Monday, June 28, 2010

Από την Επανάσταση στην προσωπική εξέγερση

Ο Γιανγκ Φουντόνγκ ανήκει στη γενιά των Κινέζων καλλιτεχνών που μπορούν να χαρακτηρίζονται διεθνείς. Οχι μόνο γιατί έχει παρουσιάσει έργα του σε μεγάλες διεθνείς διοργανώσεις (Ντοκουμέντα, Κάσελ 2002, Μπιενάλε Βενετίας 2003 και 2007), αλλά επειδή μετέχει πρακτικά και φιλοσοφικά σε ένα διεθνές γίγνεσθαι, που παραλαμβάνει και προχωρεί ιδέες πέραν των ορίων της τέχνης. 


 «Οι επτά διανοούμενοι», έργο του Κινέζου εικαστικού Γιανγκ Φουντόνγκ  

Κατά περίεργο τρόπο, αν και Κινέζος, η κινηματογραφική δομή της εικόνας του και το περιεχόμενό της έχουν καταγωγή ευρωπαϊκή, συνδέονται περισσότερο με τους κλασικούς του ρωσικού και του γαλλικού σινεμά. Βέβαια, δεν ξέρω αν μπορούμε να χαρακτηρίσουμε κινηματογραφιστή έναν καλλιτέχνη που δεν έχει ακριβές σενάριο και που δεν προαποφασίζει για τον τρόπο που θα γυρίσει τις ταινίες του, και όπου όλα λειτουργούν ιδιοφυώς «τυχαία». Βλέπετε, στην τέχνη όλα μπορούν να συμβούν, στις περιπτώσεις των καλλιτεχνών που ξεπερνούν το όριο του καλού, του ενδιαφέροντος, του σύγχρονου. Ο Φουντόνγκ κατατάσσεται σε μια εντελώς ξεχωριστή χορεία, εκείνη που μπορεί να περιλαμβάνει τον Τισιανό και τον Αϊζενστάιν, τον Προυστ και τον Φελίνι. Τα ονόματα και το είδος της τέχνης φτάνουν ασύνδετα, το ξέρω, όλες οι προαναφερόμενες περιπτώσεις ωστόσο διαπερνούν το όριο παραμένοντας ανένταχτες στη βαθύτερη συνείδηση της τέχνης.

Η εικόνα του, ζωγραφική ή κινηματογραφική, είναι μια μεγάλη εικόνα και όσα προάγει επικοινωνούν με την ανθρώπινη εμπειρία χιλιάδων χρόνων έως σήμερα. Για να κατανοήσουμε τη δουλειά του «Επτά διανοούμενοι στο δάσος από μπαμπού» χρειάζεται υπομονή και νομίζω δυνατότητα του επισκέπτη να αφήνεται ανοικτός σε ό,τι βλέπει. Και αυτό, γιατί δεν υπάρχει ακριβής σχολή, οι πληροφορίες, ευτυχώς, δεν επαρκούν, μόνο εισάγουν. Ο Κινέζος φίλος μας μιλά πολύ προσωπικά για το σήμερα μέσα από την προφορική παράδοση μιας αφήγησης γύρω από μια ομάδα επτά ποιητών του 3ου μ.Χ. αιώνα που, μη αντέχοντας να ζουν μέσα σε μια πολιτική και κοινωνική διαφθορά, αποσύρονται και ενώνονται με τη φύση μέσω της μουσικής και της ποίησης.[...] ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Ενας Ιάπωνας με κυκλαδίτικο «δόγμα»

«Ο Νογκούτσι ήταν καλλιτέχνης της ουσίας, της συμπύκνωσης. Προσεγγίζοντας με το πλοίο την Ανδρο κι αντικρίζοντας ξαφνικά το τοπίο, τα βράχια και τους διάσπαρτους, «σκαρφαλωμένους» λευκούς ναΐσκους, ατενίζοντας δηλαδή την αιωνιότητα, σκέφτηκα πόσο πολύ ταιριάζει στο κυκλαδίτικο νησί σας. Σε όλη τη ζωή του, προσπαθούσε να συλλάβει και να αιχμαλωτίσει το πνεύμα της απεραντοσύνης και της αιωνιότητας. «Το λιγότερο είναι το περισσότερο», ήταν το δόγμα του, σε σχέση και με τα υλικά και με τη φύση».
 
Ως Αμερικανός ωστόσο ο Ισάμου Νογκούτσι συμμετείχε το '86 στην Μπιενάλε της Βενετίας, με το έργο «Κυλιόμενη Μάντρα». Στη φωτογρ. ο ίδιος με το έργο του  

Η Τζένι Ντίξον, διευθύντρια του νεοϋορκέζικου Ιδρύματος Ισάμου Νογκούτσι, δεν έκρυβε τη συγκίνηση ούτε τον ενθουσιασμό της, την Παρασκευή, ανήμερα των εγκαινίων της έκθεσης «Νογκούτσι: Ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση» στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, στη Χώρα της Ανδρου.

Ο Ιάπωνας με τα... γαλανά μάτια Ισάμου Νογκούτσι (1904-1988), Αμερικανός από την, ιρλανδικής καταγωγής συγγραφέα, μητέρα του, και Ιάπωνας από τον ποιητή πατέρα του, εξώγαμο που πάντα κουβαλούσε το τραύμα της πατρικής απόρριψης, στην πρώτη «πανοραμική» έκθεση έργων του στην Ελλάδα, μια χώρα που λάτρεψε, είναι μια αποκάλυψη.

Πολυσχιδής, πλουραλιστής, διττός, στο μεταίχμιο Ανατολής και Δύσης, ο μαθητής του Μπρανκούζι, χάρη στο πείσμα του, και στενός συνεργάτης της Μάρθας Γκράχαμ, λόγω της αγάπης του για τη ζωντανή σκηνή, είτε δημιουργούσε γλυπτά από μάρμαρο είτε σκηνικά από πέτρα, ξύλο και σκοινί είτε παραμυθένιους παιδότοπους και φωτιστικά από φύλλα μουριάς, πάντα «απαντήσεις αναζητούσε», όπως μου εξήγησε η κ. Ντίξον, που τον γνώρισε, ενώ ακόμη δημιουργούσε.

«Ο Νογκούτσι ήταν ένας διά βίου ερωτώμενος. Διάβαζε πολύ, έψαχνε ακατάπαυστα, αναζητώντας την Αρχή. Και διαρκώς μετατοπιζόταν. Τον ενδιέφερε ο βουδισμός. Ο Γιουνγκ. Η μυθολογία. Ενας από τους λόγους που χαίρομαι τόσο που ήρθε το έργο του στην Ελλάδα, είναι ότι ο ελληνικός μύθος υπήρξε μέρος της ανατροφής και της ταυτότητάς του».

Εξ ου ένα μεγάλο μέρος της έκθεσης στο Μουσείο της Χώρας Ανδρου είναι αφιερωμένο στη δουλειά του πάνω στον ελληνικό μύθο, αλλά και στα έργα που δούλεψε κατά τη διάρκεια των επισκέψεών του στη χώρα μας -όπως τα σκίτσα με το άγαλμα του Μοσχοφόρου. Τότε που η Ναταλία Μελά τον ξεναγούσε στην Ακρόπολη και ο Γιάννης Τσαρούχης τού σκάρωνε -με παστέλ αφιερώσεις- ανδρικές φιγούρες στον κατάλογο της έκθεσής του στον «Ζυγό», το 1978.

Στο ελληνικό ωστόσο «κομμάτι» του επικρατεί ένα εμβληματικό έργο: ο τοτεμικός «Ορφέας» από αλουμίνιο, δουλεμένος με αρχέγονες γιαπωνέζικες τεχνικές. Ελληνικό, λόγω θεματολογίας, κι εξίσου εντυπωσιακό, το corpus της συνεργασίας του με τη Μάρθα Γκράχαμ από το '35 ώς το '67, για 19 παραστάσεις της: «Κλυταιμνήστρα» το '58, «Αλκηστη» το '60, «Φαίδρα» το '62.

Στα highlights μιας έκθεσης που εστιάζει στο μικρό αλλά ουσιώδες, το «κύκνειο άσμα» του, γλυπτά μικρής κλίμακας από μάρμαρο, που δούλευε (1987-88) κρυφά στο εργαστήριό του και για πρώτη φορά εκτίθενται δημόσια. Λίγο νωρίτερα, έχοντας ήδη δοκιμαστεί στη μίξη και συναρμολόγηση χρωματιστών μαρμάρων σε βιόμορφα σχήματα, ο Νογκούτσι είχε επιστρέψει στον πατρογονικό άκαμπτο γιαπωνέζικο γρανίτη, δίνοντας μορφή σε γιαπωνέζικες βουδιστικές θεότητες.

Ως άνθρωπος, πώς ήταν; Το έργο του «προδίδει» έναν καλλιτέχνη εργασιομανή, ανήσυχο και σεμνό. «Επίμονος, και λάτρης της γυναίκας. Πέρασαν πολλές από τη ζωή του. Παρέμενε ερημίτης», αποκαλύπτει η κ. Ντίξον. Αισθανόταν περισσότερο Αμερικανός ή Ιάπωνας; «Ηθελε να είναι Αμερικανός. Ομως θεωρούσε ότι ήταν ένας διεθνής καλλιτέχνης, ένας παγκόσμιος πολίτης που ποτέ δεν ενεπλάκη σε -ισμούς».
**Διάρκεια έκθεσης: έως 26 Σεπτεμβρίου. *
*Το 2011 το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Ανδρο θα φιλοξενήσει έναν Ελληνα: τον Νίκο Χατζηκυριάκο-Γκίκα. Στη μίνι αναδρομική του έκθεση θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά άγνωστα έργα του από ιδιωτικές συλλογές. Οσο για το Μουσείο Γουλανδρή στην Αθήνα, σύμφωνα με τον πρόεδρο του ιδρύματος Γουλανδρή, Κυριάκο Κουτσομάλλη, «αισίως βρίσκεται σε πολύ καλό δρόμο».

Εντοπίστηκε κλεμμένος πίνακας του Καραβάτζιο

  • Τη «Σύλληψη του Χριστού» του Καραβάτζιο, που εκλάπη από το Μουσείο Δυτικής και Ανατολίτικης Τέχνης της Οδησσού, τον Ιούλιο του 2008, εντόπισαν αστυνομικοί στο Βερολίνο.




Η σύλληψη των τεσσάρων δραστών, τριών Ουκρανών κι ενός Ρώσου, έγινε την Παρασκευή, την ώρα που ετοιμάζονταν να πουλήσουν τον πίνακα. Πρόκειται για τρεις Ουκρανούς και έναν Ρώσο. Η "Σύλληψη του Χριστού", γνωστός και ως "Το φιλί του Ιούδα", χρονολογείται από το 1602 και είχε αγορασθεί από έναν πρεσβευτή της Ρωσίας στη Γαλλία, που στα τέλη του 19ου αιώνα τον δώρισε στον πρίγκιπα Βλαντιμίρ Αλεξάντροβιτς Ρομανόφ. Ο πίνακας παραχωρήθηκε μετά τη ρωσική επανάσταση του 1917 παραχωρήθηκε στη σχολή καλών τεχνών της Οδησσού και στη συνέχεια στο μουσείο. 

Στο παρελθόν είχε αμφισβητηθεί η αυθεντικότητα του έργου και μάλιστα για μία περίοδο θεωρούνταν αντίγραφο ενός πίνακα που εκτίθεται στην Εθνική Πινακοθήκη του Δουβλίνου. Ωστόσο, τη δεκαετία του 1950 η Ρωσίδα κριτικός Τέχνης, Ξένια Μαλιτσκάγια απέδειξε ότι το έργο της Οδησσού ανήκε όντως στον Ιταλό ζωγράφο Μικελάντζελο Μερίζι, γνωστό ως Καραβάτζιο.

Wednesday, June 23, 2010

Ρώμη: Ανακαλύφθηκαν οι αρχαιότερες τοιχογραφίες των Αγίων Αποστόλων

 Οι τοιχογραφίες αποκαλύφθηκαν με τη χρήση λέιζερ

  •  Τις αρχαιότερες τοιχογραφίες των Αγίων Αποστόλων, που χρονολογούνται από τα τέλη του 4ου αιώνα, ανακάλυψαν Ιταλοί επιστήμονες στις κατακόμβες της Αγίας Θέκλας στη Ρώμη.
Οι τοιχογραφίες των Πέτρου, Παύλου, Ανδρέα και Ιωάννη, ζωγραφισμένες στους χρωματικούς τόνους του κόκκινου και της ώχρας, βρίσκονταν στο ταβάνι ενός μικρού νεκρικού θαλάμου στις κατακόμβες της Αγίας Θέκλας, σε απόσταση 500 μέτρων από τη βασιλική του Αγίου Παύλου εκτός των τειχών. «Η ανακάλυψη αυτή αποδεικνύει την εισαγωγή και τη διάδοση της πίστεως των Αποστόλων στις απαρχές του Χριστιανισμού» εξήγησε στους δημοσιογράφους η Μπάρμπαρα Ματσέι, διευθύντρια των αναστηλωτικών εργασιών στον νεκρικό θάλαμο. «Όσον αφορά τον Ανδρέα και τον Ιωάννη, πρόκειται για τις αρχαιότερες απεικονίσεις τους» ενώ για τον Απόστολο Πέτρο ήταν γνωστές ήδη προγενέστερες απεικονίσεις του, οι οποίες χρονολογούνται από τα μέσα του 4ου αιώνα, «αλλά ποτέ μόνος του σε μία εικόνα» πρόσθεσε από την πλευρά του ο επικεφαλής των ανασκαφών Φαμπρίτσιο Βισκόντι. Οι τοιχογραφίες αποκαλύφθηκαν χάρις στην εφαρμογή μίας τεχνικής λέιζερ, η οποία επιτρέπει τον καθαρισμό από τα στρώματα επιχρισμάτων ασβέστου, χωρίς να αλλοιωθεί η εικόνα τους.

Η Ανατολή παντρεύεται με τη Δύση στην Ανδρο

  • Εβδομήντα έξι έργα του αμερικανοϊάπωνα γλύπτη Ισάμου Νογκούτσι στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης- Ιδρυμα Γουλανδρή

Από την Ανατολή στη Δύση (ή το αντίστροφο), στο μεταίχμιο δύο διαφορετικών κόσμων, κινήθηκε σε όλη του τη ζωή ο μεγάλος αμερικανοϊάπωνας γλύπτης Ισάμου Νογκούτσι. Και αυτή την οπτική του δημιουργικού συγκερασμού στοιχείων και από τις δύο πλευρές εξερευνά η έκθεση με 76 έργα του που εγκαινιάζεται την Κυριακή 27 Ιουνίου στο Μουσείο Σύγχρονης ΤέχνηςΙδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή στην Ανδρο. Πρόκειται για 42 γλυπτά, 34 σχέδια και προσχέδια και ακόμη αντικείμενα ντιζάιν και φωτογραφίες από σκηνικά για παραστάσεις και από δημόσια έργα που πραγματοποιήθηκαν σε δικά του σχέδια στις Ηνωμένες Πολιτείες, στην Ιαπωνία και σε διάφορες χώρες της Ευρώπης.

Οι επισκέπτες της έκθεσης έτσι θα έχουν τη δυνατότητα να δουν πώς ο συναισθηματισμός της Ανατολής παντρεύεται με τον ορθολογισμό της Δύσης ή, αλλιώς, πώς η συγκίνηση της πρώτης εξισορροπείται από τον «κανόνα» της δεύτερης. «Ο Νογκούτσι ενσάρκωσε το όραμα του ήρεμου κάλλους, ενώ την ίδια στιγμή επιχείρησε ανατροπές που έφεραν την τέχνη στον κοινωνικό χώρο» λέει χαρακτηριστικά ο διευθυντής του Μουσείου κ. Κυριάκος Κουτσομάλλης.

Στη γλυπτική ο Ισάμου Νογκούτσι (1904-1988) συγκέρασε στοιχεία όπως η αφαίρεση του Μπρανκούζι και η αρχαία ελληνική γλυπτική, ο βιομορφισμός των σουρεαλιστών και η καλλιγραφία.

Και παρά το γεγονός ότι συνεργάστηκε με πολλούς καλλιτέχνες από διαφορετικές «σχολές», δεν προσχώρησε ποτέ σε συγκεκριμένο καλλιτεχνικό κίνημα. Αν στην Ελλάδα λοιπόν, την οποία επισκέφθηκε αρκετές φορές, γοητεύθηκε από την κλασική αρχαιότητα, στο Μεξικό ανακάλυψε τα έργα μεγάλης κλίμακας, στην Ιαπωνία γνώρισε τα γήινα κεραμικά και την αρμονία των κήπων, στην Κίνα εντυπωσιάστηκε από τη σινική μελάνη και στην Ιταλία από την καθαρότητα του μαρμάρου. Καθοριστικό γεγονός πάντως γι΄ αυτόν αποτέλεσε η γνωριμία του με τον Μπρανκούζι τη δεκαετία του ΄20, όταν εργάστηκε για έξι μήνες στο εργαστήριό του ως βοηθός.

Στη διάρκεια της μακράς πορείας του- «Περιπλανιέμαι σ΄ έναν κόσμο που μικραίνει με ταχείς ρυθμούς» γράφει ο ίδιος απεικόνισε το σύγχρονο με την καθαρότητα, τη λιτότητα και την απλότητα του αρχαϊσμού. Ανάπλασε τοπία, κήπους, παιδότοπους και χώρους αναψυχής και σκηνογράφησε παραστάσεις μοντέρνου χορού (μεταξύ άλλων συνεργάστηκε με τη Μάρθα Γκράχαμ), ενώ τα πρωτοποριακά αντικείμενα που σχεδίασε επηρέασαν σε μεγάλο βαθμό το σύγχρονο ντιζάιν.

Ας σημειωθεί ότι η έκθεση διοργανώνεται σε συνεργασία με το Ιδρυμα Ισάμου Νογκούτσι της Νέας Υόρκης και το ομώνυμο μουσείο, το οποίο δημιούργησε ο ίδιος ο καλλιτέχνης και το χρηματοδότησε αρχικώς. Ο Νογκούτσι άλλωστε αντιλαμβανόταν το μουσείο ως προσφορά, ένα ανάθημα που με τον μαγικό κήπο του αποτελεί μια όαση στο κέντρο της πόλης.

ΠΟΥ ΚΑΙ ΠΟΤΕ
  • Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης- Ιδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, Ανδρος, «Ισάμου Νογκούτσι: Ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση». Διάρκεια: 27 Ιουνίου- 26 Σεπτεμβρίου.

Στο ατελιέ του Φρόιντ

  • Μια σπάνια σε καλλιτεχνική σύλληψη έκθεση έχει κερδίσει τις εντυπώσεις στο Παρίσι τις τελευταίες εβδομάδες. Ενας από τους πιο σημαντικούς εν ζωή ζωγράφους, ο Λούσιαν Φρόιντ, ανοίγει την πόρτα του... ατελιέ του. Και ο έλληνας ζωγράφος Χρόνης Μπότσογλου σχολιάζει. 

Στο Κέντρο Πομπιντού, στο Παρίσι, η κίνηση είναι έντονη. Σε μια μεγάλη ουρά, κυρίως νέοι άνθρωποι περιμένουν υπομονετικά να φτάσει η ώρα για να ανοίξει η κεντρική είσοδος. Αιτία της κοσμοσυρροής – οι επισκέπτες υπολογίζονται μέχρι στιγμής περίπου στις 300 χιλιάδες – η αναδρομική έκθεση του Λούσιαν Φρόιντ, του μεγαλύτερου εν ζωή ρεαλιστή ζωγράφου, κατά τον τεχνοκριτικό Ρόμπερτ Χιουζ, όχι μόνο της Ευρώπης αλλά και όλου του κόσμου. Η έκθεση «Lucian Freud, l’ atelier» (Λούσιαν Φρόιντ: το ατελιέ) κλέβει αυτήν την εποχή την παράσταση στη γαλλική πρωτεύουσα, παρ’ όλο που πολλά μουσεία της έχουν καινούργιες, εξαιρετικού ενδιαφέροντος θεματικές εκθέσεις με έργα σπουδαία, παρουσιασμένα μάλιστα μέσα από έναν σύγχρονο κοινωνικοπολιτικό προβληματισμό.

Ο Λούσιαν Φρόιντ, όμως, θεωρείται ο «εκλεκτός», που δεν μπορεί να αφήσει κανέναν ασυγκίνητο. Εγγονός του πατέρα της ψυχανάλυσης Σίγκμουντ Φρόιντ, ο Λούσιαν γεννήθηκε το 1922, στο Βερολίνο. Το 1934, με την άνοδο του ναζισμού, η οικογένειά του κατέφυγε στην Αγγλία, καθώς η εβραϊκή καταγωγή της εγκυμονούσε κινδύνους για την επιβίωσή της. Εκεί ο Λούσιαν σπουδάζει, αρχίζει να εργάζεται και εγκαθίσταται οριστικά, αποκτώντας τη βρετανική υπηκοότητα.
Στο πρώτο ατελιέ του, στο Πάντινγκτον, ένα λαϊκό προάστιο κατεστραμμένο από τους βομβαρδισμούς του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, γοητευμένος από το δωμάτιο που είχε ζωγραφίσει κάποτε ο Βαν Γκογκ, φιλοτεχνεί και αυτός με τη σειρά του τον εσωτερικό χώρο του. Πουλά τα έργα του στους φίλους των γονιών του. Το 1946 πηγαίνει στο Παρίσι, όπου γνωρίζει τον Τζακομέτι και τον Πικάσο και αργότερα επισκέπτεται και την Ελλάδα. Ζει για μερικούς μήνες στον Πόρο με τον φίλο του Τζον Κράξτον, ζωγραφίζοντας τις λεμονιές και τις πορτοκαλιές του ελληνικού τοπίου αλλά και δύο αυτοπροσωπογραφίες του.
Ο Γιώργος Σεφέρης στις «Μέρες Ε΄, 1945-1951» περιγράφει τη γνωριμία του με τους δύο φίλους. «… Οταν νύχτωσε, έναστρος ουρανός. Εκείνη την ώρα, ήρθε ο John Craxton και ο L. Freud, δύο νέοι ζωγράφοι που τους ακούω από τότε που ήρθα και που τους γνώρισα μόνο χτες. Μένουν στον Πόρο εδώ και μήνες? τους προστατεύει η LadyNorton. Ο πρώτος, Αγγλος, ο δεύτερος, εγγονός του μεγάλου Freud. Γλεντούν την Ελλάδα όπου βρίσκουν πράγματα που τους λείπουν στον τόπο τους. Το φως, κι ένα άλλο είδος ανθρώπινης επικοινωνίας, καθώς λένε. Διασκεδάζουν και με τον Καραγκιόζη που παίζει στο χωριό. Ξεκινήσαμε όλοι μαζί για να πάμε να τον δούμε. Το θέατρο κλειστό...».
Με την επιστροφή του στο Λονδίνο, ο Φρόιντ συνάπτει μια πολύ στενή, μακροχρόνια σχέση με τον Φράνσις Μπέικον, με τον οποίο γυρίζουν μαζί τις νύχτες στο Σόχο, ζωγραφίζουν, παρατηρούν, συζητούν, αλλά κυρίως ορίζουν, με τη δουλειά τους, μια καινούργια σχολή, τη «Σχολή του Λονδίνου».
Ο Φρόιντ έχει στο ενεργητικό του έναν μακροσκελή κατάλογο εκθέσεων στα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου και είναι ο πλέον ακριβοπληρωμένος ζωγράφος. Πριν από δύο χρόνια, σε δημοπρασία των Christie’s στη Νέα Υόρκη, το έργο του «Big Sue» πουλήθηκε προς 33,6 εκατομμύρια ευρώ!
Για το έργο του Φρόιντ, ο οποίος εξελίσσεται σε σύγχρονο μύθο, ζητήσαμε τη γνώμη του ζωγράφου και πρώην πρύτανη της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας, Χρόνη Μπότσογλου: «Είναι, όντως, πολύ σημαντικός. Υπάρχουν, ωστόσο και άλλοι παραστατικοί ζωγράφοι μεγάλης αξίας. Σε εμένα αρέσουν περισσότερο ο Μοντιλιάνι, ο Χόπερ και, τελευταία, ο Χόκνεϊ. Και, φυσικά, ο Μπέικον. Του οποίου, ένα μικρό πορτρέτο με τέμπερα που του έχει κάνει ο Φρόιντ, πιστεύω ότι είναι και το καλύτερο έργο του. Βεβαίως, δεν έχω δει την αναδρομική του, όπου εκεί μπορεί να σχηματίσει κάποιος μια άλλη εικόνα της δουλειάς του. Οσο για το αν είναι υπερτιμημένα τα έργα του, είναι κάτι που δεν με αφορά. Παίζουν τόσο μεγάλο ρόλο και οι μάνατζερ...». Ο Φρόιντ συνήψε πολλές ερωτικές σχέσεις και γάμους και έχει αποκτήσει αρκετά παιδιά – «περίπου 40» λένε κάποιοι περιπαικτικά, τα σίγουρα όμως είναι δέκα!
Και ας έρθουμε στην έκθεση του Παρισιού, η οποία οργανώνεται σε σχέση με το ατελιέ του και παρουσιάζεται σε έναν όροφο του Κέντρου Πομπιντού, μεγαλύτερο από 900 τ.μ. Οι διασημότερες συνθέσεις του, οι οποίες, κατά τους ιστορικούς τέχνης, έχουν ανοίξει καινούργιους δρόμους στη ζωγραφική, εκτίθενται εδώ και είναι χωρισμένες σε θέματα. Ενα από αυτά η σάρκα, ένα άλλο ο ίδιος ο Φρόιντ, και τα δύο μέσα από μια ειρωνική ματιά ή μέσα από την έκπληξη που γεννά απέναντι στον εαυτό μας το πέρασμα του χρόνου. Στον περίκλειστο χώρο του εργαστηρίου του, ο Φρόιντ ζωγραφίζει γυμνά μοντέλα, που είναι οι φίλοι του, ο βοηθός του, οι αγαπημένοι του άνθρωποι, ο περφόρμερ Λι Μπόουερι και η Σου Τίλεϊ. Ο σκύλος του, ο φθαρμένος καναπές του, ο νιπτήρας του, το σιδερένιο κρεβάτι του, η πολυθρόνα του, ένα φυτό, οι γεμάτοι χρώματα τοίχοι, η ανοιχτή πόρτα γίνονται στοιχεία αναπόσπαστα του περιβάλλοντος, τόσο στις αυτοπροσωπογραφίες του όσο και όταν ζωγραφίζει την πληθωρική σάρκα της γυμνής Σου ή γυμνό τον ογκώδη Λι.
Το πινέλο του Φρόιντ, ως προέκταση της κοφτερής ματιάς του πάνω στο θέμα του, απογυμνώνει και χώνεται βαθιά στις πτυχές της σάρκας, στη φθορά του χρόνου. Τολμά και τον εαυτό του ολόγυμνο μπροστά στον καθρέφτη, τολμά το χαλαρωμένο σώμα του μπροστά μας, τολμά τις πληγές της ζωής μας. Σάρκα, βλέμμα, βλέμματα ή κλειστά μάτια. Τα μοντέλα κουράζονται κάποια στιγμή και κοιμούνται έχοντας αφεθεί στην οξυδερκή και διεισδυτική ματιά του, στη ματιά που απογυμνώνει την ψυχή, κρατώντας όμως, θα έλεγε κανείς, τα μυστικά τους.
Από το ατελιέ του ζωγράφου έχουμε και τη θέα του. Το λονδρέζικο προάστιο με τις παλιές πολυκατοικίες που βλέπουν σε τυφλές αυλές, τα συγκεντρωμένα σκουπίδια, η θλίψη των άβαφων τοίχων, τα κλειστά παράθυρα, η απουσία ανθρώπων, η σιωπή, κάποιες πρασινάδες και δέντρα που φύονται εκεί κοντά προς δόξαν της ζωής, είναι ό,τι και όσα ο Φρόιντ αναζητούσε στο αστικό τοπίο τη δεκαετία του ’80, όταν άνοιγε έναν καινούργιο διάλογο με την κλασική ζωγραφική. Αυτός ήταν ο κόσμος του και ο μικρόκοσμός του, καθώς φόρμα και χρώμα τον απασχολούσαν έντονα.
Στην αναδρομική έκθεση του Λούσιαν Φρόιντ στο Παρίσι, βρίσκουμε επίσης μια ενότητα ενός επαναπροσδιορισμού έργων κλασικών, μιας δεύτερης ανάγνωσης, θα λέγαμε, με λάδια, σχέδια και χαρακτικά, πάνω σε πίνακες του Πικάσο, του Κόνσταμπλ, του Σεζάν, του Σαρντέν.
Η έκθεση συγκεντρώνει πλήθη επισκεπτών που στέκονται με περίσκεψη, παρόμοια με αυτήν του ζωγράφου, μπροστά στους πίνακές του, ολοκληρώνεται με την προβολή δύο μικρών ταινιών που δείχνουν τον Φρόιντ και τα μοντέλα του στο ατελιέ του, καθώς και με μια σειρά αποκαλυπτικών για τον τρόπο δουλειάς του καλλιτέχνη φωτογραφιών, που έχει τραβήξει ο βοηθός του Ντέιβιντ Ντάουσον.
  • Η έκθεση «Lucian Freud, latelier» θα φιλοξενείται στο Κέντρο Πομπιντού στο Παρίσι ως τις 19 Ιουλίου.
  • ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΝΙΑ ΖΑΧΑΡΑΤΟΥ | Δημοσιεύθηκε στο BHMagazino, τεύχος 505, σελ. 40-44, 20/06/2010.

Sotheby's: Αυτοπροσωπογραφία του Μανέ έσπασε τα ρεκόρ του καλλιτέχνη

 Ο πίνακας θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα έργα του ρεύματος του Ιμπρεσιονισμού
  • Μία αυτοπροσωπογραφία του Εντουάρ Μανέ, που δημοπρατήθηκε στο Λονδίνο, χθες Τρίτη, από τον οίκο Sotheby's, έσπασε όλα τα ρεκόρ του διάσημου Γάλλου ζωγράφου.
Ο πίνακας «Ο Μανέ σε Καμβά» πωλήθηκε έναντι 26,6 εκατ. ευρώ, ξεπερνώντας κατά πολύ τα περίπου 19,5 εκατ. ευρώ που είχε «πιάσει» έργο του το 1989, στη Νέα Υόρκη. Σύμφωνα με το BBC οι εκτιμήσεις τοποθετούσαν την τιμή πώλησης της αυτοπροσωπογραφίας από 24 εκατ. ευρώ μέχρι 36 εκατ. ευρώ. Το έργο απεικονίζει τον Μανέ να ποζάρει κρατώντας ένα πινέλο και φορώντας καπέλο τύπου bowler. Ο πίνακας φιλοτεχνήθηκε το διάστημα μεταξύ 1878 και 1879 και, σύμφωνα με τον Sotheby's, είναι μία από τις δύο αυτοπροσωπογραφίες του Μανέ και θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα έργα του ρεύματος του Ιμπρεσιονισμού.

«Δεν είμαι προβοκάτορας, αλλά ένας απλός άνθρωπος»

Τα παλιά «Σφαγεία» της Υδρας, ο εκθεσιακός χώρος του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ του συλλέκτη Δάκη Ιωάννου, εγκαινιάστηκε πέρυσι με εντυπωσιακό τρόπο με την εγκατάσταση «Blood of two» των Αμερικανών εικαστικών Μάθιου Μπάρνεϊ και Ελίζαμπεθ Πέιτον. Τη σκυτάλη πήρε φέτος ένα ακόμη τρομερό παιδί της σύγχρονης τέχνης, ο Ιταλός σούπερ σταρ Μαουρίτσιο Κατελάν.
«Μας αρέσει να πιστεύουμε ότι η ενασχόληση με την τέχνη είναι λιγότερο βρώμικη δουλειά από τις άλλες» λέει ο Μαουρίτσιο Κατελάν  
Ο υποβλητικός χώρος των σφαγείων δεν συνδέθηκε αυτή τη φορά με το αίμα του καλλιτέχνη ή με την περιφορά καρχαρία. Ο αυτοδίδακτος εικαστικός Κατελάν, γνωστός σε όλο τον κόσμο από τα θεατρικά, αληθοφανή γλυπτά του με ήρωες τον εαυτό του, τον Χίτλερ ή τον πάπα, παρουσίασε το περασμένο Σάββατο στο νησί το «WE», ένα από τα πιο αλλόκοτα και συνάμα συγκινητικά έργα του. 

Στο κέντρο των Σφαγείων, κάτω από τους γάντζους και τις τροχαλίες που έσερναν άλλοτε τα νεκρά ζώα, τοποθέτησε ένα ξύλινο κρεβατάκι. Επάνω σε λευκό σεντόνι κείτονται με ορθάνοιχτα μάτια, σε μικρή κλίμακα, δύο εκδοχές του νεκρού (;) εαυτού του. Το έργο, μαζί με τον κόσμο που περιφέρεται και παρατηρεί με περιέργεια τα ομοιώματα, παραπέμπει σε μεσογειακές κηδείες. Τη θέση τού θρήνου έχουν πάρει τα επιφωνήματα έκπληξης και οι ήχοι των φωτογραφικών φλας.

Ο Μαουρίτσιο Κατελάν δύο ώρες πριν από τα εγκαίνια έκανε, πάντως, βουτιές στην Υδρονέτα με την πολυεθνική παρέα του. Η χαλαρή καλοκαιρινή διάθεση βοήθησε στο να δεχτεί να μας μιλήσει τόσο για την τέχνη όσο και για τη ζωή του.
  • Η τέχνη σας έχει αξιοθαύμαστη αποδοχή από τα media, την αναπαράγουν και τη δημοσιεύουν συχνά χωρίς να γνωρίζουν καλά καλά το όνομά σας. Επιδιώκετε να είναι τόσο άμεση και δημοφιλής;
«Ποτέ δεν κάνω ένα έργο έχοντας στο μυαλό μου τον τρόπο που θα το προσλάβουν οι άλλοι. Τα πράγματα είναι απλά. Αγαπώ τις εικόνες, οι οποίες με κατακλύζουν ή αναδύονται στην επιφάνεια με αυθόρμητο τρόπο. Δεν σχεδιάζω τίποτε που να αρέσει στα media. Κάνω έργα αυστηρά για τη δική μου ευχαρίστηση».
 Οι δύο εκδοχές του Κατελάν στο έργο με τις ψυχαναλυτικές προεκτάσεις που δείχνει στην Υδρα  
  • Είχατε αυτή την τάση να παράγετε εικόνες από το ξεκίνημά σας;
«Οχι καθόλου. Με το πέρασμα του χρόνου κατάλαβα ότι είχα αυτού του είδους την εξάρτηση, τη σχεδόν παθολογική σχέση με την εικόνα, η οποία διεγείρει τις αισθήσεις μου και με αναστατώνει».
  • Είχατε από παιδί σχέση με την τέχνη;
«Καθόλου. Δεν ενδιαφερόμουν καθόλου για την τέχνη πριν από τα τριάντα μου. Εργαζόμουν ως καθαριστής, λογιστής, νοσοκόμος, πουλούσα αγελάδες, ήμουν νεκροθάφτης και επιπλοποιός. Ηταν οι εποχές που δούλευα για να επιβιώσω και να θρέψω τον εαυτό μου. Αν δεν είχα δουλειά, δεν είχα και ζωή. Αυτή ήταν και η μοναδική εικόνα που τότε με απασχολούσε».
  • Τι σας οδήγησε στον κόσμο της τέχνης;
«Η ανεξαρτησία. Η αναζήτηση της ανεξαρτησίας άρχισε να καθορίζει, από κάποια στιγμή της ζωής μου τις αποφάσεις μου».
  • Είχατε κάποια επιθυμία να εκφραστείτε;
«Στον κόσμο της τέχνης είχα τις περισσότερες πιθανότητες να εκπλήξω τον εαυτό μου από τη δουλειά μου σ' ένα νοσοκομείο. Αν και ο κόσμος της τέχνης δεν είναι και ο πλέον ελεύθερος».
  • Το λέτε εσείς αυτό, ένας από τους πιο επιτυχημένους καλλιτέχνες στον πλανήτη;
«Αυτό δεν σημαίνει ότι είσαι και ελεύθερος να κάνεις πάντα αυτό που θέλεις. Και δεν εννοώ τη στενή σχέση της αγοράς με την τέχνη. Η αγορά συμβάδιζε πάντοτε με την τέχνη, ελάχιστα πράγματα έχουν αλλάξει από την εποχή της Αναγέννησης. Αρκετά σύγχρονα έργα δημιουργούνται εξάλλου από διαφόρων ειδών αναθέσεις. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί η τέχνη να διαφέρει από οποιαδήποτε άλλη επιχειρηματική δραστηριότητα. Μας αρέσει να πιστεύουμε ότι η ενασχόληση με την τέχνη είναι λιγότερο βρώμικη δουλειά από τις άλλες».
  • Είναι δηλαδή μια δουλειά όπως όλες οι άλλες;
«Για πολλούς από εμάς δεν είναι τίποτε περισσότερο από δουλειά. Για μένα κάποιες φορές είναι δουλειά, άλλες όχι. Συνήθως νιώθω ελεύθερος. Ανελεύθερος αισθάνομαι όταν πρέπει να παραδώσω έργα σε συγκεριμένες ημερομηνίες, όταν αντιμετωπίζω κάποιες τεχνικές δυσκολίες κι όταν έχω κακή διαθέση και εύχομαι να μην είχα αναλάβει ποτέ ένα έργο».
  • Τα έργα σας έχουν σχεδόν πάντα μια έντονη θεατρική διάσταση.
«Νομίζω ότι είμαστε μέρος ενός γιγαντιαίου σόου που υπερβαίνει την πραγματικότητα και απαιτεί να αξιοποιούμε κάθε μέσο που αναπτύσσει τις θέσεις και τις απόψεις μας. Αυτό το εξωπραγματικό σόου υπερβαίνει και τις γκαλερί και σε οδηγεί να χρησιμοποιήσεις κάθε τι γύρω σου, ν' αναπτύξεις ένα διαφορετικό λεξιλόγιο το οποίο, συχνά, οι παραδοσιακοί θεσμοί της τέχνης αντιμετωπίζουν με δισταγμό και καχυποψία».
  • Αρκετά έργα σας λειτούργησαν σαν προβοκάτσια, προκάλεσαν διαμάχες. Ας θυμηθούμε πρόχειρα το γλυπτό με τον πάπα που δέχεται επίθεση από μετεωρίτη ή τον Χίτλερ σε στάση μετάνοιας.
«Το γλυπτό με το Χίτλερ στα γόνατα δεν θα το χαρακτήριζα προβοκατόρικο, αλλά έργο λιτό, ένα καλό παράδειγμα απλότητας. Είμαι απλός άνθρωπος».
  • Την ίδια στιγμή, όμως, αγγίζει σύνθετα πολιτικά θέματα που δεν τολμούν ακόμα και σήμερα να διαχειριστούν ξεκάθαρα αρκετά έθνη.
«Είναι μια πάρα πολύ απλή εικόνα που σε οδηγεί σε πολύ σύνθετες και ευαίσθητες περιοχές κι αυτό, έχετε δίκιο, δεν είναι καθόλου εύκολο. Χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να να πλησιάσεις, μέσω της τέχνης, τόσο θεμελιώδη και αιχμηρά ζητήματα. Με τον Χίτλερ ήθελα να δώσω πνοή σε μια φιγούρα ταυτισμένη με το κακό. Ισως το έργο να συνδέεται με την αδιαπραγμάτευτη ιδέα του κακού που κυριαρχεί στην εποχή μας. Επιπλέον τα πτώματα που άφησε ο Χίτλερ είναι φρέσκα ακόμα. Σε κάποιους αυτή η εικόνα προκαλεί ενοχή, σε άλλους πόνο, δημιουργεί πολύ βαθιά και έντονα συναισθήματα. Ηθελα να αναμετρηθώ με κάτι τόσο δυνατό και αυτή η εικόνα με απασχολούσε καιρό».
  • Γιατί διαλέξατε για τον Χίτλερ αυτήν τη χειρονομία της μετάνοιας;
«Το περιβάλλον που μεγάλωσα ήταν καθολικό, μια από τις αδερφές μου είναι καλόγρια, η μητέρα μου ήταν θρησκόληπτη, η θρησκεία ήταν πανταχού παρούσα στην παιδική μου ηλικία».
  • Με καλό ή με καλό τρόπο;
«Με παιδικό τρόπο».
  • Φοβάσασταν τη Θεία Τιμωρία;
«Μπα, φοβόμουν περισσότερο τα χαστούκια που μπορούσε να μου ρίξει η μητέρα μου. Στην πόλη μου, την Πάδοβα, όλες οι δραστηριότητες, ακόμα και το να παίξεις ποδόσφαιρο, συνδέονταν με κάποιον τρόπο με την Εκκλησία. Η θρησκεία λειτουργούσε ως διαβατήριο. Ηταν πιο εύκολο να βγεις να παίξεις με τους φίλους σου, αν έλεγες ότι πας στην εκκλησία. Η μητέρα μου δεχόταν επισκέψεις ακόμα κι από τον πάπα. Προς το τέλος της ζωής της, στο ξεκίνημα της ελεύθερης ραδιοφωνίας, "έβγαινε στον αέρα" στο ραδιόφωνο της περιοχής για να μιλήσει για τη θρησκεία. Είχε εκατοντάδες πιστούς. Οταν πέθανε ήρθαν στην κηδεία της περισσότερα από 3.000 άτομα. Ολόκληρη η Πάντοβα είναι μια περιοχή με έντονο το θρησκευτικό στοιχείο. Δεν πάτε, όμως, πίσω και στην Ελλάδα. Χθες μετρούσα τις εκκλησίες στην Υδρα και διαπίστωσα ότι είναι επίσης πάρα πολλές».
  • Είστε πιστός;
«Δεν έχω πια καμία σχέση με τη θρησκεία. Μ' ενδιαφέρει περισσότερο η πνευματικότητα μέσω της οποίας μπορείς να διερευνήσεις ποιος είσαι σε αντίθεση με τη θρησκεία που πρέπει να υιοθετήσεις κάποιες έτοιμες απόψεις». *
  • Info: Ιδρυμα ΔΕΣΤΕ, Σφαγεία Υδρας, διάρκεια έως 30 Σεπτεμβρίου
  • Ωρες λειτουργίας: Δευτέρα - Κυριακή 11.00-13.00 και 19.00-22.00. Τρίτη κλειστά
  • Μεταξύ 19-26 Ιουνίου ο χώρος θα παραμείνει ανοικτός από τις 11.00 έως τις 22.00.

Είναι υπέροχο, η Ιταλία αυτοκαταστρέφεται

  • Ενα έργο σας προκαλεί αναστάτωση στο Μιλάνο, πριν καν εκτεθεί. Τι σημαίνει αυτό το τεράστιο χέρι με προταγμένο το μεσαίο δάχτυλο, που θέλετε να τοποθετήσετε τον Σεπτέμβρη μπροστά από το Χρηματιστήριο;
«Είναι ένα χέρι που χαιρετά φασιστικά, όλα τα δάχτυλα είναι ακρωτηριασμένα και μόνο το μεσαίο είναι ακέραιο. Θα έλεγα ότι είναι ένα σχόλιο εναντίον των ιδεολογιών. Μοιάζει σαν μια εσωτερική βλασφημία να ακρωτηρίασε τα δάχτυλα του χεριού. Ηθελα επίσης να μεταμορφώσω εντελώς το νόημα του φασιστικού χαιρετισμού».
  • Η θέση του έξω από το Χρηματιστήριο το συνδέει και με την πρόσφατη οικονομική κρίση;
«Απολύτως. Θα το τοποθετούσα ανεξαρτήτως της κρίσης, αλλά τώρα αποκτά και αυτή τη σημασία. Την ίδια στιγμή όμως συνδέεται στενά με τη συγκεκριμένη πλατεία. Ολα τα κτίρια και η αισθητική της είναι δημιουργήματα της φασιστικής περιόδου. Φασιστική είναι και η αισθητική που υιοθέτησα για το έργο. Ταιριάζει απόλυτα με τη μουσολινική πλατεία. Είναι ένα έργο πολλαπλών μηνυμάτων και αποδεκτών. Ενα μέρος του Δημοτικού Συμβουλίου της πόλης και οι υπεύθυνοι του Χρηματιστηρίου αντιδρούν ήδη στις εφημερίδες επειδή θεωρούν ότι προσβάλλει την πόλη».
  • Γενικότερα η πολιτική κατάσταση στην Ιταλία μοιάζει προβληματική.
«Κάθε ευρωπαϊκή χώρα έχει αυτή την εποχή περίεργη σχέση με τους πολιτικούς αρχηγούς της. Η δικιά μας σχέση είναι μ' έναν κωμικό που ταιριάζει τέλεια με τους Ιταλούς. Θεωρώ τον Μπερλουσκόνι καλλιτέχνη, περφόρμερ, μουσικό, πολύ ταλαντούχο άτομο. Θα ήταν άδικο να μην του αναγνωρίσεις αυτή τη διάσταση. Νιώθω ότι είμαστε ευτυχείς που δεν έχουμε σοβαρή πολιτική αυτή τη στιγμή στην Ιταλία, διαφορετικά θα ήταν επικίνδυνο τόσο για μας όσο και για τους γείτονές μας. Θα έλεγα ότι είναι υπέροχο που απλώς αυτοκαταστρεφόμαστε. Με έναν τρόπο έχουμε επιστρέψει στη μοναρχία, δεν λέω δικτατορία, μην υπερβάλλουμε, αλλά η μοναρχία ταιριάζει πολύ καλά στην περίπτωσή μας. Θα την αποκαλούσα μάλιστα σύγχρονη δημοκρατική μοναρχία».

Saturday, June 19, 2010

ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΡΩΤΣΟΣ: «Το ελληνικό μοντέλο είναι αυτό της χρεοκοπίας»

  • Ο γλύπτης του «Δρομέα» μάς μιλάει, στο εργαστήριό του στην Αίγινα, για την Ελλάδα που τρώει τα παιδιά της, για τον άχρηστο χαρακτήρα του υπουργείου Πολιτισμού, για το καινούργιο, τεραστίων διαστάσεων έργο του, παραγγελία του καντονίου της Λουκέρνης στην Ελβετία

  • ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ | Κυριακή 20 Ιουνίου 2010

Παρεξηγημένος ή απλώς επιθετικός; Οπως και να το δει κανείς, ο Κώστας Βαρώτσος χορεύει έναν χορό μοναχικό. Οπως τότε στο Παλμ Μπιτς που σε μια εκδήλωση για τα εγκαίνια ενός έργου του βρέθηκε περιτριγυρισμένος από Αμερικανούς να το έχουν ρίξει στο τσάμικο και στον καλαματιανό, με γαλανόλευκες να κυματίζουν, και εκείνος μόνος Ελληνας, το τιμώμενο πρόσωπο.

Περισσότερα από 30 έργα σε δημόσιους χώρους μεγάλων πόλεων του εξωτερικού- από το Σιάτλ ως το Τουρίνο- έχουν φιλοτεχνηθεί από τον Κώστα Βαρώτσο (εκτός από τις ομαδικές και ατομικές εκθέσεις του εκτός Ελλάδας), αλλά ποτέ κανένας εκπρόσωπος επίσημου φορέα από την πατρίδα του δεν παρευρέθηκε στα εγκαίνια τους. Κι όμως, ο δημιουργός του «Δρομέα» δεν εγκατέλειψε το γήπεδο. Αντιστάθηκε στο ενδεχόμενο απορρόφησής του από τις καλλιτεχνικές δομές του εξωτερικού. Η αλήθεια είναι ότι κάποια στιγμή κινδύνεψε πολύ. «Η δυσκολία των επαφών με το εξωτερικό βρίσκεται στο γεγονός ότι πρέπει να είσαι ταξιδιώτης. Εγώ παλαιότερα είχα γίνει νομάδας. Και κινδύνευα να χάσω την επιστροφή» μας λέει.

«Η υπόθεση του νομάδα είναι λίγο επικίνδυνη:μπορεί να χαθείς. Μπορεί να πάθεις αυτό που έπαθε ο Μέγας Αλέξανδρος, ο οποίος, κατά τη γνώμη μου, έγινε ντεκαντάνς. Αφησε μεν όλο αυτό το έργο, αλλά εξαφανίστηκε και δεν ξέρουμε ούτε πού είναι ο τάφος του...».  

Για να μειώσει λοιπόν λίγο τις ταχύτητες και να αποκτήσει μια βάση, ο Κώστας Βαρώτσος έφτιαξε το σπίτι και το ατελιέ του στην Αίγινα. Εκεί ζει τώρα οικογενειακά αποφασισμένος να κάνει πιο επιλεγμένα πράγματα.

Οπως το έργο που ετοιμάζει, ύψους 30 μέτρων και πλάτους 150 μέτρων - παραγγελία από το καντόνι της Λουκέρνης-, το οποίο από την ερχόμενη άνοιξη θα ενώνει δύο μεγάλες πλατείες της ελβετικής πόλης. Το έργο θα κατασκευαστεί από μια ομάδα ανθρώπων σε εργοστασιακό χώρο. Τελικά αυτός ο μοναχικός καλλιτέχνης πιστεύει στη δύναμη του συλλογικού. 

«Πρέπει να μιλήσουμε» λέει. «Ποιο είναι το ελληνικό μοντέλο; Αυτό της χρεοκοπίας. Σε μια Ελλάδα λοιπόν που δεν παράγει τίποτε άλλο, οι άνθρωποι θα πρέπει να αρχίσουν να μιλάνε».

Ελπίδα του είναι ότι θα σπάσει το γυάλινο έδαφος μιας χώρας που δεν απορροφά πλέον τίποτε και που πάσχει από το σύνδρομο του Καραγκιόζη: σκέφτεται πώς θα κλέψει τον πασά. «Κατά τη γνώμη μου πρέπει διά νόμου να απαγορευθεί ο Καραγκιόζης στην Ελλάδα. Στην κόρη μου όποτε έχει Καραγκιόζη στην τηλεόραση την κλείνω. Της λέω:“Αυτό απαγορεύεται, είναι πορνογραφικό”».  

- Κύριε Βαρώτσο, πώς και έχετε αποκτήσει τόσο καλές σχέσεις με το εξωτερικό;
«Απλούστατα διότι για ένα μεγάλο διάστημα το ατελιέ μου ήταν on the road. Ξέρετε, το να δουλεύει κανείς είναι συνυφασμένο με τη σκέψη. Και η ιδέα προκύπτει στον δρόμο. Ωστόσο η παραγγελία είναι αυτή που συνήθως έρχεται προς εμένα. Συνήθως οι χώρες του εξωτερικού με καλούν μέσω κλειστού διαγωνισμού. Προεπιλέγουν τέσσερις-πέντε ανθρώπους και τους προσκαλούν σε έναν κλειστό διαγωνισμό. Εχω λάβει μέρος σε κάποιους από αυτούς τους διαγωνισμούς. Σε διαγωνισμούς όμως που γίνονται σε χώρες όπως η Ιταλία ή η Ελλάδα αποφεύγω να λαμβάνω μέρος, παρ΄ ότι με έχουν καλέσει κι εκεί, διότι είναι συνήθως στημένοι. Οι μηχανισμοί είναι τέτοιοι που δεν επιτρέπουν να υπάρχει αντικειμενικότητα».

- Πώς θα προσδιορίζατε την ελ ληνική παθογένεια;  

«Εμείς δεν τα καταφέραμε ποτέ να ανοίξουμε έναν πραγματικό διάλογο με το πολιτιστικό γίγνεσθαι της Ευρώπης. Εδώ στην Ελλάδα έχουμε μια ξενοφοβία, έχουμε μάθει να εισάγουμε τα πράγματα. Ακολουθούσαμε πάντα τα κινήματα του εξωτερικού. Είχαμε τους έλληνες κυβιστές, τους έλληνες μεταφυσικούς, τους έλληνες Ρost Μodern. Λίγες φορές και σε λίγα είδη τέχνης καταφέραμε να έχουμε μια πρωτογενή πρόταση. Φανταστείτε πως όταν είχα κάνει τον “Δρομέα” ένας συνάδελφός σας είχε γράψει: “Εγινε ο καταπληκτικός Δρομέας, πανομοιότυπος των Παρισίων...”. Τον είχα πάρει τηλέφωνο τότε και τον ρώτησα αν κάποιος άλλος συνάδελφος στο Παρίσι είχε κάνει κάτι ανάλογο. “Εγώ δεν ξέρω τίποτα τέτοιο” μου είπε. “Το έγραψα για καλό...”. Το έγραψε διότι έτσι είθισται να λέμε: αυτό το πράγμα είναι καλό διότι είναι ευρωπαϊκό».  

- Ας πούμε λίγο για τον «Δρομέα». Είναι ένα έργο με το οποίο όλοι σάς αναγνωρίσαμε ως γλύπτη.
«Είναι σαν τα “Παιδιά του Πειραιά” και τον Χατζιδάκι...».

- Δεχθήκατε πολλές και διάφορες κριτικές τότε.Προτιμάτε μια κακή κριτική από μια καθόλου κριτική; 
 
 «Η κριτική δεν με ενοχλεί. Ακόμα και οι αιχμές. Η άδικη κριτική δεν μου αρέσει. Και έχω υποστεί άφθονη... Εχω κοντέψει να πεθάνω από τη στεναχώρια μου. Το τι έχει γραφεί για τον “Δρομέα” δεν λέγεται: “το γοριλοειδές αντικείμενο” και άλλα πολλά. Τώρα που μεγάλωσα, έχω αρχίσει να καταλαβαίνω γιατί. Ο “Δρομέας” (σ.σ.: το 1988 στήθηκε στην Ομόνοια και το 1994 μεταφέρθηκε στην περιοχή του Χίλτον) δημιούργησε αντιδράσεις στον καλλιτεχνικό χώρο διότι δεν μπορούσε να αποκωδικοποιηθεί, δεν ανήκε πουθενά. Ηταν πρωτογενές. Ολα τα κανάλια στο εξωτερικό μίλαγαν για τον “Δρομέα” και στο εσωτερικό είχαν μείνει έτσι: δεν ήξεραν αν ήταν καλό ή κακό».

- Φαίνεστε ένας άνθρωπος με παράπονα από τη χώρα σας.

«Κάνετε λάθος. Είμαι ο τελευταίος που μπορώ να πω ότι έχω παράπονα από τον κόσμο. Η Ελλάδα πάντοτε μου έδωσε χώρο, πάντοτε έκανα τα έργα μου. Ο κόσμος ο πολύς με αγάπησε. Ποιον άλλον καλλιτέχνη έχει αγκαλιάσει τόσο πολύ; Δεν μπορώ να πω ότι είμαι κατατρεγμένος καλλιτέχνης. Οι κριτικοί είναι μια ομαδούλαμια μικρή ομάδα. Αλίμονο, δεν υπάρχουν μόνο οι εχθροί μου, αλλά και οι φίλοι μου, εκείνοι που τους αρέσει η δουλειά μου. Θεωρώ τον εαυτό μου πάρα πολύ χαϊδεμένο στην Ελλάδα».

- Δεν μιλάτε λοιπόν μόνο με απογοήτευση αλλά και με πόνο γι΄ αυτήν...

«Η Ελλάδα σφίγγεται, σαν έναν άνθρωπο που έχει πληγωθεί, δεν θέλει να πονέσει, φοβάται να ερωτευθεί, φοβάται να αποκτήσει όραμα, φοβάται να πιστέψει στο αδύνατο. Για να πούμε και του στραβού το δίκιο, όποτε είχε ένα όραμα, της το κλάδεψαν. Και τώρα πιστεύει στα... Καγέν».

- Εσείς αυτό παροτρύνετε τη νέα γενιά, τους φοιτητές στους οποίους διδάσκετε Εικαστικές Τέχνες στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης; Να πιστέψουν το αδύνατο;  
 
«Στους φοιτητές μου ξεκινάω το μάθημα λέγοντας ότι ένας καλός γονιός είναι ένας πεθαμένος γονιός. Οι γονείς συνηθίζουν να λένε: “Κάνε μια σχολή, βρε παιδί μου, και μετά κάνεις αυτό που αγαπάς”. Αυτό είναι η μεγάλη καταστροφή των παιδιών. Προσπαθώ να τους παροτρύνω να κάνουν πράγματα που αγαπάνε και να τους κάνω να πιστέψουν ότι αυτό είναι εφικτό. Τους λέω ότι η αλήθεια είναι κάποια άλλη και μέσα από αυτή τη διαδικασία θα φτάσει κανείς στην πραγματική αλήθεια: απορρίπτοντας αυτό που ξέρει για αληθινό».

  • ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
- Πώς συμπεριφέρεται η Ελλάδα στους καλλιτέχνες της;

«Στην Ελλάδα πέρασαν πολύ σημαντικοί καλλιτέχνες οι οποίοι δεν απορροφήθηκαν. Να σας πω έναν: τον Ακριθάκη. Να σας πω και από καλλιτέχνες εν ζωή: τον Κανιάρη. Ποιος κατάφερε να απορροφήσει την πρόταση του Κανιάρη; Κανένας. Από νεότερους, ο Τότσικας, ο οποίος παρεξηγήθηκε και χλευάστηκε ευρέως από τους πάντες. Στην Ιταλία θεωρώ ότι το έργο μου το ρουφάνε. Εδώ περνάει έτσι. Η μόνη εξαίρεση ήταν ο “Δρομέας”. Πιστεύω λοιπόν ότι η συγκυρία έπαιξε τον ρόλο της. Ηταν τύχη που εκείνη την περίοδο βρέθηκε ο Ξαρχάκος στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων. Ηταν τύχη ότι η Ελλάδα ήθελε να φύγει μπροστά. Ηταν τύχη που εγώ μπορούσα να αποδώσω αυτή την κατάσταση. Αυτά δεν προγραμματίζονται. Γι΄ αυτό και δεν πιστεύω σε αυτό που λέγεται πολιτιστική πολιτική. Ούτε πιστεύω στα υπουργεία Πολιτισμού. Το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού ιδρύθηκε επί χούντας. Στην Ευρώπη υπουργεία Πολιτισμού ιδρύθηκαν επί Μουσολίνι και επί Χίτλερ».

- Αρα λοιπόν το θεωρείτε άχρηστο;

«Μα εννοείται.Δεν βλέπετε και τους υπουργούς Πολιτισμού; Ολοι όσοι πέρασαν από αυτή τη θέση νομίζουν ότι το έργο, δηλαδή το γλυπτό, είναι αυτοί. Εδώ που έχουμε φτάσει, το πολιτικό προσωπικό νομίζει ότι αυτό είναι το πολιτισμικό προϊόν. Πώς να συνεννοηθείς όταν σου λένε “Δοξάστε με!”... Δεν πρέπει εμείς να ασχολούμαστε με τον υπουργό Πολιτισμού, αυτός πρέπει να ασχολείται μαζί μας. Και να σας πω και το εξής: η πολιτισμική στρατηγική είναι φασιστικό πράγμα. Η τέχνη και ο πολιτισμός είναι κάτι χαοτικό, μη ελεγχόμενο. Από τη στιγμή που πας να το ελέγξεις,το συρρικνώνεις.Δεν χρειάζεται να οργανώσεις τίποτα. Εγώ για όλα αυτά τα έργα πήρα μια δραχμή από το υπουργείο Πολιτισμού ποτέ; Δεν πήρα τίποτα. Για ό,τι έχω κάνει εντός και εκτός Ελλάδας δεν έχω πάρει ούτε μια δραχμή. Τον “Δρομέα” τον έκανα δώρο- δεν πήρα φράγκο. Στο εξωτερικό πληρώνομαι τακτικά. Οχι βέβαια από τα υπουργεία Πολιτισμού. Εκεί αναλαμβάνουν δράση οι τοπικές κοινωνίες, η τοπική αυτοδιοίκηση, ο κόσμος,οι κριτικοί, άλλοι καλλιτέχνες, άνθρωποι της ευρύτερης περιοχής».

Κλεμμένα αριστουργήματα μεγάλων ζωγράφων βρέθηκαν κοντά στη Ρώμη

Δεκατέσσερις κλεμμένους πίνακες και γλυπτά των Ντε Κίρικο, Φοντάνα, Γκρος και Καντίνσκι, συνολικής αξίας 30 εκατ. ευρώ, ανακάλυψαν οι ιταλικές αρχές σε αγρόκτημα κοντά στην Ρώμη. Στο πλαίσιο της έρευνας, η ιταλική αστυνομία συνέλαβε δύο άτομα με την κατηγορία της αποδοχής κλοπιμαίων. Η έρευνα των ιταλικών αρχών ξεκίνησε μετά από κλοπή που σημειώθηκε σε κατοικία στο ιστορικό κέντρο της Ρώμης. Η επιχείρηση επέτρεψε στην αστυνομία να βρει τα κλεμμένα έργα λίγο πριν πωληθούν παράνομα, πιθανότατα στο εξωτερικό.

Φωτογραφία και χαρακτική


Εργο της Δήμητρας Σιατερλή
Την επισκιασμένη από τη ζωγραφική, φωτογραφική δραστηριότητα του Ηλία Δεκουλάκου (1929 - 1998), αποκαλύπτει η έκθεση που φιλοξενείται στον «Ιανό» (Σταδίου 24). Με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου, «Ηλίας Δεκουλάκος. Φωτογραφίες 1960-1980», εκτίθενται επιλεγμένες έγχρωμες, κυρίως, φωτογραφίες με πορτρέτα, γυμνά, τοπία, αρχιτεκτονικές φωτογραφίες, νεκρές φύσεις και άλλες φωτογραφικές συνθέσεις. Η κόρη του δημιουργού, Αγγελική Δεκουλάκου, σε κείμενό της στο βιβλίο, επισημαίνει μεταξύ άλλων ότι «σε όλη του την εικαστική διαδρομή ο Δεκουλάκος πειραματίστηκε με νέα μέσα και αναζήτησε διαφορετικούς τρόπους έκφρασης. 

Στο αρχείο του βρέθηκε πολύ μεγάλος όγκος φωτογραφικού υλικού, πράγμα που αποδεικνύει ότι η φωτογραφία δεν ήταν απλώς ένα εργαλείο για τη ζωγραφική του. Παντού χρώμα και φως, συνθέσεις αυστηρές... Ολα είναι μια «μετάφραση» της δικής του πραγματικότητας, μέσω του φωτογραφικού φακού. Η φωτογραφία ήταν εργαλείο της εικαστικής του δουλειάς κι ένας εκφραστικός δρόμος που εξελίχθηκε σε ολοκληρωμένο εικαστικό έργο».

Ο Ηλίας Δεκουλάκος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1929 με καταγωγή από τη Λάγια της Ανατολικής Μάνης. Σπούδασε ζωγραφική στην ΑΣΚΤ (κοντά στον Α. Γεωργιάδη) και ιδιωτικά κοντά στον Σπ. Παπαλουκά. Ανήκει στη γενιά του '60 και μάλιστα σε εκείνους που παρέμειναν και εργάστηκαν στην Ελλάδα. Από το 1960 έως το 1968 δίδαξε στη Σχολή Διακοσμητικών Τεχνών του Αθηναϊκού Τεχνολογικού Ομίλου, ενώ το 1982 εξελέγη τακτικός καθηγητής στην ΑΣΚΤ, θέση από την οποία παραιτήθηκε το 1988, δημοσιοποιώντας τους λόγους του. Από το 1989 υπήρξε ομότιμος καθηγητής. Στις αρχές της εκθεσιακής του δραστηριότητας (δεκαετία του '60), παρουσίασε μια εξπρεσιονιστικού τύπου αφηρημένη ζωγραφική. Σύντομα, όμως, επανήλθε στις λύσεις της παραστατικής ζωγραφικής, φτάνοντας σε ένα είδος σκληρού φωτογραφικού ρεαλισμού με έντονα κριτικό περιεχόμενο.
Φωτογραφία του Ηλία Δεκουλάκου
Το 1979 θεματολογικά στρέφεται προς τον κριτικό σχολιασμό της αλλοτρίωσης που προκαλεί η τεχνολογία. Το 1984, στην 4η ατομική έκθεση έργων του, στην γκαλερί «Ωρα», ο καλλιτέχνης παρουσίασε, ως λογική προέκταση και διεύρυνση των προηγούμενων προβληματισμών του, ένα σύνολο χώρου με ζωγραφική, κατασκευές, αντικείμενα και βίντεο αρτ. Αργότερα (μετά το 1985) στράφηκε στην τοπιογραφία με μια σειρά τοπία από τη Μάνη και την Αθήνα. Πρόκειται για έναν ολοκληρωμένο κύκλο ζωγραφικής, που σηματοδοτεί την επιστροφή του καλλιτέχνη σε μια θερμότερη γραφή, χωρίς να προδίδει την καλλιτεχνική σοβαρότητα και την ιδεολογική συνέπεια που τον χαρακτήριζε. 

Ο Ηλίας Δεκουλάκος, εκτός από τις ατομικές εκθέσεις του, έλαβε μέρος σε πολλές ομαδικές παρουσιάσεις, σε πανελλήνιες, αλλά και διεθνείς διοργανώσεις, όπως στην Μπιενάλε Νέων Καλλιτεχνών (Παρίσι 1961), στην Μπιενάλε της Αλεξάνδρειας (1963), κ.ά.
  • «Ομολογίες» χαρακτικής
Εως τις 26/6 στην «fizz gallery» (Βαλαωρίτου 9γ), φιλοξενείται έκθεση έργων της Δήμητρας Σιατερλή. Η δημιουργός παρουσιάζει μια σειρά πρόσφατων, αλλά και παλαιότερων, χαρακτικών έργων και εγκαταστάσεων. Μέσα από το έργο της, η Δ. Σιατερλή συνεχίζει να ψάχνει τον προσδιορισμό της ανθρώπινης φύσης, της σχέσης της με τον γύρω κόσμο, την κοινωνία, την προκατάληψη, τον εγκλωβισμό, την αλλοτρίωση αλλά και διόδους αντίστασης. Προβάλλοντας εικόνες με παιδικές εμμονές της, προσπαθεί μέσα από σχήματα, ίχνη απλά και χρώματα απόλυτα, να ξαναβρεί μια νοητική καθαρότητα. Κόβει και χαράζει ξύλα, μέταλλα, τυπώνει σε χαρτιά και πανιά, σχήματα και χαράξεις που σε πολλές περιπτώσεις παρουσιάζει μαζί με τις μήτρες τους. Συμπλέγματα παιδιών, αινιγματικές επισκέψεις «αλλόδοξων» μορφών, πλέγματα των ιστών αράχνης, καλούν τον επισκέπτη να εμπλακεί στον κόσμο που ανήκουν, ανακινώντας ερωτήματα. Οι «ομολογίες» που ορίζουν και τον τίτλο της έκθεσης, είναι σφραγίδες γραμμάτων, οι οποίες σχηματίζουν σύνολα λέξεων, τυπωμένες σκέψεις και προσωπικές γνώμες που η δημιουργός παραδίδει σε κοινή θέα.

Η Δήμητρα Σιατερλή γεννήθηκε στο Αργος το 1952. Σπούδασε ζωγραφική, διακόσμηση και χαρακτική στην Μπολόνια της Ιταλίας. Στην εικαστική της παραγωγή ασχολείται και πειραματίζεται με υλικά, τεχνικές και τεχνολογίες. Από το 1977 λειτουργούν, με τον εικαστικό Πίνο Παντολφίνι το Κέντρο Χαρακτικής Αθηνών. Εχει μια αδιάκοπη δραστηριότητα στο χώρο της Χαρακτικής με εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό σε ομάδες (Centro ALZAIA- Operatori Culturali, Ομάδα Χαλκογραφίας (1977-80), Ομάδα Κέντρου Χαρακτικής (από το 1989) κ.ά. Από το 1983 μελετά τον ιστό της αράχνης και τον προτείνει στο έργο της με διαφορετικά, κάθε φορά, υλικά, εγκαταστάσεις και νοηματικές προεκτάσεις. Μέχρι σήμερα έχει εκθέσει σε 30 περίπου ατομικές παρουσιάσεις και σε πολλές ομαδικές, ενώ παράλληλα έχει εικονογραφήσει βιβλία.

Η.Μ., Ριζοσπάστης, Κυριακή 20 Ιούνη 2010

Ανθρωποκεντρική γλυπτική













  • «...κάθε κομμάτι ξύλου ή ξεριζωμένης ρίζας, μπορεί να αφανιστεί από φυσική φθορά ή καύση. Με τη δημιουργική μου παρέμβαση βρίσκω το ζωντανό και υγιές κομμάτι, του δίνω μορφή και περιεχόμενο και έτσι συνεχίζεται η ζωή του ως έργο τέχνης...». 
Εχοντας ως αρχή την παραπάνω άποψη, ο Γαβριήλ Ανδρονικίδης παρουσιάζει (έως 30/6) τη γλυπτική του δημιουργία. Με τίτλο «Ξύλινη γλώσσα», 42 έργα - φιλοτεχνημένα κυρίως τα τελευταία πέντε χρόνια, εκτίθενται στην «Casa Bianca» (Βασ. Ολγας 180 και Θεμ. Σοφούλη, τηλ.: 2310.425.531 και 2310.427.555). Με κυρίαρχο το ξύλο, υλικό ευάλωτο και φθαρτό, ο καλλιτέχνης μετατρέπει τις ρίζες και τον κορμό δέντρων και θάμνων της χώρας μας (ελιά, κρανιά, κουμαριά, σκίνος, πυξάρι, πλατάνι κ.ά.) σε εικαστικό έργο. Συνοδοιπόροι στην εικαστική του διαδρομή, είναι ακόμη, το μάρμαρο, η πέτρα, το μέταλλο...
«Αφοσιωμένος στην τέχνη του, ο Γαβριήλ Ανδρονικίδης, έχει επί είκοσι και πλέον χρόνια, επιδοθεί σε ένα προσωπικό αγώνα κατάκτησης των εκφραστικών του μέσων» σημειώνει η ιστορικός τέχνης, Χαρά Θεοχάρους. «Ανθρωποκεντρική ως επί το πλείστον η γλυπτική του, τον χρήζει συνεχιστή μιας παράδοσης αμιγώς αρχαιοελληνικής, που συνίσταται στα δύο βασικότερα χαρακτηριστικά της, την κίνηση και τη σταθερότητα... Η γλυπτική του, περνά από την κλασική - παραστατική στην αφαιρετική της απόδοση».

Γεννημένος στη Θεσσαλονίκη, ο Γ. Ανδρονικίδης, εργάζεται στο Δήμο Θεσσαλονίκης, στο μηχανουργείο. Η επαγγελματική του ενασχόληση δεν του στέρησε την αγάπη για την τέχνη και την εικαστική δημιουργία. Μαθήτευσε (ζωγραφική, αγιογραφία, γλυπτική), κοντά σε καλλιτέχνες της γενέτειράς του γεγονός που του επέτρεψε να θέσει άρτιες βάσεις στην τεχνική του κατάρτιση. Η καλλιτεχνική του πορεία αρχίζει το 1991, με πρώτη ατομική έκθεση στο Δήμο Καλαμαριάς. Δουλεύοντας το υλικό που κάθε φορά επιλέγει, ο Γ. Ανδρονικίδης μορφοποιεί σ' αυτό τους προβληματισμούς και τις ανησυχίες του. Σημειώνουμε, ότι μέχρι σήμερα, ο Γ. Ανδρονικίδης έχει πραγματοποιήσει πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις, αποσπώντας αρκετές διακρίσεις.

Friday, June 18, 2010

Ένα πρωτότυπο εικαστικό πείραμα στο νοσοκομείο Σωτηρία


Κτήρια διαφορετικών εποχών με μισογκρεμισμένους σοβάδες, ξεθωριασμένα χρώματα και χορταριασμένα πλακόστρωτα συνυπάρχουν με σύγχρονες αστικές κατασκευές. Κτίρια με αποτυπωμένο τον πόνο των ασθενών και τις αγωνίες των οικείων τους, που τους συμπαραστέκονται, κτίρια μεγάλης ιστορικής σημασίας και κοινωνικών συμβολισμών καθώς συμπυκνώνουν τους αγώνες της ελληνικής κοινωνίας να ανασυστήσει τον διαλυμένο από τον Πόλεμο και την Κατοχή ιστό της. Μιλάμε για το νοσοκομείο "Σωτηρία" και την ξεχωριστή ταυτότητά του, ωστόσο δεν είναι αυτή το "επίδικο" της αναφοράς μας. Η είδηση είναι ότι από σήμερα και μέχρι τις αρχές Οκτωβρίου μέσα στους εκπληκτικούς και φορτισμένους από το παρελθόν χώρους θα εξελίσσεται ένα πολύμορφο εικαστικό πείραμα, τουτέστιν μια μεγάλη εικαστική έκθεση με τη συμμετοχή πάνω από εκατό καλλιτεχνών η οποία υλοποιήθηκε χάρη στην πολύμηνη προσπάθεια του θεωρητικού της τέχνης Παναγιώτη Παπαδόπουλου.

Ο χώρος δεν είναι το μόνο "ανορθόδοξο" του εγχειρήματος, ούτε φυσικά η ενεργοποίηση της νοσταλγικής μνήμης με την απλή αναπόληση του παρελθόντος. Η έκθεση δεν είναι τελειωμένη, είναι ανοιχτή στο απρόβλεπτο γι' αυτό άλλωστε ονομάστηκε και "σχέδιο" Σωτηρία, άνοιγμα σε κάτι που δεν είναι τελειωμένο, σε μια εν εξελίξει κατάσταση όπως σημειώνει και ο επιμελητής της...

Thursday, June 17, 2010

Εργα της Χρύσας στο Mihalarias Art

  • Κορυφαία έργα της Χρύσας, της περιόδου 1988-2003, εκτίθενται για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό, στην έκθεση «Memories of Chinatown & Memories of American Cityscapes στο κτίριο τέχνης Mihalarias Art στην Κηφισιά.
H Χρύσα εμπνέεται από τα ιδεογράμματα της κινεζικής γραφής και τα αινιγματικά τοπία της Chinatown όπως και από τα νεοϋορκέζικα τοπία, τα οποία, όπως και τα παλαιότερα της Chinatown ή τα «Αθηναϊκά τοπία» των τελευταίων χρόνων, αντανακλούν το σύγχρονο αστικό τοπίο. Το κείμενο στον κατάλογο υπογράφει η ιστορικός τέχνης Μαρία Κοτζαμάνη. Εκτός από τους καμβάδες της, η Χρύσα χρησιμοποιεί τα neon και το μέταλλο, αγαπημένα της υλικά, με τα οποία μας ξεναγεί στα έργα της και μας κάνει κοινωνούς της φιλοσοφίας της καθώς και της προσωπικής της μουσικής μεταφρασμένης ζωγραφικής. Δεν είναι τυχαίο που η Χρύσα συνδέει τη δουλειά της με τη μουσική: «Ο,τι έχω μάθει το οφείλω στον Μπαχ. Στην αρχή της καριέρας μου δούλευα δεκαέξι ώρες την ημέρα και άκουγα συνέχεια Μπαχ. Καταλάβαινα τη μεγαλοφυΐα του και τη δύναμή του να κυριαρχεί πάνω στο θρησκευτικό σύνολο», αναφέρει χαρακτηριστικά η ίδια.
  • Εως 10 Ιουλίου. Κηφισίας 260 & Δηλιγιάννη Τηλ. 2106234320 www.mihalarias.gr

Wednesday, June 16, 2010

Ο Τσόκλης θα εκθέσει την αυτοβιογραφία του

  • Μια διαδρομή στο χρόνο, το λόγο, την εικόνα και τον «εαυτό» του, μέσα από ένα είδος εννοιολογικού και οπτικού δρώμενου και ταυτόχρονα μια πρόταση για εναλλακτική συνομιλία με τους θεατές για τα «πράγματα» ουσίας και αλληγοριών της ίδιας της ζωής.
 
Ο Κώστας Τσόκλης θα παρουσιάσει σε ειδική αίθουσα και το νέο έργο «Εργο-περιβάλλον» Ο Κώστας Τσόκλης συμπληρώνει τα 80 χρόνια του και χωρίς να χάνει ίχνος από τον νεανικό ενθουσιασμό του ετοιμάζει μια ασυνήθιστη επετειακή εικαστική έκθεση στο Ιδρυμα Π.&Μ. Κυδωνιέως στην Ανδρο. «1930 Tsoklis 2010...» ο τίτλος της έκθεσης, που θα εγκαινιαστεί το Σάββατο 24 Ιουλίου στο κτίριο του ιδρύματος, στο πλαίσιο των θερινών «Πλόων», που συμπληρώνουν φέτος 10 χρόνια. Ο Κώστας Τσόκλης έχει αξιοποιήσει το διαμερισματικό χώρο του κτιρίου, δημιουργώντας μια αναδρομική στη βάση της έκθεση με τα πιο σημαντικά έργα που χαρακτήρισαν τη μέχρι τώρα δημιουργική του πορεία. Μαζί με αυτά και σε ειδική αίθουσα θα παρουσιάσει το νέο του «Εργο-περιβάλλον», που θα εκτεθεί για πρώτη φορά. 

Η έκθεση δεν αφορά, ωστόσο, μια συνηθισμένη αναδρομική παρουσίαση έργων, καθώς στους τοίχους του κτιρίου θα υπάρχουν επιλεκτικά αποσπάσματα κειμένων απ' όσα έχουν γραφτεί όλα αυτά τα χρόνια για εκείνον και τη συμβολή του στην τέχνη. Θα είναι εικαστικά διαμορφωμένα, αποτελώντας τον πλαισιωτικό και ταυτοχρόνως τον οργανικό χαρακτήρα των ενδεικτικών έργων ή των ενοτήτων που αυτά αποδεικνύουν. 

Για πρώτη φορά, επίσης, στο μεγάλο κλιμακοστάσιο που ενώνει τους δύο ορόφους του κτιρίου θα παρουσιάζεται, ως επιτοίχια σύνθεση η ανέκδοτη αυτοβιογραφία του καλλιτέχνη, αποτελώντας μέρος διασύνδεσης μιας δυναμικής εικαστικής πορείας που συνεχίζεται... Αν μη τι άλλο, ασυνήθιστη. Την επιμέλεια ανέλαβε η Αθηνά Σχινά. Διάρκεια έως 26 Σεπτεμβρίου.

Βρέθηκαν τα λείψανα του Ιταλού ζωγράφου Καραβάτζιο

  • Μετά από ένα χρόνο ερευνών για τα οστά που είχαν βρεθεί στο οστεοφυλάκιο μιας εκκλησίας στο Πόρτο Ερκολε στην Τοσκάνη, σήμερα ανακοινώθηκε και επίσημα οτι αυτά ανήκουν στον Ιταλό ζωγράφο Καραβάτζιο (1571-1610).
 
Τα λείψανα του Ιταλού ζωγράφου προσδιορίστηκαν με αναλύσεις με άνθρακα-14 και ανάλυση του DNA. "Η επιστημονική ομάδα μπορεί να δηλώσει ότι τα λείψανα που βρέθηκαν στο Πόρτο Ερκολε ανήκουν στον Μικελάντζελο Μερίζι, τον Καραβάτζιο, με πιθανότητα 85%", αναφέρει η επιτροπή επιστημόνων που διεξήγαγε την έρευνα, σε ανακοίνωση της. Η έρευνα συντονίστηκε από τον Καθηγητή Ανθρωπολογίας Οστών Τζόρτζιο Γκρουπόνι του Πανεπιστημίου της Μπολόνια, που είχε εργαστεί κυρίως στην ανασύσταση του προσώπου του συγγραφέα Δάντη Αλιγκέρι.

Τον περασμένο Δεκέμβριο, οι επιστήμονες άνοιξαν το οστεοφυλάκιο και πήραν μεγάλες ποσότητες οστών τις οποίες μετέφεραν στη Ραβένα, όπου στεγάζεται το τμήμα ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια. Οι ερευνητές εξέτασαν τα λείψανα 200 περίπου ατόμων, και τελικά ήταν τα σκελετικά υπολείμματα που είχαν καταγραφεί με τον αριθμό 5, που αποδόθηκαν στο ζωγράφο, λόγω του ότι ανήκουν σε έναν άνθρωπο περίπου 38-40 ετών που πέθανε σε μια χρονική περίοδο που περιλαμβάνει το έτος του θανάτου του (1610).

Ο Καραβάτζιο, διάσημος για την τεχνική του κιαροσκούρο των δραματικών φωτοσκιάσεων, ήταν γνωστό οτι είχε πεθάνει από ελονοσία, σε ηλικία 39 ετών, το 1610. Ο μεγάλος Ιταλός ζωγράφος περιγράφεται στο θέατρο, τον κινηματογράφο και τη λογοτεχνία ως ένας από τους πιο βασανισμένους ζωγράφους στην ιστορία. Φέτος εξάλλου έγινε μεγάλη αναδρομική έκθεση στη Ρώμη αφιερωμένη σε αυτόν, η οποία ολοκληρώθηκε το περασμένο Σαββατοκύριακο, έχοντας προσελκύσει τον αριθμό ρεκόρ των 580.000 επισκεπτών. Από τα πλέον γνωστά έργα του ο "Βάκχος", "Το Δείπνο στους Εμμαούς" και "Η Θυσία του Ισαάκ".

Monday, June 14, 2010

Λάθος λίφτινγκ από το Λούβρο


Paolo Veronese (1528 – 1588). Αυτοπροσωπογραφία
ΑΛΛΟΙΩΣΑΝ ΠΙΝΑΚΑ ΤΟΥ ΒΕΡΟΝΕΖΕ

Το χρονικό ενός  αποτυχηµένου λίφτινγκ: στην εικόνα 1, τo 
αυθεντικό έργο διά  χειρός Βερονέζε. Η µύτη κλείνει προς τα κάτω.  Στην 
εικόνα 2, το  έργο χωρίς τις  επιζωγραφίσεις.  Μετά τη συντήρηση έχει 
αλλάξει το σχήµα των  χειλιών και της  µύτης (εικόνα  3). Ενώ χείλη και 
 µύτη έχουν αλλάξει και πάλι σχήµα µετά τη δεύτερη –διορθωτική  
–επέµβαση (εικόνα 4). «Το σοκ είναι µια καλή λέξη  για να περιγράψουµε 
τί έκαναν  οι συντηρητές»,  επισηµαίνει ο καθηγητής Ιστορίας  της Τέχνης
 στο  πανεπιστήµιο της  Λουιζιάνα και ειδικός στην Ιταλική Αναγέννηση,  
Μάρκ Ζάκερ
  • Χείλη και µύτη άλλαξε µέσα σε πέντε αιώνες η Παναγία στο «Δείπνο στους Εµµαούς», καθώς απέτυχε η συντήρησή του
Θύµα όχι µίας, αλλά δύο αποτυχηµένων «πλαστικών» επεµβάσεων από τους «γιατρούς» - συντηρητές του Λούβρου έπεσε η Παναγία στο αριστούργηµα «Δείπνο στους Εµµαούς» του ιταλού ζωγράφου της Αναγέννησης Βερονέζε. Αποτέλεσµα; Η Παναγία να αποκτήσει διαφορετική µύτη και χείλη, και κατά συνέπεια να αλλοιωθεί κατά πολύ η έκφρασή της πέντε αιώνες µετά τη γέννησή της, προκαλώντας θύελλα αντιδράσεων από τους ειδικούς. Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι ωστόσο ήταν όταν αποκαλύφθηκε πως οι άτσαλοι συντηρητές επενέβησαν και δεύτερη φορά για να διορθώσουν τα λάθη τους!

Στο κόκκινο πλαίσιο 
διακρίνεται το πρόσωπο της Παναγίας
Στο κόκκινο πλαίσιο διακρίνεται το πρόσωπο της Παναγίας (Φωτογραφία:  Τα Νέα)
«Χυδαία πλαστική». «Ο Βερονέζε είχε απεικονίσει το 1550 µια αριστοκράτισσα της εποχής του ως Παναγία. Η γυναίκα αυτή στον 21ο αιώνα µεταµορφώθηκε σε µια καρικατούρα µε πρησµένα µάγουλα και γελοία σουφρωµένα χείλη», λέει στον «Οbserver» ο Μισέλ Φαβρ Φέλιξ, πρόεδρος της Ενωσης για τον Σεβασµό και την Ακεραιότητα της Καλλιτεχνικής Κληρονοµιάς στο Παρίσι. Και κατηγορεί τους συντηρητές για «αλλοίωση της φυσιογνωµίας και της έκφρασης της γυναίκας», ενώ συνάδελφοί του, κριτικοί τέχνης κάνουν λόγο για «χυδαία πλαστική επέµβαση». Ας πάρουµε όµως τα πράγµατα από την αρχή. Το περίφηµο έργο του Βερονέζε χρειαζόταν συντήρηση. Πριν όµως συντηρηθεί, είναι σαφές από τις φωτογραφίες πως η µύτη της Παναγίας ήταν στραµµένη προς τα κάτω, προς το αυλάκι του άνω χείλους.

Μετά τη συντήρηση όµως απέκτησε µια κουτσουρεµένη µύτη. Πρόβληµα διαπιστώνεται και µε το στόµα, ενώ το κεφάλι µοιάζει µετά τις επεµβάσεις σαν ξεφουσκωµένο µπαλόνι.

Κλειδί για να διαπιστωθούν οι αποτυχηµένες επεµβάσεις στον πίνακα αποτέλεσε η φωτογραφία που δείχνει την κατάστασή του όταν αφαιρέθηκαν τα σηµεία που θεωρούνταν επιζωγραφίσεις. «Μπορούµε να δούµε ακριβώς τι προσέθεσαν οι συντηρητές. Η κλίση της µύτης προς τα κάτω έχει γλιτώσει από το καθάρισµα αν και ελαφρώς τραυµατισµένη», εξηγεί ο Μάικλ Ντάλεϊ, διευθυντής του βρετανικού τµήµατος του Αrtwatch (διεθνής οργανισµός για την προστασία των έργων τέχνης από φιλόδοξες και υπερβολικές επεµβάσεις / συντηρήσεις) που µιλάει για αλλαγές «αδικαιολόγητες και αβάσιµες».

«Ξένη µορφή». Στη συνέχεια οι συντηρητές επιχείρησαν να διορθώσουν τα αδιόρθωτα. Επέµβαση όµως που... ξέχασαν να καταγράψουν στα αρχεία τους! Και έτσι «έστρεψαν µεν τη µύτη και πάλι προς τα κάτω, αλλά εξακολουθεί να είναι σουβλερή. Τα ρουθούνια είναι ακαλαίσθητα µεγάλα και τα χείλη µοιάζουν πρησµένα και χωρίς σχήµα», λένε οι ειδικοί. «Τελικά είναι µία ξένη µορφή - δηµιούργηµα του 21ου αιώνα, που δεν τιµά τη ζωγραφική του Βερονέζε», καταλήγει ο Μισέλ Φαβρ Φέλιξ.

Παρά τις αντιρρήσεις των ειδικών ωστόσο, που θα δηµοσιευθούν και στην επιθεώρηση του Αrtwatch, και παρά το γεγονός ότι οι συντηρητές παραδέχονται τα λάθη των προκατόχων τους, το Λούβρο ετοιµάζεται να συντηρήσει ένα ακόµη αριστούργηµα. Το έργο του Λεονάρντο Ντα Βίντσι «Παναγία και Βρέφος µε την Αγία Αννα». Γεγονός που κάνει πολλούς να υποψιάζονται πως το επόµενο... θύµα θα είναι η Μόνα Λίζα. [Επιµέλεια: Μαίρη Αδαµοπούλου, TA NEA: Τρίτη 15 Ιουνίου 2010]
 

Φρεντ Μπουασονά: Ζουµ στην Ελλάδα που διασκέδαζε

 
  • Μια «άλλη», χαρούµενη, χώρα είχε αποθανατίσει ο Ελβετός φωτογράφος µετά το 1900. Οι φωτογραφίες του θα εκτεθούν στο Ναύπλιο
Στις αρχές του 20ού αιώνα, το ενδιαφέρον των ελάχιστων ξένων φωτογράφων που ταξίδευαν στην Ελλάδα επικεντρωνόταν στα µνηµεία του αρχαίου ελληνικού πολιτισµού. Τη διαφορά έκανε ο φιλέλληνας Ελβετός Φρεντ Μπουασονά, ο οποίος δεν στάθηκε στη στηµένη φωτογραφία και την καταγραφή της πραγµατικότητας. Είδε πίσω από τη φτώχεια, πέρα από τον πολιτισµό και προσέγγισε τους ανθρώπους στην καθηµερινότητά τους. «Εικόνες της Ελλάδας» του Φρεντ Μπουασονά παρουσιάζονται σε µια έκθεση στον Εκθεσιακό Πολιτιστικό Χώρο της Αlpha Βank, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Φεστιβάλ Ναυπλίου 2010, στο οποίο τιµώµενη χώρα είναι η Ελβετία.
Τα 90 καρέ της έκθεσης αποτελούν ένα πανόραµα της Ελλάδας, από την Πελοπόννησο και τις Κυκλάδες έως την Ηπειρο, την Ιθάκη και τη Μακεδονία. Η αγορά των Καλαβρύτων, πλύστρες στη λίµνη των Ιωαννίνων, οι Κήποι Ζαγορίου, καΐκια στην Πάργα, είναι εικόνες που τράβηξε µε τις µηχανές και τις γυάλινες πλάκες του, που ζύγιζαν εκατοντάδες κιλά και τις οποίες µετακινούσε συνήθως µε µουλάρια και άλλα πρωτόγονα µέσα. «Είναι φωτογραφίες από τα ταξίδια του, το πρώτο του ταξίδι το 1903, το 1908 και την περίοδο 1911-13», λέει στα «ΝΕΑ» ο Γιάννης Δήµου που επιµελείται την έκθεση µαζί µε τον Αγγελο Κίτσου. «Μας αποκαλύπτει κάτι διαφορετικό για την Ελλάδα. Τους ανθρώπους που διασκέδαζαν στα παζάρια της εποχής, που χόρευαν, που ταξίδευαν πάνω σε ζώα, που εργάζονταν όλη µέρα στα χωράφια», προσθέτει. Ο Φρεντ Μπουασονά (1858-1946) ήταν ο επιφανέστερος γόνος της γνωστής «δυναστείας φωτογράφων» της Γενεύης. Η οικογένειά του κάλυψε φωτογραφικά τη µικρασιατική εκστρατεία, όπως λέει ο Γιάννης Δήµου, ενώ είχε επαφές µε τον Ελευθέριο Βενιζέλο και επισκεπτόταν συχνά την Ελλάδα. Από το 1903 και για τα επόµενα 30 χρόνια, όχι µόνον ως φωτογράφος αλλά και ως συγγραΦωτογραφίαφέας, εικονογράφος και εκδότης βιβλίων, βοήθησε στην προβολή της Ελλάδας στην Ευρώπη. Το 1928 πραγµατοποίησε το τελευταίο του ταξίδι στην Ελλάδα και επισκέφθηκε το Αγιον Ορος. Ενα από τα επιτεύγµατά του στη φωτογραφία ήταν όταν, το 1900, εισάγοντας τη χρήση τηλεφακού, πέτυχε την αποτύπωση του Λευκού Ορους, ξεχωρίζοντας το µπλε από το άσπρο στο φάσµα του φωτός. Την έκθεση συνδιοργανώνουν η Αlpha Βank και η πρεσβεία της Ελβετίας µε το Ριζάρειο Ιδρυµα και την Αpeiron Ρhotos. Το υλικό της έκθεσης και του λευκώµατος που τη συνοδεύει ανήκει στο Ριζάρειο Ιδρυµα.
[Δάφνη Κοντοδήµα, ΤΑ ΝΕΑ, 14/06/2010] 
 
 

Ας µιλήσουµε για τέχνη και «Μακρά θλίψη»

  • Ο ιστορικός τέχνης Μάικλ Φριντ
Για µια «Μακρά θλίψη» θα µιλήσει ο Μάικλ Φριντ απόψε στα Προπύλαια του Πανεπιστηµίου Αθηνών. Ο κριτικός και ιστορικός της τέχνης, καθηγητής στο Πανεπιστήµιο Johns Ηopkins, δίνει οµιλία µε θέµα «Ιn Ρursuit of Ρresentness: Αnri Sala’s “Long Sorrow” (2005)» όπου θα αναφερθεί στην τέχνη του αλβανού καλλιτέχνη Αnri Sala. Στην ίδια εκδήλωση θα µιλήσει και ο καθηγητής Φιλοσοφίας του Πανεπιστηµίου του Chicago Τζέιµς Κόναντ, µε θέµα «Τhe Ρaradox of the Βeholder: Diderot, Wittgenstein, and Fried». Στην οµιλία του Μάικλ Φριντ, όπως φαίνεται και από τον τίτλο της, θα παρουσιαστεί και θα σχολιαστεί το διάρκειας 13 λεπτών έργο «Long Sorrow» (Μακρά θλίψη) του video artist Αnri Sala. Γεννηµένος στα Τίρανα το 1974, σπούδασε στο Παρίσι video art και σκηνοθεσία. Σήµερα ο Αnri Sala ζει στο Βερολίνο και έργα του έχουν παρουσιαστεί στην Μπιενάλε της Βενετίας, στην Τate Μodern του Λονδίνου και στο Αrt Ιnstitute of Chicago. Η έκθεση στον θεατή προσδίδει στο σκηνικό µια θεατρικότητα που, κατά τον Μάικλ Φριντ, είναι η άρνηση της τέχνης. Τα έργα της µοντερνιστικής τέχνης που αυτός θαύµαζε είχαν µια εκφραστικότητα και µια παρουσία από µόνα τους και δεν είχαν ανάγκη τη σκηνοθεσία. Βασικές ιδέες της αντίληψής του για την τέχνη και ειδικά τον µοντερνισµό περιέχονται στο κείµενό του µε τίτλο «Αrt and Οbjecthood» (στα ελληνικά µεταφράστηκε από την Ελεάννα Πανάγου ως «Τέχνη και ιδιότητα του αντικειµένου» και περιέχεται στον τόµο «Από τη µινιµαλιστική στην εννοιολογική τέχνη», Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, 2006, σε επιµέλεια Ν. Δασκαλοθανάση). Στο κείµενο αυτό o Φριντ ασκεί κριτική στη µινιµαλιστική τέχνη την οποία αποκαλεί «κυριολεκτιστική» διότι υποστασιοποιεί τα αντικείµενα.

Sunday, June 13, 2010

ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΣΕ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΔΙΕΘΝΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΟΥΑΣΙΝΓΚΤΟΝ...

Έργο της Θωμαής Κόντου
 
Εντυπωσίασε η ελληνική συμμετοχή των τριάντα ταλαντούχων καλλιτεχνών που συμμετείχαν στη μεγάλη διεθνή έκθεση στην Ουάσινγκτον, στο Ίδρυμα "John F. Kennedy Center for the Performing Arts" υπό την καλλιτεχνική επιμέλεια του επιμελητή εκθέσεων σύγχρονης τέχνης Μιχαήλ Ρωμανού.
 
Συγκεκριμένα, το γνωστό παγκοσμίως Ίδρυμα Καλών Τεχνών, προσκάλεσε καλλιτέχνες από όλον τον κόσμο τον περασμένο χειμώνα να εμπνευστούν και να δημιουργήσουν τα έργα τους επάνω στο θέμα της αναπηρίας με τίτλο: "What is Disability?" που είναι φέτος αφιερωμένη η μεγάλη ετήσια έκθεση και το φεστιβάλ που διοργανώνει με μεγάλη επιτυχία κάθε χρόνο στους χώρους του και στους παραπλήσιους σταθμούς του ΜΕΤRΟ, με την συμμετοχή 1200 καλλιτεχνών από όλον τον κόσμο.
 
Την Ελληνική συμμετοχή των καλλιτεχνών που παρουσιάζουν έργα τους στην Ουάσινγκτον, επιμελείται ο επιμελητής εκθέσεων Μιχαήλ Ρωμανός, ο οποίος επέλεξε τους καλλιτέχνες από την συμμετοχή τους στην φετινή έκθεση του Φεστιβάλ Εικαστικών Τεχνών της Αθήνας (Athens Fine Arts Festival), στο Υπουργείο Εξωτερικών.
 
O Μιχαήλ Ρωμανός επιμελείται επίσης την μεγάλη σπονδυλωτή έκθεση "Δρώμενα Τέχνης 2010" που εγκαινιάστηκε την περασμένη Τετάρτη στο Κέντρο τέχνης και πολιτισμού του Μουσείου Γ. Γουναρόπουλου, και θα διαρκέσει έως και το Σάββατο 19 Ιουνίου 2010, με την συμμετοχή 18 ταλαντούχων νέων καλλιτεχνών, πολλοί από τους οποίους εκθέτουν στην μεγάλη διεθνή έκθεση στην Ουάσινγκτον.
 
Ο δήμαρχος Αθηναίων Νικήτας Κακλαμάνης δήλωσε μεταξύ άλλων για την εντυπωσιακή συμμετοχή της Ελληνικής Συμμετοχής στην έκθεση:
 
"...Η Αθήνα είναι μία πόλη προικισμένη. Προικισμένη με ένα τεράστιο πολιτισμικό φορτίο, το οποίο εμπλουτίζεται συνεχώς από το δυναμισμό της πολιτισμικής παραγωγής του σήμερα. Και είναι μία πόλη που έχει αντιληφθεί ότι ο πολιτισμός δεν αποτελεί περιχαρακωμένο δικαίωμα των δημιουργών του αλλά παίρνει αξία όταν γίνεται πνευματική κιβωτός ολόκληρης της ανθρωπότητας. Με τον τρόπο αυτό η Αθήνα κατέστη πολιτισμικός φορέας μητροπολιτικού κύρους και εξωστρεφής πόλος πολιτισμού με διεθνή ακτινοβολία. Τα "Ελληνικά χρώματα στο εξωτερικό" επιβεβαιώνουν ακριβώς αυτήν την κατάκτηση. Μέσα λοιπόν από τα "Ελληνικά χρώματα στο εξωτερικό" η Αθήνα η αιώνια πολιτισμική πρωτεύουσα, αποκτά τριάντα νέους Έλληνες πρεσβευτές της τέχνης και του πολιτισμού και γίνεται πομπός μηνυμάτων αλληλεγγύης ειρήνης, ελπίδας και δημιουργίας..."   
 
Ο Πρόεδρος του Πολιτισμικού Οργανισμού του Δήμου Αθηναίων Άγγελος Μοσχονάς, δήλωσε:
 
"...Με αφορμή την συμμετοχή τριάντα νέων Ελλήνων ταλαντούχων καλλιτεχνών, στην μεγάλη διεθνή εικαστική έκθεση στην Ουάσινγκτον στο Ίδρυμα "John F. Kennedy Center for the Performing Arts", που συμμετέχουν στην αξιόλογη αυτή έκθεση στο εξωτερικό, υπό την καλλιτεχνική επιμέλεια του εικαστικού και επιμελητή εκθέσεων σύγχρονης τέχνης Μιχαήλ Ρωμανού, τα Ελληνικά χρώματα, πρέπει και μπορούν να σταθούν οι καλύτεροι πρεσβευτές πολιτισμού και ειρήνης εκτός των συνόρων της χώρας μας και η συμμετοχή αυτή το αποδεικνύει..." 
 
[ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ]
 
Φωτογραφίες όλων των έργων στο blog του Φεστιβάλ Εικαστικών Τεχνών:
 
 
"John F. Kennedy Center for the Performing Arts":