Ενας «ποιητής της ύλης» στα Χανιά

• Αναδρομική έκθεση έργων του Δημήτρη Περδικίδη στη Δημοτική Πινακοθήκη της πόλης

• Του Δημητρη Mαριδακη, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Tετάρτη, 9 Iουνίου 2010

• ΕΚΘΕΣΗ. Στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων παρουσιάζεται αυτή την περίοδο η ατομική έκθεση -αναδρομικού χαρακτήρα- του μεγάλου Ελληνα ζωγράφου της διασποράς Δημήτρη Περδικίδη. Την έκθεση με τίτλο «Δημήτρης Περδικίδης: Ποιητής της ύλης - Χρονικογράφος της εποχής του», η οποία θα διαρκέσει ώς τις 22 Ιουλίου- έχει επιμεληθεί η ιστορικός τέχνης κ. Μπία Παπαδοπούλου και διοργανώνεται από τη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων σε συνεργασία με τον συλλέκτη Κώστα Ιωαννίδη. Μέσα από 27 σχέδια και 55 πίνακες, η έκθεση ιχνηλατεί όλη τη δημιουργική περίοδο του Περδικίδη από το 1948 -όταν ακόμα ήταν φοιτητής στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας- ώς τον θάνατό του το 1989. Παράλληλα, εκτίθενται οι 10 μεταξοτυπίες από το λεύκωμα «Ρωμιοσύνη» που αποτελεί ένα ελεύθερο εικαστικό σχόλιο πάνω στο ομώνυμο ποίημα του Γιάννη Ρίτσου.

Ισπανική πρωτοπορία

• Η επιμελήτρια της έκθεσης κ. Μπία Παπαδοπούλου, ξετυλίγοντας το νήμα της καλλιτεχνικής διαδρομής του Περδικίδη, ενός από τους σημαντικότερους Ελληνες καλλιτέχνες της διασποράς, ανέφερε ότι το 1953 «μαγεμένος από τον δραματικό χαρακτήρα της ισπανικής τέχνης» ο καλλιτέχνης έφυγε για τη Μαδρίτη όπου και παρέμεινε μέχρι το 1985 όταν και επέστρεψε στα πάτρια εδάφη: «Τα πρώτα χρόνια στην Ισπανία τεμαχίζει τη φόρμα σε πολλαπλά επίπεδα ανακαλώντας την τέχνη των κυβιστών. Σταδιακά προχωρεί προς τη χειρονομιακή αφαίρεση, κατασταλάζοντας στις αρχές της δεκαετίας του ’60 σε ένα ύφος που έδινε έμφαση στον αυθορμητισμό και τα τυχαία επεισόδια της ύλης κατά τη διάρκεια της καλλιτεχνικής πράξης. Αυτή η τάση, μία από τις ευρωπαϊκές εκδοχές του αμερικανικού αφηρημένου εξπρεσιονισμού, ανθούσε τότε στην Ισπανία». 

• Ο Περδικίδης σύντομα έγινε μέρος της ισπανικής καλλιτεχνικής πρωτοπορίας και είναι χαρακτηριστικό ότι το 1964 και το 1966 συμμετείχε στην Μπιενάλε Βενετίας εκπροσωπώντας την Ισπανία. Παράλληλα έλαβε μέρος σε πολυάριθμες εκθέσεις πάνω στην ισπανική ζωγραφική διεθνώς, χωρίς ωστόσο ποτέ να κόψει τους συναισθηματικούς δεσμούς του με την Ελλάδα, εκθέτοντας μάλιστα τη δουλειά του σε διάφορες γκαλερί στην Αθήνα, την Κρήτη και αλλού. 

• Οι δεκαετίες του ’60 και του ’70 ήταν δεκαετίες πολιτικού αναβρασμού και αυτό αποτυπώθηκε στις τέχνες διεθνώς: «Ο καλλιτέχνης, βαθιά επηρεασμένος από τις παγκόσμιες καταστάσεις και ιδιαίτερα από την άνοδο της δικτατορίας στην Ελλάδα το 1967, εγκαταλείπει την αφηρημένη ζωγραφική και στρέφεται στην τέχνη διαμαρτυρίας», σημείωσε η κ. Παπαδοπούλου και πρόσθεσε: «Εμπνευσμένος από το θέατρο της αποξένωσης του Μπρεχτ, απεικονίζει σκληρές όψεις της εποχής χρησιμοποιώντας τον ρεαλισμό για να προκαλέσει την άμεση αντίδραση του θεατή. Με συναισθηματικά αποστασιοποιημένο βλέμμα, κριτικάρει ως χρονικογράφος τη βία, την εξορία, τη φυλάκιση, την πείνα, τη δυστυχία, τον θάνατο. Επιπλέον, κατευθύνει τον θεατή στις αντικειμενικές εικόνες με τη χρήση γεωμετρικών σχημάτων που προσθέτουν μια αντι-ρεαλιστική νότα στους πίνακες». Κατά την τελευταία δημιουργική του περίοδο, τη δεκαετία του ’80, ο Περδικίδης αλλάζει εκ νέου το εκφραστικό του ύφος συνδυάζοντας στοιχεία των προηγούμενων περιόδων συμπλέκοντας αφηρημένες πινελιές και πλούσιες ματιέρες, με βασικά γεωμετρικά σχήματα: «Οπαδός της Ηρακλείτειας σκέψης, συνυφαίνει αρμονικά τα αντίθετα: τη γεωμετρία με τον λυρισμό, τη λογική με το συναίσθημα, την τάξη με το χάος», ανέφερε καταλήγοντας η κ. Παπαδοπούλου. Τα έργα που παρουσιάζονται στην έκθεση προέρχονται από την Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλ. Σούτζου, τη συλλογή της Alpha Bank, το Μουσείο Αιτωλοακαρνανίας Χρήστου και Σοφίας Μοσχανδρέου, το Μουσείο Ιωνος Βορρέ, από ιδιώτες και από τη συλλογή της οικογένειας Περδικίδη.

Της διασποράς

• «Ως μια εξέχουσα μορφή της τέχνης διεθνώς», χαρακτηρίζει τον Δημήτρη Περδικίδη ο υπουργός Πολιτισμού, Παύλος Γερουλάνος στον χαιρετισμό που απέστειλε για τα εγκαίνια. Παράλληλα, επισημαίνει τη σημασία της συγκεκριμένης έκθεσης στην προσπάθεια που γίνεται ώστε η εικαστική τέχνη να αποκεντρωθεί και να φτάσει σε κάθε γωνιά της χώρας: «Ο Περδικίδης, Ελληνας της διασποράς, που αγκαλιάστηκε κατ’ αρχήν από τους ομότεχνούς του Ισπανούς για να αναδειχθεί αργότερα σε εξέχουσα μορφή της Τέχνης σε διεθνές επίπεδο, αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση καλλιτέχνη που δεν μένει κλεισμένος στον μικρόκοσμό του, αλλά παίρνει θέση απέναντι στα μεγάλα ιστορικά γεγονότα της εποχής του και συνδιαλέγεται με αυτήν».