Ματιές στον κόσμο

• ΓΕΝΟΒA. Palazzo Ducale
• www. palazzoducale. genova. it

«L' Africa delle meraviglie. Arti africane nelle collezioni italiane». Ο όρος «αφρικανική τέχνη» είναι ιδιαίτερα προβληματικός, καθώς, όπως έγραψε ο ανθρωπολόγος Ιβάν Μπάρνια, «ομογενοποιεί, αποσηματοδοτεί και εξουδετερώνει» τα αντικείμενα τέχνης που έρχονται από την Αφρική, μια ήπειρο με τεράστια ποικιλία πολιτιστικών παραδόσεων. Και η έννοια του «ωραίου», όπως έχει εξελιχθεί στη Δύση, δεν είναι δυνατόν να ενσωματωθεί στην κριτική θεώρηση έργων δημιουργημένων για να υπηρετήσουν ζωτικές πνευματικές και υλικές ανάγκες κοινοτήτων τις οποίες ισοπεδωτικά έχουμε χαρακτηρίσει «πρωτόγονες» ή «βαρβαρικές». Εχοντας επίγνωση του προβλήματος, οι επιμελητές της έκθεσης παρουσιάζουν στην «Αφρική των θαυμάτων» ένα σύνολο έργων από διάφορες χώρες, που αντικατοπτρίζουν την ποικιλία των παραδόσεων, των θρησκευτικών αντιλήψεων και των κοινωνικών πρακτικών, όσο και τον εκπληκτικό πλούτο της φαντασίας που τόσο γοήτευσε τους καλλιτέχνες της νεωτερικής εποχής, από τον Πικάσο και τον Μπρακ έως τον Μοντιλιάνι και τον Τζακομέτι. Εως τις 5 Ιουνίου.

• ΜΠΙΛΜΠΑΟ. Guggenheim Bilbao
• www. guggenheim-bilbao. es

«Haunted. Φωτογραφία / Βίντεο / Περφόρμανς». Το παρελθόν φαίνεται να στοιχειώνει μεγάλο μέρος της σύγχρονης τέχνης, ιδίως στον χώρο της φωτογραφίας, της βίντεο-αρτ και της περφόρμανς, όπου φαντάσματα άλλων καιρών αναβιώνουν μέσα από τη φωτογραφική απεικόνιση, τον ψηφιακό κόσμο και τις ζωντανές καλλιτεχνικές παραστάσεις. Η έκθεση τεκμηριώνει αυτήν την εμμονή, παρουσιάζοντας την πλειάδα τρόπων που εικόνες από το παρελθόν ενσωματώνονται στο έργο σύγχρονων καλλιτεχνών. Στα έργα που παρουσιάζονται, περιλαμβάνονται φωτογραφίες, γλυπτά και πίνακες που περιέχουν φωτογραφικά στοιχεία, βίντεο, ταινίες, εγκαταστάσεις και ηχογραφήσεις, ενώ ανάμεσα στους καλλιτέχνες που αντιπροσωπεύονται υπάρχουν «σταρ» όπως ο Ρόμπερτ Ράουσενμπεργκ, η Μαρίνα Αμπράμοβιτς και η Σίντι Σέρμαν, αλλά και πολλοί νεότεροι καλλιτέχνες. Εως τις 13 Μαρτίου.

• International Center of Photography
• www. icp. οrg

«The Mexican Suitcase». Εβδομήντα χρόνια μετά την εξαφάνισή της, η «μεξικάνικη βαλίτσα» αποκαλύπτει τα μυστικά της. Περιεχόμενό της, τρία μικρά χαρτοκιβώτια με πάνω από 4.000 αρνητικά φωτογραφιών του Ρόμπερτ Κάπα, της Γκέρντα Τάρο και του Ντέιβιντ Σέιμουρ, ανάμεσά τους πολλά στιγμιότυπα που είχαν απαθανατίσει οι τρεις φωτογράφοι στη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου. Ο Κάπα την πήρε μαζί του όταν έφυγε το 1939 από την Ισπανία, στη συνέχεια όμως χάθηκαν τα ίχνη της. Υστερα από περιπετειώδη διαδρομή, βρέθηκε στο Μεξικό και έφτασε στα χέρια του Κορνέλ Κάπα, αδελφού του διάσημου φωτογράφου που σκοτώθηκε από νάρκη στην Ινδοκίνα το 1954. Η έκθεση παρουσιάζει μια επιλογή από αυτόν τον φωτογραφικό θησαυρό, προσφέροντας άγνωστες εικόνες από τη δραματική εκείνη περίοδο της ισπανικής ιστορίας. Η διάρκεια της έκθεσης παρατάθηκε έως τις 8 Μαΐου.

• Fondation Mona Bismarck
• www. monabismarck. org

«Une autre langue. Matisse et la gravure». Η τέχνη της χαρακτικής έμεινε για μεγάλο διάστημα περιφρονημένη από το καλλιτεχνικό κατεστημένο, κυρίως επειδή πολλοί πίστευαν ότι στόχος της ήταν η απομίμηση της ζωγραφικής. Οπως, όμως, είπε ο Ντελακρουά -με εξαίρετες επιδόσεις και στα δύο είδη- «η χαρακτική δεν μιμείται τη ζωγραφική, αλλά έχει τη δική της γλώσσα».

Ο Ανρί Ματίς ήταν κι εκείνος από τους καλλιτέχνες που υπήρξαν παράλληλα ζωγράφοι και χαράκτες. Στα χαρακτικά του εκφράστηκε με ιδιαίτερη τόλμη και ελευθερία, εστιάζοντας πολύ συχνά στο γυναικείο σώμα (εδώ η «Φρεγάτα», 1938). Η έκθεση παρουσιάζει περίπου 100 χαρακτικά του Ματίς από τα νεανικά του χρόνια έως το τελευταίο στάδιο της μακρόχρονης διαδρομής του. Εως τις 15 Φεβρουαρίου.

• Γκαμπριέλ Ορόσκο

Γεννημένος το 1962 στο Μεξικό, ο Γκαμπριέλ Ορόσκο έγινε γνωστός στους διεθνείς καλλιτεχνικούς κύκλους από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 ως ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες της γενιάς του. Κινείται συνεχώς ανάμεσα στο Μεξικό, τη Νέα Υόρκη και το Παρίσι, χωρίς μόνιμη διεύθυνση, και αντλεί την έμπνευσή του από τα διαφορετικά μέρη όπου ζει και εργάζεται. Η δουλειά του χαρακτηρίζεται από το έντονο ενδιαφέρον του για το αστικό τοπίο και το ανθρώπινο σώμα. Η κίνηση, η κυκλικότητα, ο διάλογος ανάμεσα στο γεωμετρικό και το οργανικό σημαδεύουν τις αναζητήσεις του από τα πρώτα του βήματα (εδώ ο Ορόσκο δίπλα στο έργο του «La DS»). Η έκθεση «Gabriel Orozco», στην Tate Modern του Λονδίνου, προσφέρει μια ευκαιρία γνωριμίας με τον καλλιτέχνη, παρουσιάζοντας μια πλούσια συλλογή έργων από το σύνολο της διαδρομής του. [Επιμέλεια: Αγγελική Στουπάκη, Η Καθημερινή, Kυριακή, 6 Φεβρουαρίου 2011]