Sunday, November 1, 2009

ΧΩΡΙΣ ΤΟΝ ΛΕΝΙΝ

ΒΕΡΟΛΙΝΟ. Οπως και πολλοί δυτικοί ομότεχνοί τους, αν και για διαφορετικούς ίσως λόγους, οι ζωγράφοι της πάλαι ποτέ ΕΣΣΔ εργάζονταν υπό δυσμενείς συνθήκες: εκτός από την άτεγκτη επιβολή της κομματικής γραμμής στα έργα τους, που απαιτούσε ανάταση και αισιοδοξία, οι καλλιτέχνες συχνά δεν διέθεταν ούτε τα στοιχειώδη υλικά και εργαλεία για τη δουλειά τους και αναγκάζονταν να δίνουν αυτοσχέδιες λύσεις. Μολοντούτο, για τον προσεκτικό παρατηρητή πολλά από αυτά τα έργα μαρτυρούν ανθρωπιά και προσωπικό βίωμα, καθώς και την πάλη αυτών των καλλιτεχνών, χαρά και λύπη αλλά και ταλέντο και θαυμαστή μαστοριά. Αυτά και άλλα πολλά διαβάζουμε με αφορμή την έκθεση Πίσω από το Σιδηρούν Παραπέτασμα. Η τέχνη του σοσιαλιστικού ρεαλισμού στην γκαλερί Jeschke-Van Vliet (ως τις 30 Νοεμβρίου). Για πρώτη φορά συγκεντρώνονται κάτω από την ίδια στέγη περίπου 300 έργα αυτής της κατηγορίας από σύνολο κάπου 600 που κατόρθωσαν να συλλέξουν ιδιώτες μιλανέζοι φιλότεχνοι όταν η περεστρόικα εξαφάνισε ως διά μαγείας τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό, επίσημο καλλιτεχνικό δόγμα της ΕΣΣΔ. Στα σχετικά δημοσιεύματα περιγράφονται οι δυσκολίες για την απόκτηση των έργων δεδομένου ότι αυτά ανήκαν στο κράτος, το οποίο τα είχε παραγγείλει, και όχι στους καλλιτέχνες οι οποίοι ήταν δημόσιοι υπάλληλοι. Οι πίνακες απεικονίζουν σκηνές δουλειάς στο χωράφι, στο σχολείο κ.λπ., στιγμές από την επανάσταση του 1917 και από την ιστορία της Σοβιετικής Ενωσης, ενώ μία ολόκληρη αίθουσα είναι αφιερωμένη στα έργα όπου εμφανίζεται ο Λένιν, τόσο ώστε αμερικανός σχολιαστής παρατηρεί: «Υπάρχουν ωστόσο και πολλοί πίνακες χωρίς τον Λένιν».

[ars...brevis, επιμέλεια: Αναστασία Ζενάκου, ΤΟ ΒΗΜΑ, 01/11/2009]

No comments: