Δύο Τήνιοι καλλιτέχνες, ο γλύπτης Φίλιππος Καγιώργης, μόνιμος κάτοικος στο χωριό Πύργος, και ο χαράκτης Χρήστος Σανταμούρης, μόνιμος κάτοικος Παρισιού, συνυπάρχουν με εκθέσεις έργων τους στην Αθήνα, στο Μαρούσι, όπου την καλλιτεχνική διεύθυνση του δήμου έχει ο συνθέτης Γιάννης Μαρκόπουλος.
Φίλιππος Καγιώργης και Χρήστος Σανταμούρης: αντάμα στο νησί τους
Διαφορετικές οπτικές και συλλήψεις που έχουν κύρια έμπνευση την αρχαία Ελλάδα ο Καγιώργης, την ελληνική λογοτεχνική δημιουργία του 20ού αιώνα ο Σανταμούρης. Η διπλή αυτή έκθεση χαρακτικής και γλυπτικής εγκαινιάζεται απόψε (8 μ.μ.) στην αίθουσα εκδηλώσεων του δημαρχείου Αμαρουσίου (Βασ. Σοφίας 9 και Δημ. Μόσχα). Διάρκεια έως 27 του μηνός (ώρες λειτουργίας 11 π.μ. - 9 μ.μ.).
Αρχαία μοτίβα από πέτρα και μάρμαρο
Ριζωμένος στον Πύργο της Τήνου, σ' αυτό το χωριό με την πλούσια μαρμαρογλυπτική παράδοση, ο γλύπτης Φίλιππος Καγιώργης, σε μία από τις σπάνιες εμφανίσεις του στην Αθήνα, παρουσιάζει είκοσι έργα του από πέτρα, μάρμαρο και σίδερο (Γαία θεά, σφίγγα, Αχιλλέας μαχόμενος, το πνεύμα του Ομήρου, Στρατής ο θαλασσινός ανάμεσα στους αγάπανθους κ.ά).
Εργο του Φ. Καγιώργη από μάρμαρο. «Θέλει υπομονή και θέληση να εισχωρήσεις μέσα του», λέει
Χοϊκός, μποέμ, λάτρης της γυναίκας, που την έχει απαθανατίσει σ' αρκετά έργα του («η ίδια η γη είναι η γυναίκα γεμάτη καμπύλες, λαγκαδιές και λοφίσκους, ρεματιές με "σγουρό" εφηβαίο») ξεχωρίζει για την πρωτότυπη δημιουργία του στην Τήνο.
Χρησιμοποιώντας πρωτογενή υλικά («συντρόφους από την Α' εποχή του λίθου και του σιδήρου, του ήλιου και της θάλασσας»), εμπνεόμενος από «το τρίγωνο έρωτα, φωτός, αλμυρίσιου ανέμου», που το αποτελούν Τήνος-Δήλος-Μύκονος, ο Καγιώργης δημιουργεί «συμβολικά μοτίβα παρμένα από άφθαρτες πηγές της αρχαιότητας και του Ελληνισμού σε συνδυασμό μ' ένα ταξίδι στο σήμερα» επιμένοντας «στις γήινες και ενδογενείς προτάσεις» του.
Αν και ξεκίνησε νέος με τη λαϊκή λιθογλυπτική, απομακρύνθηκε ως ανήσυχος χαρακτήρας ψάχνοντας κοιτάσματα αρχέγονα, μεσαιωνικά, ενετικά. «Με γοήτευαν το αρχαιοελληνικό στοιχείο, όχι το κλασικό, και ιδιαίτερα το μινωικό. Μπήκαν στην ψυχή μου, στα αισθήματά μου σαν μυθολογία, ιστορία του Ελληνισμού» προσθέτει. Παράλληλα έρχεται σε επαφή με σύγχρονα ρεύματα στην Ευρώπη και καλλιτεχνικές συντροφιές σε Βέλγιο, Ολλανδία, Αυστρία.
Για τη διαφορά που έχει το σμίλεμα πέτρας και μαρμάρου τονίζει: «Η πέτρα με τις φυσικές πτυχές της σε οδηγεί σε πλήρη αμεσότητα, σε προδιαθέτει από μόνη της σε διαδρόμους γλυπτικών μοτίβων. Το μάρμαρο είναι πιο σκληρό στη συνοχή του. Χρειάζεται περισσότερη υπομονή και θέληση να εισχωρήσεις μέσα του».
«Η δύναμη του ανέμου», όπως λέει, τον ταξιδεύει από το Αιγαίο στο Μαρούσι, τον φέρνει δίπλα στον ταχύτατο δρομέα, του γνωρίζει τον «Κολοσσό του Μαρουσιού», Γιώργο Κατσίμπαλη, ο οποίος του φέρνει στη μνήμη τον Γιώργο Σεφέρη. Παρά τις επιφυλάξεις του για τη μεταφορά και «αιχμαλωσία» των έργων του στην Αθήνα λόγω του όγκου, της φύσης και της θέσης που έχουν ταιριαστά στο νησί («είναι σαν να παίρνεις μια... κατσίκα από λαγκαδιά και πας να τη σφάξεις στην Αθήνα»), προσθέτει: «Κάποιες φορές η αντίθεση δημιουργεί έλξη. Είναι καλό, γιατί χρειάζεται η επικοινωνία μ' έναν ευρύτερο κόσμο».
Χαρακτικά με έντονο φως
Ζώντας στο Παρίσι, με πολλές εκθέσεις σε Γαλλία και Ελλάδα στην 32χρονη διαδρομή του, ο χαράκτης Χρήστος Σανταμούρης παρουσιάζει στο Μαρούσι σαράντα έργα του, χαλκογραφίες τα περισσότερα, αλλά και κολάζ.
Χαρακτικό του Χρ. Σανταμούρη. «Αντλώ από το παρελθόν της χώρας μου σε συνδυασμό με τα ξένα ρεύματα», λέει
Επίσης εκτίθενται συλλεκτικές εκδόσεις με εικονογραφήσεις δικές του σε βιβλία των Καζαντζάκη («Ασκητική», «Οδύσσεια»), Παπαδιαμάντη («Ρόδινα ακρογιάλια«), Λακαριέρ («Ο Ηνίοχος») και το λεύκωμα «Το πνεύμα των Ολυμπιακών Αγώνων», σύλληψη δική του σε συνεργασία με έντεκα ακόμη Ελληνες χαράκτες.
Η σχέση με τη γραφή είναι κύριο χαρακτηριστικό της έκθεσής του. Λογοτεχνικά αποσπάσματα μετατρέπονται σε συμβολικές δημιουργίες για τον χρόνο, τη θάλασσα κ.ά. «Η γραφή είναι η ιστορία του ανθρώπου, των λαών. Η χειροκίνητη γραφή ύστερα από αιώνες μοιάζει να χάνεται και να αντικαθίσταται από τους υπολογιστές. Δεν είναι αρνητικό αυτό. Ο άνθρωπος μέχρι σήμερα έχει χρησιμοποιήσει περίπου εβδομήντα τρόπους καταγραφής (σε ξύλο, όστρακο, πέτρα, χαρτί κ.λπ.). Ανάλογα με την εξέλιξη της εποχής άλλαζαν και τα μέσα. Για μένα ο σύγχρονος πολιτισμός είναι ένα τεράστιο παζλ από ποικίλα κομμάτια. Χρησιμοποιώ, λοιπόν, τη φόρμα των κομματιών».
Ζώντας χρόνια στο εξωτερικό, η ανάμνηση της πατρίδας του, μας λέει, γίνεται στοιχείο έκφρασης του προβληματισμού του. «Σ' αρκετά χαρακτικά μου υπάρχουν "κολόνες", κάθετες γραμμές που συμβολίζουν την τάση του ανθρώπου προς τον ουρανό. Στα έργα μου, επίσης, είναι έντονο το φως, όπως και το μπλε χρώμα, καθώς και μια αίσθηση ελπίδας. Η τέχνη δεν δίνει λύσεις, εκφράζει. Δημιουργώ αντλώντας από το παρελθόν της χώρας μου σε συνδυασμό με τα ξένα σύγχρονα ρεύματα».
Η γενέτειρά του Τήνος, που έχει καλλιτεχνική παράδοση κι ένα έντονο πνευματικό στοιχείο, τον έχει σημαδέψει. Σ' ένα λοφίσκο έξω από τη Χώρα, με υπέροχη θέα σε Δήλο και Μύκονο, έχει ένα σπίτι-εργαστήρι, το «καταφύγιό» του. Ενα απόσπασμα του Καζαντζάκη είναι ενδεικτικό σε μια χαλκογραφία του: «Κατέβαινα στο λιμάνι, κοίταζα τη θάλασσα, πόρτα λευτεριάς μου φάνταζε, να την ανοίξω να φύγω!».
* Στα Χανιά (Αίθουσα Τέχνης) την Παρασκευή εγκαινιάζεται έκθεσή του με 42 πίνακες και κολάζ που έχουν πηγή έμπνευσης το βιβλίο του Παντελή Πρεβελάκη «Ο νέος Ερωτόκριτος».
No comments:
Post a Comment