με πρωτεργάτες δεξιοτέχνες Ιταλούς οργανοποιούς, η κατασκευή εγχόρδων εξελίχθηκε σε σημαντικό βιοτεχνικό κλάδο, με τεχνίτες όπως ο Αντόνιο Στραντιβάρι να δημιουργούν όργανα τα οποία μέχρι σήμερα θεωρούνται ασύγκριτα σε ποιότητα (ένα από τα βιολιά του και μία κιθάρα εκτίθενται εδώ). Η έκθεση εστιάζει ιδιαίτερα στους μετανάστες Ιταλούς οργανοποιούς της Νέας Υόρκης, του Νιου Τζέρσεϊ και του Λονγκ Αϊλαντ, οι οποίοι από τον 19ο αιώνα ανέπτυξαν επαγγελματική δραστηριότητα υψηλού επιπέδου, κατασκευάζοντας μεγάλη ποικιλία εγχόρδων, από ευρωπαϊκού στυλ βιολιά και κιθάρες μέχρι νέου τύπου αμερικανικά έγχορδα και, αργότερα, ηλεκτρικές κιθάρες. Προβάλλεται ιδιαίτερα η δουλειά τριών «πρωτομαστόρων» οργανοποιών –Τζον ντ’ Αντζέλικο, Τζέιμς ντ’ Ακίστο και Τζον Μοντελεόνε– εξετάζοντας τόσο τις καινοτομίες τους, όσο και τις μουσικές παραδόσεις που τις ενέπνευσαν. Εως τις 4 Ιουλίου.

• Obecni Dum
•  www.modiglianiprague.com

«Amedeo Modigliani». Πορτρέτα και γυμνά, οι γυναίκες που ζωγράφισε ο Αμεντέο Μοντιλιάνι είναι από τις πιο αναγνωρίσιμες φιγούρες στην τέχνη του 20ού αιώνα. Νωχελικές, με μακρύ πρόσωπο και μέλη, αποπνέουν μια λυρική μελαγχολία, μια κουρασμένη ηδυπάθεια που ποτέ δεν αγγίζει τη χυδαιότητα. Απορρίπτοντας την παραδοσιακή ακρίβεια της απεικόνισης, ο Ιταλός ζωγράφος κατέκτησε μια ξεχωριστή θέση στην παρισινή αβάν-γκαρντ των αρχών του 20ού αιώνα, ενώ πληρούσε όλες τις προδιαγραφές του «καταραμένου καλλιτέχνη»: μέθυσος, έκλυτος, επιρρεπής σε εκρήξεις βίας. Στον θάνατο, που ήρθε νωρίς –πέθανε το 1920, στα 34 χρόνια του– τον συνόδεψε η τελευταία του σύντροφος και μοντέλο, η Ζαν Εμπυτέρν, η οποία αυτοκτόνησε ενώ ήταν έγκυος στο δεύτερο παιδί τους. Προσωπογραφίες της περιλαμβάνονται στην έκθεση (εδώ ένα πορτρέτο της του 1919) που φιλοξενείται στο ιστορικό Δημοτικό Μέγαρο της Πράγας, ανάμεσα σε πολλά άλλα έργα του Μοντιλιάνι –ελαιογραφίες, σχέδια, χαρακτικά– καθώς και έργα καλλιτεχνών που εργάστηκαν την ίδια εποχή στο Παρίσι, όπως ο Τσέχος ζωγράφος Φράντιζεκ Κούπκα. Εως τις 28 Φεβρουαρίου.

• Τζάσπερ Τζονς

Σημαίες, αριθμοί, χάρτες, στόχοι σκοποβολής… Εξήντα χρόνια στις επάλξεις της καλλιτεχνικής πρωτοπορίας, ο Τζάσπερ Τζονς έχει δώσει μέσα από τα έργα του νέο νόημα σε γνωστά, καθημερινά σύμβολα, συχνά αφαιρώντας την αρχική σημασία τους, για να τα μετατρέψει σε αισθητικές αναφορές και χώρους στοχασμού (εδώ οι «Τρεις σημαίες», 1958). Ο 80χρονος Αμερικανός καλλιτέχνης υπήρξε ένας από τους πρωτεργάτες της ποπ-αρτ και εξακολουθεί να είναι καλλιτεχνικά ενεργός. Η αναδρομική έκθεση «Jasper Johns: Τα ίχνη της μνήμης», στο Ιδρυμα Μοντέρνας Τέχνης (IVAM) της Βαλένθια, παρουσιάζει ένα σύνολο 90 έργων από όλα τα στάδια της διαδρομής του, από τη νεανική περίοδο μέχρι τα πιο πρόσφατα έργα του. Θα διαρκέσει έως τις 24 Απριλίου, ενώ στις 27 Μαρτίου θα απονεμηθεί στον Τζονς το βραβείο Χούλιο Γκονζάλες, που έχει θεσπιστεί στη μνήμη του μεγάλου Καταλανού γλύπτη.

[Η Καθημερινή, Kυριακή, 20 Φεβρουαρίου 2011]