Thursday, December 16, 2010

Πλάθοντας τα «πάθια των ανθρώπων»


  • Εκθεση γλυπτικής του Μιχάλη Κευγά
«Μορφές βλέπουμε παντού, στους βράχους της θάλασσας, στα βότσαλα, στα βουνά, στα δένδρα, στα σύννεφα και σε ό,τι όμορφο μας χαρίζει η φύση. Μπορούμε όμως να δούμε μορφές αποτυπωμένες και στα πρόσωπα των ανθρώπων, μορφές της αδικίας και της εκμετάλλευσης, της μοναξιάς και του φόβου, μορφές από τα "πάθια των ανθρώπων"». Ενα οδοιπορικό της καρδιάς και της μνήμης με οδηγό τα χιλιάδες «πρόσωπα» του κόσμου είναι η γλυπτική του Μιχάλη Κευγά, που αυτές τις μέρες παρουσιάζεται στην αίθουσα της Δημοτικής Πινακοθήκης Καλλιθέας «Σοφία Λασκαρίδου» (Λασκαρίδου 120).
 
Εκατό περίπου έργα, αντιπροσωπευτικά δείγματα της πολύχρονης εικαστικής του διαδρομής, μικρών και μεγάλων διαστάσεων, σκιαγραφούν την πορεία του στην τέχνη. Πέτρα, μάρμαρο, πηλός, ξύλο και ορείχαλκος (μέθοδος άμμου και κεριού), αλλά και επιτοίχια ανάγλυφα με μεικτή τεχνική (ειδικός γύψος, χρώματα βαρελιού, ύφασμα κ.ά) μετατρέπονται από τον καλλιτέχνη, με ευαισθησία και γνώση, σε γλυπτικές δημιουργίες. Τα θέματά του, ανθρωποκεντρικά με πηγή έμπνευσης τη φύση. Οι αρχαίοι πολιτισμοί και ιδιαίτερα η αρχαία Ελλάδα, το Βυζάντιο, αλλά και η λαϊκή παράδοση, υπήρξαν αντικείμενο έντονης μελέτης, με επιρροή στη δουλειά του.

Οπως σημειώνει ο γλύπτης Γιώργος Γεωργιάδης, τα έργα του Μιχάλη Κευγά «διακρίνονται από μία εκφραστικά ειλικρινή αμεσότητα και παίδεμα των υλικών από τα οποία είναι φτιαγμένα. Ακόμα τα χαρακτηρίζει η προσωπική διεργασία της έκφρασης των ερεθισμών, που γίνεται τις περισσότερες φορές από μια καθαρά βιωματική παρόρμηση που φτάνει μέχρι τα οριακά της σημεία».

«Αναδυόμενα από την πέτρα σε παράδοξες θέσεις», αναφέρει ο ιστορικός της τέχνης και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Μανώλης Βλάχος, «επάλληλα ή αντιμέτωπα, συνδεόμενα από τον άξονα στον οποίο εγγράφονται ή άσχετα, τα πρόσωπα καλούν τον θεατή να εισδύσει στο πλέγμα τους, να μεγεθύνει τους όγκους και να κατανοήσει τη συνεύρεσή τους. Παρά τον ελάχιστο όγκο τους, είτε σιωπούν είτε κραυγάζουν, μεταδίδουν εύγλωττα το πάθος τους».
 
Ο Μιχάλης Κευγάς γεννήθηκε στην Καλλιθέα Αττικής το 1943 από πρόσφυγες γονείς. Σπούδασε διακόσμηση (1968 - 1971) στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο Δοξιάδη. Η αγάπη του για την τέχνη και η ανάγκη του για δημιουργική έκφραση τον ώθησαν από τα νεανικά του χρόνια να δημιουργήσει τα πρώτα του εικαστικά έργα. Από τότε με εφόδια το ταλέντο του, τις μνήμες από τη Μικρά Ασία και τον Πόντο, κληρονομιά της οικογένειάς του, τις επιρροές που δέχτηκε από την κλασσική τέχνη, τη βυζαντινή αγιογραφία, τη λαϊκή παράδοση, τη μαθητεία του σε ό,τι είχε σχέση με τη δημιουργό φύση, αποφάσισε να ξεκινήσει το ταξίδι της εικαστικής δημιουργίας.

Η πρώτη του ατομική έκθεση έγινε το Φλεβάρη του 1985, στην αίθουσα του Δημαρχιακού Μεγάρου Πειραιά και η υποδοχή της από το κοινό ήταν πολύ θερμή. Ακολούθησαν οι αίθουσες τέχνης: «Επίπεδα» (1987), «Αντήνωρ» (1994), Εθνικό Ωδείο Αθηνών (1996), «Λαβύρινθος» στην Κατερίνη (1999), Πνευματικό Κέντρο του Δήμου της Κω (2000), «Χρυσόθεμις», Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ερμούπολης Σύρου (2010), κ.ά. Παράλληλα, συμμετείχε με έργα του σε πολλές ομαδικές παρουσιάσεις. Ανάμεσά τους, η συμμετοχή του στη μεγάλη έκθεση Εικαστικών Τεχνών προς τιμήν των 90 χρόνων του ΚΚΕ.

Για το έργο του καλλιτέχνη ο ζωγράφος Πέτρος Ζουμπουλάκης σημειώνει: «Θα μπορούσα, χρησιμοποιώντας τη γλώσσα των θεωρητικών της τέχνης, να την αποκαλέσω "πριμιτίφ" γλυπτική, δηλαδή πρωτόγονη μα τόσο εκφραστική, επειδή ακριβώς είναι πρωτόγονη. Δεν θα μπορούσα, π.χ., να φαντασθώ το ίδιο άμεσο και συγκλονιστικό αποτέλεσμα σ' αυτές τις πονεμένες μάσκες, σ' αυτούς τους μορφασμούς οδύνης ή της βουβής πικρίας και της ανήμπορης ενίοτε οργής, αν ήταν τα γλυπτά αυτά καμωμένα με νόμους αρμονίας και σύνθεσης, ακαδημαϊκής δηλαδή από γλύπτη σπουδαγμένο...».

«Αθελα, μου έρχονται στο νου οι πρωτόγονες μάσκες της Αφρικής. Τα αφαιρετικά κάτισχνα γλυπτά του Τζιακομέτι, ψηλόλιγνα σαν σκελετοί γυμνοί από σάρκα, τα άσαρκα γλυπτά της Ζερμέν Ρισιέ με τα σπηλαιώδη στόματα, τα γκροτέσκα πορτρέτα - προτομές του Ντομιέ, που φθάνουν το σαρκασμό μέχρι τη γελοιογραφία. Παρακολουθώ με μεγάλη χαρά και ικανοποίηση την πορεία του Μιχάλη όλα αυτά τα χρόνια. Πορεία σταθερή και συνεπή, αθόρυβη και γόνιμη, αλλά αφουγκράζομαι τις σιωπηρές κραυγές των "ηρώων" του, τα έκπληκτα και τρομαγμένα μάτια τους, τον πυρετό τους, που είναι πυρετός που τους μετέδωσε άμεσα στο σκληρό υλικό το χέρι του καλλιτέχνη στην προσπάθειά του να τα δαμάσει. Ο φίλος μου ο Μιχάλης έχει - πιστεύω - σαν πρώτη ύλη στη δουλειά του "την πικρία της ζωής" που λέει και ο ποιητής, αυτό είναι κατά τη γνώμη μου το συναρπαστικότερο κίνητρο». Διάρκεια έκθεσης έως 30/12.

Η. ΜΟΡΤΟΓΛΟΥ, ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Παρασκευή 17 Δεκέμβρη 2010 – Κυριακή 19 Δεκέμβρη 2010

No comments: