Η γυναίκα που άλλαξε το πρόσωπο της τέχνης

• 50 χρόνια συμπληρώθηκαν από την ίδρυση του πρώτου Μουσείου Γκουγκενχάιμ. Πώς η ανιψιά του ιδρυτή έφερε τα πάνω κάτω
  

Εχουν περάσει ακριβώς 50 χρόνια από τη μέρα που το πρώτο Μουσείο Γκούγκενχαϊμ ιδρύθηκε στη Νέα Υόρκη, έπειτα από την παραγγελία του ιδρυτή του Σόλομον Γκούγκενχαϊμ στον αρχιτέκτονα Φρανκ Λόιντ Ράιτ να σχεδιάσει έναν «ναό του πνεύματος».

Το Μουσείο Γκούγκενχαϊμ στη Νέα Υόρκη

Εκτοτε έχουν ιδρυθεί θυγατρικά μουσεία στο Μπιλμπάο, στο Βερολίνο, στο Λας Βέγκας και στα Αραβικά Εμιράτα. Είναι, όμως, το μικρότερο από όλα, η Συλλογή της Πέγκι Γκούγκενχαϊμ στη Βενετία, που εξακολουθεί να αιχμαλωτίζει τη φαντασία των εραστών της τέχνης, ακριβώς όπως το έκανε η ιδιοκτήτριά του Πέγκι, ανιψιά του Σόλομον, αλλάζοντας ριζοσπαστικά το πρόσωπο της τέχνης του 20ού αιώνα μέσα σε οκτώ χρόνια, τόσο με την ίδια τη ζωή της όσο και με τις καλλιτεχνικές επιλογές της.

Η Πέγκι Γκούγκενχαϊμ

Η γεννημένη το 1889 στη Νέα Υόρκη Πέγκι Γκούγκενχαϊμ φτάνει στο Παρίσι τη δεκαετία του 1920, όπου θα μείνει για 22 χρόνια έχοντας δύο κυρίαρχα ενδιαφέροντα: την τέχνη και το σεξ.

«Σύντομα ήξερα ακριβώς πού θα μπορούσε να βρεθεί κάθε έργο τέχνης στην Ευρώπη», γράφει η Πέγκι στην αυτοβιογραφία της. Λένε ότι είχε χίλιους εραστές, άντρες και γυναίκες, με τους οποίους πλάγιαζε για να μεγαλώνει η αυτοπεποίθησή της και να ξεχνάει την τεράστια σαν πατάτα μύτη της.

Οσο αγαπούσε την τέχνη και το σεξ, άλλο τόσο τη διέγειρε και η φήμη. Οταν ρώτησαν την Πέγκι Γκούγκενχαϊμ γιατί αγαπάει τον σουρεαλιστή ζωγράφο Μαξ Ερνστ, τον οποίο και παντρεύτηκε το 1941, εκείνη απάντησε: «Επειδή είναι τόσο όμορφος και τόσο διάσημος».

Ενας ακόμα διάσημος που πέρασε από το κρεβάτι της ήταν ο Σάμιουελ Μπέκετ, ο οποίος μέσα στις δώδεκα μέρες που πέρασαν μαζί την έπεισε να ξεχάσει τους μεγάλους ζωγράφους και να συγκεντρωθεί στους σύγχρονους.

Από τότε, η Πέγκι φιλοξενεί στις εκθέσεις σκίτσα του φίλου της Ζαν Κοκτό. Για πρώτη φορά συστήνει στο Λονδίνο τον Βασίλι Καντίνσκι. Και ύστερα τους σύγχρονους γλύπτες Χένρι Μουρ, Χανς Αρπ, Μπρανκούζι, Αλεξάντερ Κάλντερ και Αντον Πέβσνερ. Τη δεκαετία του 40 αγοράζει έργα των κορυφαίων Νταλί, Μπρακ, Πικάσο, Μοντριάν, Λεζέρ, Μιρό, Ερνστ και τα εκθέτει δίπλα σε άγνωστους νεαρούς Αμερικανούς: Μαρκ Ρόθκο, Ρόμπερτ Μάδεργουελ και την ατραξιόν της γκαλερί, τον Τζάκσον Πόλοκ, τον οποίο και πατρονάρει.

Η Πέγκι Γκούγκενχαϊμ πέθανε στις 23 Δεκεμβρίου του 1979. Οι στάχτες της θάφτηκαν στο μουσείο της Βενετίας δίπλα στους 14 αγαπημένους σκύλους της.

• Σοφία Στυλιανού, ΕΘΝΟΣ, 22/10/2009